ΚΥΡΙΑΚΗ IΕ΄ΛΟΥΚΑ[:Α΄Τιμ.4,9-15]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου
με θέμα:
«Πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 24-1-1999]
(Β 391) [β΄έκδοσις]
Καθένας, αγαπητοί μου, που αγαπά και τιμά τον Θεόν, είναι ένας τιμό-θεος. Έτσι, τις δύο αυτές πολύτιμες επιστολές του Αποστόλου Παύλου προς τον Τιμόθεον, ο κάθε πιστός τις κάνει δικές του. Αισθάνεται ότι προς αυτόν αποτείνονται. Και έτσι είναι. Εξάλλου το Πνεύμα το Άγιον «έγραψε», θα λέγαμε, εντός εισαγωγικών, «έγραψε» τις επιστολές αυτές, για να παραδοθούν στην χρήση της Εκκλησίας. Όποιος, λοιπόν, από τους αγαπητούς ακροατάς μας, είναι τιμό-θεος, τιμά τον Θεό, δηλαδή, ας έλθει να δούμε και να προσέξομε τι μας γράφει το Πνεύμα το Άγιον στη σημερινή αποστολική περικοπή του Παύλου.
Γράφει στον Τιμόθεο: «Ἓως ἔρχομαι, πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει». Δηλαδή «Έως ότου έλθω, να προσέχεις την ανάγνωση των Γραφών». Ο Παύλος, ο διδάσκαλος, γράφει στον μαθητή του, τον Τιμόθεο, να καταγίνεται με την μελέτη της Αγίας Γραφής. Την μελέτη των Γραφών. Έως ότου έλθει. Οπότε, όταν θα είναι παρών ο διδάσκαλος, τότε απλώς θα ακούει την προφορική διδασκαλία ο Τιμόθεος από τον Παύλον. Γι'αυτό λέγει: «ἓως ἔρχομαι». Γιατί ο απόστολος Παύλος συνιστά τη μελέτη, θα λέγαμε, των Γραφών, στον μαθητή του; Για ποιον λόγο; Είναι προφανές, διότι η μελέτη θα είναι εκείνη που θα τον καθοδηγεί στο ποιμαντικό του έργον, ώστε να του γράφει: «Τοῦτο γὰρ ποιῶν καὶ σεαυτὸν σώσεις καὶ τοὺς ἀκούοντάς σου». «Κάνοντας», λέγει, «αυτό, και τον εαυτό σου θα σώσεις, αλλά και εκείνους οι οποίοι σε ακούνε». Δηλαδή όταν μελετάς τον λόγο του Θεού, θα έχεις, θα προσπορίσεις στον εαυτόν σου την σωτηρία, όπως και την σωτηρία των ακροατών σου. Ο λόγος, λοιπόν, είναι για την μελέτη, όπως βλέπομε εδώ, της Αγίας Γραφής.
Έχομε, άραγε, αγαπητοί μου, εκτιμήσει την Αγίαν Γραφήν; Αλήθεια, την έχομε εκτιμήσει; Μελετούμε την Αγίαν Γραφήν; Θα ευχόμουν με την ευκαιρία αυτήν του σημερινού θέματος, να αρχίσομε να εκτιμούμε τα πράγματα και να σημειώνομε προσεγγίσεις στο πολύτιμο, αυτό, βιβλίο του Θεού.
Τι είναι η Αγία Γραφή; Είναι ο λόγος του Θεού. Δεν είναι κατ’ επίνοιαν, κατά επινόηση ανθρώπου, αλλά είναι ο λόγος του Θεού. Είναι δε εξ αποκαλύψεως ο λόγος του Θεού. Μάλιστα η φιλοτιμία του Παύλου τον κάνει να γράφει σε μια του επιστολή δια το θέμα των παρθένων. Λέγει: «Ἐπιταγὴν Κυρίου οὐκ ἔχω· γνώμην δίδωμι». Κοιτάξτε· πόσο ακριβής είναι ο Παύλος! Πόσο έντιμος! «Δεν έχω», λέγει, «καμίαν παραγγελίαν από τον Χριστόν. Αυτό που θα σας πω είναι δικό μου». Είδατε πώς διαχωρίζει το δικό του από τον λόγο του Θεού; Από εκείνο που αποκαλύπτει ο λόγος του Θεού; Και μάλιστα σημειώνει και λέγει ότι «κι εγώ νομίζω ότι έχω το Πνεύμα του Θεού, που μπορώ να πω μία γνώμη».
Ώστε λοιπόν, διαχωρίζοντας τα πράγματα έτσι, όταν ο Παύλος γράφει και ομιλεί, ομιλεί και γράφει τον λόγο του Θεού. Μάλιστα στην Β΄ προς Θεσσαλονικείς επιστολή, εκεί που αναφέρεται εις το θέμα πως θα ξανάρθει ο Χριστός και πως θα γίνει η ανάστασις των νεκρών, τι λέγει; «Αυτά που θα σας πω είναι ἐν λόγῳ Κυρίου». «Αυτά τα λέγει ο Κύριος».
Ώστε λοιπόν τι είναι η Αγία Γραφή; Ο λόγος του Θεού. Ό,τι λέγει η φράσις. Ο λόγος του Θεού. Και σαν λόγος του Θεού, πρέπει, βεβαίως, να τον προσεγγίζομε. Γράφει στον Τιμόθεο: «Πᾶσα γραφὴ θεόπνευστος καὶ ὠφέλιμος πρὸς διδασκαλίαν, πρὸς ἔλεγχον, πρὸς ἐπανόρθωσιν, πρὸς παιδείαν τὴν ἐν δικαιοσύνῃ». Δεν λέγει «κάποιες γραφές». Αλλά «πᾶσα γραφή». Δηλαδή όλη η Γραφή. Τι είναι; Θεόπνευστος. Σπουδαίο! Ωφέλιμος, για να δοθεί για διδασκαλία. Ακόμη: «να ελέγξει», «πρὸς ἔλεγχον· πρὸς ἐπανόρθωσιν· πρός παιδείαν(:πρός παιδαγωγίαν) τὴν ἐν δικαιοσύνῃ». Γράφει στον Τιμόθεο. Η Αγία Γραφή, αγαπητοί μου, είναι θεόπνευστη. Δεν είναι ανθρώπινος λόγος. Είναι θείος λόγος. Και καταλαβαίνετε πόσο κέρδος έχομε, όταν προσεγγίζομε τον λόγο του Θεού, δηλαδή τον θεόπνευστο λόγο του Θεού; Και τούτο σημαίνει ότι μιλάει ο Θεός. Και δεν υπάρχει κανένα λάθος. Ναι, δεν υπάρχει κανένα λάθος. Ό,τι είναι γραμμένο, είναι γραμμένο με ακρίβεια και είναι καθετί πολύ ορθόν.
Λέγει ο απόστολος Πέτρος στη Β΄του επιστολή: «Οὐ γὰρ θελήματι ἀνθρώπου ἠνέχθη ποτὲ προφητεία, ἀλλ᾿ ὑπὸ Πνεύματος Ἁγίου φερόμενοι ἐλάλησαν ἅγιοι Θεοῦ ἄνθρωποι». «Φερόμενοι από το Πνεύμα του Θεού, ελάλησαν άγιοι άνθρωποι». Θα πείτε… «Μα, άνθρωποι έγραψαν». Ναι. Αλλά πίσω, όμως, από τους συγγραφείς των βιβλίων αυτών, 49 της Παλαιάς, 27 της Καινής, είναι το Πνεύμα το Άγιον. Γι'αυτό ακριβώς και βρίσκομε μίαν καταπληκτικήν συμφωνία. Μας εκπλήσσει. Και να φαντασθείτε ότι το πρώτο βιβλίο γράφτηκε τον 15ον αιώνα προ Χριστού! Και το τελευταίο στο τέλος του 1ου αιώνος μετά Χριστόν! Και σε διαφορετικούς τόπους. Κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Και ποικίλοι συγγραφείς. Εντούτοις, Ένας είναι ο συγγραφεύς. Το Πνεύμα το Άγιον. Και το Πνεύμα το Άγιον σίγουρα δεν κάνει λάθος.
Με τέτοιες, λοιπόν, προϋποθέσεις θα προσεγγίσομε την Αγία Γραφή. Ο Απόστολος Παύλος εντρυφούσε εις τις Γραφές. Θα μου πείτε: «Ήταν θεόπνευστος». Δεν έχει σημασία. Εντρυφούσε εις τις Γραφές. Πώς μπορούσε να σχολιάζει την Παλαιά Διαθήκη, εάν δεν εντρυφούσε στην Παλαιά Διαθήκη; Μάλιστα εγνώριζε, μετά την κλήση του από τον Χριστόν, να ερμηνεύει πάρα πολύ σωστά την Παλαιά Διαθήκη. Κάτι που δεν το είχε πρώτα, πριν γνωρίσει τον Χριστό. Και παρότι ήτο και αυτός θεόπνευστος και γίνεται όργανο θεοπνεύστων βιβλίων, είναι οι δεκατέσσερις επιστολές του, δεν παραλείπει διαρκώς να μελετά.
Σ΄ αυτό το σημείο γράφει εις τον Τιμόθεον: «Τὸν φαιλόνην, ὃν ἀπέλιπον ἐν Τρῳάδι παρὰ Κάρπῳ- ο «φαιλόνης» ήταν ένα είδος κοντόπαλτο, σαν κοντογούνι, ένα παλτουδάκι ήταν. Και του γράφει λοιπόν:- «Όταν θα έρθεις, ἐρχόμενος φέρε, καὶ τὰ βιβλία, μάλιστα τὰς μεμβάνας». «Πάρ’ τον αυτόν τον φαιλόνην, τον άφησα εις την Τρωάδα, στον Κάρπον -κάποιος Χριστιανός-. Ερχόμενος, λοιπόν, φέρ’ τον μαζί σου, τον φαιλόνην. Και ιδιαιτέρως να μου φέρεις τα βιβλία. Και πιο ιδιαίτατα τις μεμβράνες». Που έγραφαν επάνω σε παπύρους και σε μεμβράνες. Γιατί; Γιατί ο Παύλος διαρκώς μελετούσε. Σαν μελετητής των Γραφών, συνιστά στον Τιμόθεο τώρα με τη σειρά του να προσέχει τις Γραφές.
Αγαπητοί μου, πρέπει συνεχώς να μελετούμε την Αγία Γραφή. Σήμερα δεν έχομε ούτε μεμβράνες, ούτε παπύρους, που την εποχή εκείνη ένα βιβλίο κόστιζε πάρα πολλά χρήματα. Αρκεί να φανταστείτε, η μεμβράνη ξέρετε πώς τύχαινε επεξεργασίας; Ήτανε κατσικίσιο δέρμα, να σας το πω κι αυτό, αλλά έσφαζαν την κατσίκα που εγκυμονούσε, παίρναν τα μικρά κατσικάκια πριν γεννηθούν, παίρναν το δέρμα τους, που ήταν πολύ τρυφερό, το επεξεργάζονταν και έκαναν τα γνωστά φύλλα ενός βιβλίου από περγαμηνή. Ναι. Λέγεται «περγαμηνή», γιατί επενοήθη αυτός ο τρόπος εις την Πέργαμον της Μικράς Ασίας.
Έχομε, λοιπόν, δύο γραφικές ύλες. Τον «πάπυρον» και την «μεμβράνη», την περγαμηνή. Καταλαβαίνετε λοιπόν, για να γίνει ένα ολόκληρο βιβλίο, πόσες κατσίκες έπρεπε να σφαγούν; Γι'αυτό ήταν πανάκριβο την εποχή εκείνη ένα βιβλίο. Και δεν ήταν μόνον η γραφική ύλη. Ήτανε και εκείνος που θα το έγραφε. Με καλλιγραφικά γράμματα, με, με, με…
Ωραιότατα, ο Ιερός Χρυσόστομος στο προοίμιο του υπομνήματός του στο «κατά Ματθαίον» Ευαγγέλιον μάς λέει τα εξής- σε απόδοση θα σας το πω. «Ότι εμείς έπρεπε να μην έχομε ανάγκη από την βοήθεια των γραμμάτων, αλλά να παρουσιάζομε τόσο καθαρόν βίο, ώστε η χάρη του Αγίου Πνεύματος να παίρνει την θέση βιβλίων στις ψυχές μας. Αφού όμως αποκρούσαμε την χάρη, τουλάχιστον να μελετούμε ό,τι έχει γραφεί. Ο Θεός δεν επικοινωνούσε με τον Νώε, τον Αβραάμ, τον Ιώβ ή τον Μωυσή με γράμματα, δηλαδή με βιβλία. Αλλά μιλούσε ο Ίδιος αυτοπροσώπως. Ακόμη και στους Αποστόλους ο Χριστός, δεν έδωσε τίποτε γραπτό. Τους υπεσχέθη, όμως, ότι θα έστελνε το Πνεύμα Του το Άγιο για να τους διδάξει κάτι καινούριο και να τους υπενθυμίσει ό,τι Εκείνος τους είχε διδάξει. Με το πέρασμα, όμως, του χρόνου, που οι ανθρώπινες καρδιές δεν ήσαν καθαρές, χρειάστηκε πάλι η υπόμνηση με τα γράμματα. Στοχάσου τώρα -συνεχίζει ο Ιερός Χρυσόστομος- τι χάσαμε με το να μην έχομε καθαρή καρδιά. Δεν θα πρέπει τώρα να χρησιμοποιούμε το δεύτερο φάρμακο, που είναι η μελέτη και τα βιβλία; Και πόση θα είναι η κατηγορία μας αν δεν μελετούμε; Ὃπερ -το αρχαίο κείμενο- ἵνα μὴ γένηται –δηλαδή, για να μην έρθει η τιμωρία από τον Θεό- προσέχωμεν- δηλαδή: ας προσέχομε- μετὰ ἀκριβείας τοῖς γεγραμμένοις (:να προσέχομε με ακρίβεια εκείνα τα οποία είναι γραμμένα)». Αυτά λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος.
Εάν, αγαπητοί μου, ο Μέγας Αλέξανδρος είχε κάτω από το μαξιλάρι του την «Ἰλιάδα» και τον ενέπνεε στα μεγαλεπήβολα σχέδιά του και στις μεθόδους του πολέμου, πόσο περισσότερο εμείς πρέπει να έχομε τον λόγο του Θεού πρόχειρο στα χέρια μας και στα μάτια μας;
Η Αγία Γραφή είναι το λυχνάρι που φωτίζει τον σκοτεινό και κακοτράχαλο δρόμο της ζωής. Τον γεμάτο από παγίδες του πονηρού. Και μας απαλλάσσει από ανθρώπινες ιδέες και κατευθύνσεις στη ζωή. Είχα μία ευλογία εγώ από τον Θεό. Όταν άρχισαν να αναφύονται τα γνωστά εφηβικά προβλήματα, ήμουν 16 ετών. Ήταν Κατοχή. Έκανα μία πολύ απλή σκέψη: Θα πάρω την Αγία Γραφή, θα αρχίσω να διαβάζω, την Καινή Διαθήκη -τότε δεν υπήρχε η Παλαιά Διαθήκη στο σπίτι μας- και κάπου θα βρω την απάντηση. Και τα Αρχαία μου ήταν πανάθλια. Κατοχή και μικρή, όπως σας είπα, τάξη, ήμουν συνεπώς. Αλλά διάβαζα. Διάβαζα, διάβαζα, διάβαζα, βρήκα. Έφθασα στην προς Εβραίους επιστολήν, εκεί που λέει ο Απόστολος Παύλος ότι «ἡ κοίτη ἀμίαντος» κ.τ.λ. «πόρνους δὲ καὶ μοιχούς, τίμιος ὁ γάμος καὶ ἡ κοίτη ἀμίαντος, πόρνους δὲ καὶ μοιχοὺς κρινεῖ ὁ Θεός». «Δόξα τῷ Θεῷ», είπα. «Το βρήκα. Το βρήκα!». Η ώρα ήταν 3 το πρωί. Ξημέρωνε. Ξημερωνόμουνα στη μελέτη της Αγίας Γραφής! Ναι. Και είπα: «Όποιος μου πει, ό,τι μου πει, μόνο ο λόγος του Θεού θα είναι ο γνήσιος και ο σωστός». Είχα μία ειλικρινά σοβαρή συζήτηση με έναν συμμαθητή μου. Τι θα έπρεπε να κάνομε. Ήμασταν 16 χρονών. Τι θα έπρεπε να κάνομε; Την απάντηση, όμως, την βρήκα στην Αγία Γραφή. Και η Αγία Γραφή με φύλαξε. Κυριολεκτικά. Και με πληροφόρησε. Βέβαια αργότερα βρήκα και πολλά άλλα χωρία που ήταν σχετικά, μάλιστα, με το γενετήσιο θέμα.
Τι πρέπει να μελετούμε; Ολόκληρη την Αγία Γραφή. Κι άμα λέμε Αγία Γραφή, εννοούμε και την Καινή και την Παλαιά Διαθήκη. Μερικοί υποτιμούν την Παλαιά Διαθήκη. Γιατί νομίζουν ότι ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης είναι εκδικητικός, είναι ζηλωτής, είναι τιμωρός. Ενώ στην Καινή Διαθήκη έχομε συμπεριφορά του Θεού… ή άλλη συμπεριφορά του Θεού ή άλλον Θεό! Είδατε πώς πλανάται ο άνθρωπος; Ένας είναι ο Θεός. Και της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Ο Άγιος Τριαδικός Θεός. Και στην Παλαιά Διαθήκη, αν το θέλετε, κυριότατα ομιλεί ο Θεός Λόγος. Και το βρίσκομε κατατεθειμένο αυτό, πού παρακαλώ; Εις αυτήν την Παλαιά Διαθήκη. Σ’ ένα σωρό σημεία. Στο Σινά Ποιος έδωσε τον Νόμο; Ο Θεός Λόγος. Αυτός που αργότερα Ενηνθρώπησε. Ένας είναι ο Θεός. Και της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης.
Στις ημέρες μας, πρέπει να πούμε, και μάλιστα στην Εκπαίδευση, τείνουν να παραμερίσουν την Παλαιά Διαθήκη με το ανόητο σκεπτικόν ότι «δεν μας ενδιαφέρει η ιστορία των Εβραίων». Ακούτε τι λένε; Δεν τους ενδιαφέρει, λένε, η ιστορία των Εβραίων. Χωρίς να καταλαβαίνουν ότι η ιστορία των Εβραίων είναι μία ιστορία ενός λαού, τυ-πι-κή. Και όταν λέω τυπική, εννοώ πρότυπος. Βάσει της οποίας ιστορίας κρίνεται και καθοδηγείται κάθε λαός της Γης! Αυτό δεν το καταλαβαίνουν. Κι έτσι την έχουν παραμερίσει κατά κάποιον τρόπο την Παλαιά Διαθήκη και δεν δίνουν σημασία. Και μάλιστα στην Εκπαίδευση. Δεν είναι λίγοι εκείνοι -και ιεροκήρυκες ακόμη, που σου λέει: «Τι, απ’ την Παλαιά Διαθήκη θα παίρνομε θέματα;». Ξέρετε τι έχει η Παλαιά Διαθήκη; Και τι δεν έχει! Και τι δεν έχει… Αρκεί κανείς να αρχίσει να ανακαλύπτει το τι θησαυρό εγκρύπτει η Παλαιά Διαθήκη. Ο Θεός είναι Ένας. Ξαναλέγω, και της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης.
Γράφει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων: «Μηδεὶς χωριζέτω τὴν Παλαιὰν ἀπὸ τῆς Καινῆς Διαθήκης(: Κανείς -λέει- να μην τα χωρίζει αυτά τα δύο βιβλία). Μηδεὶς λεγέτω ὅτι ἄλλο τὸ Πνεῦμα ἐκεῖ καὶ ἄλλο ὦδε. Ἐπεὶ προσκρούει αὐτὸ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, τὸ μετὰ Πατρὸς καὶ Υἱοῦ τετιμημένον(:Αν κάνεις τον διαχωρισμό, άνθρωπε, προσκρούεις στο Πνεύμα το Άγιον. Γιατί το Πνεύμα το Άγιον εφώτισε να γραφτεί η Παλαιά Διαθήκη. Όπως και η Καινή Διαθήκη. Προσκρούεις, λοιπόν, εις το Πνεύμα το Άγιον). Εἷς Θεὸς –λέγει ο άγιος Κύριλλος- ὁ Πατήρ, Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης δεσπότης. Καὶ εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἐν Παλαιᾷ προφητευθεὶς καὶ εἰς Καινὴν παραγενόμενος(:ερχόμενος). Καὶ ἕν Πνεῦμᾳ Ἅγιον, διὰ προφητῶν μὲν περὶ τοῦ Χριστοῦ κηρῦξαν, ἐλθόντος δὲ τοῦ Χριστοῦ καταβὰν καὶ ἐπιδεῖξαν Αὐτόν -όπως στην Βάπτιση: «Αυτός είναι ο Υιός μου ο Αγαπητός»-». Τι είναι το Πνεύμα το Άγιον; Ο δάκτυλος του Πατρός.
Πρέπει ακόμη να μελετούμε, αγαπητοί μου, και τους Πατέρες της Εκκλησίας μας. Προσέξτε αυτό το σημείο. Ξέρετε γιατί; Διότι τα συγγράμματά των δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ορθή ερμηνεία της Αγίας Γραφής. Γι' αυτό εκείνοι που απέρριψαν τους Πατέρες, όπως είναι οι Προτεστάνται, πελαγοδρομούν και θα πελαγοδρομούν! Και θα αποδίδουν ερμηνείες όποιες τους κατέβει στο κεφάλι. Οι Πατέρες θεοπνεύστως ερμήνευσαν την Αγίαν Γραφήν. Και έτσι είναι οι Πατέρες απλανείς. Θα μελετώ το πρωτότυπον· την Αγία Γραφή. Και θα χρησιμοποιώ και τους Πατέρες: «Για να δω εδώ, πώς ερμηνεύει ο Ιερός Χρυσόστομος; Ο Μέγας Αθανάσιος; Ο Μέγας Βασίλειος;». Κ.ο.κ. Που είναι τα συγγράμματά τους από ερμηνευτικής πλευράς, ερμηνευτικής πλευράς, θησαυρός. Έτσι που να λέει κανείς, εγώ το έχω πει πάρα πολλές φορές: «Τι μάτια είχαν αυτοί οι Πατέρες; Τι μάτια; Εκείνα τα οποία εγώ δεν βλέπω, εκείνοι τα έβλεπαν. Και ενεβάθυναν». Συνεπώς; «Α», λέει ο Ιερός Χρυσόστομος, «τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἐστὶν τὸ ποιοῦν ἑτέρους ὀφθαλμούς». «Το Πνεύμα το Άγιον είναι Εκείνο που κάνει τα κάποια ‘’άλλα’’ μάτια». Και επειδή ήταν θεοφόροι οι Πατέρες, γι'αυτό ακριβώς έβλεπαν με τα μάτια του Αγίου Πνεύματος την Αγίαν Γραφήν. Γι’ αυτό θα χρησιμοποιούμε, σας είπα, και τους Πατέρες.
Πώς πρέπει να μελετούμε την Αγία Γραφή; Κάποτε ρώτησε ο διάκονος Φίλιππος τον ευνούχο της Κανδάκης: «Γινώσκεις ἅ ἀναγινώσκεις;». «Καταλαβαίνεις αυτά που διαβάζεις;». Για να είναι γόνιμη η μελέτη μας, πρέπει να προηγείται προσευχή φωτισμού. Τα δυσνόητα και η πλάνη, όταν μελετούμε την Αγία Γραφή, είναι πλάι μας. Γι΄αυτό, λοιπόν, πρέπει να προσευχόμεθα και τα δυσνόητα να κατανοούνται αλλά και να μην πέσομε σε πλάνη. Οι Πατέρες λένε: «Ποτέ μη μελετήσεις την Αγία Γραφή χωρίς προσευχή. Ποτέ!». Σημειώνει ο Ιερός Χρυσόστομος ότι για να κατέβει ο Θεός στο Σινά, έπρεπε να ανεβεί ο Μωυσής στο Σινά. Ο Θεός κατεβαίνει και ο άνθρωπος, ο Μωυσής ανεβαίνει. Όταν η δική μας φύση ανυψωθεί με την προσευχή, τότε κατέρχεται το Πνεύμα το Άγιον για να μας φωτίσει. Και να μας διδάξει, όπως είπε και ο Κύριος.
Ακόμη εκείνο το «Πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει» σημαίνει την ανάγκη καταβολής πολλής προσοχής. Κάποτε σήκωσε ο καθηγητής μας, Θεός σχωρέσ ‘τον, να πουν τέσσερις-πέντε μαθηταί, Αρχαία. Ανάγνωσις-μετάφρασις. Ένας λοιπόν, μπουρ, μπουρ, μπουρ την μετάφραση. «Στάσου, στάσου, στάσου», του λέει. «Ξέρεις τι διαβάζεις; Τα αρχαία κείμενα τα ελληνικά και η Αγία Γραφή δεν διαβάζονται έτσι». Δεν θα το ξεχάσω ποτέ τον λόγο του αειμνήστου εκείνου καθηγητού μου.
Ακόμη, η μελέτη θα είναι συστηματική. Θα είναι οργανωμένη. Όχι τυχαία. Με σημειώσεις, υπογραμμίσεις, αναζητήσεις παραλλήλων χωρίων, αγνώστων λέξεων στα λεξικά αλλά και σε άλλα βοηθήματα. «Προσέχομεν» –λέει ο Ιερός Χρυσόστομος- «μετ' ἀκριβείας τοῖς γεγραμμένοις». «Να προσέχομε με ακρίβεια σε αυτά που είναι γραμμένα». Ακόμη, κατά τον αυτόν Πατέρα: «Πολὺς ὁ ἐγκρυπτόμενος πλοῦτος καὶ θησαυρὸς ἐν μιᾷ συλλαβῇ». Μόνο σε μια συλλαβή. Ή ακόμη ο χρόνος που είναι. Μέλλων είναι; Αόριστος είναι; Παρατατικός είναι; Έχει πολλή σημασία. Πάντοτε στη σκέψη μας να υπάρχει ο λόγος του Θεού. Όλη την ημέρα. Ξέρετε τι πρέπει να κάνομε; Να τον μηρυκάζομε. Τα μηρυκαστικά ζώα, κατσίκες, πρόβατα κ.τ.λ. τι κάνουν; Βγάζουν την τροφή από το πρώτο στομάχι, όπως λέμε και αρχίζουν να τελειοποιούν το μάσημα, εκείνο που μάζεψαν ως τροφή και ήταν γρήγορο-γρήγορο. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχομε «θεωρία». «Θεωρία», από το «θεωρῶ», το «βλέπω». Και το κέρδος είναι παμμέγιστο. Αυτό σημαίνει ακόμη ότι θεολογώ. «Βλέπω» -εντός εισαγωγικών- και ομιλώ τα μεγαλεία του Θεού. Και τι μεγαλεία έχει ο λόγος του Θεού!
Ακόμα η συζήτηση των όσων διαβάσαμε, ενισχύει και εδραιώνει εκείνα τα οποία διαβάσαμε. Γι'αυτό πρέπει να συζητούμε εκείνα τα οποία μελετούμε. Σε δυσνόητα σημεία να χρησιμοποιούμε την μέθοδο- εγώ την ονόμασα έτσι- της Ιεριχούς. Σιωπηλά, γύρω γύρω, γύρω γύρω, γύρω γύρω η Ιεριχώ και τα τείχη έπεσαν. Θα πολιορκώ μίαν έννοια. Και ξανά! Και αύριο! Και μεθαύριο! Και όταν ανακαλύψω, θα πέσουν τα τείχη, ανακαλύψω την έννοια, τότε, όπως και οι Εβραίοι στον 7ο κύκλο, θα αλαλάξομε. «Το βρήκαμε! Δόξα τῷ Θεῷ!», θα πούμε.
Ακόμη, πρέπει να έχομε πνεύμα μαθητείας και ταπεινώσεως. Δεν θα κάνομε τον έξυπνο άμα μελετούμε την Αγία Γραφή. Κατά καιρούς θα επανερχόμεθα στα ίδια και στα ίδια σημεία.
Και τέλος, θα τελειώνομε, αγαπητοί, με μίαν ευχαριστήριον προσευχήν. «Κύριε, Σε ευχαριστώ. Μελέτησα, πήρα, κατάλαβα. Σε ευχαριστώ. Βοήθησε όλα αυτά να γίνουν κτήμα μου». Από ποια ηλικία πρέπει; Από νήπια. Τι λέγει ο Απόστολος στον Τιμόθεο; Τι του γράφει; Ότι «ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα οἶδας». «Γνωρίζεις», λέει, «τα ιερά γράμματα από βρέφους». «Τὰ δυνάμενά σε σοφῖσαι εἰς σωτηρίαν». Πρέπει να σας πω, τα θηλάζοντα ήταν από 1-3 χρονών. Τα βρέφη ήταν άνω των 3 ετών. Η καλή η μαμά, θα πάρει το παιδάκι- υπάρχει και η Αγία Γραφή εικονογραφημένη, στο τραπέζι- «Έλα εδώ, παιδάκι μου…» Ακούτε; Από 3 χρονών. Και θα δείχνομε τις εικόνες κ.τ.λ., το παιδί να μυηθεί εις τον λόγον του Θεού.
Αγαπητοί μου, τι λέει μετά ο Απόστολος στον Τιμόθεο; «Όταν έτσι μελετάς, πρόσεξε ἵνα σου ἡ προκοπὴ φανερὰ ᾖ ἐν πᾶσιν». Για να γίνει η προκοπή σου φανερή. Σε όλους τους τομείς έχει προκοπή ο άνθρωπος, προπαντός στην ερμηνεία του λόγου του Θεού.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
ψηφιοποίηση και επιμέλεια της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
· Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
· https://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_787.mp3
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου