Σάββας Ἠλιάδης: Ὁ Συσχηματισμός μετά τοῦ «αἰῶνος» καί ἡ ἀπάτη αὐτοῦ, τοῦ ἀπατεῶνος!

Ἐκπέσαμε! Ἐκπέσαμε τῆς ὁδοῦ καὶ τοῦ προορισμοῦ μας! Ἐπτωχεύσαμεν σφόδρα! Συσχηματιστήκαμε μετὰ τοῦ παρόντος αἰῶνος, τοῦ ἀπατεῶνος καὶ εἰσπράττουμε τὰ ἐπίχειρα αὐτῆς τῆς ἐκπτώσεως. 

Σύμφωνα μέ τὴν διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἀλλὰ καὶ τῆς ἁγίας Παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ προορισμὸς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι νὰ γίνει, μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, «σύμμορφος τῆς εἰκόνος τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ». (Ρωμ. 8,29). 

Ἢ ὅπως ἀκριβῶς λέει ὁ ἅγιος Θεοφύλακτος Βουλγαρίας: «Αὐτὸ ποὺ εἶναι ὁ Μονογενὴς Υἱὸς κατὰ φύση, αὐτὸ νὰ γίνει ὁ ἄνθρωπος κατὰ χάρη». Πῶς ὅμως μᾶς τὸ δίδαξαν αὐτὸ οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας; Μᾶς τὸ δίδαξαν, πολιτευόμενοι κατὰ τὶς ἐντολὲς τοῦ Εὐαγγελίου.

Λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «... καὶ μὴ συσχηματίζεσθαι τῷ αἰῶνι τούτῳ, ἀλλὰ μεταμορφοῦσθαι τῇ ἀνακαινώσει τοῦ νοὸς ὑμῶν, εἰς τὸ δοκιμάζειν ὑμᾶς τί τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὸ ἀγαθὸν καὶ εὐάρεστον καὶ τέλειον». (Ρωμ. 12,2).

«... καὶ μὴ συσχηματίζεσθαι τῷ αἰῶνι τούτῳ, ἀλλὰ μεταμορφοῦσθαι τῇ ἀνακαινώσει τοῦ νοὸς ὑμῶν...». Ὁ ἅγιος Νικόδημος γράφει: 

«Ἀκολουθῶντας αὐτὸν τὸν κανόνα, θὰ μπορέσουμε νὰ κατορθώσουμε τὴν λογικὴ λατρεία, ἡ ὁποία δὲν εἶναι μόνο ὅταν γίνεται πρὸς τὸν Θεὸ μὲ καὶ δοξολογίες καὶ εὐχαριστίες ἀλλὰ μαζὶ καὶ ἡ κατὰ Χριστὸν πολιτεία. Ὅταν ὁ χριστιανὸς γιὰ κάθε του ἔργο καὶ λόγο ἀγωνίζεται καὶ στέκεται μπροστὰ στὸν Θεό, ὅπως ὁ ἀρχιερέας στέκεται μετὰ φόβου μπροστὰ στὸ ἅγιο Βῆμα καὶ στὸ θυσιαστήριο. 

Νὰ μὴν συσχηματιζόμαστε μὲ τὰ πράγματα τοῦ παρόντος αἰῶνος, διότι κανένα ἀπὸ αὐτὰ δὲν εἶναι σίγουρο καὶ σταθερό, ἀλλὰ ὅλα εἶναι προσωρινὰ καὶ ἔχουν μόνο τὸ σχῆμα του «εἶναι» ἀλλὰ ὄχι τὴν μόνιμη ὑπόσταση καὶ οὐσία. Μὴν λοιπόν, ὁμοιώνεστε καὶ ἐσεῖς οἱ χριστιανοί, λέει, οἱ ἀθάνατοι καὶ παντοτινοί, μὲ τὸν πρόσκαιρο καὶ ἀνυπόστατο αὐτὸν αἰῶνα οὔτε νὰ πιστεύετε αὐτὰ ποὺ πιστεύει, ἀλλὰ νὰ μεταμορφώνεστε μὲ τὸν παντοτινὸ ἀνακαινισμὸ τοῦ νοῦ σας, δηλαδὴ πάντοτε νὰ ἀνανεώνετε τὸν ἑαυτό σας».

Τί σημαίνει ὅμως «μεταμόρφωση» καὶ τί «συσχηματισμός»; Γιατί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος χρησιμοποίησε τὸ ρῆμα «συσχηματίζεσθαι» γιὰ τὸν κόσμο, ἐνῶ γιὰ τὴν ἀλλαγὴ καὶ τὴν ἀνανέωση χρησιμοποίησε τὸ «μεταμορφοῦσθαι»; Διότι, μορφὴ σημαίνει κάτι μᾶλλον περισσότερο ἐσωτερικὸ καὶ περισσότερο καθορισμένο, παρὰ τὸ σχῆμα ἢ ἡ ἐξωτερικὴ ἐμφάνιση. 

Λέει ὁ Θεοδώρητος: «Ἡ λέξη μορφὴ δηλώνει τὴν ἀληθινὴ σημασία τῶν πραγμάτων, ἡ δὲ λέξη σχῆμα σημαίνει πρᾶγμα τὸ ὁποῖο διαλύεται, χάνεται εὔκολα». Ἐπίσης ὁ ἴδιος: «Σχήματα ὀνομάζει τὰ πράγματα τῆς παρούσας ζωῆς, ὅπως τὸν πλοῦτο, τὴν ἐξουσία καὶ καθετί ἄλλο, ποὺ κάνει τὸν ἄνθρωπο νὰ ξεχωρίζει μέσα στήν ὑπερηφάνεια». 

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μᾶς φωτίζει περισσότερο, ἀναλύοντας τὶς ἔννοιες: «Τὸ τοῦ παρόντος αἰῶνος τὸ ὀνόμασε σχῆμα, διότι δὲν ἔχει τίποτε ποὺ νὰ τοῦ δίνει διάρκεια, οὔτε εἶναι σταθερὸ καὶ μόνιμο, ἀλλὰ ὅλα τὰ ἔχει πρόσκαιρα. Γι᾿ αὐτὸ καὶ εἶπε «μ᾿ αὐτὸν τὸν αἰῶνα». Μ᾿ αὐτὸ μὲν θέλοντας νὰ φανερώσει τὸ φθαρτὸ τοῦ πράγματος, διὰ δὲ τοῦ «σχήματος» νὰ φανερώσει κάτι, κατ᾿ οὐσία ἀνύπαρκτο ... Ἡ ἀρετὴ ὅμως δὲν ἔχει σχῆμα ἀλλὰ ἕνα εἶδος μορφῆς ἀληθινῆς μὲ φυσικὸ κάλλος». 

Πολὺ χαριτωμένα δὲ ὁ πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γεννάδιος ἑρμηνεύει: «Μὴν συνταιριάζετε τὴν προσωπική σας ζωὴ μὲ τὸ σχῆμα τοῦ κόσμου, ὅπως συμβαίνει μὲ τὴ φυσικὴ συμπεριφορὰ τῶν ὑγρῶν, τὰ ὁποῖα παίρνουν τὸ σχῆμα του κάθε σκεύους μέσα στὸ ὁποῖο ρίχνονται». Γι᾿ αὐτὸ λοιπὸν χρησιμοποίησε γιὰ μὲν τὸν αἰῶνα τὸ «μὴ συσχηματίζεσθε», γιὰ δὲ τὸν νοῦ «οὐκ εἶπε μετασχηματίζου, ἀλλὰ μεταμορφοῦ»(Ι. Χρυσόστομος).

Συνεχίζει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, σχετικὰ μὲ τὴν ἀνακαίνισή μας, τὴν ἐπιστροφὴ τοῦ νοῦ καὶ τῆς καρδιᾶς στὴν ἀρετή: «Ἄν, λόγου χάριν, ἁμάρτησες χριστιανέ, μάθε πὼς πάλιωσες ἔτσι τὴν ψυχή σου καὶ γι᾿ αὐτὸ ἀνανεώσου πάλι μὲ τὴν μετάνοια. Ἄν κατόρθωσες κάποια ἀρετή, βιάσου, νὰ κατορθώσεις καὶ ἄλλη μεγαλύτερη. Ἔτσι γίνεσαι πάντοτε καινούριος, πάντοτε μεταμορφούμενος στὸ καλύτερο καὶ ἀλλοιώνεσαι τὴν καλὴ ἀλλοίωση. Δὲς δέ, ἀναγνώστη, ὅτι γιὰ μὲν τὸν κόσμο ὁ Παῦλος εἶπε «τὸ σχῆμα», γιὰ νὰ φανερώσει τὸ εὐδιάλυτο καὶ προσωρινό του. Γιὰ δὲ τὴν ἀρετὴ εἶπε τὸ «μορφή», γιὰ νὰ φανερώσει ὅτι ἡ ἀρετὴ ἔχει καθ᾿ ἑαυτὴν φυσικὸ κάλλος καὶ δὲν χρειάζεται τὰ ἐξωτερικὰ σχήματα καὶ τοὺς καλλωπισμούς. 

Ἐπειδή, ὁ μὲν κόσμος δὲν εἶναι, ἀλλὰ σχηματίζεται καὶ ὑποκρίνεται πὼς εἶναι κάποιο ὡραῖο πρᾶγμα, γιὰ νὰ κλέψει τὴν αἴσθηση καὶ νὰ μᾶς ἐξαπατήσει, ἐνῶ ἡ ἀρετὴ δείχνει τὴν δική της φυσικὴ μορφή, χωρὶς καμιὰ προσποίηση ἢ ὑποκρισία. Ὀφείλουμε, λοιπόν, ἐμεῖς οἱ χριστιανοὶ νὰ μὴν σταματᾶμε ποτέ, ἀλλὰ πάντοτε νὰ μεταμορφωνόμαστε ὡς πρὸς τὴν ἀρετὴ καὶ τὴν πνευματικὴ γνώση καὶ πάντοτε νὰ γινόμαστε καινούριοι καί, ἀπὸ τὸ κακὸ νὰ ἀλλοιωνόμαστε στὸ καλό, ἀπὸ δὲ τὴν κατώτερη γνώση νὰ ἀνεβαίνουμε στὴν ἀνώτερη καὶ ἀπὸ τὴν μικρότερη ἀρετὴ νὰ προκόβουμε στὴν μεγαλύτερη».

«εἰς τὸ δοκιμάζειν ὑμᾶς τί τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὸ ἀγαθὸν καὶ εὐάρεστον καὶ τέλειον»: 

Τέλος, ὁ ἅγιος Νικόδημος μᾶς διδάσκει πώς, ὅταν ὁ νοῦς εἶναι πεπαλαιωμένος ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὴν ἀγνωσία, δὲν γνωρίζει ποιὸ εἶναι τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Οὔτε καταλαβαίνει πὼς θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι νὰ ζοῦμε μὲ ταπεινοφροσύνη, μὲ πτωχεία, μὲ πένθος καὶ πόνο καρδιᾶς καὶ μὲ ἄλλα θεοφιλῆ ἔργα, τὰ ὁποῖα νομοθετήθηκαν στὸ ἅγιο Εὐαγγέλιο καὶ μάλιστα ἐκεῖνα ποὺ περιέχονται στοὺς Μακαρισμούς. 

Ὅποιος ἀνανεωθεῖ κατὰ τὸ πνεῦμα καὶ τὸν νοῦ, αὐτὸς γνωρίζει ποιὸ εἶναι τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου, ὄχι μόνο τὸ ἀγαθὸ ἀλλὰ καὶ τὸ εὐάρεστο. Διότι, πολλὰ πράγματα εἶναι ἀγαθά, ἀλλὰ δὲν εἶναι εὐάρεστα ἢ γιατί γίνονται σὲ καιρὸ ἀκατάλληλο ἢ ἀπὸ ἀκατάλληλο πρόσωπο. Ὅταν τὸ καταλάβουμε αὐτό, ὅτι τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι καὶ ἀγαθὸ καὶ εὐάρεστο, τότε πρέπει νὰ βιαστοῦμε, ὥστε νὰ γίνεται τὸ θέλημά του καὶ τέλειο καὶ ἀνελλιπές.

Βοηθήματα: 1. Π. , Ὑπόμνημα εἰς τὰς ἐπιστολὰς τῆς Κ. Διαθήκης τ. Α'
2. Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, Ἑρμηνεία εἰς τὰς ΙΔ' Ἐπιστολὰς τοῦ Ἀπ. Παύλου, τ. Α'

Σάββας Ἠλιάδης
Δάσκαλος
Κιλκίς, 30-3-2020 

«Πᾶνος»