ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΓ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ[: Α΄Κορ. 16,13-20]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου
με θέμα:
«ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΑΦΥΠΝΙΣΕΩΣ, ΕΔΡΑΙΩΣΕΩΣ, ΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΧΥΟΣ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 28-8-1988]
[Β201]
Τελειώνοντας, αγαπητοί μου, την Α΄ του επιστολή στους Κορινθίους ο Απόστολος Παύλος τούς γράφει: «Γρηγορεῖτε, στήκετε ἐν τῇ πίστει, ἀνδρίζεσθε, κραταιοῦσθε». Με τα τέσσερα αυτά δυνατά ρήματα, σε τόνο προστακτικής και συνεπώς εντολής, θέλει να αφυπνίσει τους Κορινθίους από τον πνευματικόν λήθαργον και την επιπολαιότητά των, τόσον εις την πίστιν, όσο και εις την πνευματικήν ζωήν. Και φυσικά αυτές οι προστακτικές, δηλαδή εντολές, αποτείνονται προς όλους τους Χριστιανούς, όλων των εποχών και συνεπώς και της εποχής μας.
Γρηγορείτε. Μένετε ξύπνιοι. «Γρηγορέω-γρηγορῶ», μένω ξύπνιος. Πρόκειται για ένα εγερτήριο σάλπισμα από τον πνευματικόν ύπνον και πνευματικόν λήθαργον. Ο Χριστιανός και κάποτε ολόκληρη η τοπική Εκκλησία, μπορεί να καταληφθεί από μια νωχέλεια, από μια ακηδία, από μια πνευματική ανεμελιά, που να θυμίζει ύπνο. Και μία εικόνα αυτής της υπνηλίας, αν και σωματικής, όμως εικόνα της πνευματικής υπνηλίας, είναι εκείνος ο κάρος, δηλαδή εκείνος ο νυσταγμός, εκείνη η νάρκη που είχε καταλάβει τους ένδεκα μαθητάς στον κήπο της Γεθσημανή. Όταν ο Κύριος τους είπε : «Οὕτως οὐκ ἰσχύσατε μίαν ὥραν γρηγορῆσαι μετ' ἐμοῦ! (: Έτσι λοιπόν; Ούτε μια ώρα δεν μπορέσατε να μείνετε ξυπνητοί μαζί μου;). Γρηγορεῖτε καί προσεύχεσθε, ἵνα μή εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν (:Μένετε ξυπνητοί. -Κι εδώ βεβαίως εννοεί το ξύπνημα το σωματικό· ενώ φυσικά εξυπακούεται και το ξύπνημα το πνευματικό. Γι'αυτό λέγει: «Γρηγορεῖτε καί προσεύχεσθε». Γιατί; «Διότι υπάρχει κίνδυνος, τώρα, σε λιγάκι, να μπείτε σε φοβερό πειρασμό για το πρόσωπό μου, όταν θα με δείτε να παραδίδομαι στα χέρια των αμαρτωλών. Συνεπώς γρηγορείτε και προσεύχεσθε, για να μην μπείτε στον πειρασμόν».
Είπαμε ότι εις τον πνευματικόν αυτόν ύπνο μπορεί να πέσει μία ολόκληρη τοπική Εκκλησία. Γι'αυτό ο Κύριος παραγγέλλει εις τον επίσκοπον της Εκκλησίας των Σάρδεων, της Μικράς Ασίας, που είναι γραμμένο στην Αποκάλυψη, είναι μία από τις επτά -της Αποκαλύψεως, επτά, γιατί φυσικά περισσότερες ήσαν- μια από τις επτά της Αποκαλύψεως Εκκλησίες: «Γίνου γρηγορῶν(:Ξύπνα!). Ἐάν οὔν μή γρηγορήσῃς, ἤξω ἐπί σέ ὡς κλέπτῃς, καί οὐ μή γνώσῃ ποίαν ὥραν ἤξω ἐπί σέ». «Ξύπνα! Γιατί αν δεν ξυπνήσεις, θα έρθω σαν τον κλέφτη, που έρχεται να κλέψει το σπίτι που κοιμάται ο νοικοκύρης. Και δεν θα γνωρίζεις την ώρα που θα έρθω σε σένα. Να σε κρίνω δηλαδή».
Συνήθως ο Κύριος, αγαπητοί μου, συνόδευε την διδασκαλία Του, συνήθως σας είπα, με το «Γρηγορεῖτε», «Μένετε ξυπνητοί». Είναι ένα πολύ συνηθισμένο μήνυμα, σύνθημα του Κυρίου. «Περί δέ τῆς ἡμέρας ἐκείνης», λέγει, «ἢ τῆς ὥρας οὐδείς οἶδεν». Πότε; Όταν θα ξανάρθει ο Κύριος. «Βλέπετε, ἀγρυπνεῖτε καί προσεύχεσθε». Βλέπετε θα πει προσέχετε. Μένετε ξύπνιοι. Προσεύχεσθε. «Οὐκ οἴδατε γὰρ πότε ὁ καιρός ἐστιν». «Δεν ξέρετε πότε είναι ο καιρός που θα έλθω εγώ, ή που θα φύγετε εσείς από τον κόσμον αυτόν». «Γρηγορεῖτε οὖν (:Λοιπόν, μένετε ξύπνιοι), οὐκ οἴδατε γάρ πότε ὁ κύριος τῆς οἰκίας ἔρχεται». - Ο «κύριος τῆς οἰκίας» είναι ο Θεός. Η «οἰκία» είναι η Βασιλεία του Θεού, είναι η Εκκλησία- «ὀψὲ ἢ μεσονυκτίου ἢ ἀλεκτοροφωνίας ἢ πρωΐ (:αν θα είναι αργά το βράδυ ή θα είναι μεσάνυχτα ή θα είναι η ώρα που κάπου εκεί λαλούν τα κοκόρια ή θα είναι πρωί. Δεν ξέρετε πότε θα έλθει) μὴ ἐλθὼν ἐξαίφνης εὕρῃ ὑμᾶς καθεύδοντας». «Μήπως έρθει ξαφνικά και θα σας βρει να κοιμάστε». «Ἃ δὲ ὑμῖν λέγω, πᾶσι λέγω· γρηγορεῖτε (:Εκείνα που λέγω, τα λέγω για όλους σας. Γρηγορείτε, μένετε ξυπνητοί)».
Αλλά γιατί αυτός ο τονισμός από τον Κύριον, του «γρηγορεῖτε»; Γιατί απλούστατα μένει άγρυπνος, αγαπητοί μου, ο διάβολος και ποτέ δεν ησυχάζει, έως ότου καταστρέψει τον άνθρωπον. Πρέπει να αποκτήσομε «γρήγορον» πνεύμα. Δηλαδή πνεύμα ξυπνητό. Αυτό που λέμε «ἔξυπνος». Αυτός που δεν είναι στον ύπνο. Δηλαδή αυτός που έχει νουν εύστροφον. Αυτός που το μυαλό του γυρίζει, είναι ξυπνητός. Κάτι που πρέπει, αυτό το γρήγορον πνεύμα, πρέπει να διαποτίζει ολόκληρη την ύπαρξή μας, είτε ενσυνείδητα, είτε ασυνείδητα. Δηλαδή είτε ευρισκόμεθα σε κατάσταση συνειδητήν, είτε σε κατάσταση ασυνείδητον. Δηλαδή, είτε έχομε… αυτή την στιγμή ας πούμε εσείς ακούτε αυτόν τον λόγον και έχετε μίαν εγρήγορσιν· γιατί ακούτε. Κάποια στιγμή ασχολούμεθα με κάτι άλλο. Ή αν θέλετε ακόμα και κοιμόμαστε τον βιολογικόν ύπνον. Όταν το πνεύμα το γρήγορον, δηλαδή το ξυπνητόν, μπει μέσα στην ύπαρξή μας, μπει μέσα σ’ αυτό το κύτταρό μας, τότε προσέχομε και αν ακόμα κοιμόμαστε τον βιολογικόν ύπνον ή με οτιδήποτε άλλο ασχολούμεθα. Είναι αυτό που είχαν οι άγιοι πάντοτε. Δεν πιανόντουσαν στον ύπνο ποτέ. Είχαν αυτήν την παντοτινή μέρα-νύχτα εγρήγορσιν. Γι΄αυτό γράφει ο άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας στον άγιο Πολύκαρπο: «Γρηγόρει, ἀκοίμητον πνεῦμα κεκτημένος». «Να μένεις ξυπνητός, συ που έχεις αποκτήσει αυτό το ακοίμητον πνεύμα». Προσέξτε: ακοίμητον· που δεν κοιμάται ποτέ. Εάν έχομε εγρήγορση, αγαπητοί, επαγρύπνηση, τότε δεν χρειαζόμαστε πια την βοήθεια των άλλων. Γιατί απλούστατα δεν κινδυνεύομε. Αφού προσέχομε εμείς, δεν μας προσέχουν οι άλλοι. Γι'αυτό λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος ότι: «Ἄν γρηγορῶμεν, οὐ δεησόμεθα τῆς ἑτέρων βοηθείας». «Εάν είμεθα ξυπνητοί, δεν έχομε ανάγκη την βοήθεια των άλλων».
Αλλά σε τι να αγρυπνούμε; Πρώτον, εις τον ερχομό του Χριστού. Ακούσατε προηγουμένως τι είπε ο Κύριος. Αλλά, σας διαβάζω, όχι τώρα από το Ευαγγέλιον, από ένα πολύ πολύ παλιό βιβλίο, γραμμένο μετά τα Ευαγγέλια θα λέγαμε, μετά την Καινή Διαθήκη, που λέγεται «Βιβλίον Διδαχής των δώδεκα Αποστόλων». Πανάρχαιο βιβλίο. Λέγει εκεί: «Γρηγορεῖτε ὑπέρ τῆς ζωῆς ὑμῶν(:Μένετε ξύπνιοι)· οἱ λύχνοι ὑμῶν μή σβεσθήτωσαν (:τα λυχνάρια σας να μη σβήσουν) -Αυτό μας θυμίζει και την παραβολή των δέκα παρθένων, που ο Κύριος ήθελε να υπάρχουν αναμμένα τα λυχνάρια ή να υπάρχει το έλαιον, που ανά πάσα στιγμή μπορεί να ανάψει) καί αἱ ὀσφύες ὑμῶν μή ἐκλυέσθωσαν (:και οι μέσες σας να μην αποκάμνουν) -Αυτό μας θυμίζει όταν οι Εβραίοι έφευγαν από την Αίγυπτο, που έπρεπε να ζωστούν με μία ζώνη, να είναι έτοιμοι· στο δεξί χέρι έπρεπε να κρατούν το ραβδί και στο αριστερό χέρι έπρεπε να κρατούν τα παπούτσια τους! Διότι και αυτά θα τους εμπόδιζαν να περπατήσουν. Και η ζώνη που θα φορούσαν, θα έπρεπε να σηκώνει τον χιτώνα προς τα πάνω, ψηλά, για να μην μπερδεύονται τα πόδια στο περπάτημα. Αυτό θα πει λοιπόν, όπως το παίρνει εδώ ο ιερός συντάκτης: «αἱ ὀσφύες ὑμῶν μή ἐκλυέσθωσαν, ἀλλά γίνεσθε ἕτοιμοι· οὐ γάρ οἴδατε τήν ὥραν, ἐν ᾗ ὁ κύριος ἔρχεται(:Γιατί δεν ξέρετε την ώρα που ο Κύριος έρχεται)». Πρέπει λοιπόν να έχομε εγρήγορση, να είμεθα έτοιμοι για να υπαντήσομε τον Κύριον ερχόμενον από τον ουρανό επί των νεφελών.
Δεύτερον. Πρέπει να έχομε εγρήγορση στον ερχομό του πλάνου, δηλαδή του Αντιχρίστου. Και πάλι παίρνω από την Διδαχήν, το βιβλίο «Διδαχή». Διότι: «Ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις πληθυνθήσονται οἱ ψευδοπροφῆται -Μην ξεχνάτε δε ότι αυτά τα βιβλία και τα πατερικά γενικά, απηχούν την Αγίαν Γραφήν. Γι’ αυτό βλέπετε, σχεδόν κείμενον Καινής Διαθήκης-«Ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις πληθυνθήσονται οἱ ψευδοπροφῆται (:Θα πληθύνουν οι ψευδοπροφήται) καί οἱ φθορεῖς (:εκείνοι οι οποίοι καταστρέφουν την Εκκλησία του Χριστού) -Ποιοι είναι; Όχι να καταστρέψουν τα ντουβάρια. Από εκείνους που καταστρέφουν τα ντουβάρια, δηλαδή γκρεμίζουν Εκκλησίες ή εμποδίζουν να κτιστούν Εκκλησίες, μέχρι εκείνοι που φθείρουν το πνεύμα της Εκκλησίας- καί στραφήσονται τά πρόβατα εἰς λύκους(:και θα γίνουν τα πρόβατα σε λύκους) - Γιατί αυτοί που θα γκρεμούν, αυτοί που θα γίνονται διώκται, τι νομίζετε; Θα είναι βαφτισμένοι Χριστιανοί! Ο αιώνας μας το έχει δείξει καταφάνερα. Βαφτισμένοι Χριστιανοί είναι εκείνοι που στρέφονται εναντίον της Εκκλησίας- καί ἡ ἀγάπη στραφήσεται εἰς μῖσος (:αντί να έχομε αγάπη, θα έχομε μίσος)· αὐξανούσης γάρ της ἀνομίας μισήσουσιν ἀλλήλους καί διώξουσι καί παραδώσουσι, καί τότε φανήσεται ὁ κοσμοπλανής (:και τότε θα φανεί αυτός που πλανά τον κόσμον - Κοσμοπλανής. Είναι ο Αντίχριστος. Είναι ένα άλλο του όνομα) ὡς υἱός Θεοῦ(:Θα ‘ρθει σαν υιός Θεού) καί ποιήσει σημεῖα καί τέρατα(:θα κάνει θαύματα) καί ἡ γῆ παραδοθήσεται εἰς χεῖρας αὐτοῦ -Η γη ολόκληρη. Θα γίνει παγκόσμιος κυβερνήτης!- καί ποιήσει ἀθέμιτα ἃ οὐδέποτε γέγονεν ἐξ αἰῶνος (:και θα νομοθετήσει πράγματα τόσο αθέμιτα, τόσο άσχημα, που ποτέ δεν νομοθετήθηκαν τέτοιοι νόμοι από αρχής κτίσεως ανθρώπου)». Βλέπετε; Πώς μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι ο νόμος των αμβλώσεων, των εκτρώσεων, ο νόμος της μοιχείας, δηλαδή η αμνήστευση της μοιχείας κ.λπ., πέστε μου, θα μπορούμε να λέμε, θα μπορούμε να λέμε αν έχομε εγρήγορση ότι αυτοί οι νόμοι είναι καλοί; Αν δεν έχομε εγρήγορση, θα λέμε: «Επιτέλους απελευθερόμεθα από την νόμιμον σύζυγό μας ή από τον νόμιμον σύζυγό μας και ακόμη μπορούμε να κρατήσομε όσα παιδιά θέλομε, κατ’ επιλογήν· τα υπόλοιπα τα στέλνομε στον βόθρον τον βιολογικόν». Έτσι βλέπετε τι σημαίνει «έχω εγρήγορσιν»;
Τρίτον. Χρειάζεται εγρήγορσις στην παρουσία των αιρέσεων. Η αίρεσις δεν είναι η καλή προϋπόθεσις μιας αληθινής λατρείας του Θεού. Θυμηθείτε, ο Κύριος που είπε εκεί στην διδασκαλία Του στη Σαμαρείτιδα γυναίκα ότι πρέπει να προσκυνούμε τον Θεό «ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ». Όχι ««ἐν πνεύματι». «Ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ»! Γιατί αν δεν υπάρχει η αλήθεια, η δογματική αλήθεια, τότε αυτό δεν είναι λατρεία αληθινή. Η αίρεσις ακόμα δεν είναι η καλή προϋπόθεσις και της όλης πνευματικότητος. Η αίρεσις έχει σαν καρπό την λανθασμένη πνευματική ζωή, με την οποία δεν ευαρεστούμε στον Θεό. Η αίρεσις ακόμη είναι μία βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος, όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος. Η αίρεσις είναι μία διαβολική επινόησις. Στηρίζεται δε στον ανθρώπινο λόγο, στην ανθρωπίνη λογική. Και είναι μία επανάληψις του προπατορικού αμαρτήματος. Για όλους αυτούς τους λόγους, που η αίρεσις δεν μας εισαγάγει δηλαδή εις την Βασιλείαν του Θεού, πρέπει να έχομε επαγρύπνησιν. Να αγρυπνούμε επί της ορθοδόξου πίστεώς μας και ορθοδόξου πνευματικότητός μας.
Τέταρτον. Επαγρύπνησις και σ’ αυτήν την πνευματική μας πορεία, τόσο την προσωπική, όσο και την πορεία των κοντινών μας, της μάνας μου, του πατέρα μου, της γυναίκας μου, του ανδρός μου, του παιδιού μου, του γείτονά μου, του φίλου μου. Πρέπει να έχουμε μία επαγρύπνηση. Ακόμη είναι ανάγκη να έχομε μία διαρκή αυτοκριτική: «Πηγαίνω καλά; Ή μήπως δεν πηγαίνω καλά;». Μια επαγρύπνηση μίας αυτοτελματώσεως. «Μήπως βούλιαξα;». «Πού βρίσκομαι;». Γιατί πολλές φορές όταν κατεβαίνομε, βυθιζόμεθα, αυτοτελματούμεθα, δεν παίρνομε είδηση. Και αυτό είναι πολύ κακό. Αν η γλώσσα μας είναι σωστή, αν η φαντασία μας έχει σωστούς, καθαρούς λογισμούς, αν η καρδιά μας στον συναισθηματικό της χώρο είναι εκείνη που έχει αγαθά αισθήματα, αν ο νους μας σκέφτεται καλά, υγιά, βαθιά και όχι ρηχά, αν ζούμε κοσμικά ή πνευματικά, όλα αυτά, για να μπορούμε να τα δούμε, χρειαζόμαστε εγρήγορση. Λοιπόν, γρηγορεῖτε, λέει ο Κύριος.
Είπε όμως και «στήκετε ἐν τῇ πίστει» όπως σημειώνει το Πνεύμα του Θεού, δια γραφίδος Αποστόλου Παύλου. Τι θα πει «στήκετε ἐν τῇ πίστει»; «Να στέκεστε», λέει, «επάνω στην πίστη». Η πίστις, είναι, αγαπητοί μου, το θεμέλιο της σωτηρίας μας. Πρέπει να έχομε εδραιωθεί πάνω εις την πίστη. Εδραιώνομαι θα πει σιγουρεύω την ύπαρξή μου, τα βήματά μου, την στάση μου επάνω στο αντικείμενον που λέγεται «πίστις». Γι'αυτό λέγει ο Απόστολος Παύλος «Στήκετε ἐν τῇ πίστει». «Να στέκεστε». Τι θα πει: «Να στέκεστε;». Όπως λέγει ένας Εκκλησιαστικός συγγραφεύς, «Στήκετε, μὴ σαλεύεστε, ἀλλὰ βέβαιοι γίνεσθε». «Βέβαιος» θα πει σίγουρος. «Μη σαλεύεστε, μη κουνιόσαστε, μην είσαστε έτοιμοι να ανατραπείτε ή να βγείτε από τον αντικείμενον της πίστεως, από τον χώρο της πίστεως». Αυτό το σχήμα δε της σωτηρίας, ο Απόστολος Παύλος το σημειώνει ως εξής -είναι από την Α΄ Κορ. 15,1. Λέγει: «Γνωρίζω δὲ ὑμῖν, ἀδελφοί, τὸ εὐαγγέλιον ὃ εὐηγγελισάμην ὑμῖν(:Σας κάνω γνωστό το Ευαγγέλιον), ὃ καὶ παρελάβετε, ἐν ᾧ καὶ ἑστήκατε, δι᾿ οὗ καὶ σῴζεσθε». Τι είπε; Πρώτον: «παρελάβετε». Δηλαδή, καταρχάς, το ακούσατε. «Εγώ το ευαγγελίστηκα σε σας το Ευαγγέλιο, εσείς το ακούσατε». Είναι η ακρόασις του Ευαγγελίου. Μετά «παρελάβετε», δηλαδή το αποδεχθήκατε, συμφωνήσατε. «Ναι. Το αποδέχομαι». Κατόπιν τι λέει; «Ἐν ᾧ καὶ ἑστήκατε». «Επάνω στο οποίον Ευαγγέλιο έχετε στηριχθεί, δηλαδή αρχίζετε να εφαρμόζετε»· «δι᾿ οὗ καὶ σῴζεσθε(: δια του οποίου Ευαγγελίου και σώζεστε)» . Βλέπετε, παρακαλώ, αυτό το σχήμα της σωτηρίας πώς κινείται; «Ακούω το Ευαγγέλιο, το αποδέχομαι, στηρίζομαι, σώζομαι».
Ώστε λοιπόν βλέπομε ότι αυτό το «στήκετε ἐν τῇ πίστει» είναι θεμελιώδους σημασίας. Τι όμως σημαίνει «στήκετε»; Τι θα πει «στέκεστε»; Το «μή σαλεύεσθε». Δηλαδή, μην κουνιόσαστε. Σάλος και σαλεύω. Σαλεύομαι, σαλεύω, σάλος. Σάλος θα πει κάτι που κουνιέται. Λέμε… η θάλασσα έχει σάλον. Δηλαδή η επιφάνειά της έχει κύμα. Είναι εκείνο που λέγει ο 120 Ψαλμός: «Μή δῴης εἰς σάλον τόν πόδα σου». «Το πόδι σου», λέει, «μην το δώσεις σε κάτι που κουνάει, σε κάτι που γλυστράει». Κι αυτό δεν είναι παρά το ολισθηρόν έδαφος των βιοτικών μεριμνών, των σαρκικών επιθυμιών και των ποικίλων αιωριών της απιστίας και της αποστασίας. Εκεί μην πάνε τα πόδια σου. Θα είσαι επί του Ευαγγελίου, δεν θα είσαι άστατος άνθρωπος, θα είσαι στερεωμένος επάνω στο Ευαγγέλιον και αυτό για σένα θα είναι το θεμέλιό σου. Δεν θα μετακινηθείς ποτέ από κει. Πέστε μου, όταν βάλαμε θεμέλια για να κτίσουμε το σπίτι μας, τα ντουβάρια πάνε κατὰ τὸ δοκοῦν, τῆδε κακεῖσε, από δω και από κει και χοροπηδούν; Ή είναι πάντα στερεωμένα στα θεμέλια που βάλαμε στο σπίτι μας; Και σημειώνει ο Απόστολος Παύλος: «Ώστε, αδελφοί μου αγαπητοί», λέει στους Κορινθίους, πιο μπροστά το λέει, στο 15 κεφάλαιο: «Ἑδραῖοι γίνεσθε». Τι θα πει «ἑδραῖος»; Από το «ἕδρα», στήριγμα, «στηρίζομαι, πλατιά-πλατιά», επιτρέψατέ μου να πω: «ανοίγω τα πόδια μου να στερεωθώ καλά». Όταν πρόκειται να αντιμετωπίσουμε κάποιον άνθρωπο, έναν εχθρό, θέλομε να παλέψομε μαζί του, δεν στεκόμεθα με ενωμένα τα πόδια. Ανοίγομε τα πόδια για να αποκτήσομε μιαν εδραίωσιν, μία στερέωση του σώματός μας. Αυτό θα πει λοιπόν «Ἑδραῖοι γίνεσθε». Αμετακίνητοι. Όχι να σαλεύεστε. «Εἰδότες ὅτι ὁ κόπος ὑμῶν οὐκ ἔστι κενός ἐν Κυρίῳ». «Γνωρίζοντες ότι ο κόπος σας δεν θα πάει χαμένος».
Είναι όμως και ένα τρίτο που παραγγέλλει το Πνεύμα του Θεού. Είναι το «ἀνδρίζεσθε». Γίνεσθε ανδρείοι. Και άνδρες. Παρότι το «ἀνδρεῖος» θα λέγαμε έχει κάποια σχέση με το «άνδρας» γιατί υποτίθεται ότι ο άνδρας έχει ανδρεία, όχι, ἀνδρίζεσθε· άνδρες, γυναίκες, παιδιά. Η ανδρεία, αγαπητοί μου, είναι μία θεμελιακή και αφετηριακή αρετή. Λέγω «αφετηριακή» γιατί μαζί με τις άλλες τρεις, «φρόνησις, σωφροσύνη και δικαιοσύνη» απ’ αυτές τις τέσσερις, ξεκινούν όλες οι άλλες αρετές. Η ανδρεία για τον Χριστιανό είναι κορυφαία αρετή. Γιατί μ’ αυτήν, προσέξτε, θα σηκώσει τον σταυρό του. Σώζεσαι, αδελφέ μου, χωρίς να σηκώσεις τον σταυρό σου; Όχι. Για να σηκώσεις λοιπόν τον σταυρό σου πρέπει να έχεις ανδρεία. Δηλαδή θα αντιμετωπίσεις έναν αντιτιθέμενον κόσμον και θα έλθεις μαζί του σε σύγκρουση. Τι χρειάζεσαι; Δεν χρειάζεσαι ανδρεία; Από το φρόνημα της ανδρείας, από το ανδρείον φρόνημα γεννιέται η επιμονή, σας είπα, είναι αφετηριακές αυτές οι αρετές, η επιμονή και η υπομονή. Και η υπομονή και η επιμονή είναι οι αρετές με τις οποίες θα σωθούμε. Αμφιβάλλετε; «Ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος –λέει ο Κύριος-οὗτος σωθήσεται». «Αυτός που θα υπομείνει μέχρι το τέλος της ζωής του, αυτός θα σωθεί». Αμφιβάλλετε; «Ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς ψυχὰς ὑμῶν», λέγει ο Κύριος. «Με την υπομονή σας κτήσασθε, κερδίστε τις ψυχές σας». Ώστε λοιπόν κερδίζω την ψυχή μου με την υπομονή μου; Ναι. Η ανδρεία και την πίστιν διατηρεί, γιατί δεν την χάνω όταν έχω ανδρεία, δεν σαλεύομαι, δεν σκανδαλίζομαι, αλλά και την πνευματική ζωή ολοκληρώνει. Όταν δω τους άλλους πώς ζουν και οι άλλοι με ειρωνεύονται κι έχω ανδρεία και λέγω «Όχι· έτσι πρέπει να ζήσω», τότε δεν ολοκληρώνει την πνευματική μου ζωή η υπομονή και η ανδρεία; Στην εποχή μας, αγαπητοί μου, η ανδρεία λείπει. Εννοώ από τους Χριστιανούς μας. Σε απελπιστικόν βαθμόν λείπει η ανδρεία. Έτσι και μας αφαιρούν τα αγαθά μας, τα προδίδομε όλα. Για να πάρετε μια πρόγευση, τι θα κάνομε όταν θα έλθει ο Αντίχριστος. Πόσο εύκολα θα παραδοθούμε. Χρειαζόμαστε ανδρεία, φρόνημα ανδρείας, όσο τίποτε άλλο αυτό στην εποχή μας.
Και το τελευταίο. Το Πνεύμα του Θεού μάς σημειώνει: «Κραταιοῦσθε». Δηλαδή λέει ένας Εκκλησιαστικός συγγραφεύς: «Οἷον ἀναλάβετε τήν ἰσχύν». Δηλαδή «να έχετε δύναμιν». Και ισχύς είναι η δύναμις που παρέχεται από το Πνεύμα το Άγιον. Χωρίς αυτήν την ισχύν, την δύναμη, μοιάζομε σαν παράλυτοι. Κι αυτή η ισχύς χρειάζεται για να μπορέσομε να φέρομε εις πέρας την ανοικοδόμηση του πύργου της πνευματικής μας ζωής, όπως λέγει ο Κύριος στην παραβολή εκείνου του κάποιου ανθρώπου που ανέλαβε να κτίσει, να οικοδομήσει πύργον. «Τοῦ οἰκοδομοῦντος τόν πύργον». Τι σημειώνει εκεί ο Κύριος; Ακούστε τι σημειώνει: «Καί μή ἰσχύσαντος ἐκτελέσαι -Έβαλε θεμέλια, απλώθηκε, οικοδομή μεγάλη. Καί μή ἰσχύσαντος ἐκτελέσαι (:Και μη δυναμένου πια, δεν μπόρεσε να το φέρει εις πέρας το οικοδόμημα) πάντες οἱ θεωροῦντες ἄρξωνται αὐτῶ ἐμπαίζειν(:όλοι αρχίζουν, που βλέπουν, να τον κοροϊδεύουν) λέγοντες ὅτι ὁ ἄνθρωπος οὗτος ἤρξατο οἰκοδομεῖν καί οὐκ ἴσχυσεν ἐκτελέσαι (:Ξεκίνησε να κτίζει· δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει)». Ξεκινάς, αδελφέ μου, την πνευματική σου ζωή, ενθουσιάστηκες από ένα κήρυγμα, μέσα σου γεννήθηκε ένα αίσθημα αγάπης και εμπιστοσύνης και πίστεως, αλλά δεν είδες πόσο δύναμη έχεις και δεν επεκαλέσθης το Πνεύμα το Άγιον, για να σου δώσει την δύναμη να μπορέσεις να φέρεις εις πέρας τη σωτηρία σου, το οικοδόμημα της σωτηρίας σου.
Αγαπητοί μου, το Πνεύμα του Θεού μάς παραγγέλλει να γρηγορούμε. Γιατί οι καιροί είναι χαλεποί. Μας εντέλλεται το Πνεύμα το Άγιον να στεκόμαστε στην πίστη, γιατί πολλοί είναι εκείνοι που την προσβάλλουν. Προπαντός δε, προσβάλλουν το θεανθρώπινο πρόσωπον του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Μας λέγει ακόμα να έχομε ανδρεία. Γιατί δεν είμαστε, όπως σημειώνει στην προς Εβραίους ο Απόστολος Παύλος «τέκνα ὑποστολῆς», μαζέματος. Υποστέλλω τη σημαία. Να μαζευτώ, όταν ο άλλος μου βάζει μια φωνή, να μαζευτώ στο καβουκάκι μου. «Όχι», λέει ο Απόστολος Παύλος, «δεν είμαστε τέκνα υποστολής εις απώλειαν· που οδηγούμεθα στην καταστροφήν». «Ἀλλά δυνάμεως καί ἀγάπης καί σωφρονισμοῦ». «Ο Θεός», λέγει, «δεν μας έδωσε πνεύμα δειλίας, αλλά δυνάμεως». Μας έδωσε δύναμιν, μας έδωσε ισχύν· τέλος, θα λέγαμε, την ισχύν του Αγίου Πνεύματος. Και όλα αυτά, προσέξτε, είναι εντολές. Προσέξτε, όλα αυτά, αγαπητοί μου, είναι εντολές. Κι εκείνος που τηρεί τις εντολές του Θεού έχει ζωήν αιώνιον.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
ψηφιοποίηση και επιμέλεια της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας:
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
- Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
- https://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_407.mp3
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου