Σάββας Ἠλιάδης: Ἡ ἀρετὴ τῶν γονέων ὠφελεῖ τὰ παιδιά τους

Εὐγενίου Βούλγαρη (1716-1806) – «ΑΔΟΛΕΣΧΙΑ ΦΙΛΟΘΕΟΣ»
(Ἀπόδοση: Θεοδόσης Σπεράντσας)

 

Γράφει ὁ Σάββας Ἠλιάδης 

 

Ἐπίκαιρος ὅσο ποτὲ ἄλλοτε ὁ Διδάσκαλος τοῦ Γένους Εὐγένιος Βούλγαρης. Μὲ τὸ κείμενο αὐτὸ στοὺς σημερινοὺς χαλεπέστατους καιρούς, σὰν νὰ ζῇ τὸ σήμερα, ἂν καὶ ἔζησε τὸν 18ο αἰῶνα, ἀπευθυνόμενος στοὺς γονεῖς, διδάσκει διὰ τῆς Ἁγίας Γραφῆς, παρηγορεῖ καὶ τρέφει μὲ ἐλπίδα συνάμα τὶς ψυχὲς ποὺ ἀγωνιοῦν γιὰ τὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν τους. Μπαίνει στὸ κλίμα τῆς ἐποχῆς καὶ μὲ διάκριση ἀρίστου διδασκάλου συμβουλεύει, δίχως ἀκρότητες, παρακινῶντας τὸ φιλότιμο τοῦ Ρωμιοῦ, ὥστε νὰ παλέψει, νὰ γίνῃ τὸ παράδειγμα, γιὰ νὰ μεταδώσῃ στοὺς ἐπιγόνους του τὸ ἀληθινὸ νόημα τῆς ζωῆς. Μιὰ καλὴ εὐκαιρία, γιὰ τοὺς γονεῖς καὶ τὶς νέες ἀποφάσεις γιὰ ἀνανέωση, τώρα μὲ τὴν ἔναρξη τῆς νέας χρονιᾶς:
 

Ἡ θεία Γραφὴ διαλαλεῖ θαυμάσια τὴν δικαιοσύνη τοῦ Νῶε: «ὁ Νῶε ἦταν ἄνθρωπος δίκαιος καὶ τέλειος... ὁ Νῶε εἶχε τὴν συμπάθεια τοῦ Θεοῦ... ὁ Θεὸς ἦταν εὐχαριστημένος ἀπὸ τὸν Νῶε...». Γιὰ τὰ παιδιά του ὅμως, ποὺ τ᾿ ἀναφέρει τὸ καθένα μὲ τ᾿ ὄνομά του καὶ γιὰ τὴν γυναῖκα του καὶ τὶς νύφες του, ποὺ δὲν τὶς ὀνοματίζει (Γέν. ε΄ 10,18 η΄ 16,18) τίποτε δὲν λέει ὁ θεῖος λόγος, οὔτε γιὰ τὴν ἀρετή τους οὔτε καὶ γιὰ τὴν δικαιοσύνη τους. 

Ἡ σιωπὴ αὐτὴ μπορεῖ νὰ βάλῃ κάποιον σὲ ὑποψία, πὼς ἡ φαμίλια του δὲν ἦταν ὅλως διόλου ἀμέτοχη στὴν μόλυνση ποὺ εἶχε τότε «κάθε πλάσμα μὲ σάρκα» καὶ «κάθε ἄνθρωπος». Καὶ ἡ ὑπόνοια αὐτὴ δυναμώνει ἀκόμη περισσότερο καὶ γίνεται πιθανὴ καὶ εὔλογη ἀπὸ τὴν ἀναισχυντία ποὺ ἔδειξε κατόπιν στὸν πατέρα του ἕνα ἀπὸ τὰ παιδιά του, ὁ Χάμ. (Σημ: Μετὰ τὸν κατακλυσμό, ὅταν ὁ Νῶε μεθυσμένος γυμνώθηκε, ὁ Χὰμ εἶδε τὴ γύμνια τοῦ πατέρα του, γι αὐτὸ καὶ προκάλεσε τὴν κατάρα τοῦ Νῶε, λέγοντας ὅτι ὁ γιός του Χαναὰν θὰ γινόταν χειρότερος καὶ ἀπὸ τοὺς δούλους τῶν ἀδερφῶν του (Γένεση 9,20-27). Γι᾿ αὐτὸ τὸ λόγο ὁ Χὰμ δὲν συμπεριλαμβάνεται μαζὶ μὲ τ᾿ ἀδέρφια του στὴν Κυριακὴ τῶν Προπατόρων). 

Κι ὅμως τὸ σωστὸ εἶναι ὅτι κι ἂν δὲν ἀνεβάσουμε ὁλόκληρη τὴν φαμίλια τοῦ Νῶε στὴν τελειότητα τῆς ἀρετῆς τοῦ πατέρα, δὲν πρέπει νὰ τὴν κατεβάσουμε πάλι κι ὡς τὴν μεγάλη διαφθορὰ ποὺ βασίλευε τότε στὴν ὑπόλοιπη κοινωνία. Βλέπουμε πὼς ὁ Θεός, ὅπως προνόησε γιὰ τὸν πατέρα, ἔτσι τὸ ἔκανε καὶ γιὰ ὅλη του τὴν φαμίλια καὶ εἶπε «Νὰ μπῇς μέσα στὴν Κιβωτὸ καὶ σὺ καὶ ὅλο τὸ σπιτικό σου» καὶ προσθέτει ἀκόμη «ἐπειδὴ μέσα σ᾿ αὐτὴν τὴν γενιὰ ἐσὺ στάθηκες μπροστά μου δίκαιος» (Γέν. ζ΄,1). 

Αὐτὸ ὅμως μποροῦμε νὰ τὸ ἐκλάβουμε ὅτι τὸ εἶπε κυρίως γιὰ τὸν Νῶε, ὄχι ὅμως καὶ μὲ τὴν ἔννοια πὼς ἡ φαμίλια του δὲν ἄξιζε νὰ σωθῇ καὶ πολὺ περισσότερο ὅταν δὲν ἔχουμε ἀπὸ πουθενὰ ἀλλοῦ κι ἄλλη πληροφορία ποὺ νὰ μᾶς στηρίζῃ σ᾿ αὐτὴν τὴν ἐκδοχὴ γιὰ τὴν κακή του ὑπόληψη πρὸς τὴν οἰκογένεια τοῦ δικαίου ἐκείνου ἀνθρώπου. Γι᾿ αὐτό, ὅταν σταμάτησε ἡ νεροποντὴ καὶ βγήκανε ἀπὸ τὴν Κιβωτό, βλέπουμε πὼς «ὁ Θεὸς ἐξίσου εὐλόγησε καὶ τὸν Νῶε καὶ τὰ παιδιά του» (Γέν. θ΄, 1) καὶ ὅτι τὴν ἴδια ὑπόσχεση ἔδωσε καὶ στὸν Νῶε καὶ σ᾿ αὐτὰ· «καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς τοῦ Νῶε καὶ στὰ παιδιά του, ποὺ τὰ εἶχε μαζί του· νὰ τώρα σᾶς δίνω μιὰ ὑπόσχεσή μου, ποὺ εἶναι καὶ γιὰ σᾶς καὶ γιὰ τοὺς ἀπογόνους σας» (Γέν. θ΄, 8-9). 

Εἴτε ὅμως ἦταν δίκαιη καὶ τέλεια ἡ φαμίλια τοῦ Νῶε στοῦ Θεοῦ τὰ μάτια, ὅπως ἦταν καὶ ὁ ἴδιος εἴτε καὶ ὄχι καὶ ἦταν καὶ αὐτὴ ὅπως καὶ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι τοῦ καιροῦ της καὶ εἶχε κάποια συμμετοχὴ στὴν γενικὴ τότε διαστροφὴ καὶ ἐξαχρείωση, ὁπωσδήποτε καὶ νὰ τὸ πάρουμε τὸ πρᾶγμα καὶ κατὰ τὴν μία ἐκδοχὴ καὶ κατὰ τὴν ἄλλη, ἕνα εἶναι τὸ ὑπερωφέλιμο δίδαγμα ποὺ βγαίνει γιὰ κάθε γονιὸ· ὅτι δηλαδὴ καὶ ἂν δὲν ἦταν ἡ φαμίλια του τέλεια ὅπως ἐκεῖνος, σώθηκε ὅμως ὁλόκληρη, χάρις στὴν ἀρετὴ καὶ τὴν ἁγιότητα τοῦ Πατέρα. «Ἔμπα καὶ ἐσὺ καὶ ὅλη σου ἡ οἰκογένεια μέσα στὴν Κιβωτό, ἐπειδὴ στάθηκες ἐνάρετος καὶ δίκαιος ἐμπρός μου στὴν γενεὰ αὐτὴν» (Γέν. ζ΄ 1). Καὶ ἂν πάλι ἡ οἰκογένειά του ζοῦσε σύμφωνα μὲ τὸ ὑπόδειγμά του, μιμούμενη τὸ παράδειγμα τοῦ ἀρχηγοῦ της, ὅπως εἶναι δίκαιο νὰ τὸ πιστέψουμε, διπλὸ εἶναι καὶ στὴν περίπτωση αὐτὴ τὸ κέρδος ποὺ συλλογιζόμαστε πὼς εἶχε ἀπὸ τὸν πατέρα της. Πρῶτα πὼς ἔγινε καὶ αὐτὴ εὐάρεστη στὸν Θεὸ γιὰ τὴν ἀρετή της, ποὺ εἶχε καθοδηγηθεῖ σ᾿ αὐτὴν ἀπὸ ἐκεῖνον καὶ δεύτερον ὅτι γιὰ νὰ εἶναι εὐάρεστη στὸν Κύριο, σώθηκε καὶ αὐτὴ ἀπὸ τὴν καταστροφή... 

Ἀκοῦστε τὸ δίδαγμα αὐτὸ ὅλοι ὅσοι ἔχετε παιδιά. Ζεῖτε μὲ θεοσέβεια. Συμπεριφέρεσθε θεάρεστα. Καλλιεργεῖτε τὴν ἀρετή. Καὶ ὅσο μπορεῖτε νὰ κάνετε πάντα τὸ καλὸ καὶ νὰ ἀγαπᾶτε τὸ δίκαιο στὸν κόσμο μας αὐτόν. Ἂν τὰ κάνετε αὐτά, τότε καὶ τὰ παιδιά σας θὰ ἀκολουθήσουν τὸ παράδειγμά σας, ἔστω καὶ ἂν ζοῦνε ἀνάμεσα σὲ διεστραμμένους ἀνθρώπους. 

Ἀκόμη καὶ ἂν διαφθαρεῖ ὁ κόσμος ὅλος καὶ ἂν πλημμυρίσει ἀπὸ τὴν ἀδικία ἡ πλάση καὶ ἂν δὲν μείνει πλάσμα ποὺ νὰ μὴν ἐξαχρειωθῇ καὶ ἂν ξεπέσει στὴν φαυλότητα κάθε ἄνθρωπος, πάλι καὶ τότε τὸ φυσικὸ εἶναι τὰ παιδιὰ τοῦ Νῶε νὰ μιμηθοῦνε στὴν ζωή τους τὴν ἀρετὴ τοῦ πατέρα τους καὶ ἀξιομακάριστα τότε θὰ ζήσουνε καὶ θὰ βροῦνε τὴν ἀληθινὴ εὐτυχία. 

Καὶ ἂν πάλι, κατὰ δυστυχίαν, δὲν συμβεῖ αὐτό, καὶ τότε ἀκόμη θὰ εἶναι λιγότερο δυστυχισμένα καὶ τὰ παιδιὰ· καὶ στὴν περίπτωση αὐτὴ θὰ ὠφεληθοῦν ἀπὸ τὴν ἀρετὴ καὶ ἀπὸ τὴν προκοπὴ τοῦ πατέρα τους. Καὶ ὁ Πανάγαθος Θεός, χάρις σ᾿ αὐτὸν καὶ τὴν δικαιοσύνη του, θὰ τὰ λυπηθῇ καὶ θὰ τὰ φυλάξει ἀπὸ πολλὰ δυσάρεστα περιστατικά. Ὑπάρχει ἑπομένως κάθε ἐλπίδα πὼς μαζὶ μὲ τὸν Νῶε θὰ μπεῖ καὶ ὁλόκληρη ἡ φαμίλια του μέσα στὴν Κιβωτὸ καὶ θὰ σωθῇ. Ἐπειδὴ ὁ Θεὸς τὸν βρῆκε δίκαιο καὶ ἐνάρετο στὸν κόσμο μας αὐτόν. 

Τέτοια εἶναι καὶ ἡ ὑπόσχεση ποὺ ἔδωσε ὁ Θεὸς καὶ στὸν Προφήτη καὶ Βασιλέα Δαβὶδ· «ἐὰν τὰ παιδιά του περιφρονήσουν τὸν νόμο μου καὶ ἂν δὲν βαδίσουν σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολές μου, ἐὰν βεβηλώσουν τὰ δικαιώματά μου καὶ δὲν φυλάξουν τὶς ἐντολές μου, θὰ πατάξω τότε μὲ τὴν ράβδο μου τὶς ἀνομίες τους καὶ μὲ τὸ μαστίγιο τὶς ἀδικίες τους...» (Ψαλμ. πη΄ 30-34).

 

Πρόλογος - Ἀντιγραφή:
Σάββας Ἠλιάδης
Δάσκαλος
Κιλκίς, 27-12-2024

__________________________________

Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ

«Πᾶνος»