Εἴπαμε ὅτι μιὰ συγκεκριμένη προσέγγιση στὰ Εὐαγγέλια τῶν τριῶν Συνοπτικῶν (Μᾶρκος, Λουκᾶς, Ματθαῖος) ἔμελλε νὰ ἀλλάξῃ δραματικὰ τὴν πορεία τοῦ δυτικοῦ καὶ τοῦ ἀρμένικου Χριστιανισμοῦ μέσα στὴν ἱστορία.
Αὐτὸ συνέβη, ἐπειδὴ πολλοὶ θεώρησαν ὅτι τὰ Ἱερὰ κείμενα αὐτὰ μᾶς πληροφοροῦν ὅτι ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος ταυτιζόταν μὲ τὸ δεῖπνο τῆς πρώτης βραδιᾶς τῆς ἑορτῆς τοῦ ἑβραϊκοῦ πάσχα, κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ὁποίου οἱ Ἑβραῖοι ἔτρωγαν τὸ πρόβατο -πάσχα, ὡς ἀνάμνηση ἐκείνου τοῦ προβάτου- πάσχα ποὺ ἔφαγαν οἱ πρόγονοί τους, ἀκριβῶς, τὴν βραδιὰ τῆς τελευταίας πληγῆς τοῦ Θεοῦ στοὺς Αἰγυπτίους.
Μπορεῖ, ὅμως, νὰ ἰσχύῃ κάτι τέτοιο;
Πρὶν δώσουμε τὴν ἀπάντηση, καλὸ εἶναι νὰ ποῦμε δυὸ κουβέντες γι’ αὐτὴν τὴν ἑορτή.
Γνωρίζουμε ὅτι ἡ ἑορτὴ τοῦ πάσχα τῶν Ἑβραίων ξεκινοῦσε πάντα τὴν 15η ἡμέρα τοῦ ἑβραϊκοῦ μῆνα Νισάν: (נִיסָן)1 ποὺ εἶναι ὁ πρῶτος μῆνας τοῦ ἑβραϊκοῦ ἔτους:
Τὸ ἑβραϊκὸ ἡμερολόγιο στὶς μέρες μας εἶναι ἕνας συνδυασμὸς ἡλιακοῦ καὶ σεληνιακοῦ ἡμερολογίου ποὺ προσαρμόζεται μὲ τέτοιο τρόπο, ὥστε ἡ 15η ἡμέρα Νισὰν νὰ συμπίπτῃ πάντα μὲ τὴν Κυριακή, τὴν Τρίτη, τὴν Πέμπτη ἢ τὸ Σάββατο.
Αὐτὸ σημαίνει ὅτι, τοὐλάχιστον, στὸ σήμερα, δὲν μπορεῖ νὰ πέσῃ αὐτὴ ποτὲ Δευτέρα, Τετάρτη ἢ Παρασκευή.
Ἀντίθετα, φαίνεται ὅτι τὴν ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ μποροῦσε νὰ πέσῃ ὁποιαδήποτε ἡμέρα2.
Ἡ ἑορτὴ διαρκοῦσε ἑπτὰ ἡμέρες, κατὰ τὴν διάρκεια τῶν ὁποίων, ὄχι μόνο ἔπρεπε οἱ Ἰσραηλῖτες νὰ τρῶνε μονάχα ἄζυμους ἄρτους, ἀλλὰ ὄφειλαν καὶ νὰ ἐξαφανίσουν τὴν ζύμη ποὺ εἶχε ἀπομείνει στὰ σπίτια τους:
«ἐναρχόμενοι τῇ τεσσαρεσκαιδεκὰτῃ ἡμὲρᾳ τοῦ μηνὸς τοῦ πρώτου ἀφ᾿ ἑσπέρας ἔδεσθε ἄζυμα ἕως ἡμέρας μιᾶς καὶ εἰκάδος τοῦ μηνός, ἕως ἑσπέρας. ἑπτὰ ἡμέρας ζύμη οὐχ εὑρεθήσεται ἐν ταῖς οἰκίαις ὑμῶν· πᾶς ὃς ἂν φὰγῃ ζυμωτόν, ἐξολοθρευθήσεται ἡ ψυχὴ ἐκείνη ἐκ συναγωγῆς Ἰσραήλ, ἔν τε τοῖς γειώραις καὶ αὐτόχθοσι τῆς γῆς· πᾶν ζυμωτὸν οὐκ ἔδεσθε, ἐν παντὶ δὲ κατοικητηρὶῳ ὑμῶν ἔδεσθε ἄζυμα» Ἔξοδος 12, 18-20
https://biblehub.com/interlinear/exodus/12.htm
Αὐτὸς ἦταν καὶ ὁ λόγος ποὺ ὀνομαζόταν καὶ «ἑορτὴ τῶν ἀζύμων».
Ἡ ἑβραϊκὴ ἡμέρα, πάλι, ξεκινοῦσε καὶ τελείωνε μὲ τὸ ἡλιοβασίλεμα.
Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ Παρασκευὴ ξεκινοῦσε ἀπὸ τὸ σούρουπο τῆς Πέμπτης καὶ ἔληγε στὸ σούρουπο τῆς Παρασκευῆς, ὅπου ξεκινοῦσε μὲ τὴν σειρά του τὸ Σάββατο.
Ἔτσι, ἔπρεπε νὰ θυσιάσουν τὸ ζῶο τὴν 14η ἡμέρα Νισάν, λίγο πρὶν νυχτώσει (πρὸς ἑσπέραν), δηλαδὴ λίγο πρὶν τὴν ἀλλαγὴ τῆς ἡμέρας:
Ἔπρεπε, ὅμως, καὶ νὰ τὸ καταναλώσουν ὁλόκληρο πρὶν τὰ ξημερώματα τῆς 15ης:
Μελετῶντας, τώρα, κάποιος, ὅπως εἴπαμε, τοὺς τρεῖς Συνοπτικοὺς μποροῦσε νὰ μείνῃ μὲ τὴν ἐντύπωση ὅτι ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος ἔγινε τὴν συγκεκριμένη νύχτα καὶ μάλιστα ὅτι μέσα στὰ ἐδέσματά του συμπεριλαμβανόταν καὶ τὸ ἴδιο τὸ πάσχα, δηλαδὴ τὸ θυσιασμένο ζῶο:
«Τῇ δὲ πρὼτῃ τῶν ἀζύμων προσῆλθον οἱ μαθηταὶ τῷ Ἰησοῦ λέγοντες αὐτῷ· ποῦ θέλεις ἑτοιμάσωμέν σοι φαγεῖν τὸ πάσχα; ὁ δὲ εἶπεν· ὑπάγετε εἰς τὴν πόλιν πρὸς τὸν δεῖνα καὶ εἴπατε αὐτῷ· ὁ διδάσκαλος λέγει, ὁ καιρὸς μου ἐγγὺς ἐστι· πρὸς σὲ ποιῶ τὸ πάσχα μετὰ τῶν μαθητῶν μου. καὶ ἐποίησαν οἱ μαθηταὶ ὡς συνέταξεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, καὶ ἡτοίμασαν τὸ πάσχα»3 Κατὰ Ματθαῖον 26, 17-19
Ἔτσι, στὸν ἀρμένικο καὶ τὸν δυτικὸ Χριστιανισμὸ ξεκίνησαν νὰ χρησιμοποιοῦν σιγά-σιγά στὴν Θεία Εὐχαριστία, παράλληλα μὲ τὸν ἔνζυμο ἄρτο, καὶ τὸν ἄζυμο, πιστεύοντας ὅτι ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος ἔγινε τὴν 15η ἡμέρα Νισάν, δηλαδὴ τὴν πρώτη μέρα τῆς ἑβραϊκῆς ἑορτῆς ποὺ ἔτρωγαν ἄζυμο ἄρτο, ὥσπου ἔφτασαν στὸ σημεῖο μετὰ ἀπὸ χρόνια νὰ χρησιμοποιοῦν ἀποκλειστικὰ ἄζυμο ἄρτο.
Αὐτό, ὄχι μόνο παρέμεινε ἔτσι καὶ στὴν συνέχεια, ἀλλὰ κάποια στιγμή, κάπου μέσα στὸν 11ο μ.Χ. αἰῶνα, ὁδήγησε τοὺς Παπικοὺς καὶ τοὺς Ὀρθοδόξους σὲ ὀξύτατη θεολογικὴ καὶ δογματικὴ μεταξύ τους διαμάχη γιὰ τὸ συγκεκριμένο θέμα4.
Μπορεῖ, ὅμως, αὐτὴ ἡ ἡμέρα ποὺ ἔγινε ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος νὰ εἶναι, ὄντως, ἡ πρώτη τῶν ἀζύμων;
Ἡ ἀπάντηση εἶναι πὼς ὄχι.
Οἱ λόγοι εἶναι πολλοὶ καὶ διάφοροι.
Ἂν ἴσχυε, βέβαια, καὶ τότε ὁ περιορισμὸς γιὰ τὴν 15η ἡμέρα Νισὰν ποὺ ὑπάρχει στὶς μέρες μας, θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ἔτσι ἁπλᾶ ὅτι δὲν θὰ ἦταν ποτὲ δυνατὸ νὰ πέσῃ αὐτὴ Παρασκευὴ καὶ νὰ λήξουμε εὔκολα τὸ θέμα.
Καὶ αὐτό, γιατί ὁ ἀπόστολος Ἰωάννης μᾶς πληροφορεῖ ὅτι ἡ ἡμέρα ποὺ θὰ ξημέρωνε μετὰ τὴν ἡμέρα τῆς Σταύρωσης ἦταν τὸ Σάββατο:
«Οἱ οὖν Ἰουδαῖοι, ἵνα μὴ μεὶνῃ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ τὰ σώματα ἐν τῷ σαββάτῳ, ἐπεὶ παρασκευὴ ἦν· ἦν γὰρ μεγάλη ἡ ἡμέρα ἐκείνη τοῦ σαββάτου· ἠρώτησαν τὸν Πιλᾶτον ἵνα κατεαγῶσιν αὐτῶν τὰ σκέλη, καὶ ἀρθῶσιν» Κατὰ Ἰωάννην 19, 31
Αὐτὸ σημαίνει ὅτι δὲν θὰ μποροῦσε ἡ πρώτη τῶν ἀζύμων νὰ ξεκινάῃ ἀπὸ τὸ ἀπόγευμα τῆς Πέμπτης καὶ νὰ ὁλοκληρώνεται τὸ ἀπόγευμα τῆς Παρασκευῆς, δηλαδὴ μέσα στὸ διάστημα ποὺ διεξήχθη ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος, καθὼς θὰ λογιζόταν ὡς Παρασκευή.
Ἐπειδή, ὅμως, γνωρίζουμε σχεδὸν μὲ βεβαιότητα ὅτι δὲν πρέπει νὰ ἴσχυε καὶ στὴν ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ αὐτὸς ὁ περιορισμὸς γιὰ τὴν 15η ἡμέρα Νισὰν (ἐκτὸς καὶ ἂν προκύψουν στὸ μέλλον στοιχεῖα γιὰ τὸ ἀντίθετο) θὰ ἀφήσουμε στὴν ἄκρη τὸ ὅλο ἐπιχείρημα, γιὰ νὰ μὴν κάνουμε καὶ ἐμεῖς μὲ τὴν σειρά μας κάποιο ἱστορικὸ ἀναχρονισμό.
Παρ’ ὅλα αὐτά, ἀκόμα καὶ χωρὶς κάτι τέτοιο, ἐμεῖς μποροῦμε νὰ καταλάβουμε ὅτι ἐκείνη τὴν χρονιὰ ἡ πρώτη ἡμέρα τῶν ἀζύμων ἔπεφτε Σάββατο.
Πράγματι, ὁ Ἰωάννης, ποὺ ἔγραψε τὸ Εὐαγγέλιό του μετὰ τοὺς τρεῖς Συνοπτικούς, κάτι ποὺ σημαίνει ὅτι εἶχε τὸ περιθώριο καὶ τὴν δυνατότητα νὰ διορθώσῃ τὶς ὅποιες ἀσάφειες ποὺ μπορεῖ νὰ ἄφησαν ἐκεῖνοι, ξεκαθαρίζει ὅτι οἱ Ἰουδαῖοι ποὺ μετέφεραν αἰχμάλωτο τὸν Ἰησοῦ στὸν Πιλᾶτο δὲν ἤθελαν νὰ μποῦν μέσα στὸ πραιτώριο γιὰ νὰ μὴν μολυνθοῦν, ὥστε νὰ μπορέσουν νὰ φᾶνε τὸ πάσχα:
«Ἄγουσιν οὖν τὸν Ἰησοῦν ἀπὸ τοῦ Καϊάφα εἰς τὸ πραιτώριον· ἦν δὲ πρωΐ· καὶ αὐτοὶ οὐκ εἰσῆλθον εἰς τὸ πραιτώριον, ἵνα μὴ μιανθῶσιν, ἀλλ᾿ ἵνα φάγωσι τὸ πάσχα» Κατὰ Ἰωάννην 18, 28
Ὅμως, εἶχε ἤδη ξημερώσει (ἦν δὲ πρωΐ), ἐνῷ σύμφωνα μὲ τὸν Νόμο ἔπρεπε νὰ ἔχουν καταναλώσει ὅλο τὸ πάσχα, δηλαδὴ τὸ θυσιασμένο ζῶο, μέχρι τὸ πρωὶ τῆς πρώτης ἡμέρας τῆς ἑορτῆς (ξημέρωμα 15η Νισάν), ὅπως εἴδαμε (οὐκ ἀπολείψετε ἀπ᾿ αὐτοῦ ἕως πρωΐ, Ἔξοδος 12,10).
Αὐτὸ σημαίνει ὅτι δὲν μποροῦσε νὰ εἶναι ἡ πρώτη τῶν ἀζύμων ἐκείνη ἡ βραδιὰ τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, ἀλλὰ ἡ ἑπόμενη, δηλαδὴ ἡ βραδιὰ ποὺ θὰ ξημέρωνε Σάββατο.
Τὸ παραπάνω φαίνεται καὶ ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Ἰωάννης ἀναφέρει ὅτι ὁ Χριστὸς βρισκόταν στὸ πραιτώριο τὴν παρασκευὴ τοῦ πάσχα, δηλαδὴ τὴν παραμονὴ τῆς ἑορτῆς ποὺ οἱ Ἰουδαῖοι ἔκαναν τὶς προετοιμασίες γιὰ τὴν ἑορτὴ καὶ ἔσφαζαν τὸ πρόβατο καὶ ἑτοίμαζαν τὸ πασχαλινὸ τραπέζι τους:
«ἦν δὲ παρασκευὴ τοῦ πάσχα, ὥρα δὲ ὡσεὶ ἕκτη· καὶ λέγει τοῖς Ἰουδαίοις· ἴδε ὁ βασιλεὺς ὑμῶν» Κατὰ Ἰωάννην 19, 14
Ἐπίσης, ἡ πρώτη (15η Νισὰν) καὶ ἡ τελευταία ἡμέρα τῶν ἀζύμων, ὡς ἰδιαίτερα ἱερὲς ἡμέρες, ἦταν αὐστηρὲς ἀργίες, κατὰ τὴν διάρκεια τῶν ὁποίων δὲν ἐπιτρεπόταν στοὺς Ἑβραίους νὰ κάνουν τὴν παραμικρὴ ἐργασία, πλὴν ἐκείνης ποὺ ἦταν ἀπαραίτητη γιὰ τὴν συντήρησή τους:
«καὶ ἡ ἡμέρα ἡ πρώτη κληθήσεται ἁγία, καὶ ἡ ἡμέρα ἡ ἑβδόμη κλητὴ ἁγία ἔσται ὑμῖν· πᾶν ἔργον λατρευτὸν οὐ ποιήσετε ἐν αὐταῖς, πλὴν ὅσα ποιηθήσεται πάσῃ ψυχῇ, τοῦτο μόνον ποιηθήσεται ὑμῖν» Ἔξοδος 12, 16
https://biblehub.com/interlinear/exodus/12-16.htm
Αὐτὸ σημαίνει ὅτι δὲν θὰ μποροῦσαν, οὔτε οἱ ἴδιοι οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι νὰ ἀφήσουν τὸ πασχαλινὸ δεῖπνο γιὰ νὰ πιάσουν τὸν Χριστὸ στὴν Γεθσημανή, οὔτε οἱ ὑπηρέτες τους νὰ τοὺς βοηθήσουν σὲ αὐτό.
Βλέπουμε, ὅμως, ὅτι οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι ἔστειλαν τοὺς ὑπηρέτες τους νὰ Τὸν πιάσουν:
«ὁ οὖν Ἰούδας λαβὼν τὴν σπεῖραν καὶ ἐκ τῶν ἀρχιερέων καὶ Φαρισαίων ὑπηρέτας ἔρχεται ἐκεῖ μετὰ φανῶν καὶ λαμπάδων καὶ ὅπλων» Κατὰ Ἰωάννην 18, 3
Ἐπίσης, δὲν μποροῦσε νὰ θεωρηθῇ φυσιολογικὸ ἀπὸ τοὺς μαθητές τὸ νὰ φύγῃ ὁ Ἰούδας ἀπὸ τὸ πασχαλινὸ δεῖπνο γιὰ νὰ πάῃ νὰ κάνει ἀγορὲς (ποῦ θὰ ἔβρισκε νὰ τὶς κάνῃ κιόλας μέσα στὴν ἀργία;) ἢ νὰ δώσῃ χρήματα στοὺς φτωχούς, δηλαδὴ νὰ κάνῃ ἔργα φιλανθρωπίας, λόγῳ τῆς ἱερότητας τῆς ἡμέρας:
«τινὲς γὰρ ἐδόκουν, ἐπεὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχεν ὁ Ἰούδας, ὅτι λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς, ἀγόρασον ὧν χρείαν ἔχομεν εἰς τὴν ἑορτήν, ἢ τοῖς πτωχοῖς ἵνα τι δῶ» Κατὰ Ἰωάννην 13, 29
Ἐξάλλου, ὁ ἴδιος ὁ στίχος ποὺ μᾶς λέει ὅτι ἐκεῖνοι πίστευαν ὅτι θὰ ἀγόραζε τὰ ἀπαραίτητα γιὰ τὴν ἑορτή, δείχνει ὅτι αὐτὴ θὰ ξεκινοῦσε στὸ μέλλον.
Δὲν μποροῦσαν, ὅμως, γενικά, οἱ Ἰουδαῖοι τὴν πρώτη τῶν ἀζύμων, οὔτε νὰ ἐργαστοῦν στὸ Συνέδριο καὶ νὰ κρίνουν σὲ δίκη, οὔτε νὰ δέσουν καὶ νὰ τραβολογήσουν τὸν Χριστὸ ἐδῶ καὶ ἐκεῖ, οὔτε νὰ ἀγοράσουν τὸ νεκρὸ σῶμα Του ἀπὸ τὸν Πιλᾶτο, οὔτε νὰ ἀποκαθηλώσουν τοὺς σταυρωμένους, οὔτε νὰ πουλήσουν ἢ νὰ ἀγοράσουν καὶ νὰ μεταφέρουν τόση σμύρνα καὶ ἀλόη, οὔτε νὰ ἀλείψουν τοὺς νεκροὺς μὲ αὐτά, οὔτε νὰ τοὺς ἐνταφιάσουν, οὔτε νὰ κυλήσουν τὸν βράχο τοῦ Μνήματος κ.ο.κ.
Ἀντίθετα, φαίνεται ὅτι ὅλοι τους βιάζονται νὰ προλάβουν γιὰ νὰ μὴν ἀλλάξῃ ἡ ἡμέρα, μήπως καὶ δὲν μπορέσουν πλέον νὰ τοὺς κατεβάσουν ἀπὸ τὸν σταυρὸ γιὰ νὰ τοὺς θάψουν.
Γιατί τὸ τελευταῖο ἔπρεπε νὰ γίνῃ ὑποχρεωτικά, καθώς, σύμφωνα μὲ τὸν Νόμο, ἀπαγορευόταν νὰ μείνουν τὴν νύχτα κρεμασμένοι οἱ νεκροί5.
Καὶ βιάζονται, ἀκριβῶς, ἐπειδὴ ἐκείνη τὴν ἡμέρα μποροῦσαν νὰ κάνουν ἐργασίες, κάτι ποὺ σημαίνει ὅτι δὲν γίνεται νὰ ἦταν αὐτὴ ἡ 15η Νισάν.
Ὅμως, δὲν θὰ μποροῦσε καὶ ὁ Ἰούδας νὰ βγῇ ἀπὸ τὸ σπίτι, μέσα στὴν νύχτα, τὴν ὥρα ποὺ δὲν εἶχε ἀκόμα ὁλοκληρωθεῖ τὸ δεῖπνο τῆς πρώτης τῶν ἀζύμων καὶ εἰδικὰ ἂν κρατοῦσε στὸ χέρι του ἄρτο βουτηγμένο στὸ ζωμὸ τοῦ θυσιασμένου ζώου, ὅπως πολλοὶ θεωροῦν:
«λαβὼν οὖν τὸ ψωμίον ἐκεῖνος εὐθέως ἐξῆλθεν· ἦν δὲ νὺξ» Κατὰ Ἰωάννην 13, 30
Ἐπίσης, ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης μᾶς πληροφορεῖ καὶ σὲ ἄλλο σημεῖο ὅτι ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος ἔγινε πρὶν τὴν ἑορτὴ τοῦ Πάσχα:
«Πρὸ δὲ τῆς ἑορτῆς τοῦ πάσχα εἰδὼς ὁ Ἰησοῦς ὅτι ἐλήλυθεν αὐτοῦ ἡ ὥρα ἵνα μεταβῇ ἐκ τοῦ κόσμου τούτου πρὸς τὸν πατέρα, ἀγαπήσας τοὺς ἰδίους τοὺς ἐν τῷ κόσμῳ, εἰς τέλος ἠγάπησεν αὐτούς. καὶ δείπνου γενομένου, τοῦ διαβόλου ἤδη βεβληκότος εἰς τὴν καρδίαν Ἰούδα Σίμωνος Ἰσκαριώτου ἵνα αὐτὸν παραδῷ» Κατὰ Ἰωάννην 13, 1-2
Πῶς, ὅμως, μπορεῖ νὰ ἐξηγηθῇ αὐτὸ ποὺ λένε οἱ τρεῖς Συνοπτικοί;
Κάποιος θὰ πῇ ὅτι ἁπλᾶ δὲν θυμοῦνται καλὰ καὶ τοὺς διορθώνει ὁ Ἰωάννης.
Ἐπειδὴ αὐτὸ δὲν θὰ ἱκανοποιήσῃ πολλούς μας, θὰ προσπαθήσουμε νὰ προσεγγίσουμε τὰ κείμενα τῶν Συνοπτικῶν πιὸ προσεκτικά.
Ἂν τὸ κάνουμε αὐτό, θὰ δοῦμε ὅτι μᾶς λένε πὼς τὴν πρώτη τῶν ἀζύμων οἱ Ἰουδαῖοι θυσίαζαν τὸ πρόβατο:
«Καὶ τῇ πρώτῃ ἡμὲρᾳ τῶν ἀζύμων, ὅτε τὸ πάσχα ἔθυον» Κατὰ Μᾶρκον 14, 12
«Ἦλθε δὲ ἡ ἡμέρα τῶν ἀζύμων, ἐν ᾗ ἔδει θύεσθαι τὸ πάσχα» Κατὰ Λουκᾶν 22, 7
Εἴδαμε, ὅμως, ὅτι αὐτὸ δὲν ἰσχύει, γιατί οἱ Ἰουδαῖοι ἔσφαζαν τὸ ζῶο στὸ σκοτείνιασμα τῆς 14ης Νισάν, δηλαδὴ τὴν παραμονὴ τῆς πρώτης τῶν ἀζύμων.
Ἀλλὰ καὶ νὰ ὑποθέσουμε ὅτι εἶχαν μπεῖ ἤδη στὴν 15η Νισάν, ὅταν ὁ Χριστὸς ζήτησε ἀπὸ τοὺς μαθητές Του νὰ Τοῦ ἑτοιμάσουν τὸ πασχαλινὸ δεῖπνο, πῶς θὰ κινοῦνταν καὶ ποῦ θὰ πήγαιναν μέσα στὴν ἡμέρα αὐτὴ γιὰ νὰ ἀγοράσουν τὸ πρόβατο, νὰ τὸ σφάξουν καὶ νὰ ἑτοιμάσουν τὰ τῆς ἑορτῆς, καθὼς ἦταν ἤδη ἀργία;
Ἐξάλλου, θὰ ἔπρεπε ἤδη νὰ τὸ ἔχουν θυσιάσει στὸ βράδιασμα τῆς 14ης.
Αὐτὸ σημαίνει ὅτι οἱ Συνοπτικοὶ ἀναφέρονται μὲ πιὸ χαλαρὸ τρόπο στὴν περίοδο ποὺ διεξαγόταν ἡ ἑορτὴ τοῦ Πάσχα, ἐννοῶντας μὲ τὴν ἔκφραση «πρώτη ἡμέρα τῶν ἀζύμων», ὄχι, ἀκριβῶς, τὴν 15η Νισάν, ἀλλὰ τὴν ἀμέσως προηγούμενη, δηλαδὴ τὴν 14η ἡμέρα Νισὰν ποὺ ξεκινοῦσε γιὰ τοὺς Ἑβραίους τὸ δειλινὸ τῆς 13ης.
Συνεπῶς, ἐμεῖς πρέπει νὰ ἐμπιστευτοῦμε τὸν Ἰωάννη ποὺ μιλάει μὲ πιὸ αὐστηρὸ καὶ ἀπόλυτο τρόπο γιὰ τὴν ἑορτὴ καὶ τὰ γεγονότα (ἴσως, γιατί ἐκεῖνος εἶδε τὰ προβλήματα ποὺ παρουσιάστηκαν μὲ τὴν ἑρμηνεία τῶν Εὐαγγελίων τῶν τριῶν Συνοπτικῶν) καὶ νὰ δεχτοῦμε ὅτι ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος ἔγινε πρὶν τὸ ξημέρωμα τῆς 14η ἡμέρας Νισάν, δηλαδὴ τὴν παραμονὴ τῆς πρώτης ἡμέρας τοῦ ἑβραϊκοῦ πάσχα.
Ἐπίσης, οἱ ἴδιοι οἱ Συνοπτικοὶ μᾶς πληροφοροῦν ὅτι οἱ ἀρχιερεῖς, οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ πρεσβύτεροι τοῦ λαοῦ δὲν ἤθελαν νὰ συλλάβουν καὶ νὰ θανατώσουν τὸν Ἰησοῦ, ἀκριβῶς, μέσα στὴν ἑορτή, γιὰ νὰ μὴν προκαλέσουν ἀναστάτωση στὸν λαό:
«τότε συνήχθησαν οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ πρεσβύτεροι τοῦ λαοῦ, εἰς τὴν αὐλὴν τοῦ ἀρχιερέως τοῦ λεγομένου Καϊάφα, καὶ συνεβουλεύσαντο ἵνα τὸν Ἰησοῦν δόλῳ κρατήσωσι καὶ ἀποκτείνωσιν. ἔλεγον δὲ· μὴ ἐν τῇ ἑορτῇ, ἵνα μὴ θόρυβος γένηται ἐν τῷ λαῷ» Κατὰ Ματθαῖον 26, 3-5
«Ἦν δὲ τὸ πάσχα καὶ τὰ ἄζυμα μετὰ δύο ἡμέρας. καὶ ἐζήτουν οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς πῶς αὐτὸν ἐν δὸλῳ κρατήσαντες ἀποκτείνωσιν. ἔλεγον δὲ μὴ ἐν τῇ ἑορτῇ, μήποτε θόρυβος ἔσται τοῦ λαοῦ» Κατὰ Μᾶρκον 14, 1-2
Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ σύλληψή Του ἔγινε πρὶν ξεκινήσει αὐτή.
Τώρα, πάλι, ὑπάρχει μιὰ ἐντύπωση σὲ πολλοὺς ὅτι ἡ ζύμη συμβολίζει τὴν ἁμαρτία καὶ ἔτσι θεωροῦν ὅτι πρέπει στὴν Θεία Εὐχαριστία νὰ χρησιμοποιεῖται ἄζυμος ἄρτος.
Καὶ αὐτὸ γιατί ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς λέει:
«ἐκκαθάρατε οὖν τὴν παλαιὰν ζύμην, ἵνα ἦτε νέον φύραμα, καθὼς ἐστε ἄζυμοι. καὶ γὰρ τὸ πάσχα ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη Χριστὸς· ὥστε ἑορτάζωμεν μὴ ἐν ζὺμῃ παλαιᾷ, μηδὲ ἐν ζὺμῃ κακίας καὶ πονηρίας, ἀλλ᾿ ἐν ἀζύμοις εἰλικρινείας καὶ ἀληθείας» Πρὸς Κορινθίους Α΄ 5, 7-8
Πράγματι, συμβολίζει κατὰ μιὰ ἔννοια καὶ τὴν ἁμαρτία, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν σημαίνει σὲ τίποτα ὅτι πρέπει νὰ χρησιμοποιηθῇ ἄζυμος ἄρτος στὴν Θεία Εὐχαριστία.
Καὶ τοῦτο γιατί ὁ ἄρτος, ὅπως τὸ ἐννοεῖ ἐδῶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος, εἴτε ἔνζυμος, εἴτε ἄζυμος, δὲν ἀναφέρεται στὸ θυσιαζόμενο Πάσχα, δηλαδὴ στὸν Χριστό, ἀλλὰ σὲ ἐμᾶς τοὺς ἴδιους, γιατί ἐμεῖς καθαριζόμαστε ἤ/καὶ πρέπει νὰ καθαριστοῦμε μετὰ τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία.
Ἴσα ἴσα, ποὺ ὁ ἄρτος πρέπει νὰ εἶναι ἔνζυμος, γιατί Ἐκεῖνος σήκωσε στὸν Σταυρὸ τὴν ἁμαρτία τοῦ κόσμου καὶ μᾶς λύτρωσε ἀπὸ αὐτήν, δηλαδὴ φορτώθηκε πάνω Του τὴν παλαιὰ ζύμη τῆς κακίας μας καὶ τῆς πονηρίας μας.
Ὑπάρχει, ὅμως, καὶ ἄλλη προσέγγιση γιὰ τὸν ἄζυμο ἄρτο.
Στὸ βιβλίο τοῦ Δευτερονομίου διαβάζουμε ὅτι αὐτὸς ὀνομάστηκε «ἄρτος κακώσεως», δηλαδὴ ἄρτος θλίψεως καὶ ταλαιπωρίας:
«οὐ φαγῇ ἐπ᾿ αὐτοῦ ζύμην· ἑπτὰ ἡμέρας φαγῇ ἐπ᾿ αὐτοῦ ἄζυμα, ἄρτον κακώσεως, ὅτι ἐν σπουδῇ ἐξήλθετε ἐξ Αἰγύπτου· ἵνα μνησθῆτε τὴν ἡμέραν τῆς ἐξοδίας ὑμῶν ἐκ γῆς Αἰγύπτου πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς ὑμῶν» Δευτερονόμιον 16,3
https://biblehub.com/interlinear/deuteronomy/16-3.htm
Ὁ ἄρτος ἔπρεπε νὰ εἶναι ἄζυμος, ὅπως καὶ τὰ χόρτα τοῦ δείπνου ἔπρεπε νὰ εἶναι πικρὰ (καὶ ἄζυμα ἐπὶ πικρίδων ἔδονται, Ἔξοδος 12,8), ἐπειδὴ ἡ ἡμέρα καὶ τὸ δεῖπνο εἶχαν πένθιμο χαρακτῆρα, ὅπως ἐξάλλου καὶ ὅλες οἱ ἡμέρες τῆς συγκεκριμένης ἑορτῆς.
Καὶ αὐτό, γιατί ἐπρόκειτο στὴν οὐσία γιὰ νηστεία, προφητεύοντας τὸ πένθος τῶν μαθητῶν γιὰ τὴν σύλληψη, τὰ Πάθη καὶ τὴν θανάτωση τοῦ Χριστοῦ:
«ὁ δὲ εἶπε πρὸς αὐτοὺς· μὴ δύνασθε τοὺς υἱοὺς τοῦ νυμφῶνος, ἐν ᾧ ὁ νυμφίος μετ᾿ αὐτῶν ἐστι, ποιῆσαι νηστεύειν; ἐλεύσονται δὲ ἡμέραι, καὶ ὅταν ἀπαρθῇ ἀπ᾿ αὐτῶν ὁ νυμφίος, τότε νηστεύσουσιν ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις» Κατὰ Λουκάν 5, 34-35
Ἔχουμε, ὅμως, καὶ ἄλλη διάσταση τοῦ θέματος.
Ἡ ζύμη καὶ ἡ ζύμωση συμβολίζουν καὶ τὴν ζωή.
Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ σταυρικὸς θάνατος τοῦ Χριστοῦ εἰκονίζεται ἀπὸ τὴν μετάβαση ἀπὸ τὸν ἔνζυμο ἄρτο, ὁ ὁποῖος σχετίζεται μὲ τὴν ζύμωση ποὺ δηλώνει τὴν δραστηριότητα, τὴν μεταφορὰ καὶ τὴν πολλαπλασιασμὸ τῆς ζωῆς, στὸν ἄζυμο ποὺ δηλώνει τὴν στασιμότητα τῆς νέκρωσης.
Ἐμεῖς, ὅμως, τί μεταλαμβάνουμε;
Μόνο τὸ θανατωμένο σῶμα τοῦ Χριστοῦ ποὺ συμβολίζεται, μὲ αὐτὴ τὴν ἔννοια, μὲ τὸν ἄζυμο ἄρτο ἢ καὶ τὸ Ἀναστημένο ποὺ συμβολίζεται μὲ τὸν ἔνζυμο ἄρτο;
Προφανῶς, τὸ δεύτερο, γιατί τὸ Ἀναστημένο σῶμα Του, ὄχι μόνο ἔχει ζωὴ μέσα Του καὶ μάλιστα τὴν αἰώνιο, ἀλλὰ τὴν μεταδίδει κιόλας καὶ στοὺς ἄλλους, ὅπως, ἀκριβῶς, ἡ ζύμη, ὄχι μόνο βρίθει ἡ ἴδια ἀπὸ ζωή, ἀλλὰ τὴν πολλαπλασιάζει καὶ τὴν μεταφέρει σὲ ὅλο τὸ φύραμα:
«ἐγὼ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς...ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβὰς· ἐάν τις φὰγῃ ἐκ τούτου τοῦ ἄρτου, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα» Κατὰ Ἰωάννην 6, 48 καὶ 51
Ὁ ἀριθμός, πάλι, τῶν ἡμερῶν ποὺ διαρκοῦσε ἡ ἑορτή, δηλαδὴ τὸ ἑπτά, ὡς σύμβολο τῆς πληρότητας, συμβολίζει καὶ τὴν ἐκπλήρωση ὅλων τῶν μεσσιανικῶν προφητειῶν γιὰ τό, πέρα γιὰ πέρα, ἀληθινὸ γεγονὸς τοῦ θανάτου Του, δείχνοντας, παράλληλα, καὶ τὸ τέλειο τῆς ἀνθρώπινης φύσης Του ποὺ πέθανε πάνω στὸ Σταυρό, ὄχι εἰκονικά, ἀλλὰ πραγματικά.
Γι’ αὐτὸ κιόλας ἔπρεπε νὰ ἐπιβληθῇ ἐκείνη ἡ τόσο σκληρὴ ποινὴ τοῦ θανάτου σὲ ὅποιον ἔτρωγε κάτι τὸ ἔνζυμο κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἑορτῆς:
«ἑπτὰ ἡμέρας ἄζυμα ἔδεσθε, ἀπὸ δὲ τῆς ἡμέρας τῆς πρώτης ἀφανιεῖτε ζύμην ἐκ τῶν οἰκιῶν ὑμῶν· πᾶς ὃς ἂν φὰγῃ ζύμην, ἐξολοθρευθήσεται ἡ ψυχὴ ἐκείνη ἐξ Ἰσραὴλ ἀπὸ τῆς ἡμέρας τῆς πρώτης ἕως τῆς ἡμέρας τῆς ἑβδόμης» Ἔξοδος 12, 15
https://biblehub.com/interlinear/exodus/12-15.htm
Γιατί ἡ παράβαση αὐτὴ ὡς τύπος σχετίζεται μὲ ἕνα πολὺ σοβαρὸ δογματικὸ θέμα ποὺ δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὸ ἂν ἦταν ἀληθινὸς ἢ ὄχι, ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ πάνω στὸν Σταυρό.
Ἂν οἱ ἑπτὰ ἡμέρες τῶν ἀζύμων εἰκόνιζαν τὴν πληρότητα τῆς ἀπόλυτης ἀλήθειας γιὰ τὸν θάνατό Του καὶ συνεπῶς καὶ τὴν τελειότητα τῆς ἀνθρωπότητός Του, ὁ ἔνζυμος ἄρτος μέσα στὴν περίοδο τῶν ἀζύμων, παρέπεμπε στὸ ἀντίθετο, δηλαδὴ στὸ ὅτι Ἐκεῖνος δὲν θὰ λάμβανε τέλεια ἀνθρώπινη φύση, ἀλλὰ θὰ ὑποκρινόταν ὅτι πέθανε, πρᾶγμα ἀσεβὲς καὶ βλάσφημο6.
Ὅποιος, ὅμως, ἀρνεῖται τὰ γεγονότα τῆς σαρκώσεως καὶ τοῦ σταυρικοῦ θανάτου τοῦ Χριστοῦ ποὺ εἶναι, πέρα γιὰ πέρα, ἀληθινά, δὲν εἶναι ἐκ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ φέρει μέσα του τὸ πνεῦμα τοῦ ἀντιχρίστου καὶ ἔχει πεθάνει πνευματικά, κάτι ποὺ συμβολίζεται μὲ τὴν θανάτωση ἐκείνου ποὺ θὰ ἔτρωγε ἔνζυμο ἄρτο μέσα στὶς ἑπτὰ ἡμέρες τῆς ἑορτῆς:
«ἐν τοὺτῳ γινώσκετε τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ· πᾶν πνεῦμα ὃ ὁμολογεῖ Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ ἔστι· καὶ πᾶν πνεῦμα ὃ μὴ ὁμολογεῖ τὸν Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἔστι· καὶ τοῦτό ἐστι τὸ τοῦ ἀντιχρίστου ὃ ἀκηκόατε ὅτι ἔρχεται, καὶ νῦν ἐν τῷ κὸσμῳ ἐστὶν ἤδη» Ἰωάννου Α΄ 4, 2-3
Πάντως, ἕνας ἀπὸ τοὺς βασικότερους πνευματικοὺς λόγους ποὺ δὲν μποροῦσε νὰ εἶναι ἡ 15η Νισὰν ἡ ἡμέρα τῆς Σταυρώσεως ἦταν τὸ πὼς ὁ Θεὸς ἤθελε ἐκείνη τὴν ἡμέρα νὰ προσφέρῃ καὶ ὁ Ἴδιος τὸ δικό Του Πάσχα γιὰ νὰ θυσιαστῇ, ποὺ δὲν ἦταν ἄλλο ἀπὸ τὸν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό7, ἀκριβῶς, τὴν ὥρα ποὺ ἑτοιμάζονταν οἱ Ἑβραῖοι νὰ θυσιάσουν τὸ πάσχα τους8.
Γιατί ἔπρεπε τὴν συγκεκριμένη ἡμέρα ἐκείνης τῆς χρονιᾶς, παράλληλα μὲ τὸν τύπο, νὰ θυσιαστῇ καὶ τὸ ἀντίτυπο (τυπούμενο).
Μάλιστα, ἐπειδή, ὅπως εἴπαμε, ἔπρεπε νὰ θυσιάσουν τὸ πάσχα μὲ τὸ ποὺ ἄρχιζε νὰ σκοτεινιάζῃ ἡ παραμονὴ τῆς ἑορτῆς, φαίνεται ὅτι ὁ Ἴδιος ὁ Θεὸς σκοτείνιασε ἐκτάκτως τὴν ἡμέρα ἐκείνη κατὰ τὴν Σταύρωση γιὰ τρεῖς ὁλόκληρες ὧρες:
«Ἦν δὲ ὡσεὶ ὥρα ἕκτη καὶ σκότος ἐγένετο ἐφ᾿ ὅλην τὴν γῆν ἕως ὥρας ἐνάτης, τοῦ ἡλίου ἐκλείποντος» Κατὰ Λουκάν 23, 44
Καὶ τοῦτο γιὰ νὰ γίνῃ ἡ θυσία τοῦ Υἱοῦ Του ἔτσι, ἀκριβῶς, ὅπως Ἐκεῖνος ζητοῦσε καὶ τότε, ἀκριβῶς, ποὺ Ἐκεῖνος ὅριζε, δηλαδὴ πρὸς ἑσπέραν:
Αὐτὸ δείχνει ὅτι ἡ ἐντολὴ γιὰ τὴν ἑορτὴ ἔκρυβε μέσα της μιὰ προφητεία γιὰ τὴν Σταυρικὴ θυσία τοῦ Χριστοῦ.
Μάλιστα, τὸ μασοριτικὸ κείμενο, τὰ κείμενα τῆς Νεκρᾶς θάλασσας καὶ ἡ Σαμαρειτικὴ Πεντάτευχος ἀποκαλύπτουν καὶ κάτι πολὺ ἐντυπωσιακὰ προφητικὸ πάνω σὲ αὐτό, παραθέτοντας μιὰ λεπτομέρεια ποὺ ἡ Μετάφραση τῶν Ἑβδομήκοντα καταγράφει μονάχα μιὰ φορά.
Τὸ τελευταῖο, ὅμως, θὰ τὸ συζητήσουμε λίγο παρακάτω.
Συνεχίζεται
____________________________________
[1] Ἡ λέξη ποὺ χρησιμοποιοῦσαν γιὰ τὸν πρῶτο μῆνα πρὶν τὴν βαβυλωνιακὴ αἰχμαλωσία ἦταν ἡ λέξη «(Χ)ἀβείβ»: (הָאָבִיב):
Strong's Hebrew: 24. (abib) -- Abib, ear of grain, green ears
Ἡ λέξη «Νισάν»: (נִיסָן) εἶναι βαβυλωνιακῆς προέλευσης καὶ ἐπικράτησε μετὰ τὴν βαβυλωνιακὴ αἰχμαλωσία:
Strong's Hebrew: 5212. (Nisan),
Οἱ Ἑβδομήκοντα μεταφράζουν τὴν πρώτη ποὺ βρίσκεται στὰ παλαιότερα προαιχμαλωσιακὰ κείμενα (Ἔξοδος, Λευιτικόν, Δευτερονόμιον) ὡς «τῶν νέων», ἐνῷ τὴν δεύτερη ποὺ βρίσκεται στὰ νεότερα μεταιχμαλωσιακὰ τὴν μεταγράφουν ἁπλῶς ὡς «Νισὰν» (π.χ. Νεεμίας 2,1, Ἐσθὴρ 8,9).
[2] Ὁ τρόπος καθορισμοῦ τοῦ ἑβραϊκοῦ ἡμερολογίου τὴν ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ διέφερε ἀπὸ τὸ σταθερό, ὑπολογισμένο ἡμερολόγιο ποὺ χρησιμοποιεῖται σήμερα, τὸ ὁποῖο ἀποδίδεται παραδοσιακὰ στὸν Ἑβραῖο σοφὸ Χιλὲλ Β' τὸν 4ο αἰῶνα μ.Χ., ἂν καὶ φαίνεται ἀπὸ ἕνα πλῆθος ἐγγράφων ὅτι τὸ ἡμερολόγιο δὲν ἦταν πλήρως καθορισμένο στὴν ἐποχή του:
Hillel II - Wikipedia
Τὸν 1ο αἰῶνα μ.Χ., ὁ καθορισμὸς τῆς ἔναρξης ἑνὸς νέου μῆνα βασιζόταν κυρίως στὴν παρατήρηση τῆς νέας σελήνης στὴν Ἱερουσαλήμ.
Αὐτὸ σημαίνει ὅτι, ἐνῷ ὁ κύκλος τῶν ἑπτὰ ἡμερῶν καὶ ἡ ἡμέρα τοῦ Σαββάτου ἦταν σὲ ἰσχύ, ἡ ἡμέρα τῆς ἑβδομάδας κατὰ τὴν ὁποία ἔπεφτε ἡ 15η Νισὰν (ἡ πρώτη ἡμέρα τοῦ Πάσχα) καθοριζόταν ἀπὸ τὴν παρατήρηση τῆς σελήνης καὶ τὴν ἀλληλουχία τῶν ἡμερῶν τῆς ἑβδομάδας σὲ ἐκεῖνο τὸ συγκεκριμένο ἔτος.
Φαίνεται ὅτι δὲν ὑπῆρχαν οἱ ἴδιοι κανόνες μετάθεσης ποὺ ὑπάρχουν στὸ σύγχρονο σταθερὸ ἡμερολόγιο γιὰ νὰ ἀποτραπῇ ἡ 15η Νισὰν νὰ πέσῃ συγκεκριμένες ἡμέρες τῆς ἑβδομάδας, ὅπως ἡ Παρασκευή.
Ἑπομένως, θεωρητικά, μὲ βάση τὸ τότε ἰσχῦον παρατηρησιακὸ ἡμερολόγιο, μποροῦμε νὰ ποῦμε πρὸς τὸ παρὸν ὅτι, ὄντως, ἦταν δυνατὸ ἡ 15η Νισὰν νὰ πέσῃ ὁποιαδήποτε ἡμέρα τῆς ἑβδομάδας, συμπεριλαμβανομένης τῆς Παρασκευῆς, ἀνάλογα μὲ τὸ πότε παρατηροῦνταν ἡ νέα σελήνη τοῦ Νισάν, ἐκτὸς καὶ ἂν βρεθεῖ στὸ μέλλον κάποιο στοιχεῖο ποὺ νὰ μπορῇ νὰ μᾶς ἀποδείξει τὸ ἀντίθετο.
[3] Ἐπίσης,
«Καὶ τῇ πρὼτῃ ἡμὲρᾳ τῶν ἀζύμων, ὅτε τὸ πάσχα ἔθυον, λέγουσιν αὐτῷ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ· ποῦ θέλεις ἀπελθόντες ἑτοιμάσωμεν ἵνα φὰγῃς τὸ πάσχα; καὶ ἀποστέλλει δύο τῶν μαθητῶν αὐτοῦ καὶ λέγει αὐτοῖς· ὑπάγετε εἰς τὴν πόλιν, καὶ ἀπαντήσει ὑμῖν ἄνθρωπος κεράμιον ὕδατος βαστάζων· ἀκολουθήσατε αὐτῷ, καὶ ὅπου ἐὰν εἰσέλθῃ, εἴπατε τῷ οἰκοδεσπὸτῃ ὅτι ὁ διδάσκαλος λέγει· ποῦ ἐστι τὸ κατάλυμά μου ὅπου τὸ πάσχα μετὰ τῶν μαθητῶν μοῦ φάγω;» Κατὰ Μάρκον 14, 12-14
«Ἦλθε δὲ ἡ ἡμέρα τῶν ἀζύμων, ἐν ᾗ ἔδει θύεσθαι τὸ πάσχα, καὶ ἀπέστειλε Πέτρον καὶ Ἰωάννην εἰπὼν· πορευθέντες ἑτοιμάσατε ἡμῖν τὸ πάσχα ἵνα φάγωμεν...καὶ εἶπε πρὸς αὐτούς. ἐπιθυμὶᾳ ἐπεθύμησα τοῦτο τὸ πάσχα φαγεῖν μεθ᾿ ὑμῶν πρὸ τοῦ με παθεῖν· λέγω γὰρ ὑμῖν ὅτι οὐκέτι οὐ μὴ φάγω ἐξ αὐτοῦ (σημ: τοῦ πάσχα) ἕως ὅτου πληρωθῇ ἐν τῇ βασιλεῖᾳ τοῦ Θεοῦ» Κατὰ Λουκάν 22, 7-8 καὶ 15-16
[4] Ζήτημα τῶν ἀζύμων - Βικιπαίδεια
[5] Τὸ Δευτερονόμιο συγκεκριμένα ἔγραφε:
«Ἐὰν δὲ γένηται ἔν τινι ἁμαρτία κρῖμα θανάτου καὶ ἀποθὰνῃ καὶ κρεμάσητε αὐτὸν ἐπὶ ξύλου, οὐ κοιμηθήσεται τὸ σῶμα αὐτοῦ ἐπὶ τοῦ ξύλου, ἀλλὰ ταφῇ θάψετε αὐτὸ ἐν τῇ ἡμὲρᾳ ἐκείνῃ, ὅτι κεκατηραμένος ὑπὸ Θεοῦ πᾶς κρεμάμενος ἐπὶ ξύλου· καὶ οὐ μὴ μιανεῖτε τὴν γῆν, ἣν Κύριος ὁ Θεός σου δίδωσί σοι ἐν κλὴρῳ» Δευτερονόμιον 21, 22-23
https://biblehub.com/interlinear/deuteronomy/21-22.htm https://biblehub.com/interlinear/deuteronomy/21-23.htm
Ἐξ αἰτίας τῆς συγκεκριμένης διάταξης τοῦ Νόμου, οἱ Ἰουδαῖοι ἔσπευσαν στὸν Πιλᾶτο γιὰ νὰ τοῦ ζητήσουν νὰ δώσῃ τὴν ἐντολὴ στοὺς στρατιῶτες του νὰ σπάσουν τὰ πόδια τῶν σταυρωμένων μὲ σκοπὸ νὰ πεθάνουν ἀπὸ ἀσφυξία, καθὼς δὲν θὰ μποροῦσαν πλέον νὰ στηρίζονται σὲ αὐτὰ γιὰ νὰ μποροῦν νὰ σηκώνονται καὶ νὰ ἀναπνέουν.
Καὶ αὐτὸ γιὰ νὰ μὴ βρῇ ἡ νύχτα τὰ νεκρὰ σώματά τους πάνω στὸν Σταυρὸ καὶ νὰ μὴ μιανθῇ ἡ γῆ.
Μάλιστα, θὰ ξημέρωνε καὶ τὸ Πάσχα τῶν Ἰουδαίων, ποὺ ὁ Θεὸς ἄφησε γιὰ λόγους Θείας Οἰκονομίας νὰ πέσῃ ἐκεῖνο τὸ ἔτος τὴν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου:
«Οἱ οὖν Ἰουδαῖοι, ἵνα μὴ μεὶνῃ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ τὰ σώματα ἐν τῷ σαββάτῳ, ἐπεὶ παρασκευὴ ἦν· ἦν γὰρ μεγάλη ἡ ἡμέρα ἐκείνη τοῦ σαββάτου· ἠρώτησαν τὸν Πιλᾶτον ἵνα κατεαγῶσιν αὐτῶν τὰ σκέλη, καὶ ἀρθῶσιν» Κατὰ Ἰωάννην 19, 31
Πρέπει νὰ σημειώσουμε, ἐπίσης, ὅτι οἱ Ἰουδαῖοι δὲν ἤθελαν νὰ Τὸν σκοτώσουν ἔτσι ἁπλᾶ, ἀλλὰ ἐπεδίωκαν νὰ Τὸν ἐξευτελίσουν, παραδίδοντάς Τον σὲ ἀτιμωτικὸ θάνατο, ὥστε νὰ θεωρεῖται καταραμένος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, ἐπικαλούμενοι τὴν συγκεκριμένη διάταξη τοῦ Νόμου:
Ψαλμὸς 21ος. (Α΄) Ἀνάλυσις Ψαλμῶν. 19/21
Θὰ μποροῦσαν ἄνετα νὰ Τὸν λιθοβολίσουν, ὅπως λιθοβόλισαν τὸν Πρωτομάρτυρα Στέφανο ἢ νὰ γίνουν κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς Ναζηραῖοι, δηλαδὴ ἀφιερωμένοι στὸν Θεό, μὲ σκοπὸ νὰ Τὸν σκοτώσουν, ὅπως κάποτε ἔγιναν μερικοὶ Ἰουδαῖοι, παίρνοντας ὅρκο γιὰ νὰ φονεύσουν τὸν ἀπόστολο Παῦλο:
«Γενομένης δὲ ἡμέρας ποιήσαντές τινες τῶν Ἰοὐδαίων συστροφὴν ἀνεθεμάτισαν ἑαυτούς, λέγοντες μήτε φαγεῖν μήτε πιεῖν ἕως οὗ ἀποκτείνωσι τὸν Παῦλον» Πράξεις 23, 12
Ναζηραῖος ἦταν ὁ ἀφιερωμένος στὸν Θεό
Αὐτὸ φανερώνει, τόσο τὴν δική τους κακία καὶ τὸ μῖσος γιὰ τὸ πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου, ὅσο καὶ τοῦ διαβόλου ποὺ ἤθελε καὶ ἐκεῖνος νὰ ἐξαλείψῃ γιὰ πάντα τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ τὸ κάνῃ νὰ φανεῖ καταραμένο στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ.
Παρ᾿ ὅλα αὐτά, ὁ Χριστός, γενόμενος κατάρα, μᾶς ἐξαγόρασε ἀπὸ τὴν κατάρα τοῦ Νόμου:
«Χριστὸς ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα· γέγραπται γὰρ· ἐπικατάρατος πᾶς ὁ κρεμάμενος ἐπὶ ξύλου» Πρὸς Γαλάτας 3, 13
[6] Ἀντίθετα, ὁ ἀντίχριστος ἢ ὁ ψευδοπροφήτης του θὰ προσποιηθῇ ὅτι πέθανε καὶ ἀναστήθηκε:
«καὶ μίαν ἐκ τῶν κεφαλῶν αὐτοῦ ὡς ἐσφαγμένην εἰς θάνατον. καὶ ἡ πληγὴ τοῦ θανάτου αὐτοῦ ἐθεραπεύθη, καὶ ἐθαύμασεν ὅλη ἡ γῆ ὀπίσω τοῦ θηρίου» Ἀποκάλυψις 13,3
[7] Ὁ Κύριος ἔπρεπε νὰ σταυρωθῇ τὴν Παρασκευὴ ἐκείνου τοῦ ἔτους! (Δημήτριος Παναγόπουλος)
[8] Σύμφωνα, βέβαια, μὲ τὸν Ἰώσηπο, οἱ Ἑβραῖοι τῆς ἐποχῆς του τελοῦσαν τὶς θυσίες τους μεταξὺ 9ης καὶ 11ης ὥρας, ὁπότε ἡ θυσία τοῦ Χριστοῦ ἔγινε ταυτόχρονα μὲ τὶς θυσίες τους:
«οἱ δ᾽ ἐνστάσης ἑορτῆς, πάσχα καλεῖται, καθ᾽ ἣν θύουσιν μὲν ἀπὸ ἐνάτης ὥρας μέχρις ἑνδεκάτης» Φλάβιος Ἰώσηπος, Ἰουδαϊκὸς Πόλεμος, βιβλίο ΣΤ΄ [423], (κατὰ Whiston: Κεφάλαιο 9, Ἑνότητα 6)
Ἰουδαϊκὸς Πόλεμος/Βιβλίο ΣΤ - Βικιθήκη
https://biblehub.com/commentaries/exodus/12-6.htm
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Σεβαστή η όλη προσπάθεια του συγγραφέα αλλά αναρωτιέμαι : ποιά η ωφέλεια από αυτά; πού θα μας βοηθήσουν την τρέχουσα συγκυρία, όταν δογματικά μπάζουμε από παντού και οι λυκοποιμένες οργιάζουν. Συγγνώμη που το λέω έτσι, αλλά δεν βρίσκω καμμιά ωφέλεια. Αντίθετα μην ανοίξει την όρεξη κανενός μητρομπολίτη να αρχίσει νέα ιστορία όπως με τον Εσταυρωμένο.
ΑπάντησηΔιαγραφήἈγαπητὴ AnaRo114, μὲ λίγα λόγια μᾶς λέτε ὅτι θὰ πρέπει νὰ σταματήσουμε κάθε ἄλλη δραστηριότητα, κάθε ἄλλη πληροφόρηση σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ τὰ Πατερικὰ κείμενα, τὰ κοινωνικὰ θέματα, τὰ ἐθνικὰ, τὰ καλλιτεχνικὰ, τὰ δογματικὰ, τὰ ἰατρικά καὶ τόσα ἄλλα ποὺ μᾶς ἀφοροῦν καὶ εἶναι μέρος τῆς καθημερινότητάς μας, ἐπειδὴ μπάζουμε δογματικά.
ΔιαγραφήΜὰ, μήπως μόνο στὰ δογματικὰ μπάζουμε; Ἔχει μείνει τίποτα ὄρθιο;
Τὸ ἄν ὀργιάζουν οἱ λυκοποιμένες, τί σχέση ἔχει μὲ τὸ κείμενο ἤ ἄν ἀνοίξη ἡ ὄρεξη τοῦ ὁποιουδήποτε μητροπολίτη νὰ ξεκινήση κάποια καινούργια ἱστορία, περιμένει νὰ πάρῃ ἀφορμὴ ἀπὸ ἔνα κείμενο ἤ θὰ πρέπει νὰ σταματήσουμε νὰ γράφουμε, νὰ σχολιάζουμε κ.λπ.;
Ἄν θεωρεῖτε, ὅτι ὠφέλεια εἶναι μόνο ἡ καταγγελτικότητα στὰ τῶν μητροπολιτῶν καὶ γενικὰ τοῦ κλήρου, σᾶς διαβεβαιῶ εἶναι μεγάλο λάθος.
Ἄν μᾶς παρακολουθεῖται καιρό, θὰ ἔχετε δεῖ ὅτι ὑπάρχει πληθώρα ἄρθρων καὶ κειμένων γιὰ τὰ χάλια τῆς διοικοῦσας Ἐκκλησίας καὶ λοιπῶν κληρικῶν, ἀλλὰ συγχρόνως ὑπάρχουν καὶ ἄλλα ἀκόμα πιὸ ὠφέλιμα ἄρθρα καὶ κείμενα, μὲ ἀρκετὰ πλούσια θεματολογία, ποὺ μᾶς ὠφελοῦν καὶ στὴν τρέχουσα συγκυρία ὅπως λέτε, ἀλλὰ καὶ γενικὰ ποὺ εἶναι ἀπαραίτητα καὶ συντήνουν στὸ νὰ κατανοήσουμε καὶ νὰ βροῦμε ποῦ βρίσκεται ἡ αίτία καὶ ἡ λύση στὰ προβλήματα καὶ στὰ πολὺ πιὸ δύσκολα ποὺ ἔρχονται.
Ἄν γιὰ ἐσᾶς, ἡ ὠφέλεια εἶναι μόνο τὰ στραβὰ καὶ τὰ βλάσφημα τῶν «μητροπολιτάδων», ἔχουμε πάρα πολλὰ ἄρθρα καὶ μπορεῖτε νὰ διαβάζετε μόνο αὐτά.
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
ΑπάντησηΔιαγραφήΑργείς αλλά δεν λησμονείς να μας ανεβάζεις Άρθρα σου ευλογημένε Χρήστο.
Ήρθε η ώρα να μας βάλεις σε πιο βαθιά νερά!
Για τα βαθιά δεν είμαστε όλοι!
Όμως όπως γράφεις σε ένα παλαιότερο Άρθρο σου:
Καὶ νὰ ξέρετε ὅτι τίποτα δὲν πάει χαμένο, ὅταν γίνεται ἀληθινὰ γιὰ Ἐκεῖνον.
Ἀκόμα καὶ αὐτὸ ποὺ φαίνεται πολὺ μικρὸ καὶ ἀσήμαντο σὰν πράξη ἢ σὰν λόγος ἢ σὰν σκέψη ἢ ἐκεῖνο ποὺ δείχνει στοὺς πολλοὺς τελείως μάταιο, ἀνόητο, ἀποτυχημένο ἢ καταδικασμένο νὰ ἀποτύχῃ στὸ μέλλον.
Καταλογίζεται ὡς σπουδαῖο καὶ ἔχει τρομακτικὲς συνέπειες στὸν πνευματικὸ κόσμο.
Μὴν ξεχνᾶμε ὅτι καὶ ἡ ἴδια ἡ Σταύρωση φάνηκε μὲ μιὰ πρώτη ματιὰ στοὺς πολλοὺς μεγάλη ἧττα καὶ ἀποτυχία, ἐνῶ στὴν πραγματικότητα ἀποτελεῖ τὴν μέγιστη νίκη ἐπὶ τοῦ θανάτου καὶ ἐπὶ τοῦ διαβόλου.
Και θα αντιγράψω από ένα παλαιότερο σχόλιο:
Και αυτό που γράφεις για την Αναλαμπή της Ορθοδοξίας συμφωνώ απόλυτα μαζί σου.
Μέσα από Διωγμούς, Μαρτύρια και αίμα θα γίνει η Αναλαμπή.
Όλα τα κάνει Χάρις του Θεού αυτό μην τον ξεχνάμε ποτέ.
Αρκεί να έχουμε διαρκεί κοινωνία μαζί Του, όπως το τονίζει και ο Αδερφός μας Χρήστος.
Και μεταξύ μας να στηριζόμαστε, γιατί ἔχουμε ἀνάγκη ὁ ἕνας τὴν προσευχὴ τοῦ ἄλλου.
Ρώτησα τον Θεό:
Γιατί με πας μέσα στην τρικυμία;
κι Εκείνος μου απάντησε:
"Επειδή οι εχθροί σου δεν ξέρουν κολύμπι!
Σας προτρέπω να μελετήσετε όλα τα Άρθρα του Αδερφού μας Χρήστου πού είναι ανεβασμένα στο Ιστολόγιο.
Το ένα πιο υπέροχο από το άλλο!
https://ethnegersis.blogspot.com/2023/09/blog-post_597.html?m=0#comment-form
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
Να το βροντοφωνάζουμε παντού και πάντοτε.
Κατ'αρχής δεν είμαι αγαπητή ούτε κουνιστή. Αν από το όνομα συμπεράνατε ότι λέγομαι Άννα, μάλλον ξεχάσατε την ορθογραφία. Το Αναστάσιος σας κάνει καλύτερα; Δεύτερον δεν κατάλαβα την ενόχλησή σας. Το ιστολόγιο το παρακολουθώ και είναι πολύ διδακτικό και αναρωτιέμαι από πού υποθέσατε ότι σας πρότεινα να σταματήσετε τα πατερικά κείμενα, που είναι οφελιμότατα. Από πού το υποθέσατε; Όμως το εν λόγω κείμενο δεν είναι πατερικό αλλά ιστορικό για τους εβραίους, που πλέον δεν μας απασχολούν, γιατί οι θεοφώτιστοι πατέρες μας έχουν πει το "μενού" της Ορθοδοξίας. Παρεξηγηθήκατε για πράγματα που δεν είπα, ασχοληθήκατε γράφοντας υπερτριπλάσια των όσων είπα και ξεχάσατε να απαντήσετε στο απλό που ρώτησα : ποιά η ωφέλεια από το άρθρο; Μήπως να παρασκευάζομε πρόσφορα με άζυμο άρτο;
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατ᾿ ἀρχὴν καὶ ἐγὼ μὲ τὴν σειρά μου σὲ ρωτῶ.
ΔιαγραφήΤὸ ἀγαπητὴ σημαίνει καὶ κουνιστή; Ἡ ἀπάντησή σου… «εὐγενεστάτη».
Δεύτερον σοῦ φαίνεται νὰ ἔχω ξεχάσει ὀρθογραφία ἐπειδὴ ὑπέθεσα ὅτι εἶσαι γυναίκα;
Ποῦ εἶδες ὅτι ἐνοχλήθηκα καὶ παρεξηγήθηκα;
Ἁπλὰ ἀναρωτήθηκα τί σχέση ἔχει ἡ παρατήρησή σου μὲ τὸ κείμενο καὶ γιὰ αὐτὸ πολὺ σωστὰ ὑπέθεσα, ὅτι μᾶλλον σὲ ἐνδιαφέρουν τὰ καταγγελτικά κείμενα.
Πουθενὰ δὲν ὐπονόησα ὅτι μοῦ πρότεινες νὰ σταματήσω τὰ πατερικὰ κείμενα, οὔτε ἀναφέρθηκα μόνο γιὰ πατερικὰ κείμενα.
Ἐπίσης, πουθενὰ δὲν ἀνέφερα ὅτι τὸ συγκεκριμένο κείμενο εἶναι πατερικό.
Ὅσο γιὰ τὰ ὑπερτριπλάσια ποὺ ἔγραψα, προσπάθησα νὰ γίνω κατανοητὸς στὸ ὅτι χρειάζονται καὶ ἄλλα πράγματα νὰ διαβάζουμε ἐκτὸς τὰ τῆς «τρέχουσας συγκυρίας», ἀλλὰ ὅπως φαίνεται μᾶλλον δὲν κατάλαβες ἀφοῦ μοῦ λές ὅτι δὲν σοῦ ἀπάντησα στὸ «ποιὰ ἡ ὠφέλεια ἀπὸ τὸ ἄρθρο;».
Καὶ στὸ τέλος μᾶς εἰρωνεύεσαι μὲ τό «νὰ παρασκευάζουμε πρόσφορα…».
Αὐτὸ ὡς φαίνεται κατάλαβες καὶ σοῦ ἔμεινε ἀπὸ τὸ κείμενο, ποὺ δὲν περίμενες νὰ διαβάσῃς καὶ τὸ τρίτο μέρος ποὺ θὰ ἀκολουθήσῃ.
Ὅσο γιὰ τὸ «μενοῦ» τῆς Ὀρθοδοξίας… οὐδὲν σχόλιο.
Τελικὰ μᾶλλον ἐσὺ ἐνοχλήθηκες καὶ παρεξηγήθηκες καὶ αὐτὸ φαίνεται ἀπὸ τὸν ἐπιθετικὸ, ἀγενῆ καὶ εἰρωνικὸ τρόπο ποὺ ἀπάντησες.
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα κάνω μία παρένθεση πριν αναφερθώ στο Άρθρο του ευλογημένου Χρήστου.
Όσο μας έκανε μελέτη Αγίας Γραφής ο Πνευματικός μου μας το τόνιζε συνέχεια.
Την πρώτη εβδομάδα.
Η Διακαινήσιμος Εβδομάδα είναι η εβδομάδα που ξεκινάει μετά την Κυριακή του Πάσχα και τελειώνει την Κυριακή του Θωμά.
Με προθυμία και όρεξη λέμε συνεχώς το Χριστός Ανέστη!
Την δεύτερη εβδομάδα αρχίζουμε να το λέμε επιλεκτικός.
Και όταν λέμε επιλεκτικός εννοούμε όταν δούμε κάποιον που εκκλησιαζόμαστε μαζί, μας έρχεται και στο μυαλό το Χριστός Ανέστη.
Δυστυχώς από την τρίτη εβδομάδα και μετά έχει πάει περίπατο.
Όλοι η Πίστης μας βασίζεται πάνω σε τέσσερις Λέξεις :
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ!
Τώρα θα αναφερθώ γενικώς για την Παλαιά Διαθήκη.
Σήμερα η Παλαιά Διαθήκη, η οποία έχει φύγει από τη ζωή μας -προσπαθήσαμε να τη βγάλομε την Παλαιά Διαθήκη, από μία παρανόηση ή κακόβουλα, όπως θέλετε πάρτε το, θεωρούμε ότι ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης είναι κάποιος κακός Θεός, κάποιος αιμοβόρος Θεός, κάποιος εκδικητικός Θεός, ο οποίος δεν έχει καμία σχέση με τον Θεό της Καινής Διαθήκης.
Βέβαια ένας μελετητής γρήγορα ανακαλύπτει ότι είναι ο ίδιος ο Θεός.
Κι αν θέλετε, Εκείνος που ομιλεί εις την Παλαιά Διαθήκη, δεν είναι παρά ο Ίδιος Εκείνος που ομιλεί εις την Καινή Διαθήκη, δηλαδή ο Υιός.
Ο Υιός ομίλησε εις το Σινά.
Ο Υιός είπε: «Ὁ Θεός πῦρ καταναλίσκον» ότι είναι.
Ο Θεός είπε ότι είναι ζηλωτής κ.ο.κ.
Ο Ίδιος που Ενηνθρώπησε όταν ήλθε το πλήρωμα των καιρων.
Το λέγει ο Απόστολος Παύλος ως εξής, Β΄Τιμ.3,16: «Πᾶσα γραφὴ -πᾶσα γραφὴ- θεόπνευστος καὶ ὠφέλιμος πρὸς διδασκαλίαν».
Ποια είναι αυτή η «πᾶσα γραφὴ»;
Και η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη.
Αν το θέλετε, τον καιρό που γράφει ο Απόστολος Παύλος, έχει υπόψιν του μόνο την Παλαιά Διαθήκη.
Λοιπόν, Παλαιά και Καινή Διαθήκη θεόπνευστος και ωφέλιμος προς διδασκαλίαν, πρὸς ἔλεγχον, πρὸς ἐπανόρθωσιν, πρὸς παιδείαν τὴν ἐν δικαιοσύνῃ».
Βλέπετε; Πᾶσα γραφὴ.
Γι΄αυτό έχει δίκαιο ο Ιερός Χρυσόστομος που σημειώνει και λέγει: «Ἀγαπητοί, ἀδύνατον, ἀδύνατον σωθῆναι ἄνευ τῆς τῶν θείων Γραφῶν ἀναγνώσεως». Είναι αδύνατον, είναι αδύνατον να σωθεί κανείς χωρίς να μελετά τον λόγο του Θεού· και την Καινή και την Παλαιά Διαθήκη.
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!