Ἐμὴ σε γλῶσσα Κήρυξ πῶς ἂν αἰνέσῃ,
Ὃν γλῶσσα Χριστοῦ γηγενῶν μείζω λέγει;
Μνήμη ἐβδομάτη Προδρόμου λάχεν αἰδοίοιο.
ΜΝΗΜΗ ΣΥΝΑΞΕΩΣ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ [: Ιω. 1,29-34]
ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Τῇ ἐπαύριον βλέπει τὸν ᾽Ιησοῦν ἐρχόμενον πρὸς αὐτόν, καὶ λέγει, ῎Ιδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου(:Την άλλη μέρα ο Ιωάννης στεκόταν πάλι στο συνηθισμένο μέρος που κήρυττε, και μαζί του ήταν και δύο από τους μαθητές του.Κι αφού παρατήρησε με ευλάβεια τον Ιησού, που τη στιγμή εκείνη περπατούσε, είπε: Αυτός είναι το Αρνίο που παρέδωσε ο Θεός Πατέρας του να θυσιασθεί για χάρη μας)»[Ιω.1,28-29].
Είναι μέγα αγαθό η παρρησία και η διακήρυξη της αλήθειας με ειλικρίνεια και με θάρρος, καθώς και το να τίθεται υπεράνω όλων η ομολογία πίστεως στον Χριστό,και όλα τα άλλα να έρχονται δεύτερα· τόσο μέγα και αξιοθαύμαστο, ώστε ο Υιός του Θεού ο Μονογενής, να ανακηρύσσει ως δικό Του εκείνον που έχει τέτοιο ηρωικό φρόνημα, ενώπιον του Πατρός Του[πρβλ. Ματθ.10,32: «Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς(:Καθένας, λοιπόν, που με πίστη και θάρρος και χωρίς να φοβάται τους διωγμούς, θα με ομολογήσει σωτήρα του και Θεό του μπροστά στους ανθρώπους, θα τον ομολογήσω και εγώ μπροστά στον ουράνιο Πατέρα μου ως δικό μου)»], αν και βέβαια δεν είναι ίση η ανταπόδοση· διότι εσύ μεν δίνεις ομολογία επί της γης, ενώ Αυτός ομολογεί στους ουρανούς και εσύ μεν ομολογείς ενώπιον ανθρώπων, Αυτός όμως ενώπιον του Πατρός και όλων των αγγέλων.
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ τὸν ᾿Απολλὼ εἶναι ἐν Κορίνθῳ Παῦλον διελθόντα τὰ ἀνωτερικὰ μέρη ἐλθεῖν εἰς ῎Εφεσον· καὶ εὑρὼν μαθητάς τινας εἶπε πρὸς αὐτούς· εἰ Πνεῦμα ῞Αγιον ἐλάβετε πιστεύσαντες; Οἱ δὲ εἶπον πρὸς αὐτόν· ἀλλ᾿ οὐδὲ εἰ Πνεῦμα ῞Αγιόν ἐστιν ἠκούσαμεν. Εἶπέ τε πρὸς αὐτούς· εἰς τί οὖν ἐβαπτίσθητε; Οἱ δὲ εἶπον· εἰς τὸ ᾿Ιωάννου βάπτισμα. Εἶπε δὲ Παῦλος· ᾿Ιωάννης μὲν ἐβάπτισε βάπτισμα μετανοίας, τῷ λαῷ λέγων εἰς τὸν ἐρχόμενον μετ᾿ αὐτὸν ἵνα πιστεύσωσι, τοῦτ᾿ ἔστιν εἰς τὸν ᾿Ιησοῦν Χριστόν. Ἀκούσαντες δὲ ἐβαπτίσθησαν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ. Καὶ ἐπιθέντος αὐτοῖς τοῦ Παύλου τὰς χεῖρας ἦλθε τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον ἐπ᾿ αὐτούς, ἐλάλουν τε γλώσσαις καὶ προεφήτευον. Ἦσαν δὲ οἱ πάντες ἄνδρες ὡσεὶ δεκαδύο.
Ή εορτή των Φώτων είναι το τέλος μιας εκκλησιαστικής περιόδου πού ονομάζεται Δωδεκαήμερο. Τελειώνει σήμερα το Δωδεκαήμερο, πού άρχισε με τη γέννηση του Χριστού. Να μιλήσουμε για την εορτή των Φώτων; Μικρά ή διάνοια μας, ασθενής ή γλώσσα μας, και το μυστήριο πού αποκαλύπτεται σήμερα με τη βάπτιση του Κυρίου απέραντο όπως ό ωκεανός. Μάλλον πρέπει να σιωπήσουμε. Άλλα για να μη μείνη ό άμβωνας άφωνος τέτοια μέρα, τολμώ, επικαλούμενος τη χάρι του αγίου Πνεύματος, κάτι να πω.
«Ό Θεός-Πατήρ αποκαλύφθηκε στην αίσθηση της ακοής, το Άγιο Πνεύμα αποκαλύφθηκε στην αίσθηση της όρασης και ό Υιός αποκαλύφθηκε στην αίσθηση της αφής. Ό Πατήρ πρόφερε την μαρτυρία Του για τον Υιό, ό Υιός βαπτίστηκε μέσα στο νερό και το Άγιο Πνεύμα με την μορφή περιστεράς πέταξε πάνω από το νερό», γράφει για τα άγια Θεοφάνεια στον πρόλογο της Αχρίδος, o αποκαλούμενος και «Σέρβος Χρυσόστομος» – Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, αποκαλύπτοντας με τον φωτισμό του τον πλούτο νοημάτων και συμβολισμών που υπάρχουν σε αυτήν την μεγάλη εορτή της Ορθοδοξίας.
Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος
Στὸ παρὸν ἄρθρο θὰ ἀναφερθοῦμε στὸ περιεχόμενο τῶν Εὐχῶν τοῦ Μεγάλου Ἁγιασμοῦ, ὥστε μὲ τὴν κατανόησή των νὰ προσεγγίσωμε καλύτερα τὰ σωτήρια νοήματά των
γιὰ τὸ μυστήριο τῆς θείας οἰκονομίας γενικῶς καὶ εἰδικώτερα γιὰ τὴν Ἐνανθρώπηση καὶ τὴν Ἐπιφάνεια τοῦ Κυρίου μας.
Οἱ Εὐχὲς αὐτές, ποὺ ἀναγιγνώσκονται μετὰ ἀπὸ τίς Προφητεῖες καὶ τὰ Ἀναγνώσματα, τὸ ἀποστολικὸ καὶ τὸ εὐαγγελικό, εἶναι δύο. Ἡ πρώτη, καὶ πιὸ σύντομη, εἶναι ποίημα τοῦ Γερμανοῦ, Πατριάρχου Κων/πόλεως, καὶ διαβάζεται κάποτε μυστικῶς ὑπὸ τοῦ πρεσβυτέρου. Ἀπευθύνεται στὸ δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, τὸν «Κύριο Ἰησοῦ Χριστό», καὶ τὸν ἀποκαλεῖ «ἀληθινὸ Θεό, πηγὴ τῆς ζωῆς καὶ τῆς ἀθανασίας, φῶς ἐκ φωτός». Μετὰ ἀπὸ τὴν ἐπίκληση ἀκολουθοῦν οἱ αἰτήσεις: «καταύγασον (= λάμπρυνε) ἡμῶν τὴν διάνοιαν τῷ Ἁγίῳ σου Πνεύματι...», «πρόσδεξαι ἡμᾶς, εὐχαριστίαν σοὶ προσάγοντας ἐπὶ τοῖς θαυμαστοῖς σου μεγαλουργήμασι καὶ ἐπὶ τῇ σωτηρίῳ σου οἰκονομίᾳ».
ΕΙΣ ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία μακαριστοῦ γέροντος Ἀθανασίου Μυτιληναίου
μὲ θέμα:
«ΓΙΑΤΙ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΒΑΠΤΙΣΘΗ;»
[ἐκφωνήθηκε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Κομνηνείου Λαρίσης στὶς 6-1-1991]
(Γ 126)
«Ποιός εἶναι ὁ Θεός;», ἔλεγε ὁ ἀρχαῖος κόσμος. «Τί εἶναι ὁ Θεός;», ξαναρωτοῦσε ὁ ἀρχαῖος κόσμος. Καὶ οἱ ἀπαντήσεις πολλές. Γιατί δὲν ὑπῆρχε ἀπάντησις. Ὅμως ἡ ἀγάπη καὶ ἡ φιλανθρωπία τοῦ ὄντως ἀληθινοῦ Θεοῦ, ποὺ ἔμενε κρυμμένος ἀπὸ τὸν ἁμαρτωλὸ ἄνθρωπο ἢ καλύτερα, ἡ ἁμαρτία ἐτύφλωσε τὸν ἄνθρωπο καὶ δὲν μποροῦσε νὰ δεῖ, ἦλθε καὶ ἔγινε φανερός. Λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴ σημερινὴ ἀποστολική του περικοπὴ ποὺ ἀκούσαμε, πρὸς Τίτον: «Ἡ χρηστότης καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ». «Ἐπεφάνη». Ἔγινε φανερή. Αὐτὸ θὰ πεῖ «ἐπιφάνεια». Θὰ πεῖ «φανέρωσις». Ἡ Θεοφάνεια. Θὰ πεῖ: «Φάνηκε ὁ Θεός».
« και δεύτε διαλεχθώμεν, λέγει Κύριος – και εάν ώσιν αι αμαρτίαι υμών ως φοινικούν, ως χιόνα λευκανώ, εάν δε ώσιν ως κόκκινον, ως έριον λευκανώ·» (Ησαΐας 1,18)
Ώ, το άπειρο έλεος του Θεού! Στο αποκορύφωμα τις οργής Του επί των απίστων και αχαρίστων ανθρώπων – επί του λαού, ο οποίος είναι πλήρης αμαρτιών, σπέρμα πονηρόν, υιοί άνομοι (Ησαΐας 1,4)• ως άρχοντες Σοδόμων (Ησαΐας 1,10)• και ως λαός Γομόρρας (ό.π.) – ο Κύριος, παροργισθείς, εν τούτοις δεν αποσύρει το έλεος Του, αλλά καλεί σε μετάνοια τον λαό Του, όπως μετά από μία φοβερή αστραπή πέφτει μιά απαλή βροχή.
ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ [:Ματθ. 3,13-17]
Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΑΠΤΙΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ
«Τότε παραγίνεται ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας εἰς τὸν Ἰορδάνην πρὸς τὸν Ἰωάννην, τοῦ βαπτισθῆναι ὑπ᾿ αὐτοῦ (:Τότε ἦλθε ὁ Ἰησοῦς ἀπ᾿ τὴ Γαλιλαία στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ πρὸς τὸν Ἰωάννη γιὰ νὰ βαπτιστεῖ ἀπ᾿ αὐτόν)» [Ματθ. 3,13].
Μαζὶ μὲ τοὺς δούλους ὁ Δεσπότης, μαζὶ μὲ τοὺς ὑπόδικους ὁ Κριτὴς ἔρχεται γιὰ νὰ βαπτισθεῖ. Ἀλλὰ μὴ θορυβηθεῖς· μεταξὺ τῶν ταπεινῶν αὐτῶν περισσότερο λάμπει τὸ ὑψηλὸ μεγαλεῖο Του. Πραγματικά, Αὐτὸς ὁ ὁποῖος καταδέχθηκε νὰ κυοφορηθεῖ γιὰ τόσο χρόνο σὲ μήτρα παρθενικὴ καὶ νὰ γεννηθεῖ ἀπὸ ἐκεῖ, σύμφωνα μὲ τοὺς νόμους τῆς ἀνθρώπινης φύσεως, καὶ ἐπιπλέον νὰ ραπισθεῖ, νὰ σταυρωθεῖ καὶ νὰ πάθει τὰ ἄλλα παθήματα, τὰ ὁποῖα ὑπέστῃ, γιατί παραξενεύεσαι, ἐὰν καταδέχθηκε νὰ βαπτισθεῖ καὶ νὰ ἔλθει μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους πρὸς τὸν δοῦλο Του; Διότι ἐκεῖνο ἦταν ποὺ προκαλοῦσε μεγάλη κατάπληξη, τὸ ὅτι δηλαδή, ἐνῶ ἦταν Θεός, θέλησε νὰ γίνει ἄνθρωπος· τὰ ἄλλα λοιπὸν κατὰ λογικὴ ἀκολουθία ἕπονται ὅλα γενικῶς. Γι᾿ αὐτὸ τὸν λόγο καὶ ὁ Ἰωάννης πρόφθασε καὶ ἔλεγε, ἐκεῖνα ἀκριβῶς ποὺ εἶπε, ὅτι δηλαδή, δὲν εἶναι ἄξιος νὰ λύσει τὰ λουριὰ τῶν ὑποδημάτων τοῦ Ἰησοῦ καὶ ὅλα τὰ ἄλλα· γιὰ παράδειγμα εἶπε ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι κριτὴς καὶ θὰ ἀποδώσει δικαιοσύνη σύμφωνα μὲ τὴν ἀξία τοῦ καθενὸς καὶ ὅτι θὰ χορηγήσει σὲ ὅλους ἀνεξαιρέτως τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μὲ ἀφθονία, ὥστε ὅταν Τὸν δεῖς νὰ ἔρχεται πρὸς τὸ βάπτισμα νὰ μὴν ὑποψιαστεῖς τίποτε τὸ ταπεινό.
Μία συνέντευξη με την καθηγήτρια Άννα Λέμπκε
Αν ανήκετε κι εσείς σε αυτούς που τσεκάρουν ψυχαναγκαστικά τα μέιλ τους ή αν παρατηρείτε στον εαυτό σας ή στους γύρω σας συμπεριφορές που παραπέμπουν ευθέως σε κάποιου είδους εθισμό, ας γνωρίζετε ότι δεν σας συμβαίνει κάτι ασυνήθιστο. Αντιθέτως, ο εθισμός είναι ένα χαρακτηριστικό του σύγχρονου πολιτισμού μας. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει η Άννα Λέμπκε, καθηγήτρια ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ (ΗΠΑ) και επικεφαλής της Κλινικής για την Θεραπεία των Εθισμών του ίδιου πανεπιστημίου.
γράφει η Φανούλα Αργυρού*
Αποδεσμεύθηκαν στις 29 Δεκεμβρίου 2023 διάφοροι φάκελοι στο Βρετανικό Εθνικό Αρχείο. Μόνο ένας αναφέρεται σε Ελλάδα και Κύπρο.
Οι σημαντικές αναφορές είναι α) οι παραχωρήσεις Γλ. Κληρίδη από το 2002 για το προετοιμαζόμενο «Σχέδιο Ανάν» από τους Βρετανούς και β) η θέση της βρετανικής Εργατικής Κυβέρνησης το 2002 για τα γλυπτά του Παρθενώνα.
Ο Τούρκος Υπ. Εξωτερικών στο Λονδίνο, 24 Σεπτεμβρίου 2002
TA AΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ [:Τίτ. 2,11-14 καὶ 3,4-7]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
[Ὑπομνηματισμὸς τῶν ἐδαφίων Τίτ. 2,11-15 καὶ Τίτ.3,1-7]
«Ἐπεφάνη γὰρ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σωτήριος πᾶσιν ἀνθρώποις, παιδεύουσα ἡμᾶς ἵνα ἀρνησάμενοι τὴν ἀσέβειαν καὶ τὰς κοσμικὰς ἐπιθυμίας σωφρόνως καὶ δικαίως καὶ εὐσεβῶς ζήσωμεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, προσδεχόμενοι τὴν μακαρίαν ἐλπίδα καὶ ἐπιφάνειαν τῆς δόξης τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ὃς ἔδωκεν ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν, ἵνα λυτρώσηται ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἀνομίας καὶ καθαρίσῃ ἑαυτῷ λαὸν περιούσιον, ζηλωτὴν καλῶν ἔργων (:Διότι μὲ τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ φανερώθηκε ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία σώζει ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Καὶ μᾶς παιδαγωγεῖ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ὥστε, ἀφοῦ ἀρνηθοῦμε τὴν ἀσέβεια καὶ τίς ἐπιθυμίες τοῦ μάταιου καὶ ἁμαρτωλοῦ αὐτοῦ κόσμου, νὰ ζήσουμε στὴ ζωὴ αὐτὴ μὲ ἐγκράτεια στὸν ἑαυτό μας, μὲ δικαιοσύνη πρός τους γύρω μας ἀνθρώπους καὶ μὲ εὐσέβεια πρὸς τὸν Θεό. Καὶ νὰ ἐνισχυόμαστε στὴν ἐνάρετη ζωή, περιμένοντας μὲ χαρὰ τὴ μακαριότητα ποὺ ἐλπίζουμε καὶ τὴ φανέρωση τῆς δόξας τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ Σωτῆρος μας, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος ἔδωσε τὸν ἑαυτό Του σὲ θάνατο γιὰ χάρη μας, γιὰ νὰ μᾶς ἐξαγοράσει ἀπὸ κάθε παράβαση τοῦ νόμου, νὰ μᾶς καθαρίσει καὶ νὰ μᾶς κάνει ἔτσι δικό Του ἐκλεκτὸ λαό, λαὸ γεμᾶτο ζῆλο γιὰ καλὰ ἔργα)» [Τίτ. 2, 11-14].
«Δε θυμάμαι άλλες γιορτές, ακόμα και μέσα στην πανδημία, στην πνευμονολογική κλινική να έχουμε τόσο μεγάλη πίεση. Είναι πολύ άσχημη χρονιά», είπε ο καθηγητής πνευμονολογίας Νίκος Τζανάκης, πρωτεργάτης της τρομοϋστερίας στα χρόνια της πανδημίας.
«Κάθε οικογένεια έχει και έναν ασθενή, ο ένας κολλάει τον άλλον», είπε Ματίνα Παγώνη που έχει σύστημα να… μπουμπουνάει και από ένα πυροτέχνημα τρόμου στα κανάλια, όταν δεν είναι πολύ απορροφημένη από το life style που την έχει καταγοητεύσει από τότε που έγινε τηλεπερσόνα υγειονομικής χωροφυλακής.
Ἡ ἐποχή μας ἔχει ἰδιαιτέρως ἀνάγκη ὑγιειῶν ἀνθρωπίνων προτύπων καί δή Ποιμένων. Ἀνθρώπων, φίλων τοῦ Θεοῦ· Ποιμένων πού ποιμαίνουν τό ποίμνιό τους σύμφωνα μέ τό Νόμο τοῦ Θεοῦ, σύμφωνα μέ τίς ἐντολές Του. Κι αὐτό, γιά νά γνωρίζουν οἱ πιστοί καί νά μήν παρασύρονται ἀπό «ἀρρωστημένες» ἀντιλήψεις συγχρόνων ἐπισκόπων καί γενικότερα ἀνθρώπων πού περιβάλλονται μέ τόν μανδύα τῆς Ἐκκλησίας. Ἕνα τέτοιο πρότυπο Ποιμένος εἶναι καί ὁ Ἅγιος πού ἑορτάζει σέ λίγες μέρες. Ἐμεῖς εἴμαστε πολύ μικροί γιά νά πλέξουμε τό ἐγκώμιό του, γι’ αὐτό θά βαδίσουμε σέ ἀσφαλῆ μονοπάτια, ἀφήνοντας ἕναν Μεγάλο νά μιλήσει γιά ἕναν Μεγάλο: Ἕναν Μεγάλο Θεολόγο, τόν Ἅγιο Γρηγόριο, γιά ἕναν «Στῦλο τῆς Ὀρθοδοξίας», τόν Μέγα Ἀθανάσιο.