«Οἱ Παρακλητικοὶ Κανόνες πρὸς τὴν Θεοτόκον»

(Ὡς ἀγωνιώδης κραυγὴ∙ ὡς ἐλπίδα καὶ διάλογος μὲ τὴν Θεοτόκον)

 

Γράφει ὁ ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ

 

Ξεκινῶντας ὁ Αὔγουστος τὴ διαδρομή του μᾶς καλεῖ (ἡ Ἐκκλησία) στὴν ἀποβολὴ τῆς τοξικότητας τῆς ἁμαρτίας, διὰ προσευχῆς, ὁμολογίας, νηστείας, μετανοίας καὶ Θείας Εὐχαριστίας.
 

Μὲ τὴν εἴσοδὸ του καὶ μέχρι στὶς 13 τοῦ μηνός, ψάλλονται οἱ δύο (2) γνωστὲς (Μικρὴ καὶ Μεγάλη) Ἱερὲς Παρακλήσεις στὴν Παναγία.
 

Παρεμβάλλεται ἡ μεγάλη ἑορτὴ τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ἡ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου.
 

Τὴν 1η Αὐγούστου ἑορτάζεται καὶ ἡ πρόοδος τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ὡς συνέχεια τῆς ἑορτῆς του στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου ὁ Σταυρὸς (μὲ Τίμιο ξύλο) ἔβγαινε ἀπὸ τὸ αὐτοκρατορικὸ θησαυροφυλάκιο καὶ μὲ τιμητικὴ ἀκολουθία – πομπὴ κατετίθετο στὴν Ἁγία Τράπεζα τῆς Ἁγίας Σοφίας.
 

Μέχρι τὴν ἑορτὴ τῆς Ὑψώσεως τοῦ Σταυροῦ (14 Σεπτεμβρίου), οἱ λιτανεῖες στὴν Κωνσταντινούπολη (περιοχὲς - προάστεια) ἦταν συχνές, πρὸς ἀποτροπὴ ἐπιδημιῶν καὶ λοιμικῶν ἀσθενειῶν.
 

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ποτὲ δὲν σταμάτησε νὰ ὑπογραμμίζῃ τὴ θέση καὶ τὴν Χάρι τῆς Θεοτόκου, ὡς πρόσωπο ποὺ ἑνώθηκε ἄρρηκτα μὲ τὸ σχέδιο τῆς Θείας Οἰκονομίας, μὲ τὴν ἔνσαρκη παρουσία τοῦ Χριστοῦ.
 

Σχετικά, στὸ κείμενο τῆς Γενέσεως (Γ΄, 14-15) γίνεται λόγος γιὰ «σπέρμα γυναικὸς» καὶ ὄχι γιὰ «σπέρμα ἀνδρὸς», ὅπως συνηθίζει ἡ Γραφή, ἐνῶ ἡ ἀντωνυμία «αὐτὸς» φανερώνει ἀνδρικὴ ὑπόσταση, ἕνας ἐκλεκτός, ποὺ θὰ ἐξουδετερώσει τίς διαβολικὲς ἐπιρροές. Στὸ κείμενο, διαβάζουμε:
 

«Καὶ εἶπε Κύριος ὁ Θεὸς τῷ ὄφει... καὶ ἔχθραν θήσω ἀνὰ μέσον σου καὶ ἀνὰ μέσον τῆς γυναικὸς καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματός σου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματος αὐτῇς· αὐτός σοῦ τηρήσει κεφαλὴν καὶ σὺ τηρήσεις αὐτοῦ πτέρναν».
 

Αὐτὸ τὸ χαρμόσυνο – ὑπερφυσικὸ μήνυμα, ἀνανεώνεται εὐκρινέστερα στὰ Θεῖα (Λιτὰ) λόγια τοῦ Γαβριὴλ πρὸς τὴν Θεοτόκον, στὸν Εὐαγγελισμό, ὅπου ξεδιπλώνεται ἡ Πιστότητα τοῦ Θεοῦ μὲ πληρότητα ἀγάπης.
 

Αὐτὴ ἡ πρώτη Παράκλησις (Πρωτευαγγέλιο) βρίσκει συνέχεια καὶ στὶς προσευχὲς τῆς Ἐκκλησίας (πληρώματος) πρὸς τὴν Κυρίαν Θεοτόκον. Ἐπιβεβαιώνεται, ἔτσι, διαρκῶς ἡ Πιστότης τοῦ Θεοῦ, ἡ ἀξιοπιστία του, διότι ὁ Θεὸς ποτὲ δὲν ἀθετεῖ «τὰ ἐκπορευόμενα διὰ τῶν χειλέων Του».
 

Τονίζει ὁ προφήτης Ὠσηὲ (ποὺ ὁμιλεῖ ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ) πρὸς τοὺς Ἰουδαίους:
 

«καὶ μνηστεύσομαί σε ἐμαυτῷ εἰς τὸν αἰῶνα (...) ἐν δικαιοσύνῃ καὶ ἐν κρίματι καὶ ἐν ἐλέει καὶ ἐν οἰκτιρμοῖς καὶ μνηστεύσομαί σε ἐμαυτῷ ἐν πίστει, καὶ ἐπιγνώσῃ τὸν Κύριον» (Ὠσηέ, β, 21-22).
 

Ἑρμηνεία: «Τότε θὰ σὲ μνηστευθῶ, λαὲ τοῦ Ἰσραήλ, γιὰ πάντα μὲ τὰ δεσμὰ τοῦ γάμου... θὰ σοῦ προσφέρω δικαιοσύνη καὶ δίκαιες ἀποφάσεις, ἀγάπη καὶ ἔλεος καὶ εὐσπλαχνία μεγάλη· καὶ ἡ μνηστεία μου μαζί σου θὰ εἶναι τρυφερή, γεμάτη ἀγάπη καὶ πιστότητα· κι ἐσὺ θὰ μὲ γνωρίσης καὶ θὰ μὲ ἀναγνωρίσης Κύριό σου» (Μάριος Δομουχτσής).
 

Ἀναμφίβολα, ἡ Πιστότητα τοῦ Θεοῦ διατρέχει ἀτελεύτητα τοὺς αἰῶνες, πάντα τηρεῖ τίς ὑποσχέσεις του, ἔστω καὶ ἂν οἱ (ἐνδιαφερόμενοι) εἶναι εἰς τὰ μνήματα: «τάδε λέγει Κύριος∙ Ἰδοὺ ἐγὼ ἀνοίγω τὰ μνήματα ὑμῶν καὶ ἀνάξω ὑμᾶς ἐκ τῶν μνημάτων ὑμῶν καὶ εἰσάξω ὑμᾶς εἰς τὴν γῆν τοῦ Ἰσραήλ... καὶ γνώσεσθε ὅτι ἐγὼ Κύριος· λελάληκα καὶ ποιήσω, λέγει Κύριος» (Ἰεζ. 37, 12-14).
 

Ἑρμηνεία: 'Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος τῶν πάντων: ἰδού! Θὰ ἀνοίξω πλέον τὰ μνήματά σας καὶ θὰ σᾶς βγάλω ἀπ᾿ τοὺς τάφους σας, καὶ θὰ σᾶς φέρω πίσω, μέσα στὴ χώρα τοῦ Ἰσραήλ... Τότε θὰ μάθετε καλὰ ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Κύριος τοῦ παντός. Ἐγὼ τὰ εἶπα αὐτὰ καὶ θὰ τὰ πραγματοποιήσω, λέει ὁ Κύριος τῶν πάντων» (Μ. Δομουχτσής).
 

Στὶς πειρασμικὲς ἐπιθέσεις, ἐκεῖ εὑρίσκεται ἡ πνευματικὴ εὐκαιρία δοκιμασίας – θριάμβου τῆς Πιστότητας τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸν Θεόν, ὅπως τονίζει ἡ Ἀποκάλυψις: «ὦδε ἐστιν ἡ ὑπομονὴ καὶ ἡ πίστις τῶν ἁγίων» (Ἀποκ. 13, 10).
 

Στὴν πορεία τῆς Ἐκκλησίας ὅλοι ἐκεῖνοι ποὺ δὲν ἀκολούθησαν τὴν λογικὴ τοῦ Θεοῦ, ἐθεώρησαν τίς διώξεις ἐναντίον τῆς Πίστεως (Μαρτύρια, Ἐξορίες κ.ο.κ.) ὡς «νῖκες» ἐνῶ, ἀντίθετα, ἡ στρατιὰ τῶν συγκατοικούντων στὴν Πιστότητα τοῦ Θεοῦ αὐτὴ ἐβίωνε τὴν νίκη, διότι ἡ πίστις καθ᾿ ἑαυτὴ εἶναι ἡ νίκη.
 

Στὰ Ἱερὰ κείμενα τῶν Παρακλήσεων τοῦ Δεκαπενταυγούστου, προτάσσεται ὁ Ψαλμὸς ΡΜΒ΄(142). Ὁ Ἱερὸς ψαλμωδὸς γνωρίζοντας τὴν πιστότητα τοῦ Κυρίου, δὲν διστάζει νὰ ἐκφράσῃ τὴ βιασύνη του αἰτούμενος τὴν βοήθειά του. Ἐνδεικτικά:
 

«Ταχὺ εἰσάκουσόν μου Κύριε, ἐξέλιπε τὸ πνεῦμα μου...».
 

Ἡ ἀγωνιώδης αὐτὴ κραυγή, στὴ συνέχεια, θέτει τοὺς προβληματισμοὺς – πειρασμοὺς μας ἐνώπιον τῆς Θεοτόκου:
 

Α) «Τῇ Θεοτόκῳ ἐκτενῶς νῦν προσδράμωμεν, ἁμαρτωλοὶ καὶ ταπεινοί...».
 

Β) «Πολλοῖς συνεχόμενος πειρασμοῖς, πρὸς σὲ καταφεύγω, σωτηρίαν ἐπιζητῶν...»
 

Γ) «Προστασίαν καὶ σκέπην, ζωῆς ἐμῆς τίθημι, σὲ Θεογεννῆτορ Παρθένε...».
 

Ἀναγνωρίζουμε, ὅτι εἶναι «Πρεσβεία θερμή, καὶ τεῖχος ἀπροσμάχητον, ἐλέους πηγή, τοῦ κόσμου καταφύγιον...».
 

Δὲν ξεχνοῦμε τὸ «πρωτευαγγέλιο», τὴν ἀδιάψευστη ὑπόσχεση στοὺς ἀνθρώπους: «Εἰσακήκοα Κύριε, τῆς οἰκονομίας σου τὸ μυστήριον· κατενόησα τὰ ἔργα σου, καὶ ἐδόξασά σου τὴν Θεότητα» (Ὠδὴ δ΄ -Εἱρμός).
 

Βιώνουμε τὴν φθορὰ τῆς ἁμαρτίας καὶ ζητοῦμε τὴν βοήθεια τῆς Θεοτόκου:
 

«Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τὸ σῶμα ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχὴ· πρὸς σὲ καταφεύγω τὴν Κεχαριτωμένην· ἐλπὶς ἀπηλπισμένων, σὺ μοὶ βοήθησον».
 

Ἡ ἐκκλησιαστικὴ μνήμη ὑπάρχει ὡς μέγα κεφάλαιο στὸ θησαυροφυλάκιο τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἡ μνήμη αὐτή, ὡς συνείδησις, ὑμνεῖ τὸν Θεὸ καὶ (διαχρονικὰ) τὴν Θεοτόκο. Δὲν ξεχνᾷ, δέ, τίς σωτήριες φανερώσεις – ἀποκαλύψεις τοῦ Θεοῦ, ὅπως:
 

«Τὸν ἐν ὄρει, ἁγίῳ δοξασθέντα, καὶ ἐν βάτῳ πυρὶ τὸ τῆς Ἀειπαρθένου, τῷ Μωυσεὶ μυστήριον γνωρίσαντα, Κύριον ὑμνεῖτε, καὶ ὑπερυψοῦτε, εἰς πάντας τους αἰῶνας» (Ὠδὴ Ἡ' - Εἱρμὸς Μεγάλου Παρακλητικοῦ Κανόνος).
 

Ἑρμηνεία: «Τὸν Κύριο (καὶ Θεὸ), ποὺ μὲ δόξα φανερώθηκε πάνω στὸ ἅγιο ὅρος (τοῦ Σινᾶ) καὶ ἀπεκάλυψε (συμβολικὰ) στὸν Μωϋσὴ τὸ μυστήριο τῆς Ἀειπαρθένου (Μαρίας) μὲ τὴ βάτο ποὺ ἐφλέγετο (ἀλλὰ δὲν ἐκαίετο), ὑμνεῖτε καὶ ὑψώνετε πάνω ἀπὸ κάθε ὕψος μεγαλείου, «εἰς πάντας τους αἰῶνας» (π. Στυλιανὸς Καρπαθίου).
 

1ο Σχόλιο: Ἡ Ὀρθόδοξη λατρεία ἐνῶ φέρει μέσα της ὡς ἀναπόσπαστο ἔνδοξο παρελθὸν τίς Ἱ. Παρακλήσεις πρὸς τοὺς ἁγίους, ἡ ἐπίσημη ἐκκλησία μὲ τὴν γενικὴ ἀνοχὴ τῶν πιστῶν (;) τίς ἀπαγόρευσε στοὺς Ἱ. Ναοὺς τὸν καιρὸ τῆς «πανδημίας». Τότε πρὸς τί τὸ τροπάριο «Προστάτιν σὲ τῆς ζωῆς ἐπίσταμαι, καὶ φρουρὰν ἀσφαλεστάτην Παρθένε...»;
 

2ο Σχόλιο: Σήμερα, δυστυχῶς, δὲν ὑπάρχει ἐνδιαφέρον – συντονισμὸς τῶν Ὀρθοδόξων πρὸς κατάσβεση τῆς πυρκαγιᾶς τοῦ οἰκουμενισμοῦ, μὲ χρήση τῶν δοκιμασμένων ὅπλων τῶν τριῶν Παίδων, οἱ ὁποῖοι «εἰς δρόσον τὸ πῦρ, μετέβαλον βιῶντες. Εὐλογητὸς εἰ Κύριε, ὁ Θεὸς εἰς τους αἰῶνας» (Ὠδὴ ζ΄ - Εἱρμὸς Μεγάλου Παρακλητικοῦ Κανόνος).
 

3ο Σχόλιο: Ἐνθυμούμενοι τὴν (διαχρονικὴν) πλούσια καὶ θερμὴ στήριξη τῆς Θεοτόκου στοὺς ἀγωνιζόμενους (ἐναντίον τῶν αἱρέσεων) Ὀρθοδόξους, τὴν παρακαλοῦμε θερμὰ νὰ ἐξαγάγει τὸ σημερινὸ πλήρωμα ἐκ τῆς ἀδρανείας, τῆς στείρας εὐσεβολογείας καὶ ξηρᾶς ἠθικῆς, ποὺ εὐνοοῦν τὸν οἰκουμενισμὸ καὶ ζημιώνουν – ἀκυρώνουν τὴν σωτηρία τοῦ πληρώματος.

__________________________________

Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ

«Πᾶνος»