Τὸ πρῶτο μέρος ΕΔΩ
Αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων
ΚΑΤΗΧΗΣΗ ΙΖ΄(παράγραφοι Ε΄- ΛΗ΄)
«Καί εἰς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον»:
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ
Τὸ πρῶτο μέρος ΕΔΩ
Αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων
ΚΑΤΗΧΗΣΗ ΙΖ΄(παράγραφοι Ε΄- ΛΗ΄)
«Καί εἰς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον»:
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ
Αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων
ΚΑΤΗΧΗΣΗ ΙΖ΄(παράγραφοι Ε΄- ΛΗ΄)
«Καί εἰς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον»:
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ
Ε΄.Το Άγιο Πνεύμα έχει βέβαια διάφορες ονομασίες, Ένα όμως και το Αυτό είναι το Πνεύμα το Άγιο, αυτοζωή, αυθυπόστατο και πάντοτε παρευρίσκεται με τον Πατέρα και τον Υιό. Και όχι πως από το στόμα και τα χείλη του Πατέρα ή του Υιού λαλείται ή αναπνέεται, ούτε πως στον αέρα διαχέεται, αλλά είναι ενυπόστατο. Λαλεί και Αυτό και ενεργεί και διακυβερνά πάνσοφα και αγιάζει ταυτισμένο βουλητικά και ενεργητικά με τον Πατέρα και τον Υιό, αλλά χωρίς να χάνει τη δική Του ξεχωριστή υπόσταση. Δηλαδή η σωτήρια οικονομία προς εμάς είναι συνεχής, σύμφωνη και μία. Και προέρχεται από τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, όπως ήδη έχουμε εξηγήσει. Θέλω δηλαδή να θυμάστε όσα τελευταία είπαμε. Και εκείνο να ξέρετε καλά, ότι δεν είναι άλλο το Πνεύμα στον μωσαϊκό Νόμο και στους Προφήτες και άλλο στα Ευαγγέλια και στους Αποστόλους, αλλά είναι Ένα και το Αυτό το Πνεύμα το Άγιο και στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη, το Οποίο μίλησε στις θείες Γραφές.
ΤΟ ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου
από την ερμηνεία του στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, κεφ.Α΄, εδάφια 13-17
«Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ ἄγγελος· μὴ φοβοῦ, Ζαχαρία· διότι εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου, καὶ ἡ γυνή σου Ἐλισάβετ γεννήσει υἱόν σοι, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰωάννην». Ήταν επόμενο ο Ζαχαρίας να ταραχθεί με την παρουσία του αγγέλου όπως ελέγαμε την περασμένη φορά· διότι όταν ο άνθρωπος έρχεται σε επαφή με ουράνια όντα, αισθάνεται πολύ άσχημα. Αυτό που μερικοί άνθρωποι παρακαλούν να δουν αγγέλους –άσε δε ότι είναι μία απόλυτος κενοδοξία κι έτσι συνεπώς ουδέποτε πρόκειται να δουν αγγέλους- είναι όμως κάτι το οποίο δεν ξέρουν τι ζητούν. Ο άνθρωπος όντως ταράσσεται και αισθάνεται μέσα του πολύ άσχημα. Υπήρχε δε και η αντίληψις εις την Παλαιά Διαθήκη ότι εκείνος ο οποίος θα έβλεπε άγγελον, τούτο σήμαινε ότι θα απέθνησκε, ότι ο άγγελος ήτο προάγγελος κακών πραγμάτων, κακών μηνυμάτων. Εδώ όμως τώρα όταν εμφανίζεται ο άγγελος λέγει εις τον Ζαχαρία: «Μὴ φοβοῦ», «Μη φοβάσαι».
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου
με θέμα:
«ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟ ΑΓΙΟΝ, ΧΟΡΗΓΟΣ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 8-6-1998]
(Έκδοσις Β΄)
[Β377]
Η Εκκλησία μας, αγαπητοί μου, έφθασε στην 50ήν ημέρα από της εορτής του Πάσχα. Και η εορτή του Πάσχα ήταν εκείνη που έδωσε μετά την Πεντηκοστήν. Και η Πεντηκοστή ήταν η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος εις την Εκκλησίαν. Και είναι καρπός της Ενανθρωπήσεως του Υιού, της Σταυρώσεώς Του, της Αναστάσεώς Του και της Αναλήψεώς Του.
Πάσα πνοή, δόξαζε Πνεῦμα Κυρίου,
Δὲ οὗ πονηρῶν πνευμάτων φροῦδα θράση.
ΤΑ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΤΙΚΟΥ ΣΤΕΦΑΝΙΟΥ
ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ ΤΟΥ ΚΛΗΔΟΝΑ
Απόσπασμα απομαγνητοφωνημένης ομιλίας του μακαριστού γέροντος
στο Δ΄ Βασιλειών
[…] Στο Νότιο Βασίλειο βασιλεύς ήτο ο Άχαζ και ανέλαβε την βασιλείαν εις ηλικίαν 20 ετών. Και εβασίλευσε 16 όλα χρόνια. Αυτός όμως «οὐκ ἐποίησε τὸ εὐθὲς ἐν ὀφθαλμοῖς Κυρίου Θεοῦ αὐτοῦ πιστῶς, ὡς Δαυὶδ ὁ πατὴρ αὐτοῦ». Δηλαδή στάθηκε, μάλιστα σε σύγκριση με όλους προηγουμένους του, ο χειρότερος βασιλιάς της Ιουδαίας. Ο σκληρότερος, ο φοβερότερος, και ο πιο ειδωλολάτρης.
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
[ Υπομνηματισμός των χωρίων Εφ. 5,5-21, Ομιλίες ΙΗ’-ΙΘ΄]
[Ομιλία ΙΗ΄]:«Τοῦτο γάρ ἐστε γινώσκοντες, ὅτι πᾶς πόρνος ἢ ἀκάθαρτος ἢ πλεονέκτης, ὅς ἐστιν εἰδωλολάτρης, οὐκ ἔχει κληρονομίαν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Χριστοῦ καὶ Θεοῦ. Μηδεὶς ὑμᾶς ἀπατάτω κενοῖς λόγοις· διὰ ταῦτα γὰρ ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας(:Φυλαχτείτε απ’ όλα αυτά, διότι πρέπει να ξέρετε καλά αυτό, ότι κάθε πόρνος ή ακάθαρτος ή πλεονέκτης, ο οποίος ουσιαστικά είναι ειδωλολάτρης, αφού η λατρεία του χρήματος απορροφά ολόκληρη την καρδιά του, δεν έχει κανένα δικαίωμα κληρονομιάς στην Βασιλεία του Χριστού και Θεού. Αυτή είναι η μόνο αλήθεια. Κι ας μη σας εξαπατά κανείς με λόγια κούφια και ψεύτικα· διότι για τα αμαρτήματα αυτά έρχεται η οργή του Θεού πάνω στους απείθαρχους και ανυπότακτους ανθρώπους)» [Εφ.5, 5-6].
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ [:Πράξεις 2, 1-11]
με θέμα:
«ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟ ΑΓΙΟΝ, Ο ΔΑΚΤΥΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ»
Ζούμε πάλι, αγαπητοί μου, ἐν ἑορτῇ την χαρά της Πεντηκοστής. Είναι η χαρά από την παρουσία του Αγίου Πνεύματος, που υπεσχέθη ο Κύριος εις τους μαθητάς Του, αλλά και σε όλη την Εκκλησία, διαμέσου των αιώνων. Και ο Κύριος είπε: « Ἀπὸ Ἱεροσολύμων μὴ χωρίζεσθαι, ἀλλὰ περιμένειν τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ πατρὸς ἣν ἠκούσατέ μου(:«Μη χωριστείτε από τα Ιεροσόλυμα, αλλά να περιμένετε την υπόσχεση του Πατέρα μου, που σας την έχω πει») ὅτι Ἰωάννης μὲν ἐβάπτισεν ὕδατι, ὑμεῖς δὲ βαπτισθήσεσθε ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ οὐ μετὰ πολλὰς ταύτας ἡμέρας (:«Ο Ιωάννης εβάπτισε με νερό, σεις θα βαπτισθείτε με το Πνεύμα το Άγιον, όχι ύστερα από πολλές ημέρες»). Και η υπόσχεσις του Χριστού εξεπληρώθη δέκα ημέρες μετά την Ανάληψή Του. Και για να έρθει το Πνεύμα το Άγιον, έπρεπε να ανέλθει ο Υιός προς τον Πατέρα. Γι΄αυτό ο Κύριος είπε ότι «Συμφέρει ὑμῖν ἵνα ἐγὼ ἀπέλθω(:Σας συμφέρει εγώ για να φύγω). Ἐὰν γὰρ ἐγὼ μὴ ἀπέλθω(:διότι αν δεν φύγω), ὁ παράκλητος οὐκ ἐλεύσεται πρὸς ὑμᾶς (:ο Παράκλητος, το Πνεύμα το Άγιον, δεν θα έλθει σε σας)· ἐὰν δὲ πορευθῶ, πέμψω αὐτὸν πρὸς ὑμᾶς(:Όταν δε πάω στον ουρανό, τότε εγώ θα σας στείλω τον άλλον Παράκλητον, το Πνεύμα το Άγιον)».
Πνοῇ βιαίᾳ γλωσσοπυρσεύτως νέμει,
Χριστὸς τὸ θεῖον Πνεῦμα τοῖς Ἀποστόλοις.
Ἐκκέχυται μεγάλω ἑνὶ ἤματι Πνεῦμ' ἁλιεῦσι.
«Τη αυτή ημέρα, Κυριακή ογδόη από του Πάσχα, την αγίαν Πεντηκοστήν εορτάζομεν. Πνοή βιαία γλωσσοπυρσεύτως νέμει, Χριστός το θείον Πνεύμα τοις Αποστόλοις. Εκκέχυται μεγάλω ενί ήματι Πνεύμ' αλιεύσι. Ταις των αγίων Αποστόλων πρεσβείαις, Χριστέ ο Θεός ημών, ελέησον ημάς. Αμήν»
– Ποια αλληλεπίδραση και επικοινωνία είναι δυνατή με καθολικούς και προτεστάντες, ανάμεσα στους οποίους – είναι προφανές – υπάρχουν πολλοί καλοί άνθρωποι;
– Αυτό το ερώτημα αποτελεί έναν από τους λίθους προσκόμματος για μερικούς από τους σύγχρονους ορθόδοξους χριστιανούς. Γι΄ αυτό, ας σταθούμε πιο αναλυτικά σε αυτό.
Η νοοτροπία των σύγχρονων χριστιανών, κάτω από την επήρεια των αλλαγών στις συνθήκες ζωής και κάτω από την επήρεια της πληροφορίας που μας περιβάλλει, δέχεται καταστροφική αντιδραστική «ακτινοβολία» και ήδη έχει αλλάξει συγκριτικά με τους προηγούμενους αιώνες.
ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ
Είναι μεγάλα, αγαπητοί, και ξεπερνούν κάθε ανθρώπινη λογική τα χαρίσματα που μας δώρισε σήμερα ο φιλάνθρωπος Θεός. Γι᾿ αυτό λοιπόν ας χαιρόμαστε όλοι μαζί και χορεύοντας από χαρά ας υμνήσουμε τον Κύριό μας. Γιατί η σημερινή ημέρα είναι για μας εορτή και πανήγυρη. Όπως δηλαδή η μία εποχή διαδέχεται την άλλη και το ένα ηλιοστάσιο το άλλο, έτσι ακριβώς και στην Εκκλησία η μία εορτή διαδέχεται την άλλη και μας πηγαίνουν από τη μία στην άλλη. Πριν από λίγες ημέρες λοιπόν εορτάσαμε τον Σταυρό, το Πάθος, την Ανάσταση, ύστερα από αυτά την Ανάληψη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού στον ουρανό. Σήμερα όμως συναντήσαμε την ίδια την κορυφή των αγαθών, φθάσαμε στη μητρόπολη των εορτών, βρισκόμαστε στην πραγματοποίηση της υπόσχεσης του Κυρίου: «Ἐὰν γὰρ ἐγὼ μὴ ἀπέλθω,ὁ παράκλητος οὐκ ἐλεύσεται πρὸς ὑμᾶς· ἐὰν δὲ πορευθῶ, πέμψω αὐτὸν πρὸς ὑμᾶς (:Σας συμφέρει να φύγω εγώ· διότι εάν δεν πεθάνω επάνω στο σταυρό και δεν φύγω, ο Παράκλητος δεν θα έλθει σε σας. Αν όμως προσφέρω πάνω στον σταυρό την εξιλαστήρια θυσία μου και φύγω από τον κόσμο αυτόν για να πάω στον Πατέρα μου, θα σας στείλω τον Παράκλητο)» [Ιω. 16, 7].
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ [:Ἰω. 7,37-52 καὶ 8,12]
YΠΟΜΝΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Ἐν δὲ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ τῇ μεγάλῃ τῆς ἑορτῆς εἱστήκει ὁ Ἰησοῦς καὶ ἔκραξε λέγων· ἐὰν τίς διψᾷ, ἐρχέσθω πρὸς μὲ καὶ πινέτω. ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος (:κατὰ τὴν τελευταία καὶ ἐπισημότερη ἀπὸ τίς ἄλλες ἡμέρες τῆς ἑορτῆς [τῆς Σκηνοπηγίας] στάθηκε ὄρθιος ὁ Ἰησοῦς καὶ μὲ δυνατὴ φωνὴ εἶπε: ἐὰν κανεὶς αἰσθάνεται πόθο καὶ δίψα, ὄχι γιὰ ἀγαθὰ ὑλικὰ καὶ φθαρτά, ἀλλὰ γιὰ πνευματικὰ καὶ αἰώνια, γιὰ τὴν ἐσωτερικὴ γαλήνη καὶ τὴ μακαριότητα τῆς θείας ζωῆς, ἂς ἔλθει κοντά Μου μέσῳ τῆς πίστεως καὶ ἂς πίνει τὴν ἀλήθεια ποὺ προσφέρω, γιὰ νὰ ἱκανοποιηθοῦν ἔτσι οἱ πλέον μύχιοι καὶ εὐγενεῖς πόθοι του. Ἐκεῖνος ποὺ πιστεύει σὲ Ἐμένα, σύμφωνα μὲ τοὺς λόγους τῆς Γραφῆς, θὰ γίνει ἀστείρευτη πνευματικὴ πηγή· καὶ ἀπὸ τὴν καρδιὰ καὶ τὰ βάθη τῆς ψυχῆς του θὰ ἀναβλύζουν ποταμοὶ ἀπὸ ὁλόδροσο τρεχούμενο νερό, γιὰ νὰ ξεδιψᾷ ὄχι μόνο ὁ ἴδιος ἀλλὰ καὶ ὅλοι ὅσοι ἔρχονται σὲ ἐπικοινωνία μὲ αὐτόν)» [:Ἰω.7 ,37-38]·[ἑρμηνευτικὴ ἀπόδοση Παναγιώτου Τρεμπέλα].
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ(:Πράξ. 2,1-11)
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Καὶ ἐν τῷ συμπληροῦσθαι τὴν ἡμέραν τῆς πεντηκοστῆς ἦσαν ἅπαντες ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό (:τὸ πρωὶ τῆς ἡμέρας τῆς Πεντηκοστῆς -καθὼς ὁλοκληρωνόταν ἡ ἡμέρα αὐτὴ ἡ ὁποία ἄρχισε ἀπὸ τὸ ἀπόγευμα τῆς παραμονῆς της- ὅλοι οἱ πιστοὶ μὲ μιὰ καρδιὰ ἦταν συναγμένοι στὸ ἴδιο μέρος)» [Πράξεις 2,1].
Ποιά εἶναι αὐτὴ ἡ Πεντηκοστή; Ὅταν τὸ δρεπάνι ἔπρεπε νὰ χρησιμοποιηθεῖ γιὰ τὴν συγκομιδὴ ἀπό το θερισμό· ὅταν ἔπρεπε νὰ συναθροίζει τοὺς καρπούς. Εἶδες τὸν τύπο; Βλέπε πάλι τὴν ἀλήθεια. Ὅταν ἔπρεπε νὰ ἐπιβάλλει τὸ δρεπάνι τοῦ λόγου, ὅταν τοὺς καρποὺς ἔπρεπε νὰ συλλέγει, τότε τὸ Πνεῦμα σὰν δρεπάνι κοφτερό, πετᾷ πάνω σὲ αὐτούς. Διότι ἄκουσε τὸν Χριστὸ ποὺ λέει· «οὐχ ὑμεῖς λέγετε ὅτι ἔτι τετράμηνός ἐστι καὶ ὁ θερισμὸς ἔρχεται; ἰδοὺ λέγω ὑμῖν, ἐπάρατε τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ θεάσασθε τὰς χώρας, ὅτι λευκαὶ εἰσι πρὸς θερισμὸν ἤδη (:Δὲν λέτε ἐσεῖς ὅτι τέσσερις μῆνες μένουν ἀκόμη καὶ ὁ θερισμὸς ἔρχεται; Στὴν πνευματικὴ ὅμως σπορὰ εἶναι δυνατὸν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ νὰ καρποφορήσει καὶ σὲ χρονικὸ διάστημα πολὺ πιὸ σύντομο. Καὶ γιὰ νὰ πειστεῖτε γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ ποὺ σᾶς λέω, σηκῶστε τὰ μάτια σας καὶ κοιτᾶξτε τὸ πλῆθος αὐτὸ τῶν Σαμαρειτῶν ποὺ ἔρχονται. Μοιάζουν οἱ ψυχές τους μὲ χωράφια, στὰ ὁποῖα δὲν πρόφθασε νὰ σπαρεῖ ὁ λόγος τῆς ἀλήθειας, κι ὅμως εἶναι λευκὰ καὶ ὥριμες πλέον, ἕτοιμα νὰ θεριστοῦν.
Κάθε άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού και ναός του Αγίου Πνεύματος. Κανείς δεν μπορεί ποτέ να σβήσει από τον άνθρωπο την εικόνα του Θεού. Μπορείς να διαπράξεις όλα τα εγκλήματα του κόσμου, την εικόνα του Θεού δεν θα καταφέρεις να τη σβήσεις. Πώς θα μπορούσε να σβηστεί κάτι που είναι αιώνιο;
Και αυτοί ακόμη οι χριστιανοί που πιστεύουν έχουν επηρεασθεί κατά τέτοιο τρόπο, που κι όταν ακόμη θα θελήσουν να εξομολογηθούν αμαρτία τέτοιους είδους, είτε από συνήθεια είτε επειδή έχουν κάποιες μικροτύψεις, στο βάθος δεν μπορούν να νιώσουν ότι πρόκειται περί αμαρτίας, σοβαροτάτης αμαρτίας, και ότι χρειάζεται να μετανοήσουν. Αυτό είναι ακόμη χειρότερο.
Είχε πικρή πείρα. Όταν είχε αφεθεί προηγουμένως στα ορμέμφυτά του και είχε φιμώσει τη λογική του, είχε πέσει στο διπλό κακούργημα της μοιχείας και του φόνου. Γι’ αυτό στον «Ψαλμό της μετανοίας» περιέλαβε το αίτημα προς τον Ύψιστο «Πνεύματι ηγεμονικώ στήριξόν με», δηλαδή «Υστερινή μου γνώση και να σ’ είχα πρώτα». Όχι έκδοτος στα πάθη, αλλά ηνιοχούμενος από τη σκέψη.