Πέμπτη 5 Σεπτεμβρίου 2024

Λάμπρος Σκόντζος: Ἅγιοι Ζαχαρίας καί Ἐλισάβετ - Οἱ γονεῖς τοῦ Τιμίου Προδρόμου


 ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ
 
Ἕνα ἀπὸ τὰ πλέον ἀξιοσέβαστα ἅγια ζευγάρια τῆς Καινῆς Διαθήκης εἶναι καὶ αὐτὸ τοῦ Ζαχαρία καὶ τῆς Ἐλισάβετ, τῶν γονέων τοῦ Τιμίου Προδρόμου. Σημαντικὲς πληροφορίες γιὰ τὴν ζωή τους καὶ τὴ δράση τους παίρνουμε ἀπὸ τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Λουκᾶ, ὁ ὁποῖος περιγράφει λεπτομερῶς τὴν γέννηση Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου.
 
Ἦταν ἰουδαϊκῆς καταγωγῆς καὶ ἔζησαν στὰ χρόνια τοῦ Ἡρώδη τοῦ Μεγάλου (37 π. Χ. – 4 π. Χ.). Ὁ Ζαχαρίας καταγόταν ἀπὸ τὸν οἶκο Ἀβιά, ὁ ὄγδοος ἐκ τῶν εἴκοσι τεσσάρων οἴκων ποὺ ἦταν διηρημένοι οἱ ἀπόγονοι τοῦ Ἐλεάζαρ καὶ τοῦ Ἰθάμαρ (Α΄ Παραλ. 24,10). Ἡ δὲ σύζυγός του Ἐλισάβετ καταγόταν ἀπὸ τὴν ἱερατικὴ φυλή τοῦ Ἀαρὼν (Λουκ. 1,5) καὶ ἦταν συγγενής, πιθανὸν ἐξαδέλφη, τῆς Θεοτόκου (Λουκ. 1,36). Ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς ἀναφέρει πὼς «ἦσαν δὲ δίκαιοι ἀμφότεροι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, πορευόμενοι ἐν πάσαις ταῖς ἐντολαῖς καὶ δικαιώμασι τοῦ Κυρίου ἄμεμπτοι» (Λουκ.1,6). Ἀνῆκαν στὴν μικρὴ καὶ ἐκλεκτὴ ἐκείνη μερίδα τῶν εὐσεβῶν καὶ δικαίων Ἰουδαίων, οἱ ὁποῖοι περίμεναν μὲ ἀδημονία τὴν ἔλευση τοῦ Μεσσία. Διήνυσαν τὴ ζωή τους μὲ βαθειὰ πίστη στὸ Θεό, εὐσέβεια, προσευχή, δικαιοσύνη καὶ φιλανθρωπία. Ἔφτασαν δὲ σὲ προχωρημένη ἡλικία χωρὶς νὰ ἀξιωθοῦν νὰ τεκνοποιήσουν,«οὐκ ἦν αὐτοῖς τέκνον, καθότι ἡ ᾿Ἐλισάβετ ἦν στεῖρα, καὶ ἀμφότεροι προβεβηκότες ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτῶν ἦσαν» (Λουκ.1,7). Ὅπως εἶναι γνωστό, ἡ ἀτεκνία ἦταν μεγάλο ὄνειδος γιὰ τοὺς Ἰουδαίους καὶ οἱ ἄτεκνοι ἦταν στιγματισμένοι ἀπὸ τὴν ἰουδαϊκὴ κοινωνία, θεωρούμενοι περίπου ὡς καταραμένοι, ἀφοῦ δὲν εἶχαν τὴν ἐλπίδα ὅτι ἀπὸ τοὺς ἀπογόνους τους θὰ γεννιόταν ὁ ἀναμενόμενος Μεσσίας. Ὅμως ποτὲ δὲν γόγγυσαν κατὰ τοῦ Θεοῦ καὶ δὲν ἀπογοητεύτηκαν, προσευχόμενοι νὰ τοὺς χαρίσει τέκνο.
 
Ὁ Ζαχαρίας εἶχε τὸ ἀξίωμα τοῦ ἱερέα στὸν Ναὸ τῶν Ἱεροσολύμων, ἀνῆκε στὸ πολυπληθὲς ἱερατεῖο, τὸ ὁποῖο ἱεράτευε μὲ τὴ σειρά του. Κάποτε εἶχε ἔρθῃ καὶ ἡ δική του σειρὰ νὰ ἀσκήσῃ τὸ λειτουργικὸ καθῆκον, νὰ προσφέρῃ τὴ θυσία τοῦ θυμιάματος μέσα στὸ Ναό. Νὰ σημειωθῇ πὼς λόγῳ τῆς ὕπαρξης πληθώρας ἱερέων, ἦταν πολὺ σπάνιο τὸ προνόμιο τοῦ θυμιάματος, ἴσως, λένε οἱ εἰδικοί, νὰ τὸ ἄκουσε μία φορὰ στὴ ζωή του!
 
Ὅταν ἦρθε ἡ εὐλογημένη μέρα, νὰ κάψῃ θυμίαμα στὸ θυσιαστήριο τοῦ Ναοῦ ἔγινε τὸ μεγάλο θαῦμα. Παρουσιάστηκε μπροστά του ἄγγελος Κυρίου καὶ τοῦ εἶπε: «Μὴ φοβᾶσαι, Ζαχαρία. Ἄκουσε ὁ Θεὸς τὴν προσευχή σου. Ἡ γυναῖκα σου, ἡ Ἐλισάβετ, θὰ γεννήσει γιὸ καὶ θὰ τὸν ὀνομάσεις Ἰωάννη. Ἡ γέννησή του θὰ εἶναι χαρὰ γιὰ σένα ἀλλὰ καὶ γιὰ πολλοὺς ἀνθρώπους. Αὐτὸ τὸ παιδὶ θὰ γίνῃ σπουδαῖος ἄνθρωπος, ἀναγνωρισμένος ἀπὸ τὸν ἴδιο τόν Κύριο. Θὰ ἔρθῃ πρὶν ἀπὸ τὸν Μεσσία καὶ θά ‘χῃ δύναμη προφητική. Θὰ ἑτοιμάσῃ τὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων, γιὰ νὰ δεχθοῦν τὸν Σωτῆρα»! Ὁ σεβάσμιος καὶ γηραιὸς ἱερέας φοβήθηκε καὶ σάστισε ἀπὸ τὸ ὑπερφυσικὸ γεγονὸς καὶ ρώτησε τὸν Ἄγγελο: «Καὶ πῶς θὰ βεβαιωθῶ γι᾿ αὐτό; Ἐγὼ εἶμαι γέρος κι ἡ γυναῖκα μου σὲ προχωρημένη ἡλικία». Ὁ φόβος τὸν ὁδήγησε σὲ κατάσταση ἀμφιβολίας, γιὰ τὴν δύναμη τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄγγελος τοῦ εἶπε: «Εἶμαι ὁ Γαβριὴλ καὶ μ’ ἔστειλε ὁ Θεὸς νὰ σοῦ ἀποκαλύψω τὸ σχέδιό Του. Ἀφοῦ ὅμως θέλεις σημάδι, σοῦ λέω ὅτι θὰ μείνεις βουβὸς μέχρι τὴν ἡμέρα ποὺ θὰ πραγματοποιηθοῦν ὅσα σοῦ εἶπα. Κι αὐτὸ θὰ εἶναι καὶ ἡ τιμωρία σου, ἐπειδὴ δὲν πίστεψες στὰ λόγια μου». Ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριὴλ τοῦ ἀποκάλυψε ὅτι θὰ μείνῃ βουβὸς μέχρι νὰ γεννηθῇ τὸ παιδί.
 
Ὁ ἱερὸς εὐαγγελιστὴς ἀναφέρει πὼς ὁ Ζαχαρίας σαστισμένος ἀπὸ τὸ συγκλονιστικὸ συμβάν, δὲν ἐξέρχονταν τοῦ Ναοῦ, νὰ εὐλογήσῃ τὰ πλήθη ποὺ τόν περίμεναν καὶ ἀποροῦσαν γιὰ τὴν ἀργοπορία του. Ὅταν ἐξῆλθε, κωφάλαλος ὄντας, δὲν μποροῦσε νὰ τοὺς ἐξηγήσῃ τὸ ὑπερφυσικὸ γεγονός. 
 
Ὅταν τελείωσαν τὰ ἱερατικά του καθήκοντα, γύρισε στὸ σπίτι τους στὴν ὀρεινὴ Ἰουδαία (Λουκ. 1,39), προσπαθῶντας μὲ νοήματα νὰ ἐξηγήσῃ στὴν Ἐλισάβετ τὸ θαῦμα. Ὅμως, ὑπακούοντας στὸ θεῖο μήνυμα, ἔσμιξε μαζί της καὶ πράγματι ἐκείνη ἔμεινε ἔγκυος. Γιὰ πέντε μῆνες ἔκρυβε τὴν ἐγκυμοσύνη της καὶ δοξολογῶντας τὸ Θεὸ ἔλεγε: «Ὁ Θεὸς εἶδε τὴν στεναχώρια μου καὶ φρόντισε νὰ μὲ ἀπαλλάξῃ ἀπὸ τὴν ντροπὴ μπροστὰ στοὺς ἀνθρώπους γιὰ τὴν ἀτεκνία μου» (Λουκ. 1,25).
 
Μετὰ ἀπὸ αὐτὸ καὶ ἐνῷ διάνυε τὸν ἕκτο μῆνα τῆς ἐγκυμοσύνης της, ἡ Ἐλισάβετ δοκίμασε νέα χαρά, μὲ τὴν ὑποδοχὴ τῆς συγγενοῦς της Παρθένου Μαρίας στὸ εὐλογημένο σπιτικό της. Ὅταν τὴν πλησίασε καὶ τὴν ἀσπάστηκε «ἐσκίρτησε τὸ βρέφος ἐν τῇ κοιλίᾳ αὐτῆς· καὶ ἐπλήσθη Πνεύματος Ἁγίου ἡ Ἐλισάβετ καὶ ἀνεφώνησε φωνῇ μεγάλῃ καὶ εἶπεν· εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξὶ καὶ εὐλογημένος ὁ καρπὸς τῆς κοιλίας σου. καὶ πόθεν μοι τοῦτο ἵνα ἔλθῃ ἡ μήτηρ τοῦ Κυρίου μου πρός με; ἰδοὺ γὰρ ὡς ἐγένετο ἡ φωνὴ τοῦ ἀσπασμοῦ σου εἰς τὰ ὦτά μου, ἐσκίρτησε τὸ βρέφος ἐν ἀγαλλιάσει ἐν τῇ κοιλίᾳ μου. καὶ μακαρία ἡ πιστεύσασα ὅτι ἔσται τελείωσις τοῖς λελαλημένοις αὐτῇ παρὰ Κυρίου» (Λουκ. 1,41-45). Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα τὴν ἀξίωσε νὰ γίνῃ προφήτιδα, νὰ διαγνώσῃ ὅτι ἡ Παρθένος Μαρία κυοφοροῦσε τὸ Θεό! Εἶναι ἡ πρώτη, ἀπὸ ἄνθρωπο, ὁμολογία, γιὰ τὴν θεότητα τοῦ Χριστοῦ!
 
Μετὰ ἀπὸ ἐννέα μῆνες ἦρθε ἡ εὐλογημένη στιγμὴ νὰ γεννήσῃ τὸν Τίμιο Πρόδρομο. Σύμφωνα μὲ τὴν ἰουδαϊκὴ συνήθεια, τὴν ὄγδοη ἡμέρα συγκεντρώθηκαν στὴν οἰκία οἱ συγγενεῖς καὶ φίλοι, γιὰ νὰ δώσουν τὸ ὄνομα στὸ παιδί. Ὅλοι ἤθελαν νὰ τὸ ὀνομάσουν Ζαχαρία. Ἡ μητέρα τοῦ παιδιοῦ, φωτισμένη ἀπ’ τὸν Θεό, εἶπε πὼς ἔπρεπε τὸ ὄνομά του νὰ εἶναι Ἰωάννης. Ὅλοι ἀπόρησαν, ἐπειδὴ τέτοιο ὄνομα δὲν ὑπῆρχε στὴν οἰκογένεια. Ρώτησαν καὶ τὸν πατέρα τοῦ παιδιοῦ, ποὺ μέχρι ἐκείνη τὴ στιγμὴ ἦταν βουβός. Ἐκεῖνος ζήτησε νὰ τοῦ δώσουν μιὰ πλάκα κι ἔγραψε ἐπάνω: «Ἰωάννης». Ἀμέσως λύθηκε ἡ γλῶσσα τοῦ προφήτη Ζαχαρία κι ἄρχισε πάλι νὰ μιλᾷ καθαρὰ καὶ νὰ ὑμνῇ καὶ νὰ δοξάζῃ τὸν Θεό, ποὺ τόσο τὸν εὐεργέτησε. Φωτισμένος μάλιστα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα προφήτευσε ὅτι ὁ Θεὸς θὰ φανῇ σὰν Φῶς στὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων ποὺ βρίσκονται στὴ σκιὰ καὶ τὸ σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας. Αὐτό τὸ Φῶς θὰ ὁδηγήσῃ τοὺς πιστοὺς στὸν δρόμο τῆς εἰρήνης. Ἡ φαινομενικὴ τιμωρία, θεράπευσε τὴν ἀπιστία τοῦ Ζαχαρία. Καὶ ὅταν ἀκόμη ὁ Θεὸς ἐπισκέπτεται τοὺς ἀνθρώπους καὶ μὲ δοκιμασίες καὶ θλίψεις, δὲν ἀναιρεῖ τὶς σωτήριες ὑποσχέσεις Του καὶ δὲν ἀποσύρει τὸ ἔλεός Του ἀπὸ τὸ πλάσμα Του (Λουκ. 1,79).
 
Μὲ χαρὰ καὶ ἀπέραντη εὐγνωμοσύνη στὸ Θεὸ ἀνάθρεψαν καὶ μεγάλωσαν τὸν Ἰωάννη, ὁ ὁποῖος «ηὔξανε καὶ ἐκραταιοῦτο πνεύματι, καὶ ἦν ἐν ταῖς ἐρήμοις ἕως ἡμέρας ἀναδείξεως αὐτοῦ πρὸς τὸν ᾿Ισραήλ» (Λουκ. 1,80). Μεγάλωνε καὶ προετοιμάζονταν ἀπὸ παιδὶ γιὰ τὸ σπουδαῖο ἔργο, ποὺ εἶχε νὰ φέρῃ εἰς πέρας, νὰ γίνῃ ὁ πρόδρομος τοῦ Κυρίου!
 
Ἡ Καινὴ Διαθήκη δὲν μᾶς διέσωσε ἄλλα στοιχεῖα γιὰ τὴν ζωὴ τοῦ ἁγίου ζεύγους. Ἡ παράδοση Ἀναφέρει ὅτι ὁ Ζαχαρίας ἔκρυψε τὸν Ἰωάννη σὲ σπήλαιο, πέρα ἀπὸ τὸν Ἰορδάνη ποταμό, νὰ τὸν διασώσῃ ἀπὸ τὴν σφαγὴ τῶν νηπίων ποὺ διέταξε ὁ Ἡρώδης, γεγονός ποὺ πληροφορήθηκε ὁ αἱμοσταγὴς τύραννος καὶ γιὰ αὐτὸ τιμώρησε σκληρὰ τὸν Ζαχαρία. Ἐπίσης εἶχε γίνῃ στόχος καὶ τὸν φανατικῶν Ἰουδαίων, διότι ὁμολογοῦσε στὸ Ναὸ καὶ ὁπουδήποτε βρισκόταν, τὴν Παρθένο Μαρία ὡς Θεοτόκο. Γιὰ αὐτὸ τὸν συνέλαβαν στὸ Ναὸ καὶ τὸν φόνευσαν μεταξὺ τοῦ Ναοῦ καὶ τοῦ θυσιαστηρίου. Τὸ αἷμα του κύλησε ἕως τὸ ἐσωτερικὸ τοῦ θυσιαστηρίου, μαρτυρῶντας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τὴν μιαιφονία τῶν Ἑβραίων. Οἱ ἱερεῖς ἐνταφίασαν τὸ σῶμα του στοὺς τάφους τῶν προγόνων του, στὰ Ἱεροσόλυμα.
 
Αὐτὴ ἡ φρικτὴ μιαιφονία εἶχε τρομερὲς συνέπειες στὸ ναὸ στὸ ναό, ὅπου ἔλαβαν χώρα σημεῖα καὶ τέρατα, τὰ ὁποῖα προμήνυαν τὴν κατάργηση τῆς λατρείας, τῶν θυσιῶν καὶ αὐτὴ τὴν καταστροφὴ τοῦ Ναοῦ. Οἱ ἱερεῖς ἔπαυσαν πιὰ νὰ ἔχουν ὀπτασίες θεόσταλτων ἀγγέλων καὶ τοὺς ἀφαιρέθηκε τὸ χάρισμα τῆς προφητείας. Δὲν μποροῦσαν πλέον νὰ δώσουν χρησμὸ ἀπὸ τὸ Δαβὴρ (ἄδυτο τοῦ ναοῦ), οὔτε νὰ ρωτήσουν στὸ ἐφοὺδ (ἄμφιο τοῦ Ἀαρὼν) καὶ νὰ διασαφηνίσουν στὸν λαὸ τὰ δυσνόητα σημεῖα τῆς Ἁγίας Γραφῆς.
 
Τὸ ἱερὸ λείψανο τοῦ προφήτη Ζαχαρία βρέθηκε στὰ χρόνια τοῦ Θεοδοσίου τοῦ Μικροῦ, τὸ 409, στὸ χωριὸ Κοφάρ τῆς Ἐλευθερούπολης στὴν Παλαιστίνη, ἀπὸ κάποιο ἄνθρωπο ποῦ ὀνομαζόταν Καλήμερος. Λέγεται ὅτι φοροῦσε λευκὸ ἔνδυμα, μίτρα χρυσῆ στὸ κεφάλι καὶ σανδάλια χρυσᾶ στὰ πόδια, ὅπως βρισκόταν στὸ θυσιαστήριο καὶ λειτουργοῦσε τὴν στιγμὴ ποὺ τὸν φόνευσαν, ὅπως χαρακτηριστικὰ ἀναφέρει ὁ Δοσίθεος στὴ Δωδεκάβιβλο. Τὸ Ἱερὸ λείψανο τοῦ Προφήτη Ζαχαρία βρίσκεται τώρα στὴν Ἰταλία.
 
Ἡ μνήμη τῶν ἁγίων Προφητῶν Ζαχαρία καὶ Ἐλισάβετ ἑορτάζεται στὶς 5 Σεπτεμβρίου καὶ ἡ εὕρεση τοῦ Ἱεροῦ Λειψάνου τοῦ Ζαχαρία στὶς 11 Φεβρουαρίου.
 
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου