– Γέροντα, τί εἶναι τὸ δικαίωμα;
– Τὸ δικαίωμα εἶναι κοσμικὴ λογική. Ὁ ἄνθρωπος, ὅσο πιὸ κοσμικὸς εἶναι, τόσο περισσότερο δικαίωμα ἔχει· ὅσο πιὸ πνευματικὸς εἶναι, τόσο λιγώτερο δικαίωμα ἔχει. Εἰδικὰ ὁ μοναχὸς ἔχει μόνον ὑποχρεώσεις· δὲν ἔχει δικαίωμα γιὰ τίποτε. Θέλω νὰ πῶ ὅτι δὲν πρέπει νὰ ἔχη ἀπαίτηση ἀπὸ κανέναν καὶ γιὰ τίποτε. Τὸ νὰ ζητᾶ ὁ μοναχὸς δικαιώματα σ᾿ αὐτὴν τὴν ζωή, ἐνῶ ἀπαρνήθηκε τὰ πάντα γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, εἶναι τελείως λάθος. Βρίζει τὸν Χριστό, τὸν Μοναχισμό. Οἱ κοσμικοὶ ἔχουν δικαιώματα πολλά· κοσμικοὶ εἶναι. Τὰ δικαιώματα τοῦ μοναχοῦ, ἀλλὰ καὶ τοῦ πνευματικοῦ ἀνθρώπου, τὰ κρατάει ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν ἄλλη ζωή.
Τὸ δικαίωμα σήμερα παρουσιάζεται σχεδὸν σὲ ὅλους τοὺς νέους, ἀλλὰ καὶ σὲ νέους μοναχούς. Μερικοὶ νέοι μοναχοὶ δὲν ξέρουν γιατί ἔγιναν μοναχοὶ καὶ τί θὰ πῆ Μοναχισμός, γι᾿ αὐτὸ ἔχουν ἕνα δικαίωμα, ἕνα κοσμικὸ πνεῦμα, μιὰ παράξενη λογική, μιὰ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, ἀπὸ ὅλες τὶς πλευρές. Αὐτὴ ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη ξεκίνησε ἀπὸ τὸ εὐρωπαϊκὸ πνεῦμα καὶ μπῆκε καὶ στὸν Μοναχισμό.
Στὴν καλογερική, τὴν σημερινὴ ἐποχή, συναντάει κανεὶς πολλὲς φορὲς αὐτὸ τὸ πνεῦμα: «Δὲν τὸν βλάπτω τὸν ἄλλον, δὲν θέλω νὰ μὲ βλάψη· δὲν τὸν ἀδικῶ· εἶμαι ἐντάξει». «Ἔκανα, λένε μερικοί, τὴν δουλειά μου, βοήθησα ἐκεῖ, τελείωσα. Εἶμαι ἐντάξει. Ἡ ἄλλη δουλειὰ δὲν εἶναι δική μου, φεύγω· πάω στὸ κελλὶ γιὰ πνευματικά». Δὲν ἐξετάζουν ἂν ὁ ἄλλος εἶναι φιλάσθενος ἢ ἔχη πονοκέφαλο καὶ δὲν μπορῆ νὰ δουλέψη, ἢ δουλεύη λιγώτερο, γιατὶ εἶναι ἀπὸ ἀγρυπνία καὶ εἶναι περισσότερο κουρασμένος. Ἢ λένε: «αὐτὴ ἡ μερίδα εἶναι δική μου· τὴν δικαιοῦμαι», καὶ δὲν ἐξετάζουν ἂν ὁ ἄλλος εἶναι πιὸ ἀδύνατος ἢ ὁ ὀργανισμός του καταναλίσκη περισσότερο, καὶ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ περισσότερη τροφή.
– Τὸ δικαίωμα εἶναι κοσμικὴ λογική. Ὁ ἄνθρωπος, ὅσο πιὸ κοσμικὸς εἶναι, τόσο περισσότερο δικαίωμα ἔχει· ὅσο πιὸ πνευματικὸς εἶναι, τόσο λιγώτερο δικαίωμα ἔχει. Εἰδικὰ ὁ μοναχὸς ἔχει μόνον ὑποχρεώσεις· δὲν ἔχει δικαίωμα γιὰ τίποτε. Θέλω νὰ πῶ ὅτι δὲν πρέπει νὰ ἔχη ἀπαίτηση ἀπὸ κανέναν καὶ γιὰ τίποτε. Τὸ νὰ ζητᾶ ὁ μοναχὸς δικαιώματα σ᾿ αὐτὴν τὴν ζωή, ἐνῶ ἀπαρνήθηκε τὰ πάντα γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, εἶναι τελείως λάθος. Βρίζει τὸν Χριστό, τὸν Μοναχισμό. Οἱ κοσμικοὶ ἔχουν δικαιώματα πολλά· κοσμικοὶ εἶναι. Τὰ δικαιώματα τοῦ μοναχοῦ, ἀλλὰ καὶ τοῦ πνευματικοῦ ἀνθρώπου, τὰ κρατάει ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν ἄλλη ζωή.
Τὸ δικαίωμα σήμερα παρουσιάζεται σχεδὸν σὲ ὅλους τοὺς νέους, ἀλλὰ καὶ σὲ νέους μοναχούς. Μερικοὶ νέοι μοναχοὶ δὲν ξέρουν γιατί ἔγιναν μοναχοὶ καὶ τί θὰ πῆ Μοναχισμός, γι᾿ αὐτὸ ἔχουν ἕνα δικαίωμα, ἕνα κοσμικὸ πνεῦμα, μιὰ παράξενη λογική, μιὰ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, ἀπὸ ὅλες τὶς πλευρές. Αὐτὴ ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη ξεκίνησε ἀπὸ τὸ εὐρωπαϊκὸ πνεῦμα καὶ μπῆκε καὶ στὸν Μοναχισμό.
Στὴν καλογερική, τὴν σημερινὴ ἐποχή, συναντάει κανεὶς πολλὲς φορὲς αὐτὸ τὸ πνεῦμα: «Δὲν τὸν βλάπτω τὸν ἄλλον, δὲν θέλω νὰ μὲ βλάψη· δὲν τὸν ἀδικῶ· εἶμαι ἐντάξει». «Ἔκανα, λένε μερικοί, τὴν δουλειά μου, βοήθησα ἐκεῖ, τελείωσα. Εἶμαι ἐντάξει. Ἡ ἄλλη δουλειὰ δὲν εἶναι δική μου, φεύγω· πάω στὸ κελλὶ γιὰ πνευματικά». Δὲν ἐξετάζουν ἂν ὁ ἄλλος εἶναι φιλάσθενος ἢ ἔχη πονοκέφαλο καὶ δὲν μπορῆ νὰ δουλέψη, ἢ δουλεύη λιγώτερο, γιατὶ εἶναι ἀπὸ ἀγρυπνία καὶ εἶναι περισσότερο κουρασμένος. Ἢ λένε: «αὐτὴ ἡ μερίδα εἶναι δική μου· τὴν δικαιοῦμαι», καὶ δὲν ἐξετάζουν ἂν ὁ ἄλλος εἶναι πιὸ ἀδύνατος ἢ ὁ ὀργανισμός του καταναλίσκη περισσότερο, καὶ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ περισσότερη τροφή.
Ὁπότε καταλήγουν νὰ βρίσκωνται σὲ πνευματικὸ χῶρο, ἀλλὰ νὰ ἔχουν μιὰ νοοτροπία κοσμική, καὶ ἔτσι γίνονται συνεπεῖς κοσμικοί. Ξέρετε τί εἶναι νὰ βλέπης ἀνθρώπους πνευματικοὺς νὰ ἀντιμετωπίζουν κοσμικὰ τὰ πράγματα; Λίγο–πολὺ δηλαδὴ παρατήρησα σὲ ἀρκετοὺς μοναχοὺς τὸ ἑξῆς: Τὴν νηστεία, τὴν προσευχή, τὴν ἀκολουθία, τὸ διακόνημα, τὰ κάνουν. Φοροῦν ἔνδυμα μοναχικό, ἔχουν καλογερικὸ πρόγραμμα, ἀλλὰ ἡ ἀντιμετώπιση, ἀντὶ νὰ εἶναι πνευματική, εἶναι κοσμική, γιατὶ κοιτοῦν πῶς νὰ μὴν τοὺς ποῦν καμμιὰ κουβέντα, νὰ μὴν ἀδικηθοῦν.
Δηλαδὴ βρίσκονται στὴν κοσμικὴ δικαιοσύνη καὶ πολλὲς φορὲς οὔτε καὶ ἐκεῖ φθάνουν. Ἄντε τώρα νὰ συνεννοηθῆς πνευματικὰ μ᾿ αὐτούς. Αὐτοὶ τὰ κανονίζουν ἔτσι, ὥστε νὰ μὴ δυσκολευθῆ μεθαύριο ὁ Χριστὸς μαζί τους νὰ κάνη... λογαριασμούς! Μά, ἐνῶ ὁ Χριστὸς παρακολουθεῖ τὸν καθέναν πόσο ἀδικεῖται, πόσο θυσιάζεται, καὶ θὰ τὸν ἀνταμείψη ἀνάλογα, αὐτοὶ θέλουν νὰ τακτοποιήσουν μόνοι τους τὸν λογαριασμό τους.
Εἶμαι ἀγανακτισμένος γενικὰ μὲ τὴν σημερινὴ νοοτροπία ποὺ βλέπω σὲ μερικοὺς νέους μοναχούς. Μιὰ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη! Πῶς νὰ χωρέση ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη στὴν πνευματικὴ ζωή; Καὶ στὴν κοσμικὴ ζωὴ δὲν βγαίνεις πέρα μὲ τὴν ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, πόσο μᾶλλον στὴν πνευματική. Ὅταν ἤμουν στὸ Κοινόβιο, ὅλοι κοίταζαν πῶς νὰ κάνουν κάποια θυσία. Στὴν δουλειά, στὸ φαγητό, σὲ ὅλα ὑπῆρχε αὐτὸ τὸ πνεῦμα: Σκέφτονταν πρῶτα τὸν ἄλλον, καὶ γι᾿ αὐτὸ ζοῦσαν τὸν Παράδεισο. Ἦταν κάποιος λ.χ. στὴν τράπεζα; Κοιτοῦσε νὰ φάη αὐτὸς λιγώτερο, γιὰ νὰ μείνη τὸ περισσότερο γιὰ τὸν ἄλλον. Καὶ ἀδύνατος νὰ ἦταν ὁ ἴδιος, δὲν τὸ λάμβανε ὑπ᾿ ὄψιν. Οὔτε ἐξέταζε τί ἦταν ὁ ἄλλος. Ἔκανε θυσία. Οὔτε ἔβαζε τὴν κρίση του νὰ πῆ: «Θὰ τοῦ κάνη κακό, ἂν φάη περισσότερο».
Εἶμαι ἀγανακτισμένος γενικὰ μὲ τὴν σημερινὴ νοοτροπία ποὺ βλέπω σὲ μερικοὺς νέους μοναχούς. Μιὰ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη! Πῶς νὰ χωρέση ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη στὴν πνευματικὴ ζωή; Καὶ στὴν κοσμικὴ ζωὴ δὲν βγαίνεις πέρα μὲ τὴν ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, πόσο μᾶλλον στὴν πνευματική. Ὅταν ἤμουν στὸ Κοινόβιο, ὅλοι κοίταζαν πῶς νὰ κάνουν κάποια θυσία. Στὴν δουλειά, στὸ φαγητό, σὲ ὅλα ὑπῆρχε αὐτὸ τὸ πνεῦμα: Σκέφτονταν πρῶτα τὸν ἄλλον, καὶ γι᾿ αὐτὸ ζοῦσαν τὸν Παράδεισο. Ἦταν κάποιος λ.χ. στὴν τράπεζα; Κοιτοῦσε νὰ φάη αὐτὸς λιγώτερο, γιὰ νὰ μείνη τὸ περισσότερο γιὰ τὸν ἄλλον. Καὶ ἀδύνατος νὰ ἦταν ὁ ἴδιος, δὲν τὸ λάμβανε ὑπ᾿ ὄψιν. Οὔτε ἐξέταζε τί ἦταν ὁ ἄλλος. Ἔκανε θυσία. Οὔτε ἔβαζε τὴν κρίση του νὰ πῆ: «Θὰ τοῦ κάνη κακό, ἂν φάη περισσότερο».
Ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ ὁ μοναχὸς κοιτάζει νὰ μὴν τὸν ἀδικήσουν, νὰ μὴν κουρασθῆ πολύ, νὰ μὴν πάη χαμένος ὁ κόπος του, εἶναι σὰν νὰ μὴν πιστεύη ὅτι ὑπάρχει Θεός, ὅτι ὑπάρχει ἄλλη ζωή, μέλλουσα Κρίση καὶ θεία ἀνταπόδοση. Καὶ ἂν δουλέψη λίγο παραπάνω, οὔτε αὐτὸ θὰ πάη χαμένο. Μόνον ὁ κόπος τῶν ζώων πάει χαμένος. Καὶ αὐτὰ τὰ καημένα, παρόλο ποὺ ἐξ αἰτίας μας ταλαιπωροῦνται – μετὰ τὴν παράβαση τῶν Πρωτοπλάστων ἡ φύση συστενάζει μὲ τὸν ἄνθρωπο –, θυσιάζονται γιὰ μᾶς! Εἶναι φοβερό!
Βλέπετε, τὰ ἄγρια ζῶα, ὅταν τραυματίζωνται ἀπὸ τοὺς κυνηγούς, τί τραβᾶνε! Σακατεμένα, μὲ σπασμένα πόδια, νὰ μὴν μποροῦν νὰ τρέξουν, νὰ τὰ ξεκοιλιάζουν τὰ μεγάλα ζῶα, νὰ τὰ τρῶνε, καὶ νὰ μὴν ἔχουν καμμιὰ ἀνταμοιβή! Ὁ ἄνθρωπος, ἂν δὲν τὰ καταλαβαίνη αὐτά, δὲν εἶναι ἄνθρωπος. Γι᾿ αὐτὸ τοῦ ἔδωσε ὁ Θεὸς τὸ μυαλό, γιὰ νὰ τὸ δουλεύη σωστὰ καὶ νὰ βρῆ τὸν δρόμο του. Ἐγὼ δὲν λέω τώρα νὰ σκοτώνεστε στὴν κούραση, ἀλλὰ νὰ ὑπάρχη φιλότιμο.
– Δηλαδή, ἐσεῖς, Γέροντα, θέλετε νὰ σκιρτάη ἡ καρδιά μας, νὰ λαχταράη νὰ ἀναπαύσουμε τὸν ἄλλον.
– Ναί, γιατί, ὅταν κοιτάζης πῶς νὰ ἀναπαύσης τὸν ἄλλον καὶ ἀφήνης τὸν ἑαυτό σου ἐν λευκῷ στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ, δὲν κουράζεσαι. Καὶ ἂν κουρασθῆς καὶ πῆς ὅτι κουράστηκες, πάει, τὸ ἔχασες. Τί, θὰ σὲ πληρώση ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν κακομοιριά; Μπάτσο θὰ σοῦ δώση.
Ὅσο μπορεῖτε, αὐτὸ νὰ κοιτάξετε. Αὐτὴ εἶναι ἡ πνευματικὴ ἐργασία ποὺ πρέπει νὰ κάνετε. Καὶ ἄσκηση ἂν κάνετε, δὲν ὠφελεῖ, γιατί, ἂν κανεὶς δὲν κάνη αὐτὴν τὴν ἐργασία, δουλεύει σὲ ἄλλη συχνότητα ἀπὸ τὴν συχνότητα τοῦ Θεοῦ. Πᾶνε ὅλα μετὰ χαμένα, καὶ οἱ μετάνοιες καὶ οἱ νηστεῖες... Δὲν λέω αὐτὰ νὰ μὴ γίνωνται, ἀλλὰ νὰ μὴ νομίζη κανεὶς ὅτι, ἐπειδὴ κάνει ἐκεῖνο, ἐκεῖνο..., εἶναι ἐντάξει!
– Δηλαδή, ἐσεῖς, Γέροντα, θέλετε νὰ σκιρτάη ἡ καρδιά μας, νὰ λαχταράη νὰ ἀναπαύσουμε τὸν ἄλλον.
– Ναί, γιατί, ὅταν κοιτάζης πῶς νὰ ἀναπαύσης τὸν ἄλλον καὶ ἀφήνης τὸν ἑαυτό σου ἐν λευκῷ στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ, δὲν κουράζεσαι. Καὶ ἂν κουρασθῆς καὶ πῆς ὅτι κουράστηκες, πάει, τὸ ἔχασες. Τί, θὰ σὲ πληρώση ὁ Χριστὸς γιὰ τὴν κακομοιριά; Μπάτσο θὰ σοῦ δώση.
Ὅσο μπορεῖτε, αὐτὸ νὰ κοιτάξετε. Αὐτὴ εἶναι ἡ πνευματικὴ ἐργασία ποὺ πρέπει νὰ κάνετε. Καὶ ἄσκηση ἂν κάνετε, δὲν ὠφελεῖ, γιατί, ἂν κανεὶς δὲν κάνη αὐτὴν τὴν ἐργασία, δουλεύει σὲ ἄλλη συχνότητα ἀπὸ τὴν συχνότητα τοῦ Θεοῦ. Πᾶνε ὅλα μετὰ χαμένα, καὶ οἱ μετάνοιες καὶ οἱ νηστεῖες... Δὲν λέω αὐτὰ νὰ μὴ γίνωνται, ἀλλὰ νὰ μὴ νομίζη κανεὶς ὅτι, ἐπειδὴ κάνει ἐκεῖνο, ἐκεῖνο..., εἶναι ἐντάξει!
Ἀπὸ τὸ βιβλίο Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου ΛΟΓΟΙ Γ' «Πνευματικὸς ἀγώνας»
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου