ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Στὶς 19 Ἰανουαρίου ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησίας μας τὴν ἱερὴ μνήμη ἑνὸς ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους ὁμολογητὲς τῆς πίστεώς μας, τοῦ ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ. Μιᾶς μεγάλης μορφῆς, τὴν ὁποία ἡ Θεία Πρόνοια πρόβαλλε στὴ συγκεκριμένη καὶ κρίσιμη ἐκείνη ἐποχή, προκειμένου νὰ ὑπερασπισθεῖ καὶ νὰ σώσει τὴν Ὀρθοδοξία.
Γεννήθηκε τὸ 1392 στὴν Κωνσταντινούπολη ἀπὸ εὐγενεῖς καὶ εὐσεβεῖς γονεῖς, οἱ ὁποῖοι τὸν μεγάλωσαν καὶ τὸν ἀνάθρεψαν μὲ παιδεία καὶ νουθεσία Κυρίου. Τὸ βαφτιστικό του ὄνομα ἦταν Ἐμμανουήλ. Φρόντισαν οἱ γονεῖς του νὰ τοῦ δώσουν σπουδαῖα μόρφωση. Ἡ Ἰδιωτικὴ σχολὴ τοῦ πατέρα του ὑπῆρξε καθοριστικὴ γιὰ τὴν πνευματική του πορεία. Δυστυχῶς ἔμεινε ὀρφανὸς μὲ τὸν ἀδελφὸ του Ἰωάννη, ὁ πατέρας τους πέθανε ὅταν ἦταν ἀκόμη παιδί. Ἡ μητέρα του φρόντισε νὰ μαθητεύσει κοντὰ σὲ φημισμένους δασκάλους τῆς ἐποχῆς του, ὅπως τὸν περίφημο Ἰωάννη Χορτασμένο, τὸν μετέπειτα μητροπολίτη Σηλυβρίας καὶ τὸν γνωστὸ μαθηματικὸ καὶ φιλόσοφο Γεώργιο Γεμιστό - Πλήθωνα, πρὶν παρεκκλίνει στὸν παγανισμό.
Στὴν ἀρχὴ ὁ νεαρὸς Ἐμμανουὴλ ἀνέλαβε τὴ σχολὴ τοῦ πατέρα του καὶ τῆς ἔδωσε αἴγλη, συγκεντρώνοντας σὲ αὐτὴ σπουδαίους μαθητές, ὅπως τὸν Γεώργιο Σχολάριο, μετέπειτα πρῶτον οἰκουμενικὸ πατριάρχη μετὰ τὴν ἅλωση τῆς Πόλης. Ἀλλὰ ὁ θεῖος ἔρως γιὰ τὴ μοναχικὴ ζωὴ ὁδήγησε τὸν Ἐμμανουὴλ νὰ ἐγκαταλείψει τὴ σχολὴ καὶ τὰ ἐγκόσμια καὶ νὰ γίνει μοναχός, παίρνοντας τὸ ὄνομα Μᾶρκος. Ἀποσύρθηκε στὴ νῆσο Ἀντιγόνη στὰ Πριγκιποννήσια, ὅπου ἀσκήθηκε ἐκεῖ γιὰ δύο χρόνια. Κατόπιν ἐγκαταβίωσε στὴ Ἱερὰ Μονὴ τοῦ ἁγίου Γεωργίου τῶν Μαγγάνων τῆς Κωνσταντινούπολης, ὅπου συνέχισε τὴν ἄσκησή του καὶ χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, κατόπιν πιέσεων. Ἀπέκτησε τὴ φήμη τοῦ καλοῦ πνευματικοῦ, στὸν ὁποῖο συνέρρεαν χιλιάδες ἄνθρωποι νὰ ζητήσουν τὴ βοήθειά του. Ἐκεῖ ἔγραψε ὁ ἅγιος Μᾶρκος τὰ περισσότερα ἀπὸ τὰ θεολογικὰ καὶ ἀντιαιρετικὰ ἔργα του, κυρίως ἐναντίον τῶν αἱρετικῶν Λατίνων καὶ τῶν ἀντιπάλων τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ.
Στὰ 1436 ὁ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας τὸν διόρισε ἀντιπρόσωπό του στὴ σύνοδο ποὺ συγκλήθηκε γιὰ τὴν ἕνωση τῶν Ἐκκλησιῶν. Τὸν ἴδιο χρόνο ὁ αὐτοκράτορας Ἰωάννης Παλαιολόγος τὸν ἀνάγκασε νὰ δεχτεῖ τὸν χηρεύοντα μητροπολιτικὸ θρόνο τῆς Ἐφέσου. Παράλληλα ὁ αὐτοκράτορας τὸν ὅρισε γενικὸ ἔξαρχο τῆς συνόδου, ἐπειδὴ τὸν ἐκτιμοῦσε καὶ ἔλπιζε ὅτι θὰ εἶχε πρωταγωνιστικὸ ρόλο στὴν κρίσιμη ἐκείνη σύνοδο. Ἔτσι ὁ ἅγιος Μᾶρκος ἀναγκάστηκε νὰ ἀκολουθήσει τὴν ὀρθόδοξη ἀντιπροσωπεία καὶ τὸν αὐτοκράτορα στὴν Φεράρα τῆς Ἰταλίας, ὅπου ἄρχισαν οἱ ἐργασίες τῆς συνόδου. Πῆγε μὲ τίς καλύτερες προθέσεις ἔναντι τῶν ἄτεγκτων παπικῶν, οἱ ὁποῖοι ἄρχισαν τοὺς ἐκβιασμοὺς γιὰ τὴν ἕνωση μὲ τοὺς δικούς τους ὅρους, προκειμένου νὰ βοηθήσουν τὸ Βυζάντιο, τὸ ὁποῖο κινδύνευε ἀπὸ ὥρα σὲ ὥρα νὰ πέσει στὰ χέρια τῶν Ὀθωμανῶν.
Πολλοὶ ὀρθόδοξοι εἶχαν παρεξηγήσει τὴ στάση τοῦ ἁγίου Μάρκου γιὰ ἐνδοτισμό. Ἀλλὰ γρήγορα φάνηκε ἡ βαθιὰ προσήλωσή του στὴν Ὀρθοδοξία. Ὁ ἅγιος Μᾶρκος μὲ σαφήνεια καὶ κρυστάλλινο λόγο ἄρχισε νὰ ἀναιρεῖ μία πρὸς μία τίς κακοδοξίες τῶν Λατίνων, οἱ ὁποῖες ἦταν τὸ ἐμπόδιο γιὰ τὴν πολυπόθητη ἕνωση τῶν δύο Ἐκκλησιῶν. Αὐτὸ ἐνθουσίασε τοὺς ὀρθοδόξους καὶ προσωπικὰ τὸν αὐτοκράτορα, ὁ ὁποῖος ἔλπιζε ὅτι θὰ ἔπειθε τοὺς αἱρετικοὺς Λατίνους. Ἀντίθετα δημιούργησε ἀντιπάθεια καὶ ἀγανάκτηση στοὺς Λατίνους, οἱ ὁποῖοι ἔμεναν πεισματικὰ ἀμετακίνητοι στὶς θέσεις τους καὶ ἄρχισαν νὰ μεταχειρίζονται πλάγιους, σκοτεινοὺς καὶ ἀνήθικους τρόπους νὰ σταματήσουν τὸν ἅγιο Μᾶρκο. Ἄρχισαν νὰ ἐφαρμόζουν τακτικὴ ψευδολογιῶν καί συκοφαντιῶν. Κυκλοφόρησαν μάλιστα καὶ φυλλάδιο μὲ λίστα 54ων ὑποτίθεται αἱρετικῶν δοξασιῶν τῶν Ὀρθοδόξων!
Ἡ ἐκβιαστικὴ καὶ ἀνήθικη στάση τῶν Λατίνων ἐξόργισε τοὺς Ὀρθοδόξους, οἱ ὁποῖοι εἶχαν συνταχθεῖ γύρω ἀπὸ τὸν ἅγιο Μᾶρκο. Ὁ αὐτοκράτορας πίεζε νὰ ὑπογραφεῖ ἡ ἕνωση, διότι ἡ ἐπέλαση τῶν Ὀθωμανῶν γινόταν πιὸ ἀσφυκτική, γι᾿ αὐτὸ καὶ κάποιοι Ὀρθόδοξοι δραπέτευσαν νὰ ἀποφύγουν τίς ἀφόρητες πιέσεις. Γι᾿ αὐτὸ ἡ σύνοδος μεταφέρθηκε στὴ Φλωρεντία γιὰ νὰ ἀποφευχθοῦν δραπετεύσεις. Παράλληλα οἱ Λατῖνοι ἄρχισαν τοὺς ὠμοὺς ἐκβιασμούς, στερῶντας καὶ αὐτὴ τὴν τροφὴ στοὺς ἄτεγκτους Ὀρθοδόξους! Πολλοὶ πέθαναν ἀπὸ τίς στερήσεις καὶ τίς κακουχίες καὶ πολλοὶ αὐτομόλησαν στοὺς Λατίνους, ὅπως ὁ γνωστὸς ἐπίσκοπος Νικαίας Βησσαρίων, ὁ ὁποῖος ἀναγορεύτηκε προκλητικὰ καρδινάλιος! Γιὰ τὸν ἅγιο Μᾶρκο οἱ Λατῖνοι διέδωσαν τὴ φήμη ὅτι τρελάθηκε καὶ πὼς δὲν ἔπρεπε νὰ τὸν παίρνουν πιὰ στὰ σοβαρά! Μάλιστα ὅταν ἀποκάλεσε τοὺς παπικοὺς αἱρετικοὺς ἀπειλήθηκαν ἐπεισόδια καὶ κάποιοι χειροδίκησαν ἐναντίον του!
Μετὰ ἀπὸ ἀφόρητες πιέσεις στὶς 5 Ἰουλίου τοῦ 1439 ὑπογράφηκε ἡ ἕνωση κατόπιν ἀφόρητων πιέσεων τῶν Ὀρθοδόξων, οἱ ὁποῖοι ὑπέγραψαν ἀπό τὸ φόβο τοῦ αὐτοκράτορα, σύμφωνα μὲ τίς ἐπιταγὲς τῶν παπικῶν. Περιχαρεῖς οἱ παπικοὶ πῆγαν στὸν πάπα νὰ τοῦ ἀναγγείλουν τὴν ἕνωση, ἀλλὰ ὅταν ἐκεῖνος πληροφορήθηκε ὅτι δὲν ὑπέγραψε ὁ ἅγιος Ἐφέσου Μᾶρκος, ἀναφώνησε: «λοιπὸν ἐποιήσαμεν οὐδέν»! Γεμᾶτος ὑπεροψία καὶ ἀπερίγραπτο θυμὸ ἀπαίτησε ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα νὰ δικάσει τὸν ἅγιο Μᾶρκο καὶ νὰ τὸν καθαιρέσει!
Ἀλλὰ ἡ ἐπιστροφὴ τῶν Ὀρθοδόξων στὴν Κωνσταντινούπολη ἔκρυβε μεγάλη ἔκπληξη γι᾿ αὐτούς. Στὴν προκυμαία τους περίμενε σύσσωμος ὁ πιστὸς λαὸς τῆς Βασιλεύουσας, ὁ ὁποῖος τοὺς ἀναθεμάτιζε γιὰ τὴν προδοσία τους νὰ ὑπογράψουν τὴν ἕνωση! Ἀντίθετα ὑποδέχτηκαν τὸν ἅγιο Μᾶρκο ὡς ὁμολογητή τῆς Ἐκκλησίας!
Ὁ ἅγιος Μᾶρκος μετέβηκε στὴν Ἔφεσο, ὅπου ποίμανε τὴν τουρκοκρατούμενη ἐπισκοπή του γιὰ λίγο καιρό. Οἱ ἑνωτικοὶ σὲ συνεργασία μὲ τοὺς τούρκους θέλησαν νὰ τὸν σκοτώσουν καὶ ὁ ἅγιος Μᾶρκος κατάκοπος καὶ ἄρρωστος ἀποφάσισε νὰ ἀποσυρθεῖ στὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅμως τελικὰ περνῶντας ἀπὸ τὴ Λῆμνο ἀναγνωρίστηκε καὶ συνελήφθῃ καὶ φυλακίστηκε γιὰ δύο χρόνια κατὰ διαταγὴ τοῦ αὐτοκράτορα. Κατόπιν ἐγκαταβίωσε στὴ Μονὴ τῶν Μαγγανῶν στὴν Κωνσταντινούπολη ὅπου ἔδινε τὸν ἀντιπαπικό του ἀγῶνα. Κοιμήθηκε στὶς 23 Ἰουνίου 1444 σὲ ἡλικία μόλις 52 ἐτῶν. Ἡ Ἐκκλησία μας τὸν ἀνακήρυξε ἀμέσως ἅγιο καὶ ὁμολογητή. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στὶς 19 Ἰανουαρίου.
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου