Παρασκευή 26 Οκτωβρίου 2018

26 Οκτωβρίου 1912 «Η Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον Ελληνικό στρατό»


Η Ελλάδα τότε εξέπληξε τους πάντες, ακόμη και όσους από τους στρατιωτικούς και πολιτικούς επικεφαλής της που είχαν δισταγμούς

Αν μιλήσει σήμερα κάποιος για "Μεγάλη Ιδέα", θα αποκληθεί φασίστας, χρυσαυγίτης, φιλοπόλεμος. Απεναντίας, αν πει ότι "η Ελλάδα δεν διεκδικεί τίποτε" θα χαρακτηριστεί "προοδευτικός".

Στην προσωπική ζωή του καθενός, όποιος δεν σχεδιάσει για κάτι καλύτερο, όποιος δεν αγωνιστεί για να αποκτήσει αυτά που δικαιούται, θα παραμείνει στάσιμος, χωρίς καμιά εξέλιξη. 


Ακόμη χειρότερα, ο καθένας, αλλά και η κοινωνία γενικότερα, αν τουλάχιστον δεν υπερασπιστεί αυτά που κατέχει, είναι ο χαμένος της ιστορίας. Αυτή είναι η Ελλάδα του σήμερα.

Τότε, το 1912, την εποχή της Μεγάλης Ιδέας, όταν στην Ελλάδα δεν υπήρχε ακόμη η Πέμπτη Φάλαγγα του αφελληνισμού, κανείς δεν πίστευε ότι η χώρα μας ήταν σε θέση να αντεπεξέλθει στις δυσκολίες ενός πολέμου με τους Οθωμανούς. Ούτε καν οι μετέπειτα σύμμαχοί μας (Σερβία και Βουλγαρία) που είχαν συνάψει μυστική μεταξύ τους Συνθήκη, αγνοώντας την αδύναμη Ελλάδα. Απλώς, την δέχθηκαν, με την σκέψη ότι ο στόλος της ίσως εμπόδιζε τον τουρκικό, που μετέφερε στρατεύματα από την Λιβύη, μετά τον αποτυχημένο εκεί πόλεμο κατά των Ιταλών.

Και η Ελλάδα εξέπληξε τους πάντες. Ακόμη και τους στρατιωτικούς και πολιτικούς επικεφαλής της, που είχαν κι αυτοί δισταγμούς, αλλά που δεν δίστασαν να πάρουν την μεγάλη απόφαση κήρυξης του πολέμου κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στις 5 Οκτωβρίου 1912. Στοιχημάτιζαν οι πάντες, ότι πέραν της Ελασσόνας ο ελληνικός στρατός δεν θα μπορούσε να προχωρήσει, διότι θεωρούσαν αδύνατη τη διάβαση του Σαραντάπορου -του μόνου περάσματος- για να ξεχυθούν στη βόρεια Ελλάδα. Οι Γερμανοί στρατιωτικοί, είχαν φροντίσει για την οχύρωση του στενού, και το θεωρούσαν αδιάβατο.

Όμως, δεν λογάριασαν ούτε την ελληνική ψυχή, ούτε την στρατιωτική ευφυΐα, που βρήκε τρόπο αντιμετώπισης και κατάληψής του. Και βρέθηκε στα μακεδονικά χώματα απελευθερώνοντας τη μια πόλη μετά την άλλη. Η πορεία προς την Θεσσαλονίκη δεν ήταν εύκολη. Οι Τούρκοι, κατά την υποχώρησή τους, είχαν καταστρέψει πολλές γέφυρες και περάσματα, δυσχεραίνοντάς την. Αλλά δεν υπήρχε χρόνος για καθυστέρηση, διότι οι Βούλγαροι πλησίαζαν.

Κι επειδή η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε έρθει σε κάποια συνεννόηση εκ των προτέρων για τα εδάφη που κάθε χώρα θα επαναποκτούσε, όποια εκ των συμμαχικών δυνάμεων απελευθέρωνε ή καταλάμβανε έδαφος, το προσαρτούσε. Έτσι, κι ενώ ο στρατιωτικός σχεδιασμός προέβλεπε πορεία προς το Μοναστήρι της Πελαγονίας, για οριστική εξολόθρευση των οθωμανικών στρατευμάτων που θα τα πλαγιοκοπούσαν όλες οι συμμαχικές δυνάμεις, το ελληνικό στράτευμα στράφηκε προς Θεσσαλονίκη για να προφθάσει τους Βουλγάρους.

Υπάρχει ένα πολιτικό μύθευμα, που δεν έχει καμιά ιστορική βάση, όπως είχα ξαναγράψει παλαιότερα. Ότι, δήθεν, ο Βενιζέλος διέταξε τον αρχιστράτηγο να κατευθυνθεί στη Θεσσαλονίκη, διότι εκείνος… δεν ήθελε! Στην Έκθεση του Γενικού Επιτελείου Στρατού «Ο Ελληνικός Στρατός κατά τους Βαλκανικούς πολέμους», που καταρτίσθηκε επί βενιζελικής κυβέρνησης το 1932 και περιλαμβάνει όλα τα ιστορικά στοιχεία εκείνης της περιόδου δεν υπάρχει κανένα παρόμοιο τηλεγράφημα. Επιπρόσθετο στοιχείο αποτελεί και ένα απόσπασμα ομιλίας του καθηγητή Κ. Βαβούσκου και επί μακρά σειρά ετών προέδρου της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών:

«… Ο διάδοχος Κωνσταντίνος δεν εστράφη προς Θεσσαλονίκην λόγω διαταγής του Βενιζέλου, αλλά λόγω του ότι τα ανιχνευτικά σώματα, τα οποία είχε εξαποστείλει προς ανατολάς, τον ενημέρωσαν περί της εκεί στρατιωτικής καταστάσεως. Ο αγαπητός συνάδελφός μου καθηγητής της Ιστορίας εις το Πανεπιστήμιον Αθηνών Πρωτοψάλτης, ασχοληθείς ειδικώς με το θέμα, κατά την έρευνά του εις τα αρχεία του τότε Υπουργείου Στρατιωτικών ουδεμία τοιαύτη διαταγή ανεύρε. Συνεπώς, το θέμα πρέπει να κλείσει οριστικώς. Διότι όλοι τότε έπραξαν το καθήκον των».

Το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου, ημέρας της γιορτής του πολιούχου και προστάτη της πόλης Άγιου Δημητρίου, η Θεσσαλονίκη απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό. Ο Ταχσίν Πασάς, ορθώς σκεπτόμενος, προτίμησε την παράδοση όχι μόνον διότι η ήττα για τα σουλτανικά στρατεύματα ήταν οφθαλμοφανής, αλλά και διότι μία παράδοση στους Βουλγάρους δεν θα επέφερε την ήπια μεταχείριση που επεφύλαξαν οι Έλληνες στους αντιπάλους.

Ο λοχαγός του Μηχανικού Αθανάσιος Εξαδάκτυλος μαζί με τον Ίωνα Δραγούμη κατευθύνθηκαν στο ελληνικό προξενείο στην παραλία, όπου σε ατμόσφαιρα ενθουσιώδη ύψωσαν στο μπαλκόνι του κτιρίου την ελληνική σημαία. Με παρόμοιο τελετουργικό τρόπο εν μέσω χειροκροτημάτων και επευφημιών ο Αλέξανδρος Ζάννας, ύψωσε την ελληνική σημαία στο Λευκό Πύργο. Αυτήν την σημαία, που σήμερα, για να θεωρηθεί κάποιος προοδευτικός, μπορεί να υποστηρίζει ότι είναι απλώς "ένα κομμάτι πανί".

Πηγή: https://www.voria.gr/article/1912-tote-ichame-igetes
«Πᾶνος»

2 σχόλια:

  1. Σαν σήμερα 26 Οκτωβρίου 1912 ο Ελληνικός στρατός μπαίνει θριαμβευτικά στη Θεσσαλονίκη. Χρειάστηκαν άλλα πέντε χρόνια και συγκεκριμένα μια συζήτηση της 12 Αυγούστου 1917 στην τότε Ελληνική Βουλή, για να μάθουμε τι ακριβώς έγινε εκείνη την ιστορική ημέρα.
    Το πληροφορηθήκαμε από σπόντα και από διάλογο που διεξάγεται μεταξύ του Ελευθερίου Βενιζέλου και του Δημητρίου Ράλλη.
    Δημ. Ράλλης:
    Αλλά την επιούσαν της τοιαυτης ενδόξου εισόδου εν Θεσσαλονίκη παρουσιάσθη Βούλγαρος αξιωματικός, παραπονούμενος ότι ο Διάδοχος του Βουλγαρικού θρόνου Βόρις διήνυσε όλην την νύκτα υπό τινα γέφυραν Σαν σήμερα 26 Οκτωβρίου 1912 ο Ελληνικός στρατός μπαίνει θριαμβευτικά στη Θεσσαλονίκη. Χρειάστηκαν άλλα πέντε χρόνια και συγκεκριμένα μια συζήτηση της 12 Αυγούστου 1917 στην τότε Ελληνική Βουλή, για να μάθουμε τι ακριβώς έγινε εκείνη την ιστορική ημέρα.
    Το πληροφορηθήκαμε από σπόντα και από διάλογο που διεξάγεται μεταξύ του Ελευθερίου Βενιζέλου και του Δημητρίου Ράλλη.

    ___ Δημ. Ράλλης:
    Αλλά την επιούσαν της τοιαυτης ενδόξου εισόδου εν Θεσσαλονίκη παρουσιάσθη Βούλγαρος αξιωματικός, παραπονούμενος ότι ο Διάδοχος του Βουλγαρικού θρόνου Βόρις διήνυσε όλην την νύκτα υπό τινα γέφυραν υπό ραγδαίαν βροχήν και παρεκάλεσε όπως επιτραπεί στον Διάδοχο του Βουλγαρικού θρόνου, να εισέλθει εις Θεσσαλονίκης όπως δυνηθεί να αναπαυθεί μετά τίνος αποσπάσματος.
    Ο τότε αρχηγός του στρατού (διάδοχος Κωνσταντίνος) δεν ενέδωκε εις την παράκλησιν αυτήν και ανήγγειλε το γεγονός εις την Κυβέρνησιν και η Κυβέρνησις διέταξε όπως επιτραπεί.

    ___Ελ. Βενιζέλος:
    (τα παίρνει στο κρανίο). Έχω καθήκον να σας διακόψω και να σας παρακαλέσω να μου επιτρέψετε να επανορθώσω.

    --- Δημ. Ράλλης: Χωρίς να οργίζεσθε δύνασθε να αναιρέσετε εάν νομίζετε τι ανακριβές.

    ___Ελ . Βενιζέλος:
    Διότι δεν παρεκτρέπετε μόνον τον λόγον από την συζήτησιν, αλλ' εν γνώσει σας φέρετε ενώπιον της Βουλής γεγονότα ψευδή.

    ---Δημ. Ράλλης: Διατυπώστε τα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ελ. Βενιζέλος:
    Η άδεια προς τους Βουλγάρους να μείνουν εις την Θεσσαλονίκην με τα δύο τάγματα, τα οποία είχαν ζητήσει και τα δώδεκα τα οποία απέστειλαν ύστερον, εδόθη υπό του Διαδόχου του θρόνου χωρίς να ζητήσει την γνώμην της Κυβερνήσεως.
    Ανήγγειλε την απόφασιν του και εκ των υστέρων εζήτει να εξουσιοδοτήσομεν αυτόν και έλεγε:
    "Τους επέτρεψα να μπουν, αλλ' εάν δεν εγκρίνετε την ενέργειαν μου, τότε θα τους πω να φύγουν ".
    Ούτως έχουσι τα πράγματα, σας προσθέτω δε και άλλον τι, διότι μου δίδετε αφορμήν να το είπω.
    Ηθελήσατε να αναφέρετε της νίκας του και την προέλασιν του προς Θεσσαλονίκην.
    Αι νίκαι οφείλονται εις την ορμήν του Ελληνικού στρατού την αυγκράτητον.
    Αλλά δεν ηξεύρετε δύο γεγονότα.
    Ότε ο στρατός ημών ευρίσκετο εις Κοζάνην, εστάλη τηλεγράφημα από τον αρχηγό του στρατού
    (Τον διάδοχο Κωνσταντίνο), ο οποίος είχε διαταγήν από της αρχής του πολέμου να στραφεί προς την Θεσσαλονίκην, το οποίον μου έλεγεν ότι ο στρατός δεν θα οδεύσει προς Θεσσαλονίκην.
    "Εγώ, έλεγε το τηλεγράφημα, έχω καθήκον να στραφώ προς το Μοναστήριον, εκτός αν το απαγορεύσετε ".
    Και του απήντησα: " Σου το απαγορεύω ".
    Απηγόρευσα λοιπόν εις τον Διάδοχον τότε να μεταβεί εις Μοναστήριον και του είπα να βαδίσει προς την Θεσσαλονίκην, διότι διεξήγομεν πόλεμον τρεις σύμμαχοι, ήσαν δε ενδεχόμεναι έριδες περί της μερίδος την οποίαν θα ελάμβανε έκαστος, και είχομεν πάντα λόγον να καταλάβωμεν πρώτοι την Θεσσαλονίκην.
    Φθάνει εις τα Γιαννιτσά και ο στρατός μεταξύ Γιαννιτσών και Θεσσαλονίκης καταναλίσκει 7 ημέρας ίνα φθάσει.
    Εγώ είχα πληροφορίες ότι κατήρχοντο αι φάλαγγες αι Βουλγαρικαί εις την Θεσσαλονίκην και, δια να επικοινωνήσω με τον Διάδοχον και ωθήσω αυτόν όπως το ταχύτερον σπεύσει προς την Θεσσαλονίκην, διότι εκινδύνευον να εισέλθουν πρώτοι οι Βούλγαροι, ευρέθην εις την ανάγκην, δεν ενθυμούμαι ακριβώς την 23, 24, η 25 Οκτωβρίου, να εξυπνήσω τον Βασιλέα (Γεώργιο Α') ευρισκόμενον τότε εις Γιδά (Αλεξάνδρεια Μακεδονίας), και να του ανακοινώσω τηλεγράφημα παρακαλών να διαβιβασθεί προς τον Διάδοχον του θρόνου, εις τον οποίο έλεγα:
    "Σας καθιστώ προσωπικώς υπεύθυνον δια την βραδύτητα με την οποίαν διεξάγετε τας επιχειρήσεις, αι οποίαι κινδυνεύουν να φέρουν τους Βουλγάρους πρώτους εις την Θεσσαλονίκην ".
    Εάν ενθυμούμαι καλώς ο τότε Υπασπιστής του Βασιλέως κ. Πάλλης, ο οποίος ήτο αρχηγός του Βασιλικού Οίκου, μου είπεν ότι το τηλεγράφημα διεβιβάσθει απόψε εις τον Βασιλέα, αλλ' ότι κοιμάται και αν επέμενα να τον εξυπνήσει.
    Και απήντησα επιμένων να εξυπνήσει, διότι ήθελα να προστεθεί εις το πλευρόν της Κυβερνήσεως και το κύρος το Πατρικόν και το Βασιλικόν, δια να επισπευθούν τα πάντα.

    Αυτά είχα να είπω εν σχέσει προς την Μακεδονικήν εκστρατείαν.
    Είναι πράγματα τα οποία δεν είπα ποτέ! Δεν μου είχε δοθεί αφορμή να τα είπω, αλλ' αφού έρχεσθε να με καταστήσετε υπεύθυνον διότι εισήλθον οι Βούλγαροι εις την Θεσσαλονίκην, τα λέγω.

    --- Δημ. Ράλλης:
    Ο Κύριος Πρόεδρος της Κυβερνήσεως είναι εις θέσιν καλλίτερον παντός άλλου να βεβαιώσει πως έχουν τα πράγματα.

    * Πρακτικά της 12ης Αυγούστου 1917 της Βουλής των Ελλήνων

    ΑπάντησηΔιαγραφή