ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Οἱ χιλιάδες Νεομάρτυρες στὰ μαῦρα χρόνια τῆς τουρκοκρατίας ὑπῆρξαν ταυτόχρονα καὶ Ἐθνομάρτυρες, διότι γιὰ τὸν Ἕλληνα Ὀρθόδοξο, πίστη καὶ Πατρίδα δὲν χωρίζονται. Μαρτύρησαν, γιὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν ἁγία καὶ τῆς πατρίδος τὴν ἐλευθερία. Ἕνας ἀπὸ τοὺς ἡρωικότερους Νεομάρτυρες καὶ Ἐθνομάρτυρες ὑπῆρξε καὶ ὁ ἅγιος Νεομάρτυρας Δημήτριος ἀπὸ τὴ Σαμαρίνα.
Γεννήθηκε περὶ τὰ τέλη τοῦ 18ου αἰῶνα στὰ ὀρεινὰ χωριὰ τῆς Σαμαρίνας, τῶν Γρεβενῶν, ὅπου ἡ δουλεία τῶν τυράννων Ὀθωμανῶν ἦταν κάπως περιορισμένη, λόγῳ τοῦ ἀπρόσιτου τῶν ἐδαφῶν. Γι᾿ αὐτὸ καὶ στὰ μέρη ἐκεῖνα εἶχε ἀναπτυχθῇ ἰδιαίτερα ἡ ἰδέα τῆς ἐπανάστασης καὶ τῆς ἀπελευθέρωσης ἀπὸ τὴν ἀπάνθρωπη τουρκικὴ δουλεία καὶ εἶχαν ἀναπτυχθεῖ ἐπαναστατικὲς κινήσεις.
Δὲν γνωρίζουμε πολλὰ γιὰ τὴν καταγωγὴ του καὶ τὴν παιδική του ἡλικία. Ὅ,τι γνωρίζουμε τὸ ὀφείλουμε στὸν Γάλλο πρόξενο στὰ Ἰωάννινα, περιηγητῆ καὶ φιλέλληνα François Pouqueville (Πουκεβὶλ), ὁ ὁποῖος εἶχε γνωρίσει τὸ Δημήτριο στὴ Σαμαρίνα καὶ ἔζησε τοὺς κατοπινοὺς βασανισμοὺς του καὶ τὸν μαρτυρικό του θάνατο. Εἰκάζουμε νὰ γεννήθηκε καὶ νὰ ἀνατράφηκε ἀπὸ εὐσεβεῖς γονεῖς, οἱ ὁποῖοι τοῦ ἐνέπνευσαν τὴν πίστη στὸ Χριστό, ὡς τό μόνο σωτῆρα καὶ λυτρωτῆ τοῦ κόσμου. Φαίνεται πὼς τοῦ ἐνέπνευσαν ἐπίσης καὶ καλλιέργησαν στὴν ψυχή του τὴν ὑπέρτατη ἰδέα τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας, τὴν ὁποία καταπατοῦσαν βάναυσα οἱ ἀλλόθρησκοι καὶ βάρβαροι τύραννοι.
Ἀπὸ μικρὸ παιδὶ θαύμαζε τοὺς μοναχοὺς καὶ εἶχε τὸν πόθο νὰ ἀκολουθήσῃ τὸν μοναχικὸ βίο. Μεγάλη ἐπίδραση εἶχε σ᾿ αὐτὸν ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς (1714-1779), ὁ ὁποῖος εἶχε περιοδεύσει πολλὲς φορὲς στὰ χωριὰ τῆς Σαμαρίνας. Μάλιστα ὁ Δημήτριος τὸν ἀκολουθοῦσε καὶ ἔγινε μαθητής του. Ἔτσι ὅταν ἐνηλικιώθηκε πῆρε τὴν ἀπόφαση νὰ γίνει μοναχός. Ἐκάρη στὴν παλαιὰ Ἱερὰ Μονὴ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς Σαμαρίνας, ἡ ὁποία λειτούργησε ὡς τό1921.
Τὴν ἐποχὴ ποὺ ὁ Δημήτριος μόναζε στὴ Μονὴ τῆς μετανοίας του, στὰ γύρω ψηλὰ καὶ δυσπρόσιτα βουνὰ εἶχαν ἀναπτυχθεῖ σημαντικὰ τάγματα ἀρματολῶν καὶ κλεφτῶν, τά ὁποῖα πολεμοῦσαν καὶ κατάφερναν καίρια πλήγματα στοὺς τούρκους. Ὁ Δημήτριος, ἂν καὶ μοναχός, συντάχτηκε μαζί τους, συμμετέχοντας στὶς ἐπιχειρήσεις ἐναντίον τῶν τυράννων βοηθῶντας τους ποικιλότροπα. Ἂς μὴ λησμονοῦμε πὼς τὰ μοναστήρια μας στοὺς δύσκολους χρόνους τῆς δουλείας ἦταν ἑστίες, ὅπου εὕρισκαν καταφύγιο οἱ κατατρεγμένοι Ἕλληνες καὶ τροφοδοτοῦνταν οἱ ἐπαναστάσεις.
Στὰ 1808 ὁ διαβόητος γιὰ τὴν σκληρότητά του Ἀλὴ Πασᾶς τῶν Ἰωαννίνων, στὴ δικαιοδοσία τοῦ ὁποίου ἦταν καὶ ἡ περιοχὴ τῆς Σαμαρίνας, κατέπνιξε τὴν ἀποτυχημένη ἐπανάσταση τοῦ ἡρωικοῦ κληρικοῦ Εὐθυμίου Βλαχάβα (Παπαβλαχάβα) στὴ Θεσσαλία καὶ εἶχε ἐνσπείρει τὸ φόβο καὶ τὴν τρομοκρατία στοὺς ὑπόδουλους ραγιᾶδες. Μετὰ ἀπὸ αὐτὸ ὁ Δημήτριος πῆρε τὴν ἀπόφαση νὰ μιμηθεῖ τὸν δάσκαλό του ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό, νὰ βγεῖ ἀπὸ τὸ μοναστήρι, νὰ κηρύξει τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ στηρίξει τοὺς φοβισμένους Ἕλληνες.
Γύριζε λοιπὸν στὰ χωριὰ καὶ κήρυττε μὲ πάθος τὴν ὀρθόδοξη πίστη. Ἐπικεντρωνόταν τὸ κήρυγμά του στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, θέλοντας ἔτσι νὰ ἐμψυχώσῃ τοὺς ὑπόδουλους ραγιᾶδες, δίνοντας τους τὴν ἐλπίδα τῆς μελλοντικῆς ἀπελευθέρωσης ἀπὸ τὰ δεινὰ αὐτῆς τῆς ζωῆς. Μὲ τὸ κήρυγμά του αὐτὸ ἄφηνε ὑπονοούμενα γιὰ τὴν μελλοντικὴ ἀπελευθέρωσή τους ἀπὸ τοὺς δυνάστες Ὀθωμανούς. Ἀλλὰ ὅμως δὲν ἄργησε νὰ γίνει γνωστὴ ἡ δράσῃ τοῦ μοναχοῦ Δημητρίου. Κάποιοι, νόμισαν πώς, ὅταν ἐκεῖνος μιλοῦσε γιὰ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἐννοοῦσε μιὰ ἐγκοσμίου τύπου θεοκρατία. Γι᾿ αὐτὸ πῆγαν στὸν Ἀλὴ Πασᾶ καὶ τόν συκοφάντησαν ὅτι ξεσηκώνει τοὺς Ἕλληνες γιὰ ἐπανάσταση. Ἔτσι ἔστειλαν ἀπόσπασμα, τὸν συνέλαβαν καὶ τὸν ἔστειλαν στὰ Ἰωάννινα.
Τὸν παρουσίασαν στὸν θηριώδη Ἀλή, ὁ ὁποῖος τὸν ἀνέκρινε προσωπικά, ζητῶντας του νὰ τοῦ ἀποκαλύψῃ τοὺς συνεργάτες του ἐπαναστάτες. Νὰ τοῦ ἀποκαλύψῃ τοὺς ἀρχιερεῖς καὶ τοὺς ἱερεῖς τῆς περιοχῆς, οἱ ὁποῖοι ὑποτίθεται ὅτι ὑποστήριζαν τὸν Παπαβλαχάβα καὶ τίς ἐπαναστατικὲς κινήσεις. Τοῦ ζητοῦσε ἐπίσης νὰ τοῦ γνωρίσῃ τίς διασυνδέσεις τοῦ ἐπαναστατικοῦ κινήματος τοῦ Παπαβλαχάβα μὲ τὴ Ρωσία. Ὁ Δημήτριος ἀρνήθηκε νὰ ἀπαντήσῃ, ἐπικαλούμενος συνεχῶς τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, τὸν Ὁποῖο παρακαλοῦσε νὰ τὸν βοηθήσῃ στὴ δύσκολη αὐτὴ περίσταση. Νὰ ἀντέξῃ τὰ μαρτύρια καὶ τοὺς πόνους ποὺ θὰ ἀκολουθοῦσαν.
Τὸν διέταξε ὁ τύραννος νὰ ἀφαιρέσῃ τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας ποὺ φοροῦσε στὸ στῆθος του, ἀλλὰ ἐκεῖνος ἀρνήθηκε. Τότε ἐκεῖνος ἔγινε ἔξαλλος ἀπὸ τὸ θυμὸ του καὶ τὸν παρέδωσε στοὺς δημίους γιὰ νὰ ὑποστῇ τοὺς πιὸ φρικτοὺς βασανισμούς, ἐλπίζοντας ὅτι μὲ τοὺς ἀβάστακτους πόνους θὰ ἔκαμπτε τὸ φρόνημα τοῦ Μάρτυρα. Μάλιστα τοῦ εἶπε: «Νὰ δοῦμε τώρα θὰ σὲ σώσῃ ἡ Παναγία σου»!
Τοῦ ἀφαίρεσαν τὴν εἰκόνα ἀπὸ τὸ στῆθος καὶ τὸν ἔφτυσαν στὸ πρόσωπο. Ἀφοῦ τὸν ξυλοκόπησαν, ἔσκισαν καλάμια καὶ ἔκαμαν ἀκίδες, τίς ὁποῖες ἔμπηξαν στὰ νύχια τῶν χεριῶν καὶ τῶν ποδιῶν του. Μετὰ πῆραν μιὰ σιδερένια μέγγενη καὶ τοῦ ἔσφιγγαν τὸ κεφάλι. Ἐκεῖνος ὑπέμεινε μὲ πρωτοφανῆ ἡρωισμὸ καὶ καρτερία τὰ βασανιστήρια, χωρὶς νὰ βογκάῃ, παρὰ μόνο νὰ ψελλίζῃ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Παναγίας. Τότε, κατὰ τρόπο ἀνεξήγητο ἔσπασε ἡ μέγγενη! Μετὰ τὸν ἔριξαν στὴ φυλακή.
Τὴν ἑπομένη ἄναψαν φωτιὰ καὶ τὸν κρέμασαν ἀνάποδα καίγοντάς του τὰ μαλλιά, τὰ γένια καὶ τὸ δέρμα τοῦ κεφαλιοῦ του. Ἀλλὰ ἐπειδὴ δὲν ἤθελαν νὰ πεθάνῃ γρήγορα, γιὰ νὰ ἀπολαύσουν περισσότερα βασανιστήριά του καὶ ἐλπίζοντας ὅτι θὰ μιλοῦσε γιὰ τοὺς ὑποτιθέμενους συνεργάτες του, τὸν ξάπλωσαν στὸ χῶμα, ἔβαλαν μιὰ σανίδα στὸ στῆθος του καὶ ἄρχισαν νὰ χοροπηδοῦν ἐπάνω, σπάζοντάς του τὰ κόκκαλα.
Βλέποντας οἱ δήμιοι ὅτι ἀκόμα ἀντέχει, πῆγαν στὸν Ἀλὴ Πασᾶ, νὰ πάρουν ἐντολὴ πὼς θὰ τὸν ξεκάμουν. Ἐκεῖνος μηχανεύτηκε ἄλλο τρόπο νὰ πεθάνῃ ἀργὰ καὶ βασανιστικά. Νὰ τὸν δέσουν σὲ ἕναν στῦλο καὶ νὰ τὸν κτίσουν μέσα σὲ τοῖχο, ἀφήνοντας μόνο τὸ κεφάλι ἔξω, γιὰ νὰ παραταθεῖ τὸ μαρτύριό του. Μάλιστα τοῦ ἔδιναν ἐλάχιστη τροφὴ γιὰ νὰ παρατείνεται ἡ ζωὴ του καὶ μαζί τὸ ἀφόρητο μαρτύριό του. Ὁ Μάρτυρας ἄντεξε δέκα ἡμέρες, χωρὶς νὰ βγάλει κραυγὴ πόνου, προσευχόμενος στὸ Θεὸ νὰ ἀντέξῃ ὡς τὸ τέλος.
Τὴ δέκατη μέρα παρέδωσε τὴν ψυχή του στὸν Κύριο. Τὰ τελευταῖα του λόγια ἦταν: «Ἐπίστρεψον, ψυχή μου, εἰς τὴν ἀνάπαυσίν σου, ὅτι ὁ Κύριος εὐηργέτησέ σε»! Ἦταν 18 Αὐγούστου 1808.
Ἀλλὰ ὅμως ἕνας μουσουλμᾶνος, βλέποντας τὸν ἡρωισμὸ καὶ τὴ γενναιότητα τοῦ Δημητρίου, πίστεψε στὸ Χριστὸ καὶ βαπτίστηκε, παίρνοντας τὸ ὄνομα Γεώργιος. Γιὰ νὰ ἀποφύγῃ τὴν μήνη των τούρκων, κατέφυγε στὸ Ἀγρίνιο. Ἀλλὰ ἄνθρωποι τοῦ Ἀλὴ Πασᾶ τὸν ἐντόπισαν, τὸν συνέλαβαν, τὸν ὑπέβαλαν σὲ βασανιστήρια καὶ χωρὶς νὰ δειλιάσῃ καὶ νὰ ἀρνηθῇ τὸ Χριστό, ἀξιώθηκε καὶ ἐκεῖνος τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου. Μάλιστα ὅπως μαρτυρεῖ ὁ Πουκεβὶλ ἦταν τόσο φρικτὰ τὰ βασανιστήρια, ποὺ δὲν μπόρεσε νὰ τὰ περιγράψῃ! Ὁ Νεομάρτυς Γεώργιος εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς πολλοὺς Νεομάρτυρες ποὺ ἔχουν τὸν χαρακτηρισμὸ «ἐξ Ἀγαρηνῶν»!
Ἡ μνήμη τοῦ Νεομάρτυρα Δημητρίου ἑορτάζεται στὶς 18 Αὐγούστου. Ὁ μεγάλος ἐθνικός μας ποιητὴς Ἀριστοτέλης Βαλαωρίτης ἀφιέρωσε στὸν ἡρωικὸ π. Εὐθύμιο Βλαχάβα καὶ στὸν Νεομάρτυρα Δημήτριο τὸ περίφημο ἐπικὸ ποίημα: «Τὰ μνημόσυνα». Ὁ δὲ Πουκεβὶλ σημείωσε τὰ ἑξῆς γιὰ τὸν μαρτυρικὸ θάνατο τοῦ Νεομάρτυρα Δημητρίου: «Τὸ μαρτύριο καὶ ἡ ἐπανάσταση τοῦ Βλαχάβα προετοίμαζαν τὸν θρίαμβο ἑνὸς ἀσθενικοῦ θνητοῦ, ποὺ εἶχε ὡς μόνα ὅπλα τὴν προσευχὴ καὶ τὴν πραότητα. Ἑνὸς ἀπὸ τοὺς λειτουργοὺς τοῦ Χριστοῦ ποὺ ἔχουν προορισμὸ νὰ στηρίζουν τοὺς δειλοὺς στὶς τρικυμίες τοῦ κόσμου καὶ τῶν ὁποίων τὸ αἷμα ἀνακατεμένο μὲ τὸ αἷμα τοῦ πολεμιστῆ ξανάφερε μὲ τὸ μαρτύριο τὴν τιμὴ τοῦ χριστιανικοῦ ὀνόματος στὴν πρώτη αἴγλη. Ὁ μοναχὸς Δημήτριος ἀπὸ τὴ Σαμαρίνα».
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου