ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
[Ομιλία Λ΄]«Συνιδόντες κατέφυγον εἰς τὰς πόλεις τῆς Λυκαονίας Λύστραν καὶ Δέρβην καὶ τὴν περίχωρον(:Μόλις, όμως, αυτοί το αντιλήφθηκαν, κατέφυγαν στις πόλεις της Λυκαονίας Λύστρα και Δέρβη και στα περίχωρά τους)»[Πράξ.14,6]. Εκεί όπου δεν ήταν δυνατόν να εξαφθεί ο θυμός των Ιουδαίων. Ώστε και στα χωριά μετέβαιναν, και όχι μόνο στις πόλεις. Πρόσεχε και την αφέλεια των εθνικών, και την κακουργία των Ιουδαίων. Με έργα έδειχναν ότι ήταν άξιοι να ακούνε το κήρυγμά τους· τόσο πολύ τους τιμούσαν από τα θαύματα μόνο. Οι μεν εθνικοί τους τιμούσαν σαν θεούς, οι δε Ιουδαίοι τους κατεδίωκαν σαν καταστροφείς· και οι μεν εθνικοί όχι μόνο δεν εμπόδιζαν το κήρυγμα, αλλά και έλεγαν: «Οἱ θεοὶ ὁμοιωθέντες ἀνθρώποις κατέβησαν πρὸς ἡμᾶς(:Οι θεοί πήραν ανθρώπινη μορφή και κατέβηκαν σε μας)»[Πράξ. 14,11], οι δε Ιουδαίοι σκανδαλίζονταν.
«Ἐκάλουν τε», λέγει, «τὸν μὲν Βαρνάβαν Δία, τὸν δὲ Παῦλον ῾Ερμῆν (:Και ονόμαζαν τον Βαρνάβα «Δία», επειδή ήταν πιο ηλικιωμένος και σοβαρός˙ και τον Παύλο τον ονόμαζαν «Ερμή», διότι αυτός ήταν ο αρχηγός του λόγου και μιλούσε περισσότερο και με μεγαλύτερη ευχέρεια)»[ Πράξ. 14,12] Δεν ήταν μικρός και ο πειρασμός αυτός που προέκυψε από την υπερβολική γνώμη που διαμόρφωσαν για τους Αποστόλους. Και πρόσεχε πως παντού όλα τα αποδίδουν στον Θεό. Αυτούς ας μιμηθούμε και εμείς· τίποτε να μη θεωρούμε δικό μας κατόρθωμα, τη στιγμή βέβαια που ούτε και αυτή η πίστη μας ακόμα δεν είναι δικό μας κατόρθωμα. Το ότι δε δεν είναι δικό μας, αλλά το μεγαλύτερο μέρος είναι δώρο του Θεού, άκου τον Παύλο που λέγει: «Καὶ τοῦτο οὐκ ἐξ ὑμῶν, Θεοῦ τὸ δῶρον (:Και αυτό δεν προέρχεται από σας, αλλά είναι δώρο του Θεού)»[Εφεσ.2,8].
Ας μην μεγαλοφρονούμε, λοιπόν, ούτε να υπερηφανευόμαστε, την στιγμή που είμαστε άνθρωποι, χώμα και στάχτη, καπνός και σκιά. Διότι πες μου, γιατί μεγαλοφρονείς; Επειδή έδωσες ελεημοσύνη και μοίρασες τα χρήματα; Και τι είναι αυτό; Σκέψου τους φτωχούς, ή καλύτερα σκέψου πόσοι και τα σώματά τους έδωσαν και, αφού τα έδωσαν, ταλάνισαν αμέτρητες φορές τον εαυτό τους. Συ τα έδωσες για τον εαυτό σου, ενώ ο Χριστός για σένα· συ έδωσες εκείνο που όφειλες ενώ ο Χριστός δεν όφειλε σε σένα. Σκέψου το άγνωστο του μέλλοντος και μην υψηλοφρονείς, αλλά να φοβάσαι· μην μειώσεις την αρετή σου με την αλαζονεία σου. Θέλεις πραγματικά να κάνεις κάτι μεγάλο; Ποτέ μη σκεφθείς ότι είναι μεγάλα τα κατορθώματά σου.[…]
[Ομιλία ΛΑ΄] «Ἀκούσαντες δὲ οἱ ἀπόστολοι Βαρνάβας καὶ Παῦλος, διαρρήξαντες τὰ ἱμάτια αὐτῶν εἰσεπήδησαν εἰς τὸν ὄχλον κράζοντες καὶ λέγοντες· ἄνδρες, τί ταῦτα ποιεῖτε; Καὶ ἡμεῖς ὁμοιοπαθεῖς ἐσμεν ὑμῖν ἄνθρωποι, εὐαγγελιζόμενοι ὑμᾶς ἀπὸ τούτων τῶν ματαίων ἐπιστρέφειν ἐπὶ τὸν Θεὸν τὸν ζῶντα, ὃς ἐποίησε τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς(:Όταν, όμως, τα άκουσαν αυτά οι απόστολοι Βαρνάβας και Παύλος και κατάλαβαν τι ήθελαν να κάνουν, ξέσχισαν τα ρούχα τους για να εκδηλώσουν την αγανάκτηση και την αποστροφή τους απέναντι στην ειδωλολατρική, αυτή, πράξη και την ασεβή θεοποίηση που ήθελαν να τους κάνουν οι κάτοικοι των Λύστρων. Και πήδησαν μέσα στο πλήθος του λαού φωνάζοντας 15και λέγοντας: «Άνθρωποι, τι είναι αυτά που κάνετε; Κι εμείς άνθρωποι είμαστε, με την ίδια ασθενική και θνητή φύση που έχετε κι εσείς. Και σας κηρύττουμε να αφήσετε τα μάταια αυτά που σχεδιάζετε να κάνετε, θυσιάζοντας σε θεούς ψεύτικους και ανύπαρκτους˙ και να επιστρέψετε στον αληθινό Θεό, που δεν είναι νεκρός σαν τα είδωλα, αλλά είναι Θεός ζωντανός. Αυτός δημιούργησε τον ουρανό και τη γη και τη θάλασσα και όλα όσα υπάρχουν μέσα σε αυτά)»[Πράξ.1,14-15]
Πρόσεχε που όλα οι Απόστολοι τα κάνουν με μεγάλη ψυχική δύναμη. Ξέσχισαν τα ενδύματά τους, έτρεξαν προς τον λαό, κάνοντας τα πάντα από γνήσια ψυχική διάθεση, νιώθοντας αποστροφή για εκείνα που έγιναν και ενεργώντας με εκδηλώσεις πένθους· διότι ήταν πένθος, πραγματικά πένθος απαρηγόρητο, εάν επρόκειτο να θεωρούνται θεοί και να εισάγουν ειδωλολατρία, την οποία ήρθαν να καταργήσουν. Και αυτό ήταν επινόημα του διαβόλου. Οι Απόστολοι, όμως, δεν ησυχάζουν, αλλά τι κάνουν; «Και εμείς», λέγουν, «είμαστε άνθρωποι ομοιοπαθείς με εσάς». Αμέσως και από την αρχή ανέτρεψαν το κακό. Δεν είπαν απλώς «άνθρωποι», αλλά «σαν εσάς». Έπειτα, για να μη φανούν ότι τιμούν τους θεούς, άκουσε τι προσθέτουν: «Που κηρύττομε το ευαγγέλιο σε σας για να επιστρέψετε από τα μάταια αυτά πράγματα στον ζωντανό Θεό, ο Οποίος δημιούργησε τον ουρανό και τη γη και τη θάλασσα και όλα όσα υπάρχουν μέσα σε αυτά» [πρβ. Ψαλμ.145,6: «Μακάριος οὗ ὁ Θεὸς Ἰακὼβ βοηθὸς αὐτοῦ, ἡ ἐλπὶς αὐτοῦ ἐπὶ Κύριον τὸν Θεὸν αὐτοῦ, τὸν ποιήσαντα τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν, τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς(: Μακάριος είναι εκείνος, του οποίου ο Θεός του Ιακώβ είναι βοηθός του, ο οποίος την ελπίδα του στήριξε στον Κύριο, στον Παντοδύναμο Θεό του. Στον Θεό, ο Οποίος έκανε τον ουρανό και την γη, την θάλασσα και όλα όσα υπάρχουν σε αυτά)»]. Πρόσεχε ότι αυτοί πουθενά δεν κάνουν λόγο για τους προφήτες, ούτε λένε για ποιον λόγο, ενώ είναι Δημιουργός όλων, άφησε τα έθνη αυτόνομα;
«Ὃς ἐν ταῖς παρῳχημέναις γενεαῖς εἴασε πάντα τὰ ἔθνη πορεύεσθαι ταῖς ὁδοῖς αὐτῶν (:Στον ζωντανό Θεό, ο Οποίος στις περασμένες γενιές εγκατέλειψε όλους τους εθνικούς να ζουν και να συμπεριφέρονται σύμφωνα με τις αμαρτωλές συνήθειές τους και τα ειδωλολατρικά φρονήματά τους)» [Πράξ.14,16]. Το ότι τα άφησε, το λέγει, γιατί όμως τα άφησε, δεν το λέγει ακόμα· στην αρχή σταματά στο κατεπείγον, μη αναφέροντας πουθενά το όνομα του Χριστού.
«Καίτοι γε οὐκ ἀμάρτυρον ἑαυτὸν ἀφῆκεν ἀγαθοποιῶν, οὐρανόθεν ὑμῖν ὑετοὺς διδοὺς καὶ καιροὺς καρποφόρους, ἐμπιπλῶν τροφῆς καὶ εὐφροσύνης τὰς καρδίας ὑμῶν (:Κι εκείνοι αγνοούσαν τον αληθινό Θεό και ζούσαν με τρόπο ειδωλολατρικό μακριά απ’ Αυτόν, παρόλο που ο Θεός δεν άφησε άγνωστο και χωρίς μαρτυρία τον εαυτό Του. Εξακολουθούσε και τότε να σας ευεργετεί και να σας δίνει από τον ουρανό βροχές και εποχές καρποφορίας, για να γίνονται και να ωριμάζουν οι καρποί˙ και σας γέμιζε άφθονα με τροφή και ευφροσύνη τις καρδιές σας)» [Πράξ.14,17]. Πρόσεχε ότι δεν θέλει να αυξήσει την σε βάρος τους κατηγορία, αλλά τους διδάσκει αποδίδοντας το παν στον Θεό· διότι έμαθαν ότι δεν πρέπει τόσο πολύ να φροντίζουν να πουν κάτι το άξιο περί του Θεού, όσο το να είναι αυτό ωφέλιμο για τους ακροατές. Πρόσεχε πώς, με τρόπο που να μη γίνεται αντιληπτό, διατυπώνει την κατηγορία (της ειδωλολατρίας).
Και βέβαια, εάν έκανε αυτό, έπρεπε να τιμωρηθούν αυτοί, διότι, ενώ απόλαυσαν τόσα αγαθά, δεν Τον αναγνώρισαν ούτε σαν χορηγό τροφής· όμως δεν το λέγει φανερά, αλλά το υπαινίσσεται, λέγοντας «οὐρανόθεν ὑμῖν ὑετοὺς διδοὺς καὶ καιροὺς καρποφόρους, ἐμπιπλῶν τροφῆς καὶ εὐφροσύνης τὰς καρδίας ὑμῶν». Το ίδιο έλεγε και ο Δαβίδ: «Ἒδωκας εὐφροσύνην εἰς τὴν καρδίαν μου· ἀπὸ καρποῦ σίτου, οἴνου καὶ ἐλαίου αὐτῶν ἐπληθύνθησαν(: Γέμισες την καρδιά μου από ευφροσύνη, την οποία δεν δοκιμάζουν οι αντίπαλοί μου, μολονότι είναι γεμάτοι από καρπό σίτου, οίνου και ελαίου)» [Ψαλμ. 4,8]· και σε πολλές περιπτώσεις, μιλώντας για την Δημιουργία, αυτά αναφέρει.
Και ο Ιερεμίας ομιλεί πρώτα για την Δημιουργία και έπειτα για την πρόνοια του Θεού που εκδηλώνεται με τις βροχές [Ιερ.5,22-24: «Μὴ ἐμὲ οὐ φοβηθήσεσθε; Λέγει Κύριος, ἢ ἀπὸ προσώπου μου οὐκ εὐλαβηθήσεσθε; Τὸν τάξαντα ἄμμον ὅριον τῇ θαλάσσῃ, πρόσταγμα αἰώνιον, καὶ οὐχ ὑπερβήσεται αὐτό, καὶ ταραχθήσεται καὶ οὐ δυνήσεται, καὶ ἠχήσουσι τὰ κύματα αὐτῆς καὶ οὐχ ὑπερβήσεται αὐτό. Τῷ δὲ λαῷ τούτῳ ἐγενήθη καρδία ἀνήκοος καὶ ἀπειθής, καὶ ἐξέκλιναν καὶ ἀπήλθοσαν· καὶ οὐκ εἶπον ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῶν· φοβηθῶμεν δὴ Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν, τὸν διδόντα ἡμῖν ὑετὸν πρώϊμον καὶ ὄψιμον κατὰ καιρὸν πληρώσεως προστάγματος θερισμοῦ καὶ ἐφύλαξεν ἡμῖν(: «Μήπως δεν θα φοβηθείτε Εμένα;», λέγει ο Κύριος. «Ή μήπως δεν θα αισθανθείτε ενώπιόν μου βαθιά ευλάβεια και ιερό δέος; Ενώπιον Εμένα, του Δημιουργού και Παντοκράτορος Θεού, ο Οποίος έθεσα την ευτελέστατη άμμο ως όριο και φραγμό στην αφρισμένη θάλασσα; Εγώ, ο Δημιουργός και νομοθέτης, έδωσα αιώνιο πρόσταγμα, και η θάλασσα δεν θα το υπερβεί. Θα φουσκώσει, θα συνταραχθούν, θα ορμήσουν στην ακτή με βία, βοή και πάταγο τα μεγάλα κύματά της, αλλά δεν θα μπορέσουν να υπερβούν την λεπτή άμμο, που έθεσα ως φραγμό και όριο, διότι υποτάσσονται στο αιώνιο πρόσταγμά μου. Αντιθέτως, ο λαός αυτός έχει καρδιά απειθή, παρήκοο και ανυπότακτη· επαναστάτησαν και παρεξέκλιναν από τον άγιο νόμο του Θεού και απομακρύνθηκαν από Αυτόν. Και δεν είπαν μέσα στην καρδιά τους, στα βάθη του εσωτερικού τους: ‘’Ας φοβηθούμε, λοιπόν, τον Κύριο, τον Θεό μας, ο Οποίος κατά την αγαθή πρόνοια και φιλοστοργία Του δίνει συνεχώς σε μας βροχή πρώιμη και όψιμη στον κατάλληλο καιρό, ώστε να τηρούνται και να εφαρμόζονται οι διατάξεις του μωσαϊκού νόμου για τον καιρό του θερισμού. Αυτός επίσης ο φιλόστοργος Πατέρας, που μεριμνά για το μέλλον των παιδιών Του, διατηρεί αποθέματα βροχής, ώστε να μην εξαντλείται και να υπάρχει πάντοτε, για να μη συμβεί ανομβρία και ξηρασία ή βροχόπτωση σε ακατάλληλη εποχή)»]· ώστε ομιλεί έτσι επειδή είχε διδαχθεί από εκείνον· «ἐμπιπλῶν (:γεμίζοντάς τους)», λέγει, «τροφῆς καὶ εὐφροσύνης(: με τροφή και ευφροσύνη)». Με γενναιοδωρία δίνεται η τροφή, όχι μόνο για να είναι επαρκής, ούτε μόνο για να ικανοποιεί τις ανάγκες.
«Καὶ ταῦτα λέγοντες μόλις κατέπαυσαν τοὺς ὄχλους τοῦ μὴ θύειν αὐτοῖς(:Και με αυτά που έλεγαν οι απόστολοι, μόλις και μετά βίας μπόρεσαν να σταματήσουν τους όχλους, ώστε να μην προσφέρουν θυσία σε αυτούς)»[Πράξ.14,18]. Και γι'αυτό θαυμάσθηκαν πάρα πολύ. Βλέπεις ότι η όλη προσπάθειά τους σε αυτό απέβλεπε, στο να ανατρέψει δηλαδή τη μανία εκείνη;
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
- https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-acta apostolorum.pdf
- Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στις Πράξεις των Αποστόλων, επιλεγμένα αποσπάσματα από τις ομιλίες Λ΄και ΛΑ΄,πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1984, τόμος 16Α, σελίδες 201 και 215-219.
- Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος Θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
- Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος Θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
- Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
- Η Παλαιά Διαθήκη μετά Συντόμου Ερμηνείας, Παναγιώτης Τρεμπέλας, Αδελφότης Θεολόγων «Ο Σωτήρ», Αθήνα, 1985.
- https://www.agia-aikaterini-larissis.com/agia-grafi-palaia-diathiki/
- https://www.agia-aikaterini-larissis.com/agia-grafi-kaini-diathiki/
- Π. Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016.
- http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
- http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
- http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου