Εξομολόγηση και η αγιορείτικη παράδοση. Μέρος Α'

 

Μου ζήτησαν να μιλήσω για το Μυστήριο της Ιεράς Εξομολόγησης, αλλά θα αναφερθώ εν ολίγοις και στο τι είναι η Εκκλησία, τι είναι η Ορθοδοξία. Πριν μιλήσω, λοιπόν, για την Εξομολόγηση, πρέπει πρώτα να μιλήσουμε για την Ορθοδοξία, για την Εκκλησία. 

 

Τι είναι Ορθοδοξία;

 

Πρέπει να ξέρουμε ότι η Ορθοδοξία είναι ακριβής ιατρική επιστήμη, ο σκοπός της οποίας είναι η ίαση της ψυχής και η απόκτηση της αιώνιας μακαριότητας, του παραδείσου, η θέωση. Έτσι, η Ορθοδοξία δεν είναι θρησκεία με την έννοια που την αντιλαμβανόμαστε σήμερα. Δεν είναι κλάδος της φιλοσοφίας, ούτε της ιστορίας, ούτε της λαϊκής παράδοσης, ούτε του διαλογισμού, ούτε της κοινωνιολογίας, ούτε της ψυχολογίας, αν θέλετε. Είναι κλάδος της ιατρικής. Και γι΄ αυτό, ανάμεσα στην ιατρική του σώματος και την ιατρική της ψυχής μπορούμε να εντοπίσουμε πολλούς παραλληλισμούς. Και η αληθινή ιατρική της ψυχής, όπως είπαμε, είναι η Ορθοδοξία και όχι η ψυχολογία.

Ορθοδοξία vs ψυχολογία

Η ψυχολογία εμφανίστηκε με τον καιρό, επειδή η κοινωνία είχε απομακρυνθεί από την Ορθοδοξία και ο δυτικός άνθρωπος αναγκάστηκε να βρει έκτακτη έξοδο από τη δημιουργηθείσα κατάσταση. Τότε, είχε διατυπωθεί ο ισχυρισμός ότι σε αυτή την κατάσταση απόγνωσης, στην οποία βρεθήκαμε, θα επινοήσουμε μια επιστήμη, η οποία θα ασχολείται με τα προβλήματα της ψυχής (αφού η ψυχολογία λέγεται επιστήμη της ψυχής). Οπότε, όλοι, αναμφίβολα, συνειδητοποιούσαν ότι η ψυχή μας έχει προβλήματα, ότι είναι άρρωστη.

Η ορθοδοξία είναι θεραπευτική επιστήμη

Λοιπόν, όπως είπαμε, η Ορθοδοξία είναι θεραπευτική επιστήμη, η επιστήμη γιατρειάς της ψυχής, και η Εκκλησία είναι ο φύλακας αυτής της θεραπευτικής επιστήμης, η οποία εφαρμόζεται με τη συνέργεια του ανθρώπου με τον Θεό.

Αυτό που πρέπει να ξέρουμε είναι ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να ιαθεί μόνος του. Γιατί; Επειδή ο άνθρωπος μόνος του δεν ξέρει τι πρέπει να αποκτήσει, διότι το κυριότερο επακόλουθο των πνευματικών ασθενειών είναι ο απώλεια της όρασης του νου, η συσκότιση του νου. Για να ξέρει ο άνθρωπος τι πρέπει να αποκτήσει και πώς μπορεί να ιαθεί, πρέπει να έχει φωτεινό νου και νοοτροπία θεωμένου ανθρώπου.

Ο άνθρωπος γιατρεύεται στην Εκκλησία

Όμως, επειδή είμαστε πεπτωκότες άνθρωποι, όλοι είμαστε γιοι του Αδάμ, και με αυτόν τον τρόπο, είμαστε μακριά από το θεωμένο άνθρωπο, δεν ξέρουμε προς τα πού πρέπει να πορευόμαστε και πώς να γιατρευτούμε. Για αυτόν το λόγο, ο Θεός δημιούργησε την Εκκλησία Του, στην οποία, με τη βοήθεια των ανθρώπων που έχουν ενωθεί μαζί Του, γιατρεύει τους υπόλοιπους εμάς, που υπακούμε, που ακολουθούμε αυτήν την θεραπευτική μέθοδο, αυτήν τη συνταγή ίασης της προσωπικότητας του ανθρώπου.

Οπότε, αδέλφια, οι εντολές του Θεού δεν είναι απεύθυνση του προϊστάμενου προς τους υφιστάμενους. Οι εντολές του Θεού είναι απεύθυνση του Ιατρού και Πατέρα προς τα αγαπημένα Του τέκνα, που είναι άρρωστα.

Οι θεραπευτές της Εκκλησίας

Εκείνοι μέσω των οποίων εφαρμόζεται αυτή η θεραπευτική μέθοδος ίασης της ανθρώπινης προσωπικότητας είναι οι ιερείς και οι άνθρωποι που πλησίασαν τον Θεό. Από τη μια πλευρά, είναι οι ιερείς, με τη θεσμική τους ιδιότητα, και από την άλλη, οι άνθρωποι της αγίας ζωής που έχουν αποκτήσει τη χάρη, δηλαδή, εκείνοι, στους οποίους ο Θεός απευθείας έχει αποκαλύψει αυτήν την επιστήμη της ίασης των ανθρώπινων ψυχών.

Οι ιερείς, λόγω της χειροτονίας τους, μπορούν να πραγματοποιούν αυτή την ίαση, πρώτα από όλα, μέσω των Μυστηρίων της Εκκλησίας και μέσω της πνευματικής καθοδήγησης, ενώ οι άνθρωποι της αγίας ζωής γιατρεύουν την ψυχή μέσω της δύναμης της χάριτος, μέσω των πνευματικών χαρισμάτων και μέσω των γνώσεων, που έχουν αποκτήσει.  

Τον πνευματικό (θεραπευτή) πρέπει να τον ψάχνει κανείς

Λοιπόν, είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε ότι εμείς οι ίδιοι πρέπει να ψάχνουμε το θεραπευτή, πρέπει να ψάχνουμε το γιατρό της ψυχής που είναι ικανός να θεραπεύσει τις πνευματικές μας αρρώστιες. Όπως στη θεραπεία του σώματος ψάχνουμε το γιατρό που μας ταιριάζει, που έχει την κατάλληλη ειδικότητα για τη θεραπεία των σωματικών ασθενειών μας, έτσι και στη θεραπεία της ψυχής πρέπει να ψάχνουμε τον κατάλληλο για μας θεραπευτή, και αυτός να είναι ο πνευματικός που πρέπει να βρούμε.

Η χάρη της άφεσης των αμαρτιών

Είπαμε ότι, από θεσμική άποψη, οι ιερείς έχουν από τον Θεό αυτή την χάρη να δένουν και να λύνουν, δηλαδή να μας γιατρεύουν. Τώρα ας το κοιτάξουμε από την πλευρά της χάριτος και να πούμε ότι με τον πνευματικό είναι πολύ σημαντικό να συναντιέται κανείς συχνά. Όπως έχουμε οικογενειακό γιατρό, ο οποίος μας παρακολουθεί ή πρέπει να μας παρακολουθεί συνέχεια και χρειάζεται τακτικά να βλέπει τις εξετάσεις μας, έτσι και ο πνευματικός γιατρός πρέπει να παρακολουθεί την πνευματική μας εξέλιξη μέσα στο χρόνο.

Να κρατάμε στενή επαφή με τον πνευματικό

Γι΄ αυτό, είναι πολύ καλό ο πνευματικός να είναι σε κοντινή απόσταση, έτσι που να μπορούμε να τον επισκεπτόμαστε, να έχουμε προσωπική επαφή μαζί του, αλλά σήμερα αυτό μπορούμε να το επιτύχουμε και με τη βοήθεια διάφορων τεχνολογικών μέσων.

Και όμως, να τονίσω ακόμα μια φορά, το καλύτερο είναι να επικοινωνούμε πρόσωπο με πρόσωπο. Αν δεν είναι δυνατό λόγω χρόνου, πανδημίας ή μεγάλων αποστάσεων, είναι καλό να επικοινωνούμε με άλλα σύγχρονα μέσα. Σε κάθε περίπτωση είναι πολύ σημαντικό να προσπαθούμε ώστε η επαφή με τον πνευματικό να είναι συχνή.

Οι άγιοι πατέρες και η εξομολόγηση

Πρέπει να ξέρετε ότι πολλοί άγιοι – ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, ο Άγιος Παΐσιος Βελιτσκόβσκιϊ, για να μην αναφέρω και τον Άγιο Θεόδωρο Στουδίτη (και αυτή είναι η παράδοση των αγίων πατέρων ακόμα και σήμερα, μέχρι τον Άγιο Ιωσήφ τον Ησυχαστή), μιλούσαν για την αναγκαιότητα της καθημερινής εξομολόγησης. Και στα μοναστήρια, σε αυτό το εκλεκτό πνευματικό περιβάλλον, εξομολογούνταν καθημερινά.  

Ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, που τιμάται ως πατριάρχης του Αγίου Όρους, δεν είχε σημαντικές θεολογικές σπουδές, ούτε άφησε πίσω του γραπτά έργα, κι ούτε όσο ζούσε έκανε πληθώρα θαυμάτων. Αυτό που διέκρινε τον Άγιο Αθανάσιο τον Αγιορείτη (για αυτό το λόγο και ονομάζεται κιόλας πατριάρχης του Αγίου Όρους), είναι, από τη μια μεριά, ότι ήταν υπόδειγμα για τους μοναχούς, καθώς πάντα βρισκόταν ανάμεσα στους μαθητές του και, από την άλλη, ότι τους εξομολογούσε όλους κάθε μέρα.

Συνεχίζεται...

Μοναχός Θεολόγος (Καντάρ)
Από τα ρουμανικά στα ρωσικά μετέφρασε η Ζηναϊδα Πεϊκόβα
Από τα ρωσικά στα ελληνικά μετέφρασε η Αναστασία Νταβίντοβα

Πηγή:https://gr.pravoslavie.ru/

«Πᾶνος»