Τετάρτη 2 Οκτωβρίου 2024

Λάμπρος Σκόντζος: Ἅγιος Κυπριανός - Ὁ Οἰκουμενικός διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας


ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ 
 
Ἀνάμεσα στοὺς μεγάλους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ξεχωρίζουν κάποιοι, οἱ ὁποῖοι χαρακτηρίζονται ὡς οἰκουμενικοὶ διδάσκαλοι, διότι μὲ τὸ ἔργο τους σφράγισαν τὴν πορεία τῆς Ἐκκλησίας καὶ καθόρισαν τὰ ὅρια τῆς πίστεως σὲ ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς εἶναι ὁ ἅγιος Κυπριανός, ἐπίσκοπος Καρχηδόνος

Γεννήθηκε περὶ τὸ 200 μ. Χ. στὴν πόλη τῆς Καρχηδόνας τῆς Βόρειας Ἀφρικῆς. Καταγόταν ἀπὸ ἀριστοκρατικὴ εἰδωλολατρικὴ οἰκογένεια, ἡ ὁποία τοῦ ἔδωσε λαμπρὴ ἐκπαίδευση. Σπούδασε ρητορικὴ καὶ φιλοσοφία καὶ νωρὶς ἄσκησε τὸ ἐπάγγελμα τοῦ δικανικοῦ ρήτορα στὴν πατρίδα του. 

Ὅμως δυστυχῶς στὰ νεανικά του χρόνια ἔζησε ἁμαρτωλὴ ζωὴ ὡς ἔκφυλος καὶ εἰδωλολάτρης. Ἀσχολήθηκε μάλιστα καὶ μὲ τὴ μαγεία, ἡ ὁποία ἦταν διαδεδομένη τὴν ἐποχὴ ἐκείνη στὸ χῶρο τῶν εἰδωλολατρῶν. Ἀναδείχτηκε ξακουστὸς μάγος καὶ γιὰ νὰ συμπληρώσῃ τὶς μαγικές του γνώσεις μετέβη στὴν Ἀντιόχεια, ὅπου λειτουργοῦσε ὀνομαστὴ σχολή. Ἐκεῖ γνώρισε τὴν ὄμορφη καὶ πιστὴ χριστιανὴ Ἰουστίνη, τὴν ὁποία εἶχε ἐρωτευθῇ καὶ προσπαθοῦσε μὲ τὶς μαγικές του τελετουργίες νὰ τὴν κατακτήσῃ. Ὅμως αὐτὸ στάθηκε ἀδύνατο, διότι ἡ δύναμη τῆς πίστης καὶ τῆς προσευχῆς τῆς εὐσεβοῦς νέας, νίκησαν τὶς σκοτεινὲς δαιμονικὲς τεχνικὲς τοῦ μάγου Κυπριανοῦ, ὁ ὁποῖος ἀπαρνήθηκε τὴν πλάνη του καὶ ἀσπάσθηκε τὸ Χριστιανισμό. 

Στὴν πραγματικότητα ἡ μεταστροφὴ τοῦ Κυπριανοῦ συντελέσθηκε ὅταν γνώρισε ἕναν σπουδαῖο ἄνδρα, τὸν ἅγιο Ἱερώνυμο, ὁ ὁποῖος ἔδωσε νὰ καταλάβῃ στὸ μορφωμένο Κυπριανὸ ὅτι ἡ εἰδωλολατρία ἦταν ἔργο τοῦ διαβόλου καὶ πὼς τὸ μέλλον τῆς ἀνθρωπότητας ἀνῆκε στὸ Χριστό. Ἄλλωστε ἔβλεπε καὶ ὁ ἴδιος τὴ δραματικὴ κατάρρευση τῆς εἰδωλολατρίας καὶ τὴν ἀποδυνάμωση τῶν ἀδίστακτων σκοταδιστικῶν ἱερατείων της, παρ’ ὅλους τοὺς διωγμοὺς ποὺ ἀσκοῦσε ἡ ρωμαϊκὴ ἐξουσία στοὺς Χριστιανοὺς ἐδῶ καὶ διακόσια χρόνια, χωρὶς νὰ μπορῇ νὰ σβήσει τὴν πίστη τους. 

Ἀφοῦ κατηχήθηκε, ἔλαβε τὸ ἅγιο Βάπτισμα τὸ Μ. Σάββατο τοῦ 246, ὑποσχόμενος νὰ ἀφιερωθῇ στὴν Ἐκκλησία, ὡς κληρικός, καὶ νὰ ἐργασθῇ γιὰ τὸ Χριστό. Σύντομα χειροτονήθηκε διάκονος καὶ ἀναχώρησε γιὰ τὴν γενέτειρά του τὴν Καρχηδόνα. Ἄρχισε νὰ κηρύττῃ μὲ θάρρος δημόσια τὴ χριστιανικὴ πίστη, ἀψηφῶντας τὶς φοβέρες τῶν διωκτῶν, ὥστε πλήθη εἰδωλολατρῶν νὰ μεταστρέφονται στὸν Χριστιανισμό. Τὸ 247 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος καὶ ἐνέτεινε τὸν ἀγῶνα του. Ὁ ἄμβωνας τοῦ ναοῦ, ποὺ λειτουργοῦσε, σειόνταν ἀπὸ τὰ φλογερά του κηρύγματα! 

Τὸ 249 πέθανε ὁ ἐπίσκοπος Δονάτος καὶ ὁμόφωνα ὁ κλῆρος καὶ ὁ λαὸς τῆς πόλεως ἐξέλεξε ἐπίσκοπό της τὸν Κυπριανό. Ἄρχισε ἀμέσως τὸ τιτάνιο ἔργο τῆς ἀνασυγκροτήσεως τῆς τοπικῆς ἐκκλησίας, ἡ ὁποία δοκιμαζόταν σκληρὰ ἀπὸ τοὺς ἀπάνθρωπους διωγμούς. Τὴν ἴδια χρονιὰ ἀνέβηκε στὸν αὐτοκρατορικὸ θρόνο τῆς Ρώμης ὁ Δέκιος, ἕνας θηριώδης ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἦταν καὶ φοβερὸς δεισιδαίμων. Ἀδίστακτοι ἱερεῖς τῶν εἰδώλων, ἐκμεταλλευόμενοι τὸ πάθος του, τὸν ἔπεισαν ὅτι δῆθεν οἱ «θεοὶ» ἀπαιτοῦσαν καθολικὴ λατρεία ἀπὸ ὅλους τοὺς ὑπηκόους, γιὰ νὰ χαρίζουν τὴν εὐμένειά τους στὸ κράτος καὶ στὸν ἴδιο. Ἀπὸ τὰ πρῶτα διατάγματά του ἦταν καὶ αὐτὸ τῆς ὑποχρέωσης ὅλων τῶν ὑπηκόων νὰ προσφέρουν θυσία στοὺς «θεούς». Οἱ Χριστιανοὶ ἀρνήθηκαν καὶ γι᾿ αὐτὸ ἐγέρθηκε ὁ χειρότερος ὡς τότε διωγμὸς ἐναντίον τους. Χιλιάδες πιστοὶ συλλαμβάνονταν καὶ ὁδηγοῦνταν στὰ φρικτὰ βασανιστήρια γιὰ νὰ ἀρνηθοῦν τὴν πίστη τους καὶ νὰ θυσιάσουν στὰ εἴδωλα καὶ τούς γελοίους καὶ ἀλλόκοτους εἰδωλολατρικοὺς «θεούς», χάνοντας τὴ ζωή τους. 

Ὁ Κυπριανὸς κατέστη ὁ κυριότερος στόχος τῶν εἰδωλολατρῶν. Ἀναγκάστηκε νὰ κρυφτῇ κοντὰ στὴν Καρχηδόνα, ἀπὸ ἐκεῖ ποιμαίνοντας τὸ λαὸ καὶ ἐμψυχώνοντας τοὺς ὁμολογητὲς τῆς πίστης. Ἐπέστρεψε τὸ 251 μετὰ τὸ θάνατο τοῦ Δέκιου. Ὅμως τὸ 252 ξέσπασε νέος διωγμὸς στὴν Καρχηδόνα, ὁ ὁποῖος συνοδεύτηκε ἀπὸ τρομερὸ λοιμό. Ὁ Κυπριανὸς ἔσωσε χιλιάδες χριστιανῶν καὶ ἐθνικῶν μὲ τοὺς ἐράνους ποὺ διενεργοῦσε καὶ τὸ πολυπληθὲς σῶμα χριστιανῶν ἐθελοντῶν τῆς ἐπισκοπῆς του. 

Παράλληλα εἶχε ξεσπάσῃ μεγάλη διένεξη στοὺς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση ὅσων χριστιανῶν εἶχαν ὑποκύψει καὶ εἶχαν θυσιάσῃ στὰ εἴδωλα. Κάποιοι δὲν δέχονταν νὰ τοὺς συγχωρήσῃ ἡ Ἐκκλησία καὶ κάποιοι τοὺς δέχονταν χωρὶς συνέπειες. Ὁ Κυπριανὸς ἔδωσε τὴ λύση: νὰ γίνονται δεκτοὶ ὕστερα ἀπὸ εἰλικρινῆ μετάνοια. Κλήθηκε ἀκόμα νὰ ἀντιμετωπίσῃ τὰ σχίσματα τῆς Ἐκκλησίας. Ἀποφάνθηκε πὼς ἡ σωτηρία ὑπάρχει μόνο μέσα στὴν Ἐκκλησία καὶ πὼς τὰ σχίσματα καὶ οἱ αἱρέσεις εἶναι ἐκτὸς τῆς Ἐκκλησίας. Κλήθηκε νὰ ἀντιμετωπίσῃ τὸ πρόβλημα ὅσων προέρχονταν ἀπὸ αἱρετικοὺς ἢ σχισματικούς, ἂν ἔπρεπε νὰ ἀναβαπτίζονται ἢ ὄχι. Ὑποστήριξε μὲ σθένος τὸν ἀναβαπτισμό τους, διότι πίστευε πὼς δὲν ὑπάρχει βάπτισμα ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, παρ᾿ ὅλο ποὺ ἦρθε σὲ σύγκρουση μὲ τὸν Πάπα Στέφανο, ὁ ὁποῖος δεχόταν τὸ βάπτισμα τῶν αἱρετικῶν καὶ σχισματικῶν ὡς ἔγκυρο. Στήριξε τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας στὸ μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας ὑπὸ τὸν κανονικὸ ἐπίσκοπο. 

Τὸ 256 ἐγέρθηκε νέος φοβερὸς διωγμὸς ἀπὸ τὸν Βαλεριανό. Ὁ Κυπριανὸς συνελήφθη καὶ ἐξορίστηκε στὴν Κούρουβη. Ἕνα χρόνο μετὰ ἐπανῆλθε, ἀλλὰ ὁ ἀνθύπατος Γαλέριος τὸν συνέλαβε καὶ τὸν ὑπέβαλε σὲ φρικτὰ βασανιστήρια γιὰ νὰ γίνει εἰδωλολάτρης. Στὸ τέλος ἀποκεφαλίστηκε στὶς 14 Σεπτεμβρίου τοῦ 258, δίνοντας ὁ ἴδιος 25 χρυσᾶ νομίσματα στὸ δήμιο ὡς φιλοδώρημα, γιὰ τὴν τιμὴ ποὺ τοῦ ἔκανε, νὰ μαρτυρήσῃ γιὰ τὸ Χριστό! Τιμᾶται ἡ μνήμη του στὶς 2 Ὀκτωβρίου, μαζὶ μὲ τὴν παρθονομάρτυρα Ἰουστίνη

Ὁ ἅγιος Κυπριανὸς ἀνήκει στοὺς μεγάλους Πατέρες καὶ θεολόγους τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ στὶς πιὸ φωτεινὲς μορφὲς τῆς ἱστορίας. Τὴ θεολογία του τὴν ἐπισφράγισαν δύο τοπικὲς σύνοδοι τοῦ 255 καὶ τοῦ 256, ἀνάγοντάς την ὡς διδασκαλία τῆς οἰκουμενικῆς Ἐκκλησίας. Ὑπῆρξε ἐκπρόσωπος τοῦ νέου, ἐν Χριστῷ, ἀνακαινισμένου κόσμου τῆς ἀλήθειας καὶ τοῦ φωτός, πληρώνοντας μὲ τὴ ζωή του τὸ μεγάλο τίμημα τῆς μεταλλαγῆς τοῦ παλιοῦ ζοφεροῦ καὶ ἐφιαλτικοῦ κόσμου τῆς πλάνης καὶ τῆς φθορᾶς. 
 
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου