Λάμπρος Σκόντζος: Ἀπόστολος Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ἀλφαίου ἤ Μικρός

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ

 

Οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι ἀποτελοῦν τὴν πλέον ἐκλεκτὴ χορεία τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, διότι ἐκλέχτηκαν ἀπὸ τὸν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστὸ νὰ γίνουν οἱ συνεργάτες τοῦ ἐπὶ γῆς ἀπολυτρωτικοῦ Του ἔργου καὶ κατόπιν οἱ συνεχιστές του, ἀναγγέλλοντας τὸ Εὐαγγέλιο τῆς σωτηρίας στὰ πέρατα τοῦ κόσμου. 

Ἕνας ἀπὸ τοὺς ἀφοσιωμένους μαθητὲς ὑπῆρξε καὶ ὁ Ἰάκωβος ὁ ἐπονομαζόμενος ὁ τοῦ Ἀλφαίου, ἢ μικρός, γιὰ νὰ διακρίνεται ἀπὸ τὸν ἕτερο μαθητή, Ἰάκωβο τοῦ Ζεβεδαίου. 

Εἶναι γνωστὸ πὼς στὴν Καινὴ Διαθήκη τὸ ὄνομα Ἰάκωβος ἀναφέρεται συχνά, σὲ πρόσωπα τὰ ὁποῖα δροῦν κοντὰ στὸν Κύριο. Ἰάκωβος ἀποκαλεῖται ὁ ἀδελφὸς τοῦ εὐαγγελιστῆ Ἰωάννη καὶ γιοὶ τοῦ Ζεβεδαίου. Ὁ Ἰάκωβος ὁ πατέρας τοῦ Ἰούδα Θαδδαίου. Ὁ Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος. Ὁ Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ἀλφαίου ἢ μικρός. Γι’ αὐτὸ καὶ ἐπῆλθε μιὰ σύγχυση. Κάποιοι ταυτίζουν τὸν Ἰάκωβο τὸ μικρὸ μὲ τὸν πατέρα τοῦ Ἰούδα Θαδδαίου καὶ ἄλλοι τὸν ταυτίζουν μὲ τὸν Ἰάκωβο τὸν Ἀδελφόθεο. Ὅμως ἡ ἐκκλησιαστικὴ παράδοση διακρίνει αὐτὰ τὰ πρόσωπα καὶ ὡς ἐκ τούτου ὁ Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ἀλφαίου ἢ μικρὸς εἶναι ξεχωριστὸ πρόσωπο. Ἐμεῖς ἀκολουθοῦμε, πρέπει νὰ δεχόμαστε, τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας.

 
Ἦταν γιός του Ἀλφαίου ἢ Κλεόπα (Ματθ. 10,3. Μᾶρκ. 3,18. Λουκ. 6,15. Πράξ.1,13) καὶ τῆς Μαρίας, ἡ ὁποία ἦταν συγγενὴς τῆς Θεομήτορος (Ματθ. 27,56. Μᾶρκ. 15,15,40. Λουκ.24,10) καὶ ἄρα ἦταν κατὰ σάρκα συγγενὴς τοῦ Κυρίου καὶ γι’ αὐτὸ ὑπῆρξε ἀφοσιωμένος σ’ Αὐτόν. 

Δυστυχῶς δὲ γνωρίζουμε σχεδὸν τίποτε γιὰ τὸ πῶς ἐντάχτηκε στὴν ὁμάδα τῶν δώδεκα ἀποστόλων καὶ γιὰ τὴ δράση του κοντὰ τὸν Κύριο, ὁ Ὁποῖος περιόδευε, διδάσκοντας καὶ θαυματουργῶντας σὲ ὅλη τὴν Παλαιστίνη. Ἄφησε, ὅπως ὅλοι οἱ ἀπόστολοι, τὶς προσωπικές του ἐνασχολήσεις, τὶς ἐπαγγελματικές του δραστηριότητες καὶ τὶς ὅποιες οἰκογενειακές του ὑποχρεώσεις καὶ ἀκολούθησε τὸ Χριστό, μὲ προθυμία καὶ ἀφοσίωση. Φαίνεται ὅτι ἦταν ταπεινός, ὑπάκουος καὶ καλοσυνάτος, ἀφοῦ δὲν ἀναφέρεται στὰ Εὐαγγέλια νὰ προκάλεσε κάποιο ἐπεισόδιο. Ἡ κλήση του στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα τὸν γέμιζε προφανῶς ἀπὸ χαρὰ καὶ θεωροῦσε μεγάλη εὐλογία νὰ ἀκολουθῇ καὶ νὰ ὑπηρετῇ τὸν Μεσσία, τὸν Ὁποῖο περίμενε, ὅπως πολλοὶ εὐσεβεῖς Ἰουδαῖοι μὲ ἀδημονία. Ἀσφαλῶς θὰ ἔνοιωθε θαυμασμὸ ἀπὸ τὸ πρωτόγνωρο κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ καὶ ὑπέρμετρο δέος ἀπὸ τὰ θαύματά Του. 

Παρέμεινε πιστὸς μέχρι τὴ σύλληψη τοῦ Χριστοῦ καὶ κατόπιν, φοβισμένος, κρύφτηκε, μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους ἀποστόλους, στὸ γνωστὸ ὑπερῶο, «διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων» (Ἰωάν. 20,19). Ἐδῶ νὰ διευκρινίσουμε πὼς οἱ μαθητὲς τοῦ Κυρίου, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ἔζησαν κοντὰ του μιὰ τριετία, ἄκουσαν τὴ θεία διδασκαλία Του, εἶδαν τὰ πάμπολλα θαύματά Του, δὲν εἶχαν ἀκόμα καταλάβῃ τὸ βάθος τοῦ ἀπολυτρωτικοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ καὶ ἐπίσης δὲν εἶχαν ἀποκολληθῇ ἀπὸ τὶς μικροεθνικιστικὲς ἰουδαϊκὲς ἀντιλήψεις περὶ ἐγκόσμιου μεσσιανικοῦ βασιλείου. Ἡ σύλληψη τοῦ Κυρίου καὶ ὁ σταυρικὸς Του θάνατος ὑπῆρξε μιὰ τρομερὴ δοκιμασία γι’ αὐτούς. 

Ἀσφαλῶς θὰ δοκίμασε χαρὰ μεγάλη καὶ ἀνέλπιστη, βλέποντας τὸν Κύριο ἀναστημένο. Τὸ ἴδιο καὶ στὶς ἄλλες μεταναστάσιμες ἐμφανίσεις Του, ὅπως καὶ κατὰ τὴν Ἀνάληψή Του στοὺς οὐρανούς, «χαροποιήσας τοὺς μαθητάς», ὅπως ψάλλουμε τὴν ἡμέρα τῆς Ἀναλήψεως στοὺς ναούς. Κατὰ τὴν ἁγία ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους ἀποστόλους, ἔλαβε τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία τοὺς μεταμόρφωσε σὲ πανσόφους καὶ θαρραλέους κήρυκες τοῦ Εὐαγγελίου καὶ μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ, «ἔως ἐσχάτου τῆς γῆς» (Πράξ.1,8). 

Κατόπιν, σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση, καὶ ὅπως μαρτυρεῖ ὁ βυζαντινὸς βιογράφος του Νικήτας ὁ Παφλαγόνας, στάλθηκε νὰ κηρύξῃ στὴ Γάζα, τὴν Ἐλευθερούπολη καὶ σὲ ἄλλες γειτονικὲς περιοχές. Μὲ τὸ ἔνθερμο κήρυγμά του κατόρθωσε νὰ μεταστρέψῃ πολλοὺς Ἰουδαίους καὶ εἰδωλολάτρες στὴν ἀληθινὴ πίστη καὶ ὁδηγῶντας τους στὴ σωτηρία. Νὰ σημειωθῇ πὼς ἡ πόλη τῆς Γάζας ἦταν ἕνα ἀπὸ τὰ σημαντικότερα κέντρα εἰδωλολατρίας στὴν Μέση Ἀνατολή, ὅπου ἡ εἰδωλολατρία εἶχε ἰσχυρὰ στηρίγματα καὶ οἱ παράγοντές της ἀσκοῦσαν ἰσχυρὲς ἀντιστάσεις. Δὲν εἶναι τυχαῖο πὼς οἱ σκληρότεροι καὶ πλέον ἀπάνθρωποι διωγμοὶ ἐπὶ Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτη (361-363) ἔλαβαν χώρα στὴ Γάζα. Ἀλλὰ φαίνεται ὅτι τὸ κήρυγμα τοῦ ἀποστόλου Ἰακώβου εὐδοκίμησε καὶ ρίζωσε, καὶ γι’ αὐτὸ ἄντεξαν οἱ Χριστιανοὶ τοὺς φοβεροὺς καὶ ἐξοντωτικοὺς διωγμοὺς τοῦ θρησκομανῆ καὶ παράφρονα αὐτοκράτορα. 

Ἡ παράδοση ἀναφέρει πὼς κατόπιν ὁ ἀπόστολος Ἰάκωβος πῆγε νὰ κηρύξῃ στὴν Αἴγυπτο. Κήρυξε μὲ θέρμη καὶ θεῖο ζῆλο τὸ Εὐαγγέλιο, μεταστρέφοντας πλῆθος εἰδωλολατρῶν στὴν σωτήρια πίστη τοῦ Χριστοῦ. Ἡ δράση του ὅμως θεωρήθηκε ἀπὸ τοὺς φανατικοὺς εἰδωλολάτρες ἀνταγωνιστική, διότι τὰ σκοταδιστικὰ ἱερατεία ἔχαναν προσόδους ἀπὸ τὴν μεταστροφὴ τῶν λατρευτῶν των εἰδώλων. Γι’ αὐτὸ τὸν συνέλαβαν, στὴν πόλη στὴν πόλη Ὀστρακίνη, τὸν παρέδωσαν στὸν φανατισμένο εἰδωλολατρικό καὶ ἰουδαϊκὸ ὄχλο, ὁ ὁποῖος τὸν βασάνισε ἀπάνθρωπα καὶ τὸν θανάτωσε οἰκτρά, χύνοντας τὸ αἷμα του γιὰ τὸ Χριστὸ καὶ λαμβάνοντας τὸν στέφανο τοῦ μαρτυρίου. 

Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στὶς 9 Ὀκτωβρίου.

 
Ἀναμφίβολα, ὀφείλουμε νὰ τιμᾶμε τοὺς ἁγίους Ἀποστόλους, διότι χάρις στὸ δικό τους ἀγῶνα καὶ τὶς ἀφάνταστες θυσίες κηρύχτηκε τὸ Εὐαγγέλιο τῆς σωτηρίας σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Χάρι σ᾿ αὐτοὺς τοὺς ταπεινούς, ἀλλὰ θεόφρονες καὶ θεοφώτιστους ἀνθρώπους ἄλλαξε ἡ ροὴ τῆς ἱστορίας καὶ ὁ κόσμος ἐξῆλθε ἀπὸ τὰ σκότη τῆς πολύπλευρης παρακμῆς καὶ εἰσῆλθε στὴν πορεία τῆς σωτηρίας, τῆς προόδου καὶ τοῦ πολιτισμοῦ, ἄσχετα ἂν κάποιοι μυωπικοὶ στὴν μελέτη τῆς ἱστορίας, θεωροῦν τὴν χριστιανικὴ ἐποχή, ὡς «σκοτεινή»! Ὁ Χριστὸς εἶναι «το φῶς τοῦ κόσμου» (Ἰωάν. 9,12) καὶ οἱ ἅγιοι ἀπόστολοί Του οἱ ἀείφωτοι φάροι, δείχνοντάς μας τὸν ἀσφαλῆ δρόμο τῆς σωτηρίας!

 

__________________________________

Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ

«Πᾶνος»