Κυριακή 28 Απριλίου 2019

Άγιος Πορφύριος: «Μοναστήρι είναι και το σπίτι σου, αν θες»


Γιά αρκετό καιρό με βασάνιζαν λογισμοί, γιατί να μη γίνω κι εγώ μοναχός να αφιερωθώ τελείως στον Θεό, αλλά παντρεύτηκα και με τα παιδιά που έκανα δεσμεύτηκα και δεν μπορώ να κάνω τίποτα καλό για τον Θεό.

Με αυτές και περισσότερες σκέψεις, πήγα μια μέρα στον Παππούλη και αφού εξομολογήθηκα τις διάφορες αμαρτίες που είχα, γιατί όλο αμαρτίες έκανα και κάνω, μου λέει, χωρίς να του πω τίποτα γι’ αυτό το θέμα:

“Άντε φύγε τώρα και μη τα σκέπτεσαι αυτά. Ασ’ τα, δεν είναι για σένα. Μοναστήρι είναι και το σπίτι σου, αν θες. Δεν διαφέρει σε τίποτα απ’ αυτό. 

Ποιός μας δίνει μαρτυρία ότι υπάρχει Θεός.


 Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Κι εσύ και η γερόντισσα μητέρα σου είστε αφιερωμένες στην ορθόδοξη πίστη. Από τότε που αρχίσατε να εκπληρώνετε τις εντολές της νηστείας, της προσευχής, της ελεημοσύνης και της Μετάληψης, από τότε τα μυστικά της αλήθειας όλο και περισσότερο σας αποκαλύπτονται. 

Πράγματι αυτός είναι ο ορθός δρόμος: μέσω της εξάσκησης του γνωστού φθάνουμε στο άγνωστο. Κατά τη σιωπηλή και μακροχρόνια προσευχή η αλήθεια εμφανίζεται. 

Όμως η καρδιά σου φλέγεται από την επιθυμία, ώστε και πολλούς άλλους να κατευθύνεις στην οδό της αλήθειας.

Ἅγιος Παΐσιος: Εἶναι ἀσφάλεια ἡ προσευχὴ



– Πῶς θὰ νιώσουμε, Γέροντα, τὴν προσευχὴ ὡς ἀνάγκη;

– Ἔπρεπε νὰ εἴχατε πάει στὸν πόλεμο, γιὰ νὰ μποροῦμε νὰ συνεννοηθοῦμε! Στὸν στρατό, ἐν καιρῷ πολέμου, ὅταν ἤμασταν σὲ συνεχῆ ἐπαφὴ καὶ «ἐν διαρκεῖ ἀκροά­σει» μὲ τὸ Κέντρο, εἴχαμε περισσότερη σιγουριά. 

Ὅταν ἐπικοινωνούσαμε κάθε δύο ὧρες, νιώθαμε μία ἀνα­σφάλεια. Ὅταν ἐπικοινωνούσαμε μόνο δύο φορὲς τὴν [//29] ἡμέρα, πρωὶ καὶ βράδυ, τότε νιώθαμε ξεκρέμαστοι. 

Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὴν προσευχή. Ὅσο περισσότερο προσεύχεται κανείς, τόσο περισσότερη πνευματικὴ σι­γουριὰ νιώθει. Εἶναι ἀσφάλεια ἡ προσευχή.

Ἐπιστημονική μαρτυρία γιά τό Ἅγιο Φῶς δίνει ἐντυπωσιακά ἀποτελέσματα!






Οι μετρήσεις του Ρώσου φυσικού Αντρέι Βολκόβ το Μεγάλο Σάββατο του 2008. Από την επιστημονική μελέτη του αρχιτέκτονα Χάρη Σκαρλακίδη για το Άγιο Φως.Δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του. 

To Πάσχα του 2008, ο Ρώσος φυσικός Αντρέι Αλεξάντροβιτς Βολκόβ, 1 του Εθνικού Κέντρου Ερευνών της Ρωσίας «Ινστιτούτο Κουρτσιάτοβ», 2 τέθηκε επικεφαλής μιας επιστημονικής αποστολής που είχε ως σκοπό να διερευνήσει το θαύμα του Αγίου Φωτός.

Το εγχείρημα διοργανώθηκε από τον καθηγητή Αλεξάντερ Μοσκόφσκι, 3 για τις ανάγκες ενός ντοκιμαντέρ που ήταν αφιερωμένο στον ρόλο των θαυμάτων στη θρησκεία.

Άγιος Ιωάννης Κροστάνδης: Αποφθέγματα 3.


Για την εντολή των «καλών έργων»: «Εγώ την εννοώ ως εξής: «Ούτω λαμψάτω το φώς υμών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν υμών τα καλά έργα και δοξάσωσι τον πατέρα υμών τον εν τοις ουρανοίς.» (Ματθ. 5:16). 

Αφήστε λοιπόν, τον κόσμο να ιδεί τα καλά σας έργα, για να δοξάσει γι’ αυτά τον Κύριο. Θα πάρουν έτσι οι άνθρωποι ένα ζωντανό παράδειγμα και θα πεισθούν γι’ αυτά τα έργα. 

Απ’ αυτήν όμως πρέπει να τα κρύβετε (κι έδειξε με το δάχτυλο του την καρδιά). Απ’ αυτήν, όλα πρέπει να μένουν κρυφά «Μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου» (Ματθ. 6:3). Με το «αριστερά» εννοεί στην πραγματικότητα την γνώμη, που έχομε για τον εαυτό μας και την ματαιοδοξία.»

«Δεν έχω αγάπη ούτε για Προσευχή, ούτε για τον Θεό, ούτε για τους άλλους. Τι να κάνω;»



Προσευχή: Κάποτε ένας προσκυνητής στο Άγιο Όρος έθεσε σε πολλούς γέροντες το ερώτημα: «Τι είναι σπουδαιότερο στη ζωή μας»; Όλοι του απαντούσαν: «Είναι η αγάπη του Θεού· ν’ αγαπάς τον Θεό και τον πλησίον σου».

Σκέφθηκε: «Δεν έχω αγάπη ούτε για προσευχή, ούτε για τον Θεό, ούτε για τους άλλους. Τι να κάνω;».

Και ύστερα μόνος του αποφάσισε: «Θα ενεργώ σαν να είχα αυτή την αγάπη». Τριάντα χρόνια αργότερα το Άγιο Πνεύμα του έδωσε τη χάρη της Αγάπης.

90. Αναπόφευκτα θα περάσουμε ώρες, εβδομάδες, χρόνια που θα ζούμε χωρίς να αισθανόμαστε την ενέργεια του Πνεύματος μέσα μας. Πρόκειται για σημαντικές περιόδους, κατά τις οποίες έχουμε την ευκαιρία να φανερώσουμε την πιστότητα της αγάπης μας για τον Χριστό.

Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς: Χωρίς την Ανάσταση του Χριστού δεν θα υπήρχε Χριστιανισμός!


Ἐὰν ὑπάρχει μιὰ ἀλήθεια στὴν ὁποία θὰ μποροῦσαν νὰ συνοψισθοῦν ὅλες οἱ εὐαγγελικὲς ἀλήθειες, ἡ ἀλήθεια αὐτὴ θὰ ἦταν ἡ ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. 

Καὶ ἀκόμη, ἐὰν ὑπάρχει μιὰ πραγματικότητα στὴν ὁποία θὰ μποροῦσαν νὰ συνοψισθοῦν ὅλες οἱ καινοδιαθηκικὲς πραγματικότητες, ἡ πραγματικότητα αὐτὴ θὰ ἦταν ἡ ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. 

Μόνο στὴν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἐξηγοῦνται ὅλα τὰ θαύματά Του, ὅλες οἱ ἀλήθειές Του, ὅλα τὰ λόγια Του, ὅλα τὰ γεγονότα τῆς Καινῆς Διαθήκης. 

Μέχρι τὴν ἀνάστασή Του ὁ Κύριος δίδασκε γιὰ τὴν αἰώνια ζωή, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀνάστασή Του ἔδειξε ὅτι ὁ Ἴδιος ὄντως εἶναι ἡ αἰώνια ζωή. 

Ἅγιος Παΐσιος: “ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΗΜΕΡΑ…”



«-Γέροντα, μου κάνει εντύπωση το θάρρος των Μυροφόρων.

-Οι Μυροφόρες είχαν μεγάλη εμπιστοσύνη στον Χριστό, είχαν πνευματική κατάσταση, γι’ αυτό δεν υπολόγισαν τίποτα… Γι’ αυτό και αξιώθηκαν να ακούσουν από τον Άγγελο το χαρμόσυνο μήνυμα της Αναστάσεως.

-Γέροντα, πώς θα μπορέσουμε να ζήσουμε την χαρά της Αναστάσεως;

–Να καλλιεργήσουμε το χαροποιόν πένθος, για να έρθει η πραγματική χαρά. Αν ζήσουμε με ευλάβεια και κατάνυξη την Μεγάλη Εβδομάδα, θα ζήσουμε με πνευματική αγαλλίαση και θεία ευφροσύνη την Αγία Ανάσταση.

ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ - ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2019

ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ

  
Χριστὸς κατελθὼν πρὸς πύλην ᾍδου μόνος
Λαβὼν ἀνῆλθε πολλὰ τῆς νίκης σκῦλα.

Οι γυναίκες οι οποίες παραβρέθηκαν κατά την εσπέρα της Παρασκευής, στον ενταφιασμό του Σωτήρα, δηλαδή η Μαρία η Μαγδαληνή και οι υπόλοιπες, όταν επέστρεψαν από το Γολγοθά στην πόλη, ετοίμασαν αρώματα και μύρα για να αλείψουν το σώμα του Ιησού, και την επομένη μέρα απείχαν από κάθε δραστηριότητα λόγω της αργίας του Σαββάτου. 

Κατά το βαθύ όρθρο, όμως, της Κυριακής, η οποία ονομάζεται από τους Ευαγγελιστές «πρώτη Σαββάτου» και «μία Σαββάτων», δηλαδή πρώτη μέρα της εβδομάδος, μετά από τριάντα έξι σχεδόν ώρες από τη νέκρωση του ζωοδότη Λυτρωτή, έρχονται με νεκρώσιμα αρώματα στον τάφο. 

Σάββατο 27 Απριλίου 2019

Μέσα σ’ ένα ορθόδοξο ναό π. Ευέλθων Χαραλάμπους


Όταν μπαίνουμε σ’ ένα ορθόδοξο ναό, στον πιο περικαλλή η στο πιο ταπεινό ξωκλήσι, έχουμε την αίσθηση ότι αφήνουμε πίσω μας τη γη και προσεγγίζουμε τον ουρανό, ότι αφήνουμε τον χρόνο και εισερχόμαστε στην αιωνιότητα. 

Μέσα στην κατάνυξη του ορθόδοξου ναού βρισκόμαστε στο κατάλληλο κλίμα για ανάταση και προσευχή. 

Λειτουργούν εκεί οι συνθήκες που ανεβάζουν τον πιστό σε άλλους χώρους, υπερκόσμιους. Αισθάνεται εκεί ο άνθρωπος το μεγαλείο της θείας καταγωγής του. 

Συνειδητοποιεί ότι πραγματικά ανήκει στην Εκκλησία, στη μεγάλη οικογένεια του Θεού.

Η προσβολή


Μια μέρα μεταφέρθηκε στο θεραπευτήριο ένας ταλμουδιστής Εβραίος, πάρα πολύ άρρωστος. Όταν ήρθε σε επαφή με το περιβάλλον του θαλάμου 4, το μίσος του εναντίον των χριστιανών εξαπολύθηκε απότομα:

- Εσείς οι χριστιανοί φταίτε για το πρόγραμμα εναντίον των Εβραίων. Θα εκδικηθούμε σύμφωνα με το νόμο μας!

Του απάντησαν:

- Αντίθετα, οι χριστιανοί είναι τα άμεσα και έμμεσα θύματα των Εβραίων. Οι Εβραίοι σκότωσαν τον Χριστό και δολοφονούν τους χριστιανούς κάθε τόσο, όπως μας λέει η ιστορία, για να γίνουν αυτοί οι άρχοντες του κόσμου. Αλλά ο σύγχρονος κόσμος δεν μπορεί να δεχτεί τη διακυβέρνησή του από έναν ξένο λαό, που είναι ο Ισραήλ.

«ΔΕΥΤΕ ΙΔΩΜΕΝ ΤΗΝ ΖΩΗΝ ΗΜΩΝ ΕΝ ΤΑΦΩ ΚΕΙΜΕΝΗΝ» (το περιεχόμενο και το νόημα του Μεγάλου Σαββάτου)



« Τω Αγίω και Μεγάλω Σαββάτω, την θεόσωμον ταφήν και την εις ’δου κάθοδον του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού εορτάζομεν, δι’ ών της φθοράς το ημέτερον γένος ανακληθέν προς αιωνίαν ζωήν μεταβέβηκε».

Σύμφωνα με το ιερό συναξάρι αυτήν την άγια ημέρα τιμάμε και προσκυνάμε την ταφή του Κυρίου μας και την εις Άδου Κάθοδόν Του.

Το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής, αφότου εξέπνευσε ο Κύριος επί του σταυρού, έπρεπε να ταφεί και μάλιστα βιαστικά, διότι όπως μας πληροφορεί ο ιερός Ευαγγελιστής οι Ιουδαίοι «ίνα μη μείνη επί του σταυρού τα σώματα εν τω σαββάτω, επεί Παρασκευή ην΄ ην γαρ μεγάλη η ημέρα εκείνη του σαββάτου΄ ηρώτησαν τον Πιλάτον ίνα κατεαγώσιν αυτών τα σκέλη, και αρθώσιν» (Ιωάν.19:31).

Χρυσές δουλειές με τα προσωπικά δεδομένα μας


σχόλιο ID-ont: Δείτε πόσα στοιχεία που δεν φανταζόμαστε συλλέγουν ήδη (τα έχουμε κάνει bold στο δημοσίευμα κατωτέρω). Φανταστείτε: 

α) πόσα ακόμη συλλέγουν που δεν γράφει το δημοσίευμα και
β) τι πλούτο στοιχείων θα μπορεί να συλλέγει και το Κράτος νόμιμα με την υποχρεωτική χρήση της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας / Κάρτας του Πολίτη...

in.gr: Δεν είναι μόνο το ονοματεπώνυμο, η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (και σπιτιού), η οικογενειακή κατάσταση ή οι καταναλωτικές συνήθειες. Το «πετρέλαιο της ψηφιακής εποχής», όπως έχει χαρακτηρίσει τα προσωπικά δεδομένα ο «Economist» σε δημοσίευμά του, αποδεικνύεται πως είναι και τα… κιλά σωματικού βάρους, τα τετραγωνικά του εξοχικού σπιτιού, ο σκύλος στον κήπο, η ερωτική ζωή, οι πολιτικές πεποιθήσεις, η συμμετοχή σε συνδικαλιστική δράση, η χρήση φακών επαφής.

Τι στάση να κρατά στο σχολείο ο Χριστιανός μαθητής;


Τι στάση πρέπει να κρατήσεις στο σχολείο όταν όχι μόνο μαθητές αλλά και οι ίδιοι οι καθηγητές σου, κάνουν «επίθεση» για την ορθοδοξία και τον χριστιανισμό – θα ήταν σωστό να μην πεις τίποτα και να το αφήσεις να περάσει, παρόλο που δεν συμφωνείς ή να απαντήσεις; Αν ναι τι να πεις;

Η στάση του χριστιανού μαθητή είναι καλό να είναι ανάλογη με την εν γένει χριστιανική συμπεριφορά του στις υπόλοιπες δραστηριότητες. 

Αυτή η συμπεριφορά δημιουργείται, διατηρείται και ενισχύεται με αγώνα πνευματικό, με προσευχή και με την ευλογημένη αγωνία που ερμηνεύεται ως τη μόνιμη και σταθερή θέλησή μας να γινόμαστε ευάρεστοι στον Θεό, «δοκιμάζοντες τί ἐστιν εὐάρεστον τῷ Κυρίῳ» (Εφ. ε΄ 10).

Οι Γερμανοί εισβάλουν στην Αθήνα! [27 Απριλίου 1941]


Το πρωί της Κυριακής του Θωμά, 27/04/1941, η Αθήνα ξυπνούσε τρομαγμένη. Όλη την νύχτα την ανατάραζαν υπόκωφοι κρότοι από εκρήξεις αποθηκών πυρομαχικών, που -για να μην πέσουν στα χέρια των Γερμανών- καίγονταν στα προάστια Αθηνών και Πειραιά!
Από νωρίς το πρωί, γερμανικά αεροπορικά σμήνη πετούσαν επιδεικτικά σε χαμηλό ύψος πάνω από την Ελληνική πρωτεύουσα και τις γειτονικές περιοχές. Κλεισμένοι στα σπίτια τους οι Αθηναίοι περίμεναν με αγωνία και ανησυχία την είσοδο των κατακτητών. Άσχημα συναισθήματα τους έπνιγαν και τους γέμιζαν συγκίνηση. Μέσα από τα σπίτια τους, με κλειστά τα παράθυρα, παρακολουθούσαν τις εξελίξεις, που μετέδιδε το ελεύθερο ακόμη ραδιόφωνο...

Θα επικρατήσει η δικαιοσύνη Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης (†)


«Ανάστα, ο Θεός, κρίνον την γην, ότι συ κατα- κληρονομήσεις εν πάσι τοις έθνεσιν» (Ψαλμ. 81:8)

Αυτός ο στίχος, αγαπητοί μου, που ακούσατε προ ολίγου να ψάλλει ο ιερεύς, ενώ κρατούσε κάνιστρο και σκορπούσε σ’ όλο το ναό φύλλα δάφνης, ως σύμβολα νίκης και θριάμβου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, είναι παρμένος από το Ψαλτήρι. 

Ψάλλεται ειδικώς κατά τη λειτουργία του Μεγάλου Σαββάτου. Δεν ψάλλεται άλλοτε, μόνο σήμερα, μια φορά το χρόνο, και έχει κάποιο σκοπό. Ποιος λοιπόν ο σκοπός; Έχει μεγάλη σημασία.


Ο στίχος αυτός είναι το προανάκρουσμα της μεγάλης εορτής, που θα εορτάσουμε σε λίγο, της αναστάσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Θα μιλήσω απλά πάνω σ’ αυτόν

Τι να σχολιάσεις τώρα..;; Τέλος στα παραμύθια που προωθούν στερεότυπα - Σχολείο καταργεί την Κοκκινοσκουφίτσα Και άλλα 200 «τοξικά» βιβλία.!


Οι περισσότεροι από εμάς έχουν μεγαλώσει με κλασικά παραμύθια στα οποία ο πρίγκιπας ερχόταν από μακριά για να σώσει την Σταχτοπούτα ή τη Χιονάτη από την κακιά τους μητριά. 

Ή η τύχη γινόταν σύμμαχος σε μικρά κοριτσάκια όπως η Κοκκινοσκουφίτσα που γλίτωσε στο τσακ από τα δόντια του κακού λύκου ή στα τρία γουρουνάκια που τελικά σώθηκαν χάρη στην προνοητικότητα του μεγαλύτερου τους αδελφού, να χτίσει ένα σπίτι από τούβλα κι όχι ένα από ξύλα ή άχυρα.

Στα παραμύθια των παιδικών μας χρόνων το καλό συνήθως νικούσε το κακό σε έναν κόσμο στον οποία τα όρια μεταξύ των δύο ήταν πολύ ξεκάθαρα και περιχαραγμένα και κανένα σημείο στο οποίο τα δύο τους συναντιούνται μεταξύ τους δεν φαίνεται στον ορίζοντα.

Η ουσία των εγκωμίων και η επικαιρότητά τους!!!...


Γράφει ο Χαράλαμπος Μηνάογλου

Ως πικράς εκ κρήνης της Ιούδα φυλής οι απόγονοι εν λάκκω κατέθεντο τον τροφέα μανναδότην Ιησούν'.

(Οι απόγονοι της φυλής του Ιούδα, ωσάν να προήρχοντο από πικράν πηγήν -και να είχον έμφυτον την κακίαν, και μάλιστα την αχαριστίαν– εναπέθεσαν μέσα εις λάκκον -δηλαδή εις σκοτεινόν τάφον– τον Ιησούν, που τους έθρεψεν -εις την έρημον – δώσας εις αυτούς το μάννα.)

'Αλαζών Ισραήλ, μιαιφόνε λαέ, τι παθών τον Βαρραβάν ηλευθέρωσας, τον Σωτήρα δε παρέδωκας σταυρώ'.
(Ισραηλιτικέ λαέ, υπερήφανε και εγκληματικέ, τι έπαθες και τον μεν Ψληστήν- Βαραββάν ηλευθέρωσες, τον δε Σωτήρα κατεδίκασες εις σταυρικόν θάνατον;)

ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ - ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2019

Μεγάλο Σάββατο - Η ταφή του Κυρίου


Μάτην φυλάττεις τὸν τάφον, κουστωδία.
Οὐ γὰρ καθέξει τύμβος αὐτοζωΐαν.

Το Σάββατο, αφού συγκεντρώθηκαν οι αρχιερείς και οι φαρισαίοι στο Πόντιο Πιλάτο, τον παρακάλεσαν να ασφαλίσει τον τάφο του Ιησού για τρεις ημέρες διότι, καθώς έλεγαν, «έχουμε υποψία μήπως οι μαθητές Του, αφού κλέψουν την νύχτα το ενταφιασμένο Του σώμα κηρύξουν έπειτα στο λαό ως αληθινή την ανάσταση την οποία προείπε ο πλάνος εκείνος, όταν ακόμη ζούσε· και τότε θα είναι η τελευταία πλάνη χειρότερη της πρώτης». Αυτά αφού είπαν στον Πόντιο Πιλάτο και αφού πήραν την άδεια του, έφυγαν και σφράγισαν τον τάφο τοποθετώντας εκεί για ασφάλεια του κουστωδία, δηλαδή στρατιωτική φρουρά.

Παρασκευή 26 Απριλίου 2019

«Οὗτος τάς ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει...»

«Οὗτος τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν φέρει καὶ περὶ ἡμῶν ὀδυνᾶται, ἡμεῖς δὲ ἐλογισάμεθα αὐτὸν εἶναι ἐν πόνῳ καὶ ἐν πληγῇ ὑπὸ Θεοῦ καὶ ἐν κακώσει» (Ὥρα ἕκτη – Ἠσ. 53,4)

Δύο ομιλίες τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης Αὐγουστίνου. Η πρώτη εἶναι σε pdf
ΜΕΓΑΛΗ  ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ βράδυ_

1) ΠΟΙΟ ΘΑ ᾽ΝΕ ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΤΕΛΟΣ;

«ΤΕΤΕΛΕΣΤΑΙ


 Μεγάλη Παρασκευὴ πρωῒ
Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, εἶνε Μεγάλη Παρασκευή, ἡμέρα ἁγία καὶ ἱερά, ἡμέρα δακρύων καὶ πένθους. Σήμερα ἄνθρωποι, ἄγγελοι κι αὐτὴ ἡ ἄλογος φύσις συμμετέχουν στὸ δρᾶμα.