Ο
όσιος Μάρκος ο ασκητής, στον πρώτο τόμο της Φιλοκαλίας, γράφει μια
επιστολή «προς Νικόλαον». Πάρα πολύ ωραίο κείμενο. Και εκεί μιλάει για
τους τρεις «γίγαντες»: την λήθη, την άγνοια και την ραθυμία. Έχουν και
χαρακτήρα ψυχολογικό αυτά, αλλά έχουν και χαρακτήρα πνευματικό. Αν μου
επιτρέψετε, θα επιχειρήσω μια μικρή ανάλυση…
Η
λήθη είναι ένα ψυχολογικό γεγονός, δηλαδή το ότι φεύγει από την μνήμη
μας μία παράσταση, κάτι που ξέρουμε. Αυτό είναι φυσιολογικό και
απαραίτητο, διότι δεν μπορεί η μνήμη μας να κρατήσει τα πάντα· θα
επιβαρυνθεί πάρα πολύ.
Έχουμε
λοιπόν την ψυχολογική πλευρά της μνήμης, που μία ιδιότητά της είναι η
λήθη. Έχουμε όμως και την πνευματική πλευρά, που κατά την γνώμη μου
παρουσιάζει το εξής στοιχείο: Η λήθη αυτή είναι επιμέρους λήθη, δηλαδή,
ένα πράγμα το οποίο δεν το ξεχνάω και ταυτόχρονα το ξεχνάω.