51. Ο ανόητος, που τον οδηγούν τα πάθη, όταν
αναστατώνεται από το θυμό, βιάζεται να φύγει ασυλλόγιστα μακριά από τους
αδελφούς. Άλλοτε πάλι, όταν καίγεται από την επιθυμία, μετανοιωμένος τρέχει να
τους συναντήσει. Ο φρόνιμος όμως, και στις δύο περιπτώσεις κάνει το αντίθετο.
Στην περίπτωση του θυμού, αφού κόψει τις αιτίες της ταραχής, απαλλάσσει τον
εαυτό του από την λύπη προς τους αδελφούς. στην περίπτωση της επιθυμίας,
συγκρατεί τον εαυτό του από την παράλογη παρόρμηση για συνάντηση άλλων.
52. Στον καιρό των πειρασμών μην
εγκαταλείψεις το Μοναστήρι σου, αλλά υπόμενε με γενναιότητα τα κύματα των
λογισμών, και μάλιστα της λύπης και της ακηδίας. Έτσι αφού δοκιμαστείς κατά
θεία οικονομία με τις θλίψεις, θα αποκτήσεις βέβαιη ελπίδα στο Θεό. Αν όμως το
εγκαταλείπεις, θα φανείς ανάξιος, άνανδρος και άστατος.
53. Αν θέλεις να μην ξεπέσεις από την αγάπη
του Θεού, μήτε τον αδελφό να αφήσεις να κοιμηθεί στενοχωρημένος από σένα, μήτε
συ να κοιμηθείς στενοχωρημένος εναντίον του. Συμφιλιώσου με τον αδελφό σου και
τότε πήγαινε και πρόσφερε στο Χριστό με καθαρή συνείδηση το δώρο της αγάπης(Ματθ.
5, 24), με ένθερμη προσευχή.
54. Αν εκείνος που έχει όλα τα χαρίσματα του
Αγίου Πνεύματος, και δεν έχει αγάπη, δεν ωφελείται τίποτε σύμφωνα με το θείο
Απόστολο(Α΄ Κορ. 13, 2), πόση επιμέλεια πρέπει να καταβάλομε για να την
αποκτήσομε;
55. Αν η αγάπη δεν κάνει κακό στον πλησίον(Ρωμ.
13, 10), εκείνος που φθονεί τον αδελφό και λυπάται για την προκοπή του και
με ειρωνείες προσπαθεί να κηλιδώσει την υπόληψή του ή με όποια κακοήθεια τον
επιβουλεύεται, πώς αυτός δεν αποξενώνεται από την αγάπη και δεν κάνει τον εαυτό
του ένοχο για την αιώνια Κρίση;
56. Αν η αγάπη είναι το πλήρωμα του νόμου(Ρωμ.
13, 10), εκείνος που έχει μνησικακία για τον αδελφό και κάνει δόλια σχέδια
εναντίον του και τον καταριέται και δοκιμάζει χαρά για κάθε πτώση του, πώς δεν
καταπατεί το νόμο και δεν είναι άξιος για την αιώνια κόλαση;
57. Αν εκείνος που κατηγορεί και κρίνει τον
αδελφό του κατηγορεί και κρίνει το θείο νόμο(Ιακ. 4, 11), και ο νόμος
του Χριστού είναι η αγάπη, πώς δεν ξεπέφτει από την αγάπη του Χριστού εκείνος
που καταλαλεί, και δεν προξενεί ο ίδιος στον εαυτό του την αιώνια κόλαση;
58. Μην παραδώσεις την ακοή σου στους λόγους
όποιου καταλαλεί, ούτε τους δικούς σου λόγους στην ακοή ενός φιλοκατήγορου,
μιλώντας ή ακούγοντας με ευχαρίστηση κατά του πλησίον σου, για να μη χάσεις την
θεία αγάπη και βρεθείς απόκληρος από την αιώνια ζωή.
59. Μην δέχεσαι κατηγορίες κατά του
πνευματικού σου πατέρα, μήτε να διευκολύνεις εκείνον που τον προσβάλλει, για να
μην οργιστεί ο Κύριος για τα έργα σου και σε εξολοθρεύσει από τη χώρα της ζωής(Δευτ.
6, 15).
60. Κλείνε το στόμα εκείνου που κατηγορεί τον
άλλον, για να μην αμαρτάνεις μαζί του διπλή αμαρτία. και συνηθίζοντας ο ίδιος
σε καταστρεπτικό πάθος, και μη σταματώντας εκείνον που φλυαρεί κατά του
πλησίον.
61. «Εγώ όμως σας λέω, είπε ο Κύριος, αγαπάτε
τους εχθρούς σας, ευεργετείτε όσους σας μισούν, προσεύχεσθε για όσους σας
βλάπτουν»(Ματθ. 5, 44). Γιατί τα διέταξε αυτά; Για να σε ελευθερώσει από
το μίσος, τη λύπη, την οργή και την μνησικακία και να σε αξιώσει να λάβεις το
μέγιστο απόκτημα, την τέλεια αγάπη, που είναι αδύνατο να την έχει όποιος δεν
αγαπά εξίσου όλους τους ανθρώπους, κατά μίμηση του Θεού, ο οποίος αγαπά εξίσου
όλους τους ανθρώπους και θέλει να σωθούν και να λάβουν πλήρη γνώση της αλήθειας(Α΄
Τιμ 2, 4).
62. «Όμως σας λέω να μην αντισταθείτε στον
πονηρό, αλλά αν κανείς σε χτυπήσει στο δεξί μέρος του προσώπου, γύρισέ του και
το άλλο. και σ’ αυτόν που θέλει να σε πάει στο δικαστήριο για να σου πάρει το
χιτώνα, άφησέ του και το ιμάτιο. και αν σε αγγαρεύει κάποιος για ένα μίλι,
πήγαινέ μαζί του δύο»(Ματθ. 5, 39-41). Γιατί λέει αυτά ο Κύριος; Για να
φυλάξει κι εσένα χωρίς οργή, ταραχή και λύπη, και να διδάξει κι εκείνον με την
ανεξικακία σου. και τους δύο πάλι, σαν καλός Πατέρας, να σας φέρει στο ζυγό της
αγάπης.
63. Των πραγμάτων, με τα οποία κάποτε μάς
έδενε κάποιο πάθος, έχομε μέσα μας τις εμπαθείς φαντασίες. Όποιος λοιπόν νικά
τις εμπαθείς φαντασίες, καταφρονεί οπωσδήποτε και τα πράγματα που αυτές
απεικονίζουν. Γιατί ο πόλεμος εναντίον των ενθυμήσεων είναι τόσο χειρότερος από
τον πόλεμο εναντίον των πραγμάτων, όσο είναι πιο εύκολο να αμαρτάνει κανείς με
τη διάνοια από το να αμαρτάνει με έργα.
64. Άλλα από τα πάθη είναι σωματικά κι άλλα
ψυχικά. Τα σωματικά έχουν τις αφορμές τους από το σώμα, τα ψυχικά από τα
εξωτερικά πράγματα. Και τα δύο αυτά είδη παθών τα αφανίζουν η αγάπη και η
εγκράτεια. η πρώτη τα ψυχικά, η δεύτερη τα σωματικά.
65. Από τα πάθη, άλλα ανήκουν στο θυμικό
μέρος της ψυχής, άλλα στο επιθυμητικό. Και τα δύο αυτά είδη κινούνται δια μέσου
των αισθήσεων. Και κινούνται τότε, όταν η ψυχή βρίσκεται έξω από τα όρια της
εγκράτειας και της αγάπης.
66. Τα πάθη του θυμικού μέρους της ψυχής
είναι πιο δυσκολοπολέμητα από τα πάθη του επιθυμητικού. Γι’ αυτό και δόθηκε από
τον Κύριο εναντίον των παθών του θυμικού δυνατότερο φάρμακο, το οποίο είναι η
εντολή της αγάπης.
67. Όλα τα άλλα πάθη, ερεθίζουν είτε το
θυμικό μέρος της ψυχής, είτε το επιθυμητικό, είτε το λογιστικό, όπως είναι η
λήθη και η άγνοια. Η ακηδία όμως, κυριαρχώντας σ’ όλες τις δυνάμεις της ψυχής,
κινεί όλα μαζί τα πάθη. Γι’ αυτό και είναι το πιο βαρύ από όλα τα άλλα πάθη.
Καλώς λοιπόν ο Κύριος, δίνοντας το αντίδοτό της, λέει: «Με την υπομονή σας,
κερδίστε τις ψυχές σας»(Λουκ. 21, 19).
68. Μην προσβάλεις ποτέ κανένα αδελφό, και
μάλιστα χωρίς εύλογη αιτία, μην τυχόν επιστρέψει στον κόσμο μη μπορώντας ν’
αντέξει τη θλίψη, και έτσι δε θα αποφύγεις τον έλεγχο της συνειδήσεως που θα
σου προξενεί πάντα λύπη στην προσευχή και θα αποδιώχνει το νου από την παρρησία
προς τον Θεό.
69. Μην ανέχεσαι τις υπόνοιες ή και τους
ανθρώπους που σου μεταφέρουν σκάνδαλα άλλων. Γιατί εκείνοι που παραδέχονται
σκάνδαλα με οποιοδήποτε τρόπο για εκείνα που συμβαίνουν προαιρετικά ή
απροαίρετα, δεν γνωρίζουν τον δρόμο της ειρήνης, η οποία οδηγεί τους εραστές
της δια μέσου της αγάπης στη γνώση του Θεού.
70. Δεν έχει τέλεια αγάπη εκείνος που αλλάζει
διάθεση προς τους ανθρώπους ανάλογα με τον χαρακτήρα τους. τον έναν π.χ. τον
αγαπά και τον άλλον τον μισεί, ή τον ίδιο άνθρωπο άλλοτε τον αγαπά και άλλοτε
τον μισεί για τις ίδιες αιτίες.
71. Η τέλεια αγάπη δεν διαχωρίζει κατά τις
διαθέσεις των επιμέρους ανθρώπων τη μία και κοινή ανθρώπινη φύση, αλλά
αποβλέποντας σ’ αυτήν, αγαπά εξίσου όλους τους ανθρώπους. Αγαπά τους ενάρετους
ως φίλους. τους κακούς τους αγαπά ως εχθρούς, και τους ευεργετεί και μακροθυμεί
και υπομένει αν την βλάψουν, χωρίς να λογαριάζει διόλου το κακό, αλλά και
πάσχει για χάρη τους, αν το καλέσει η περίσταση, για να τους κάνει και αυτούς
φίλους, αν είναι δυνατόν. Αν δεν το κατορθώσει, δεν αλλάζει την διάθεσή της,
αλλά φανερώνει τους καρπούς της αγάπης εξίσου προς όλους τους ανθρώπους. Γι’
αυτό και ο Κύριός μας και Θεός Ιησούς Χριστός, δείχνοντας την αγάπη Του σ’
εμάς, έπαθε για χάρη όλης της ανθρωπότητας και χάρισε σε όλους εξίσου την
ελπίδα της αναστάσεως – αν και καθένας κάνει τον εαυτό του άξιο είτε για δόξα,
είτε για κόλαση.
72. Εκείνος που δεν καταφρονεί τη δόξα και
την εξουδένωση, τον πλούτο και την φτώχεια, την ηδονή και την λύπη, δεν απόκτησε
ακόμη τέλεια αγάπη. Γιατί η τέλεια αγάπη δεν καταφρονεί μόνον αυτά, αλλά και
την πρόσκαιρη ζωή και το θάνατο.
73. Άκουσε τι λένε εκείνοι που αξιωθήκανε να
έχουν την τέλεια αγάπη: «Ποιος θα μας χωρίσει από την αγάπη του Χριστού; Θλίψη
ή στενοχώρια ή διωγμός ή γυμνότητα ή κίνδυνος ή μάχαιρα; Καθώς λέει η Γραφή,
για χάρη Σου θανατωνόμαστε όλη την ημέρα. θεωρηθήκαμε ως πρόβατα για σφαγή.
Αλλά σ’ όλα τούτα βγαίνομε νικητές με τη βοήθεια Εκείνου που μας αγάπησε.
Πιστεύω απόλυτα ότι ούτε θάνατος, ούτε ζωή, ούτε άγγελοι, ούτε Αρχές, ούτε
Δυνάμεις, ούτε τωρινά, ούτε μελλοντικά, ούτε ύψωμα, ούτε βάθος, ούτε καμιά άλλη
κτίση θα μπορέσει να μας χωρίσει από την αγάπη του Θεού που εκδηλώνεται με τον
Ιησού Χριστό, τον Κύριό μας»(Ρωμ. 8, 35-39).
74. Άκουσε πάλι τι λένε για την αγάπη προς
τον πλησίον: «Λέω αλήθεια, μάρτυς μου ο Χριστός, δεν ψεύδομαι. η συνείδησή μου,
που φωτίζεται από το Άγιο Πνεύμα, μαρτυρεί κι αυτή, ότι έχω μεγάλη λύπη και
πόνο αδιάκοπο στην καρδιά μου για τους ομοεθνείς μου Ιουδαίους. Θα ευχόμουν να
χωριστώ εγώ από τον Χριστό για χάρη των αδελφών μου, των φυσικών συγγενών μου,
οι οποίοι είναι Ισραηλίτες κλπ.»(Ρωμ. 9, 1-3). Παρόμοια είπαν και ο
Μωυσής(Εξ. 32, 32) και οι άλλοι άγιοι.
75. Εκείνος που δεν καταφρονεί τη δόξα και την
ηδονή, καθώς και την φιλαργυρία που συντελεί στην αύξησή τους και για χάρη τους
υπάρχει, δεν μπορεί να κόψει τις αφορμές του θυμού. Εκείνος όμως που δεν τις
κόβει, δεν μπορεί να επιτύχει την τέλεια αγάπη.
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου