Τις
τελευταίες δεκαετίες η παγκόσμια οικονομία και οι διεθνείς αγορές
αντιμετωπίζουν τουλάχιστον ένα κραχ, που συνήθως συνοδεύεται από ύφεση
κάθε δεκαετία
Του Κώστα Στούπα
Τις τελευταίες δεκαετίες η παγκόσμια
οικονομία και οι διεθνείς αγορές αντιμετωπίζουν τουλάχιστον ένα κραχ που
συνήθως συνοδεύεται από ύφεση κάθε δεκαετία.
Το τελευταίο κραχ έλαβε χώρα το 2008, το
προηγούμενο το 2000, η κρίση της τεκίλας στις αρχές της δεκαετίας του ’90, το
κραχ του ’87 και πάει λέγοντας...
Η μεγάλη πτώση των αμερικανικών αγορών προχθές
ως ανακλαστική κίνηση της απότομης εβδομαδιαίας πτώσης των αρχών του περασμένου
Φεβρουαρίου συνθέτει μια ενδιαφέρουσα "προσεισμική"
ακολουθία.
Το επόμενο κραχ και
η πιθανή ύφεση που θα το ακολουθήσει είναι πολύ πιθανό να είναι η μεγαλύτερη αναταραχή της νεότερης ιστορίας (όχι
μόνο της οικονομικής αλλά γενικότερα) μετά την κρίση του ’29.
Τούτο, αν συμβεί, θα συμβεί γιατί διανύουμε μια
περίοδο που ο κάμπος της παγκόσμιας οικονομίας
είναι γεμάτος με εύφλεκτα υλικά.
Τα εύφλεκτα υλικά αυτή την περίοδο είναι:
α) Κατ’ αρχάς ποτέ το παγκόσμιο χρέος, το οποίο
ξεπερνά τα 230 τρισ. δολάρια, δεν ήταν πάνω από το 300% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Το υψηλό χρέος ανάγκασε τις Κεντρικές Τράπεζες
να κρατήσουν τα επιτόκια επί μακρόν κοντά στο 0%, δημιουργώντας παντού ποικίλες
στρεβλώσεις οι περισσότερες των οποίων θα αποδειχτούν "φούσκες" όταν
κάποιος από το πλήθος φωνάξει:
"Ο βασιλιάς είναι γυμνός".
β) Σε κάθε προηγούμενη κρίση οι Κεντρικές Τράπεζες
είχαν μεγαλύτερα περιθώρια να παρέμβουν, αφού είχε προηγηθεί ένας κύκλος ανόδου
που είχε οδηγήσει τα βασικά επιτόκια πάνω από το 5-6%.
Τώρα μετά από οκτώ ανοδικές κινήσεις η FED μόλις
περνά το 2%.
Η ΕΚΤ και οι άλλες μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες
κρατούν τα επιτόκια ακόμη κοντά στο μηδέν με αποτέλεσμα να είναι άοπλες αν
προκύψει μια νέα κρίση.
γ) Όταν προέκυψε το κραχ και η κρίση του 2008
μεταξύ των χωρών και των ηγεσιών των μεγάλων οικονομιών του πλανήτη υπήρχε ένα πνεύμα
συνεργασίας και κοινής στάσης, με την FED να στηρίζει τις Κεντρικές Τράπεζες
που είχαν ανάγκη.
Με τα εκτεταμένα και συντονισμένα προγράμματα
ποσοτικής χαλάρωσης η κρίση τελικά, αν και με καθυστέρηση, τιθασεύτηκε.
Σήμερα οι ΗΠΑ με την Κίνα και την Ευρώπη
βρίσκονται στα πρόθυρα ενός εμπορικού και νομισματικού πολέμου.
Είναι αμφίβολο αν σήμερα θα κρατήσουν κοινή
στάση ή κάθε μεγάλη δύναμη θα προσπαθήσει να φορτώσει το πρόβλημα στους άλλους
με εμπορικούς δασμούς και νομισματικές υποτιμήσεις.
δ) Παρά τη χρήση ασύνετης νομισματικής πολιτικής
για την αντιμετώπιση των τελευταίων κρίσεων με όλο και μακρύτερες περιόδους
μηδενικών επιτοκίων η παγκόσμια οικονομία δεν αντιμετώπισε πληθωριστικές
πιέσεις λόγω των αντιπληθωριστικών πιέσεων της παγκοσμιοποίησης.
Οι τιμές πιέζονταν λόγω των φθηνών εισαγωγών.
Τα μέτρα προστατευτισμού που έχουν ξεκινήσει και
συνεχώς πολλαπλασιάζουν οι ΗΠΑ τώρα θα ωθήσουν τις τιμές σε αρκετές κατηγορίες
προς τα πάνω.
Το κραχ του 2008 και η κρίση που ακολούθησε είχε
σαν συνέπεια το τέλος μιας περιόδου σχετικής ελευθεριότητας στην παγκόσμια
οικονομία η οποία ξεκίνησε με την επανάσταση των Ρήγκαν-Θάτσερ-Τενκ Σιάο Πίνκ
τη δεκαετία του ’80.
Το μοντέλο που λειτουργεί τα τελευταία δέκα
χρόνια δεν έχει πολλά κοινά με αυτό που αποκαλείται ελεύθερη αγορά.
Από τη μια πλευρά οικονομίες με κεντρικό
σχεδιασμό όπως η Κινέζικη έχουν αποκτήσει σημαντικό μερίδιο στα παγκόσμια
μεγέθη και από την άλλη οι Κεντρικές Τράπεζες στη Δύση αναγορεύτηκαν σε βασικό
διαμορφωτή της οικονομικής πολιτικής, σε σημείο που τα Υπουργεία Οικονομικών,
οι κυβερνήσεις και οι ιδιώτες να παίζουν διακοσμητικό
ρόλο.
Η κρίση του 2008 λειτούργησε σαν αφορμή για τη
δημιουργία και άνοδο εθνολαϊκιστικών δημαγωγικών κινημάτων σε όλο τον κόσμο.
Με αφορμή το μεταναστευτικό παρατηρείται μια
στροφή των κοινωνιών στον εθνικό απομονωτισμό που προβάλλεται από τυχάρπαστους
δημαγωγούς σαν πανάκεια και λύση για όλα τα προβλήματα.
Αν η κρίση του 2008 έφερε τον Τραμπ και
τον Σαβίνι στην εξουσία, έκανε τον Τσίπρα πρωθυπουργό και τη Χρυσή Αυγή
τρίτο κόμμα, τον Ερντογάν δικτάτορα, τον Ορμπάν ηγέτη ευρωπαϊκού
διαμετρήματος, τι θα μπορούσε να προκαλέσει μια ανάλογη ή ακόμη
μεγαλύτερη κρίση το 2018 ή έστω το 2020;
ΠΗΓΗ
Αυτο το κραχ που θα ερθει το κραχ του 29 θα ειναι παιδικη χαρα, ωρε μανουλες που θα κλαψουν, μπαμμμ στα ακίνητα, μπαμ στης μετοχες, μπαμ στα ομολογα, μπαμμ στην αγορα αυτοκινητου, μπαμμμ στα χρηματοπιστηκα προιντα ΜΠΑΜΜΜΜΜΜΜ ΣΕ ΟΛΑ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΕΝΑ
ΑπάντησηΔιαγραφή