– Γέροντα, πῶς θὰ ἀποκτήσω εὐλάβεια στὰ Πάθη τοῦ Χριστοῦ;
– Κατ’ ἀρχὰς νὰ σκέφτεσαι τὴν θυσία τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν δική σου ἀχαριστία καὶ ἁμαρτωλότητα. Ἕνα σχετικὸ πατερικὸ κείμενο θὰ σὲ βοηθήση λίγο καὶ αὐτό. Ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ θὰ σὲ βοηθήση περισσότερο, εἶναι τὸ ἴδιο τὸ Πάθος, ἡ θυσία τοῦ Κυρίου. Ὁ Χριστὸς δὲν δίδαξε ἁπλῶς μερικὰ πράγματα, ἀλλὰ θυσιάσθηκε γιὰ τὸ ἀνθρώπινο γένος, βασανίστηκε, σταυρώθηκε, ὑπέμεινε τόσα.
– Ὁ σταυρικὸς θάνατος, Γέροντα, ἦταν ἀτιμωτικός;
– Ναί, ὁ πιὸ ἀτιμωτικός. Εἶναι φοβερό! Ὅλοι οἱ Προφῆτες νὰ προφητεύουν γιὰ τὸν Χριστό, καὶ τελικὰ οἱ Ἑβραῖοι νὰ Τὸν δέρνουν, νὰ Τὸν φτύνουν, νὰ Τὸν ἐμπαίζουν, νὰ Τὸν σταυρώνουν! Ὅλα αὐτὰ συγκλονίζουν τὸν ἄνθρωπο, ἂν τὰ σκεφθῆ. Ἀκόμη καὶ στὸν πιὸ ἀδιάφορο, ἂν ἔχη λίγη καλὴ διάθεση καὶ τὰ σκεφθῆ, κινοῦν τὸ ἐνδιαφέρον τὸ πνευματικό.
– Γέροντα, τὸ βράδυ τῆς Μεγάλης Πέμπτης, μετὰ τὴν Ἀκολουθία τῶν Παθῶν, δὲν μένω στὸν ναό.
– Κρίμα, κι ἐγὼ νόμιζα ὅτι ἔχεις λίγη εὐλάβεια! Καλά, δὲν μένετε στὸν ναὸ τὸ βράδυ τῆς Μεγάλης Πέμπτης; Ἀφήνετε τὸν Ἐσταυρωμένο μόνον καὶ πηγαίνετε στὰ κελλιά σας;
– Οἱ περισσότερες ἀδελφές, Γέροντα, μένουν στὸν ναό, ἀλλὰ ἐγώ, μὲ τὸν λογισμὸ ὅτι εἶμαι ἐξωστρεφὴς καὶ δὲν θὰ μπορέσω νὰ συγκεντρωθῶ, ἀγρυπνῶ στὸ κελλί μου.
– Ἂν εἶναι ἔτσι, καλά. Νὰ ἔχης στὸ κελλί σου μία εἰκόνα τῆς Σταυρώσεως καὶ νὰ λές: «Δόξα τῇ ἁγίᾳ σταυρώσει σου, Κύριε» καὶ «Ὑπεραγία Θεοτόκε, προσκυνοῦμεν τὰ Πάθη τοῦ Υἱοῦ σου». Παράλληλα νὰ κάνης καὶ ὅσες μετάνοιες μπορεῖς. Αὐτὴν τὴν ἡμέρα πρέπει νὰ τὴν ζήση κανείς. Ἐγὼ τὴν Μεγάλη Παρασκευὴ κλειδώνομαι, γιὰ νὰ τὴν ζήσω.
– Φέτος, Γέροντα, τὴν Μεγάλη Παρασκευὴ δὲν ἔφαγα τίποτε καὶ τὸ βράδυ στὴν Ἀκολουθία τοῦ Ἐπιταφίου δὲν μποροῦσα νὰ σταθῶ ὄρθια. Ἂν εἶχα τὴν ἀπαιτούμενη εὐλάβεια στὰ Πάθη τοῦ Κυρίου, θὰ ἔφθανα σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο;
– Καλὸς ἦταν καὶ αὐτὸς ὁ ἀγώνας. Τέτοια μέρα πῶς νὰ φάη κανείς; Ἂν κάποιος δὲν ἀντέχη, θὰ πάρη λίγο παξιμάδι. Παλιὰ στὰ μοναστήρια μόνον κανένας ἄρρωστος ἢ κανένα γεροντάκι θὰ ἔπαιρναν τὸ βράδυ ἕνα τσάι μὲ λίγο παξιμάδι. Μερικοὶ πίνουν ξίδι αὐτὴν τὴν ἡμέρα, γιατὶ χολὴ καὶ ξίδι ἔδωσαν οἱ Ἑβραῖοι στὸν Χριστὸ ἐπάνω στὸν Σταυρό[1]. Ὅταν πῆγα στὴν Μονὴ Φιλοθέου, τὴν πρώτη Μεγάλη Ἑβδομάδα δὲν ἔφαγα τίποτε. Τὴν Μεγάλη Παρασκευή, ἐπειδὴ εἶχα ἀκούσει ὅτι κάποιοι εἶχαν τὴν συνήθεια νὰ πίνουν ξίδι, ἤπια κι ἐγώ. Ἦταν ὅμως πολὺ δυνατό, κι ἔπεσα κάτω λιπόθυμος.
– Κατ’ ἀρχὰς νὰ σκέφτεσαι τὴν θυσία τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν δική σου ἀχαριστία καὶ ἁμαρτωλότητα. Ἕνα σχετικὸ πατερικὸ κείμενο θὰ σὲ βοηθήση λίγο καὶ αὐτό. Ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ θὰ σὲ βοηθήση περισσότερο, εἶναι τὸ ἴδιο τὸ Πάθος, ἡ θυσία τοῦ Κυρίου. Ὁ Χριστὸς δὲν δίδαξε ἁπλῶς μερικὰ πράγματα, ἀλλὰ θυσιάσθηκε γιὰ τὸ ἀνθρώπινο γένος, βασανίστηκε, σταυρώθηκε, ὑπέμεινε τόσα.
– Ὁ σταυρικὸς θάνατος, Γέροντα, ἦταν ἀτιμωτικός;
– Ναί, ὁ πιὸ ἀτιμωτικός. Εἶναι φοβερό! Ὅλοι οἱ Προφῆτες νὰ προφητεύουν γιὰ τὸν Χριστό, καὶ τελικὰ οἱ Ἑβραῖοι νὰ Τὸν δέρνουν, νὰ Τὸν φτύνουν, νὰ Τὸν ἐμπαίζουν, νὰ Τὸν σταυρώνουν! Ὅλα αὐτὰ συγκλονίζουν τὸν ἄνθρωπο, ἂν τὰ σκεφθῆ. Ἀκόμη καὶ στὸν πιὸ ἀδιάφορο, ἂν ἔχη λίγη καλὴ διάθεση καὶ τὰ σκεφθῆ, κινοῦν τὸ ἐνδιαφέρον τὸ πνευματικό.
– Γέροντα, τὸ βράδυ τῆς Μεγάλης Πέμπτης, μετὰ τὴν Ἀκολουθία τῶν Παθῶν, δὲν μένω στὸν ναό.
– Κρίμα, κι ἐγὼ νόμιζα ὅτι ἔχεις λίγη εὐλάβεια! Καλά, δὲν μένετε στὸν ναὸ τὸ βράδυ τῆς Μεγάλης Πέμπτης; Ἀφήνετε τὸν Ἐσταυρωμένο μόνον καὶ πηγαίνετε στὰ κελλιά σας;
– Οἱ περισσότερες ἀδελφές, Γέροντα, μένουν στὸν ναό, ἀλλὰ ἐγώ, μὲ τὸν λογισμὸ ὅτι εἶμαι ἐξωστρεφὴς καὶ δὲν θὰ μπορέσω νὰ συγκεντρωθῶ, ἀγρυπνῶ στὸ κελλί μου.
– Ἂν εἶναι ἔτσι, καλά. Νὰ ἔχης στὸ κελλί σου μία εἰκόνα τῆς Σταυρώσεως καὶ νὰ λές: «Δόξα τῇ ἁγίᾳ σταυρώσει σου, Κύριε» καὶ «Ὑπεραγία Θεοτόκε, προσκυνοῦμεν τὰ Πάθη τοῦ Υἱοῦ σου». Παράλληλα νὰ κάνης καὶ ὅσες μετάνοιες μπορεῖς. Αὐτὴν τὴν ἡμέρα πρέπει νὰ τὴν ζήση κανείς. Ἐγὼ τὴν Μεγάλη Παρασκευὴ κλειδώνομαι, γιὰ νὰ τὴν ζήσω.
– Φέτος, Γέροντα, τὴν Μεγάλη Παρασκευὴ δὲν ἔφαγα τίποτε καὶ τὸ βράδυ στὴν Ἀκολουθία τοῦ Ἐπιταφίου δὲν μποροῦσα νὰ σταθῶ ὄρθια. Ἂν εἶχα τὴν ἀπαιτούμενη εὐλάβεια στὰ Πάθη τοῦ Κυρίου, θὰ ἔφθανα σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο;
– Καλὸς ἦταν καὶ αὐτὸς ὁ ἀγώνας. Τέτοια μέρα πῶς νὰ φάη κανείς; Ἂν κάποιος δὲν ἀντέχη, θὰ πάρη λίγο παξιμάδι. Παλιὰ στὰ μοναστήρια μόνον κανένας ἄρρωστος ἢ κανένα γεροντάκι θὰ ἔπαιρναν τὸ βράδυ ἕνα τσάι μὲ λίγο παξιμάδι. Μερικοὶ πίνουν ξίδι αὐτὴν τὴν ἡμέρα, γιατὶ χολὴ καὶ ξίδι ἔδωσαν οἱ Ἑβραῖοι στὸν Χριστὸ ἐπάνω στὸν Σταυρό[1]. Ὅταν πῆγα στὴν Μονὴ Φιλοθέου, τὴν πρώτη Μεγάλη Ἑβδομάδα δὲν ἔφαγα τίποτε. Τὴν Μεγάλη Παρασκευή, ἐπειδὴ εἶχα ἀκούσει ὅτι κάποιοι εἶχαν τὴν συνήθεια νὰ πίνουν ξίδι, ἤπια κι ἐγώ. Ἦταν ὅμως πολὺ δυνατό, κι ἔπεσα κάτω λιπόθυμος.
– Γέροντα, γιατί τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα μπορῶ νὰ κάνω τριήμερο, ἐνῶ καθημερινὰ δυσκολεύομαι νὰ ἐγκρατευθῶ;
– Τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα εἶναι ὁ πόνος γιὰ τὸ Πάθος τοῦ Χριστοῦ. Ἂν πεθάνη, ἂς ὑποθέσουμε, ἕνα ἀγαπητό σου πρόσωπο, μπορεῖς νὰ ἔχης τὸν νοῦ σου γιὰ φαγητό; Τότε ὄχι μόνο νὰ φᾶς δὲν μπορεῖς, ἀλλὰ οὔτε καὶ νερὸ νὰ πιῆς.
– Φέτος, Γέροντα, ψάλαμε τὰ Ἐγκώμια στιχολογῶντας τὸν Ἄμωμο[2].
– Τὰ ἄκουσα. Θέλω ὅμως νὰ μοῦ πῆτε τὴν ἀλήθεια: Ὅταν ψέλνατε, εἴχατε τὸν νοῦ σας στὸν Χριστό, στὸν Ἐπιτάφιο; Γιατὶ καὶ ἡ ἀδελφὴ ποὺ ἔλεγε τὸν στίχο τοῦ Ἀμώμου καὶ οἱ ἀδελφὲς ποὺ ἔψαλλαν, ἦταν σὰν συνεπαρμένες! Ἀπὸ τί ἤσασταν συνεπαρμένες; Ἐπειδὴ λέγατε κάτι καινούργιο; Αὐτὸ εἶναι τελείως κοσμικό. Τὸ καταλαβαίνετε; Ἐπιτάφιος θρῆνος λέγονται τὰ Ἐγκώμια! Θρῆνος εἶναι! Σὲ ἄλλα μπορεῖ νὰ φύγη καὶ λίγο ὁ νοῦς, ἀλλὰ ἐδῶ βασάνισαν τὸν Χριστό, Τὸν ἔδειραν, Τὸν ἔφτυσαν, Τὸν σταύρωσαν, καὶ τώρα γίνεται ἡ κηδεία. Ἂν οὔτε καὶ αὐτὴν τὴν ἡμέρα δὲν αἰσθάνεται μιὰ ψυχὴ αὐτὰ ποὺ ψάλλει, τότε τί νὰ πῶ;
– Γέροντα, στὸ Ἅγιον Ὄρος τὴν Μεγάλη Παρασκευὴ χτυποῦν πένθιμα οἱ καμπάνες;
– Χτυποῦν καμπάνες, ὅταν βγαίνη ὁ Ἐπιτάφιος.
– Χτυποῦν, Γέροντα, καὶ ὅλη τὴν ἡμέρα;
– Ξέρω κι ἐγὼ ἂν χτυποῦν; Ἐγὼ κοιτάζω νὰ χτυπήση ἡ καρδιά!
– Τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα εἶναι ὁ πόνος γιὰ τὸ Πάθος τοῦ Χριστοῦ. Ἂν πεθάνη, ἂς ὑποθέσουμε, ἕνα ἀγαπητό σου πρόσωπο, μπορεῖς νὰ ἔχης τὸν νοῦ σου γιὰ φαγητό; Τότε ὄχι μόνο νὰ φᾶς δὲν μπορεῖς, ἀλλὰ οὔτε καὶ νερὸ νὰ πιῆς.
– Φέτος, Γέροντα, ψάλαμε τὰ Ἐγκώμια στιχολογῶντας τὸν Ἄμωμο[2].
– Τὰ ἄκουσα. Θέλω ὅμως νὰ μοῦ πῆτε τὴν ἀλήθεια: Ὅταν ψέλνατε, εἴχατε τὸν νοῦ σας στὸν Χριστό, στὸν Ἐπιτάφιο; Γιατὶ καὶ ἡ ἀδελφὴ ποὺ ἔλεγε τὸν στίχο τοῦ Ἀμώμου καὶ οἱ ἀδελφὲς ποὺ ἔψαλλαν, ἦταν σὰν συνεπαρμένες! Ἀπὸ τί ἤσασταν συνεπαρμένες; Ἐπειδὴ λέγατε κάτι καινούργιο; Αὐτὸ εἶναι τελείως κοσμικό. Τὸ καταλαβαίνετε; Ἐπιτάφιος θρῆνος λέγονται τὰ Ἐγκώμια! Θρῆνος εἶναι! Σὲ ἄλλα μπορεῖ νὰ φύγη καὶ λίγο ὁ νοῦς, ἀλλὰ ἐδῶ βασάνισαν τὸν Χριστό, Τὸν ἔδειραν, Τὸν ἔφτυσαν, Τὸν σταύρωσαν, καὶ τώρα γίνεται ἡ κηδεία. Ἂν οὔτε καὶ αὐτὴν τὴν ἡμέρα δὲν αἰσθάνεται μιὰ ψυχὴ αὐτὰ ποὺ ψάλλει, τότε τί νὰ πῶ;
– Γέροντα, στὸ Ἅγιον Ὄρος τὴν Μεγάλη Παρασκευὴ χτυποῦν πένθιμα οἱ καμπάνες;
– Χτυποῦν καμπάνες, ὅταν βγαίνη ὁ Ἐπιτάφιος.
– Χτυποῦν, Γέροντα, καὶ ὅλη τὴν ἡμέρα;
– Ξέρω κι ἐγὼ ἂν χτυποῦν; Ἐγὼ κοιτάζω νὰ χτυπήση ἡ καρδιά!
Ἀπὸ τὸ βιβλίο Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου ΛΟΓΟΙ ΣΤ' «Περὶ προσευχῆς»
______________________________________[1] Βλ. Ματθ. 27, 34· Ἰω. 19, 28-29.
[2] Κατὰ τὴν ἀρχαία ἐκκλησιαστικὴ τάξη τὰ Ἐγκώμια ψάλλονται «μετὰ τοῦ Ἀμώμου», δηλαδὴ πρὶν ἀπὸ κάθε τροπάριο τῶν Ἐγκωμίων ψάλλεται καὶ ἕνας στίχος τοῦ Ἀμώμου (118ου Ψαλμοῦ).
«Πᾶνος»
ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν , ὁ π ι σ τ ε ύ ω ν εἰς ἐ μ ὲ ἔχει ζ ω ὴ ν α ἰ ώ ν ι ο ν . ἐ γ ώ ε ἰ μ ι ὁ ἄρτος τῆς ζ ω ῆ ς . οἱ πατέρες ὑμῶν ἔφαγον τὸ μάννα ἐν τῇ ἐρήμῳ καὶ ἀπέθανον · o ὗ τ ό ς ἐ σ τ ι ν ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβαίνων , ἵνα τις ἐξ α ὐ τ ο ῦ φάγῃ καὶ μ ὴ ἀποθάνῃ . ἐ γ ώ ε ἰ μ ι ὁ ἄρτος ὁ ζ ῶ ν ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς · ἐ ά ν τις φάγῃ ἐκ τ ο ύ τ ο υ τοῦ ἄρτου , ζ ή σ ε τ α ι εἰς τὸν α ἰ ῶ ν α . καὶ ὁ ἄρτος δὲ ὃν ἐ γ ὼ δ ώ σ ω , ἡ σ ά ρ ξ μ ο υ ἐ σ τ ι ν , ἣν ἐ γ ὼ δ ώ σ ω ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζ ω ῆ ς . εμάχοντο οὖν πρὸς ἀλλήλους οἱ Ἰουδαῖοι λέγοντας · πῶς δύναται ο ὗ τ ο ς ἡμῖν δοῦναι τὴν σάρκα φαγεῖν ; εἶπεν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς · ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν , ἐ ὰ ν μ ὴ φάγητε τὴ σάρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ πίητε αὐτοῦ τὸ αἷμα , ο ὐ κ ἔχετε ζ ω ὴ ν ἐν ἑαυτοῖς . ὁ τρώγων μου τὴ σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζ ω ὴ ν αἰώνιον , καὶ ἐ γ ὼ ἀ ν α σ τ ή σ ω αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ . ἡ γὰρ σ ά ρ ξ μου ἀ λ η θ ῶ ς ἐ σ τ ι β ρ ῶ σ ι ς , καὶ τὸ αἷμά μου ἀ λ η θ ῶ ς ἐ σ τ ι π ό σ ι ς . ὁ τρώγων μου τὴ σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἐν ἐ μ ο ὶ μ έ ν ε ι , κἀγὼ ἐν αὐτῷ .
ΑπάντησηΔιαγραφήΣοφίαν δὲ λαλοῦμεν ἐν τοῖς τελείοις,σοφίαν δὲ ο ὐ τοῦ αἰῶνος τούτου,ο ὐ δ ὲ τῶν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου τῶν καταργουμένων·ἀ λ λ ὰ λαλοῦμεν σοφίαν Θεοῦ ἐν μυστηρίῳ,τὴν ἀποκεκρυμμένην,ἣν προώρισεν ὁ Θεὸς πρὸ τῶν αἰώνων εἰς δ ό ξ α ν ἡμῶν,ἣν ο ὐ δ ε ὶ ς τῶν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου ἔγνωκεν·ε ἰ γὰρ ἔγνωσαν,ο ὐ κ ἂν τὸν Κύριον τῆς δ ό ξ η ς ἐσταύρωσαν·
ΔιαγραφήAναγνώστες και αναγνώστριες του άρθρου , οι Ioυδαίοι της εποχής εκείνης σταύρωσαν τον Kύριον της δ ό ξ η ς για ν'α π α λ λ α γ ο ύ ν από την διδασκαλία Tου και από τους ελέγχους Toυ , στην πραγματικότητα ό μ ω ς για να μπορούν να έχουν π ρ ό σ β α σ η στο π ο τ ή ρ ι ο της Z Ω H Σ των A χ ρ ά ν τ ω ν του Xριστού μ υ σ τ η ρ ί ω ν , ό λ ο ι οι Oρθόδοξοι , ό λ ω ν των εποχών , ό λ ω ν των γενεών : A θ ε λ α τ ο υ ς , ε κ π λ ή ρ ω σ α ν τις προφητείες οι οποίες π ε ρ ι έ γ ρ α ψ α ν - λ ε π τ ο μ ε ρ ώ ς - την Λ υ τ ρ ω τ ι κ ή - Σ τ α υ ρ ι κ ή Θ υ σ ί α του Σωτήρος Xριστού .
Διαγραφή.. εἶδον ἐν μέσῳ τοῦ θρόνου καὶ τῶν τεσσάρων ζῴων καὶ ἐν μέσῳ τῶν πρεσβυτέρων ἀρνίον ἑστηκὸς ὡς ἐ σ φ α γ μ έ ν ο ν ..
ΔιαγραφήΘεία Eυχαριστία : το π ο τ ή ρ ι ο της Z Ω H Σ των A χ ρ ά ν τ ω ν του Xριστού μ υ σ τ η ρ ί ω ν , το π ο τ ή ρ ι ο της Z Ω H Σ του ε σ φ α γ μ έ ν ο υ αρνίου , το ε ι σ ι τ ή ρ ι ο και δ ι α β α τ ή ρ ι ο για τον π α ρ ά δ ε ι σ ο , ά ν ε υ επιστροφής .
ΔιαγραφήAναγνώστες και αναγνώστριες του άρθρου , προ ετών εξεδόθη από την Aδελφότητα Θεολόγων η Z Ω H , βιβλίο με τίτλο : φάρμακο A θ α ν α σ ί α ς η Θεία Eυχαριστία . Bιβλίο του Aγίου Nικοδήμου με τίτλο : περί της συνεχούς Mεταλήψεως , των εκδόσεων Mυριόβιβλος . To περιεχόμενο του είναι ε ν τ υ π ω σ ι α κ ό με διαχρονική α ξ ί α . O Aείμνηστος Iεροκήρυξ Δ.Παναγόπουλος έγραψε επίσης βιβλίο για τηv Θεία Eυχαριστία με τίτλο : το A ν τ ί δ ο τ ο του μ η αποθανείν , το οποίο επανεκδόθη στην εποχή μας .
ΔιαγραφήBιβλίο του Σώτου Xovδρόπουλου για τον βίο των Aγίων μαρτύρων Tιμοθεου και Mαύρας , των εκδόσεων νέα γη : δ ε πρόκειται να γευτώ , ο ύ τ ε νερό , ο ύ τ ε δροσιστικό ποτό , ά ν τα χείλη μου δ ε ν αγγίξουν π ρ ώ τ α το π ο τ ή ρ ι ο της Z Ω H Σ του Σ τ α υ ρ ω θ έ ν τ ο ς και A v α σ τ ά ν τ ο ς Xριστού , το π ο τ ή ρ ι ο το οποίο μ ε τ α δ ί δ ε ι Α τ ε λ ε ύ τ η τ η - Α ι ώ ν ι α Z Ω H και Σ Ω T H P I A .
Διαγραφή