Ἀριστείδης Π. Δασκαλάκης: «Ὁ λέων τῆς Ὀρθοδοξίας»

Τὴν Β' Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν, προέκταση τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας, μετὰ τὴν ἀναστήλωση τῶν εἰκόνων καὶ τὰ ἀναθέματα (ὅσοι πιστοί, στὴν παράδοση τῆς ἐκκλησίας κληρικοί τὰ ἀνέγνωσαν), δηλαδὴ μετὰ ἀπ᾿ τὴ νίκη κατὰ τῆς πολύχρονης αἵρεσης καὶ τὴν οἰωνεί ἀποτείχιση ἀπ᾿ τοὺς αἱρετικούς, ἡ Ὀρθοδοξία καθαρὴ πλέον ἀπ᾿ τοὺς μιαροὺς ἐπισκόπους καὶ τοὺς προβατόσχημους λύκους, ὑποδέχεται τὸν λέοντα τοῦ δόγματος, τὸν Ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ, τὸν Μέγα Ἐπίσκοπο Θεσσαλονίκης.

Μιὰ πράξη συμβολικὴ καὶ ἀποφασιστική, καθ᾿ ὅτι ἡ μέρα αὐτὴ ἀποτελεῖ συνέχεια τῆς νίκης ἐναντίον τῆς πλάνης. Δὲν εἶναι νίκη προσώπων ἢ παρατάξεων, ἀλλὰ εἶναι ἡ νίκη τῆς Πίστεως.

Τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, ὁ Παράκλητος, ποὺ ἐστάλει στὸν κόσμο, μετὰ τὴν Ἀνάληψη τοῦ Κυρίου στοὺς Οὐρανούς, ἔχει κατηγορηθεῖ καὶ ἀπαξιωθεῖ πολλάκις ἀπ᾿ τὶς αἱρέσεις.

Δὲν ὑπάρχει κανεὶς Βυζαντινὸς Θεολόγος τῶν μέσων χρόνων, ποὺ δὲν ἔλαβε μέρος, μὲ τὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλο τρόπο, στὴν ἀτέλειωτη διαμάχη γιὰ τὴν ἐκπόρευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (π. J.Meyendorff).

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς δρομέας στὴ σκυταλοδρομία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία ἀρχίζει μὲ τοὺς Ἀποστόλους, τοὺς Ἀποστολικοὺς Πατέρες, μὲ πρῶτον τὸν Ἅγιο Ἰγνάτιο Ἀντιοχείας, συνεχίζεται μὲ τὸν Ἅγιο Εἰρηναῖο τὸν Ἅγιο Κυπριανὸ καὶ φθάνει στὸ Μέγα Ἀθανάσιο, τοὺς Καππαδόκες Πατέρες, τοὺς Κυρίλλους, τῶν Ἱεροσολύμων καὶ τῆς Ἀλεξανδρείας, καὶ συνεχίζεται μὲ τὸν Μάξιμο τὸν Ὁμολογητή, τὸν Μέγα Φώτιο τὸν 9ο αἰῶνα, γιὰ νὰ κορυφωθεῖ τὸν 14ο αἰῶνα στὸν Ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ καὶ ἐν συνεχείᾳ στοὺς ἁγίους Κολλυβάδες Πατέρες, τοὺς ἡσυχαστὲς τοῦ 18ου αἰῶνα.

Ὁ Ἅγιος τιμᾶται λόγῳ τῶν θαυμάτων τὰ ὁποῖα ποιοῦσε καὶ ὄχι λόγῳ τῆς παιδείας του, οὔτε λόγῳ τῶν κορυφαίων συγγραμμάτων του.

Θεολόγος τῆς ἀσκήσεως, τῆς μετανοίας καὶ ὄχι ὁ Θεολόγος τῶν πτυχίων καὶ τῶν πανεπιστημιακῶν τίτλων ἀλλὰ καὶ τῶν παπικῶν διακρίσεων.

Συνεχιστὴς τῶν Ἁγίων Πατέρων. Σύνοδοι κατεδίκασαν τὸν Ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ, γιατί δὲν ἦταν πρόθυμος νὰ ὑπηρετήσει τὰ συμφέροντα τῶν ἰσχυρῶν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χώρου καὶ τῆς πολιτείας. Φυλακίστηκε, διώχτηκε γιὰ τὸν Χριστό. Γιὰ τὴν Ἀλήθεια.

Δὲν εἶναι σπάνιο τὸ φαινόμενο, Σύνοδοι ποὺ θεωροῦνται Ὀρθόδοξες, νὰ ἀθωώνουν τοὺς ἐνόχους καὶ νὰ καταδικάζουν τοὺς Ἁγίους.

Καὶ ἰδιαιτέρως, τοὺς ὑπερασπιστὲς τοῦ δόγματος, τὸ ὁποῖο δὲν ἀποτελεῖ ὑπόθεση μόνο τῶν «ἐπαγγελματιῶν» Θεολόγων, ἀλλὰ ὁλόκληρου τοῦ σώματος τῆς ἐκκλησίας.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἀποτελεῖ ἄξιο συνεχιστῆ τοῦ Μ. Φωτίου, ὁ ὁποῖος πρῶτος ἀντελήφθη τὴν ἀλλοτρίωση τοῦ Δυτικοῦ Χριστιανισμοῦ, καὶ τὴν ἀπομάκρυνσή του ἀπ᾿ τὸ ἁγιοπατερικὸ πνεῦμα. Κι αὐτὸ φαίνεται ἰδιαιτέρως στὸ ἔργο του «Περὶ τῆς μυσταγωγίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος», ποὺ εἶναι πηγὴ μέχρι σήμερα στὴ διδασκαλία καὶ στὰ συγγράμματα ὅλων τῶν θεολόγων περὶ Ἁγίου Πνεύματος. Καὶ καταδικάζει τῆς αἵρεση τοῦ Filioque στὴν 8η Οἰκουμενικὴ Σύνοδο. Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ὁ πατέρας τῆς 9ης Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἀνοίγει περισσότερο τὸ δρόμο. Εἶχε δὲ τὶς προκλήσεις τοῦ Καλαβροῦ Βαρλαάμ, ὥστε νὰ συλλάβει τὴν πλήρη ἀλλοτρίωση τῆς Δυτικῆς Θεολογίας.

Ἀνακεφαλαιώνει τοὺς Ἁγίους Πατέρες ὅλων τῶν ἐποχῶν.

Πρωταγωνιστὴς τῆς ἀντίστασης τῶν Ὀρθοδόξων, ἀπέναντι στὶς παπικὲς καὶ σχολαστικὲς προκλήσεις ἔναντι τῶν ἡσυχαστῶν.

Ἡγετικὴ μορφὴ τῆς σύγκρουσης τῶν δύο παραδόσεων, Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως.

Δέχεται πρῶτον τὴν διάκριση οὐσίας καὶ ἐνέργειας στὸ Θεό, τὴν ὀνομάζει «διάκρισιν θεοπρεπῆ καὶ ἀπόρρητο», ποὺ εἶναι ἡ προϋπόθεση τῆς θεώσεως.

Ἐὰν ἀρνηθοῦμε, ὅπως ὁ σχολαστικισμός, - ἡ θεολογία τοῦ παπισμοῦ δηλαδή-, τὴ διάκριση οὐσίας καὶ ἐνέργειας μένει μετέωρο τὸ θέμα τῆς θεώσεως. Πὼς θεούμεθα; Ὁ σκοπός, ὁ ἀπόλυτος σκοπὸς καὶ προορισμὸς κάθε ἀνθρώπου, ὄχι μόνο τῶν χριστιανῶν, εἶναι ἡ θέωση. Κάθε ἄνθρωπος νὰ φτάσει στὴ θέωση. «Ὁ Θεὸς πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν» (Α' Τιμ. 2, 4). 

Ἡ «ἐπίγνωση τῆς ἀληθείας» εἶναι ἡ θέωση. Νὰ ἑνωθοῦμε μὲ τὴν ἄκτιστη Χάρη τοῦ Θεοῦ. Μὲ τὴν οὐσία τοῦ Θεοῦ δὲν ὑπάρχει δυνατότητα ἑνώσεως. Ὑπερβαίνει πᾶσα κατάληψη ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ. Ἑνωνόμαστε μὲ τὴν ἄκτιστη Χάρη καὶ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ὁπότε, ἂν δὲν ὑπάρχει αὐτὴ ἡ ἐνέργεια, ἀλλὰ ἡ ἐνέργεια εἶναι κτιστή- ἡ μεγαλύτερη βλασφημία μετὰ τὸ Filioque- δὲν εἶναι δυνατὴ ἡ σωτηρία. Ἐκεῖ μᾶς ὁδηγοῦν οἱ αἱρέσεις καὶ οἱ «Ὀρθόδοξοι» ὀπαδοί τους. Στὴν ἀπώλεια τῆς σωτηρίας.

Κτιστὴ ἐνέργεια σημαίνει, ἔχει ἀρχὴ καὶ τέλος. Πὼς θὰ σὲ σώσει κάτι ποὺ ἔχει ἀρχὴ καὶ τέλος; Ἡ ἐνέργεια τῆς Ἁγίας Τριάδος, οὔτε ἀρχὴ ἔχει, οὔτε τέλος. Εἶναι ἄναρχη καὶ ἀτελεύτητη, ὅπως ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ.

Ἀντιμέτωπος μὲ τοὺς σχολαστικοὺς τοῦ Βυζαντίου, τῆς Ρωμανίας, λατινίζοντες, ποὺ ρίχνουν λάδι στὴ φωτιὰ καὶ διασπείρουν πλάνες. Κύριοι ἐκπρόσωποι ὁ Βαρλαάμ ὁ Καλαβρός καὶ ὁ Γρηγόριος Ἀκίνδυνος ἢ Πολυκίνδυνος, ὅπως τὸν ἔλεγαν, ὁ μαθητής του.

Ὁ Βαρλαάμ καὶ ὁ Ἀκίνδυνος ἀλλὰ καὶ οἱ ἄλλοι ὀπαδοί τους, μετέφεραν τὴν δυτικὴ ἀλλοτρίωση στὴν Ἀνατολή. Ἤδη στὴ Δύση εἶχε διαμορφωθεῖ ἕνας ἄλλος Χριστιανισμός, εἶχε ἀλλάξει ἡ οὐσία τοῦ Χριστιανισμοῦ μὲ τὴν ἐκκοσμίκευσή του .

Μιὰ ἐκκοσμίκευση ποὺ σαρκώνεται καὶ κορυφώνεται στὴν δημιουργία τοῦ παπικοῦ κράτους.

Ἐμεῖς σήμερα, μὲ ποιὸν Πάπα μιλοῦμε; Μὲ τὸν Πάπα ἐπίσκοπο ἢ Πατριάρχη.

Σήμερα δὲν ὑπάρχουν καὶ πολλοὶ ἀκίνδυνοι, ἀλλὰ κυρίως ἐπικίνδυνοι κληρικοὶ ἀλλὰ καὶ λαϊκοί, ποὺ μὲ τὴν ἀπάθειά τους στὴ λαίλαπα τοῦ οἰκουμενισμοῦ, λόγῳ δαιμονικῆς ὑπακοῆς, στρεβλωμένης ἀγαπολογίας καὶ ἀδιανόητης φοβίας περὶ σκανδαλισμοῦ τῶν πιστῶν, γίνονται ἀρωγοὶ τῆς ἐπέλασης τῶν παπικῶν καὶ κάθε φύσεως αἱρετικῶν ἐναντίον τῆς Ὀρθοδοξίας.

Ἡ Δύση καὶ ὅλος ὁ Χριστιανισμὸς εἶχε ἀλλοτριωθεῖ σὲ σημεῖο ποὺ νὰ λέει ὁ Ντοστογιέφσκυ, δύο φορές, στοὺς ἀδελφοὺς Καραμάζωφ καὶ στὸν Ἠλίθιο: «Μὲ τὸν ἄθεο, μὲ τοὺς ἀθέους μπορῶ νὰ μιλήσω, διότι ξέρω ποὺ κινεῖται ἡ σκέψη τους καὶ ὁ λόγος τους, τί πιστεύουν καὶ τί δὲν πιστεύουν. Μὲ τὸν παπισμὸ δὲν μπορῶ νὰ μιλήσω, διότι ὁ παπισμός μοῦ δίνει ἀλλοτριωμένη πίστη, «μοῦ δίνει Χριστὸ ποὺ δὲν ὑπάρχει, μοῦ δίνει τὸν Ἀντίχριστο».

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς εἶναι καὶ ὁ ὑπερασπιστὴς τοῦ μοναχισμοῦ τῆς πατερικῆς παραδόσεως, τὸν ὁποῖον πολεμοῦσε ὁ Βαρλαάμ. Ἡ Δύση εἶχε χάσει τὸν αὐθεντικὸ μοναχισμό, ὅπως εἶχε χάσει καὶ τὴν ἀληθινὴ Θεολογία. Ἡ ἀληθινὴ Θεολογία περνάει μέσα ἀπὸ τὴν ἀσκητικὴ πραγματικότητα καὶ πράξη, δηλαδὴ ἡ Θεολογία εἶναι καρπὸς ἀσκήσεως, ἀνοίγματος τοῦ ἀνθρώπου στὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ ὄχι ὑπόθεση διανοητική.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς εἶναι ὁ ὑπέρμαχος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὁ ὑπερασπιστὴς τῆς Ἀλήθειας καὶ τοῦ Ὀρθόδοξου βιώματος.

Γι' αὐτόν, ἡ διαφύλαξη τῆς μοναρχίας τοῦ Θεοῦ Πατέρα, ἡ ὁποία διασπᾶται μὲ τὸ Filioque, εἶναι πολὺ σημαντικὴ (ἀλλάζει ὁλόκληρη ἡ Ὀρθόδοξη Θεολογία) καθ᾿ ὅτι, μὲ τὴν ἐκπόρευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ εἰσάγονται δύο αἴτια καὶ παράλληλα δύο ἀρχές - δηλαδὴ ὁ Πατὴρ καὶ ὁ Υἱός - στὴν Ἁγία Τριάδα. 

Οἱ συνέπειες εἶναι πολλαπλὲς καὶ βαρύτατες. Ἄν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ, τότε καὶ ὁ Υἱὸς πρέπει νὰ εἶναι αἴτιος καὶ συγχρόνως Πατὴρ ὡς αἴτιος. Ἄν ὁ Υἱὸς ἔχει τὸ Πατρικὸ ἰδίωμα τοῦ ἐκπορεύειν ἢ θὰ εἶναι δύο τὰ αἴτια καὶ δύο τὰ αἰτιατὰ στὴν Ἁγία Τριάδα ἢ συνδραμούνται εἰς μία ὑπόσταση ὁ Πατὴρ καὶ ὁ Υἱός. 

Τελεῖται σύγχυση φύσεως καὶ ὑποστάσεως στὴν Ἁγία Τριάδα. Ἀφοῦ στὴν Ἁγία Τριάδα, ὑπάρχουν ἢ ὑποστατικά ἢ κοινὰ ἰδιώματα, ἂν τὸ ἐκπορεύειν εἶναι κοινὸ στὸν Πατέρα καὶ στὸν Υἱό, τότε θὰ εἶναι κοινὸ καὶ στὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ τετρὰς εἶναι ἡ Τριὰς καὶ τὸ Πνεῦμα ἐκπορεύει πνεῦμα ἕτερον.

Πραγματοποιεῖται ἀποξένωση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀπὸ τὴ θεία φύση, μὲ συνέπεια νὰ γίνεται δοῦλο καὶ κτιστὸ τὸ Πνεῦμα.

Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς!

Τὸν μισεῖ ἡ Δύση. Καὶ ἡ Ἀνατολὴ πλέον, ὡς πρὸς τὴν διοικοῦσα ἐκκλησία ἢ τοὐλάχιστον ἕνα μέρος της, αἰσθάνεται ἄβολα ἀπ᾿ τὴν παρουσία αὐτοῦ τοῦ ἔνδοξου Ἁγίου.

Πολλοὶ εἶναι οἱ ἐπίσκοποι ποὺ φαίνονται ἀμήχανοι ἐμπρὸς σὲ αὐτὸ τὸ ἀνάστημα.

Γιατί; Μὰ γιατί ἀναγκάζονται -ἀκόμα- ἀπ᾿ τὴν ἐκκλησιαστικὴ τάξη νὰ τὸν τιμοῦν, μὲ κούφια καὶ τυπικοὺς κι ἀνέξοδους ἐπαίνους, ἀλλὰ ἐμπράκτως νὰ μιμοῦνται καὶ νὰ ἀποδέχονται τοὺς ἐχθρούς του. Τοὺς ἐχθροὺς τῆς Ὀρθοδοξίας.

Τὸν προβάλλει λοιπὸν ἡ Ἐκκλησία κατὰ τὴ δεύτερη αὐτὴ Κυριακή, ὡς συνέχεια καὶ ἐπέκταση τῆς προηγούμενης, σὰν ἕνα εἶδος δεύτερης «Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας», διότι ἡ νίκη τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου κατὰ τῶν αἱρετικῶν δοξασιῶν τῶν δυτικῶν, θεωρήθηκε ὡς νίκη ἀνάλογη μὲ τὴ νίκη κατὰ τῶν εἰκονομάχων.

Μᾶς συμβουλεύει αὐτὸς ὁ Μέγας Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ ἀσκητής :

«νὰ ἀποφεύγουμε ὅσους δὲν παραδέχονται τὶς πατερικὲς ἐξηγήσεις, ἀλλὰ προσπαθοῦν νὰ εἰσαγάγουν τὰ ἀντίθετα μόνοι τους, καὶ τὶς μὲν λέξεις τοῦ κειμένου προσποιοῦνται ὅτι μεταχειρίζονται, τὸ δὲ εὐσεβὲς νόημα ἀπορρίπτουν· ἂς τοὺς ἀποφεύγουμε, μάλιστα περισσότερο ἀπὸ ὅσο φεύγει κανεὶς ἀπὸ φίδι.........Ἄς ἀποφεύγουμε λοιπὸν αὐτοῦ τοῦ εἴδους τοὺς ἀνθρώπους μὲ κάθε τρόπο καὶ ἂς προσφεύγουμε σὲ ὅσους διδάσκουν τὰ εὐσεβῆ καὶ σωτήρια, διότι συμφωνοῦν μὲ τὶς πατερικὲς παραδόσεις» (Ὁμιλία ΛΔ' Εἰς τὴν σεπτὴν Μεταμόρφωσιν...ΕΠΕ 10,356 ).

Μᾶς θυμίζουν κάτι αὐτὰ τὰ λόγια; Βρίσκουν ἐφαρμογὴ στὶς μέρες μας;

Μᾶς ταρακουνοῦν λόγια ὁμολογητῶν, διωκομένων κληρικῶν ἢ μᾶς συγκινεῖ ἡ προβαλλόμενη ἀπὸ μέσα ἐνημέρωσης καὶ ἀπὸ τὴν καθεστηκυία τάξη, καλλωπισμένη στείρα ρητορικὴ οἰκουμενιστῶν, πολλὲς φορὲς μειλίχιων ἱεραρχῶν ἢ θεολόγων;

Τώρα, ἐνόψει τῆς ἐπαιτείου, τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς ἐπανάστασης τοῦ 1821 ἀπέναντι στὸν Τοῦρκο, καταλαβαίνουμε ὅτι ἐκείνη ἡ λεφτεριά, μᾶς ὁδήγησε στὴ Φράγκικη σκλαβιά. Στὸ «ἀνήκομε εἰς τὴ Δύση». Πολιτικῶς ἀλλὰ κι ἐκκλησιαστικῶς.

Ὁ «μεγάλος» Μακρυγιάννης εἶπε:

«Ἄν μᾶς ἔλεγε κανένας αὐτείνη τὴν λευτεριὰ ὅπου θὰ γευόμαστε, θὰ περικαλούσαμε τὸν Θεὸν νὰ μᾶς ἀφήση ............εἰς τοὺς Τούρκους ἄλλα τόσα, ὅσο νὰ γνωρίσουν οἱ ἄνθρωποι τί θὰ εἰπῆ πατρίδα, τί θὰ εἰπῆ θρησκεία, τί θὰ εἰπῆ φιλοτιμία, ἀρετὴ καὶ τιμιότης.

Αὐτὰ λείπουν ἀπ᾿ ὅλους ἐμᾶς, στρατιωτικοὺς καὶ πολιτικούς. Τὶς πρόσοδες τῆς πατρίδας τῆς κλέβομεν, ἀπὸ ὑποστατικά δὲν τῆς ἀφήσαμε τίποτας, σὲ ‘πηρεσίαν νὰ μπούμεν, ἕνα βάνομεν εἰς τὸ ταμεῖον, δέκα κλέβομεν.»

Βιβλιογραφία
Π. Γεώργιος Μεταλληνός: ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς πατέρας τῆς Θ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου
Σπυρίδωνος Β. Στολίγκα: ἡ διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ, γιὰ τὴν ἐκπόρευση τοῦ
Ἁγίου Πνεύματος καὶ οἱ πηγές της.

«Πᾶνος»