γράφει η Φανούλα Αργυρού*
Το 1975 στις ενδοκοινοτικές συνομιλίες που είχαν επαναρχίσει με πρωταγωνιστές τους Γλ. Κληρίδη και Ρ. Ντενκτάς, ο τελευταίος αρνήθηκε να συζητήσει την επιστροφή των προσφύγων στα σπίτια τους επιμένοντας ότι το θέμα τους ήταν ‘πολιτικό’ παρά ανθρωπιστικό. Απαίτησε από τη Βρετανία, (όπως και η Τουρκία επισταμένα από το Σεπτέμβριο του 1974) να στείλει στην Τουρκία όλους τους Τουρκοκύπριους (ακριβής αριθμός 8,500 σύμφωνα με τα βρετανικά έγγραφα) που είχαν καταφύγει στη βρετανική βάση Ακρωτηρίου. Και ξεκαθάρισε ότι αυτοί θα επέστρεφαν στη συνέχεια στα κατεχόμενα.
Τελικά, στις 15 Ιανουαρίου 1975 ο τότε Εργατικός Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας, ο πολύς James Callaghan, αποφάσισε μονομερώς, να δεχθεί το τουρκικό αίτημα και σε συνεργασία με τους Τούρκους τους έστειλε αεροπορικώς στην Τουρκία (Άδανα) (με τουρκικά αεροπλάνα). Γνωρίζοντας ότι παραβίαζε τις πρόνοιες της Συμφωνίας Εγκαθίδρυσης σε σχέση με τη χρήση των βρετανικών βάσεων και όχι μόνο. Με το ενσυνείδητο περιπαίξημο προς τους Έλληνες ότι τάχα η Τουρκία θα απαντούσε με κάποια ενέργεια καλής θέλησης για τους Πρόσφυγες… Στις 16 Ιανουαρίου 1975 έγιναν οι διευθετήσεις από το Ακρωτήρι προς Άδανα καταρχήν περί τους 300 ημερησίως αυξάνοντάς τους εν τω μεταξύ σε 450 ημερησίως…