ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Ἡ τέταρτη Κυριακὴ τοῦ Τριωδίου, ἡ Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς ὅπως ὀνομάζεται, εἶναι ἀφιερωμένη στὴν ἐνθύμηση τῆς ἐξόδου τῶν Πρωτοπλάστων ἀπὸ τὸν παράδεισο τῆς τρυφῆς. Στὴν πικρὴ ἀνάμνηση τοῦ πιὸ τραγικοῦ γεγονὸς τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας.
Ὁ ἄνθρωπος δημιουργήθηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ ὡς τὸ τελειότερο καὶ ἐκλεκτότερο δημιούργημα Του, ὡς «εἰκόνα καὶ καθ᾿ ὁμοίωσις» Αὐτοῦ (Γέν. 1,26). Πλάστηκε νὰ ζεῖ αἰώνια μέσα στὴ χάρη καὶ τίς εὐλογίες τοῦ Θεοῦ, ἀτέρμονο βίο ἄπαυτης εὐδαιμονίας. Αὐτὴ τὴ σημασία ἔχει ἡ βιβλικὴ διήγηση περὶ τοῦ κήπου τῆς Ἐδὲμ (Γέν. 2ο κεφ.). Ὁ ἄνθρωπος ὅμως ἔκαμε κακὴ χρήση τῆς ἐλεύθερης βούλησής του καὶ προτίμησε τὸ κακό. Ὁ ἀρχέκακος διάβολος τὸν παρέσυρε στὴν πτώση καὶ τὴν καταστροφή. Αὐτὴ ἡ ἐπιλογή τοῦ στέρησε τὸν Παράδεισο, δηλαδὴ τὴν ἀέναη καὶ ζωοποιὸ κοινωνία μέ τὸν Θεὸ καὶ τὴ στέρηση τῶν ἀκένωτων εὐλογιῶν Του.
Μέγα χάσμα ἀνοίχτηκε ἀνάμεσά τους (Ἐφ. 2,13). Ἡ ἁγία Γραφὴ ἀναφέρει συμβολικὰ πὼς οἱ πρωτόπλαστοι διώχτηκαν ἀπὸ τὸν κῆπο τῆς Ἐδὲμ καὶ δύο ἀγγελικὰ ὄντα τάχθηκαν νὰ φυλάγουν μὲ πύρινες ρομφαῖες τὴν πύλη του, γιὰ νὰ μὴν μποροῦν νὰ τὴν παραβιάσουν αὐτοί. Τὸ ἀτέλειωτο δρᾶμα τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ἄρχισε! Ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα τότε κάθισαν ἀπέναντι ἀπὸ τὸν κῆπο τῆς τρυφῆς καὶ θρηνοῦσαν γιὰ τὸ κακὸ ποὺ τοὺς βρῆκε. Ἀναλογίζονταν τὴν πρότερη εὐδαιμονία τους, τὴν σύγκριναν μὲ τὴν τωρινὴ δυστυχία τους, προβλέποντας τὸ μέλλον ζοφερὸ καὶ γι᾿ αὐτὸ ἔκλαιγαν γοερά. Τὰ καυτά τους δάκρυα πότιζαν τὴν ἄνυδρη γῆ καὶ οἱ σπαραχτικὲς κραυγές τους ἔσπαζαν τὴν ἠρεμία της ἔξω τοῦ παραδείσου ἐρήμου, ὅπου ἦταν ἀναγκασμένοι νὰ ζήσουν. Ὅμως δυστυχῶς ὁ θρῆνος τους δὲν ἦταν ἀποτέλεσμα μεταμέλειας γιὰ τὴν ἀνυπακοὴ καὶ τὴν ἀνταρσία τους κατὰ τοῦ Θεοῦ. Δὲν ἦταν πράξη μετάνοιας καὶ αἴτημα συγγνώμης πρὸς τὸ Θεό, ἀλλὰ ὠφελιμιστικὸς σπαραγμός. Δὲ θρηνοῦσαν γιὰ τὴ χαμένη ἀθωότητα καὶ ἁγιότητα, ἀλλὰ γιὰ τὴ χαμένη ὑλικὴ εὐμάρεια τοῦ παραδείσου. Οὔτε ἕνας λόγος μετάνοιας δὲν ἀκούστηκε ἀπὸ τὰ χείλη τους! Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μᾶς λένε πὼς ἂν ἐκείνη τὴν τραγικὴ στιγμὴ οἱ προπάτορές μας μετανοοῦσαν εἰλικρινὰ καὶ ζητοῦσαν ταπεινὰ συγγνώμη ἀπὸ τὸν ἀπόλυτα φιλάνθρωπο Θεό, θὰ εἶχαν ἀποκατασταθεῖ στὴν πρότερη τῆς πτώσεως κατάστασή τους.
Ἀλλὰ ὁ Θεὸς οἰκονόμησε ὥστε τὸ ἀνθρώπινο γένος νὰ σωθεῖ διὰ τοῦ νέου Ἀδάμ, τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου Του, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος καταδέχτηκε νὰ γίνει ὅμοιος μὲ τὸν πρῶτο χοϊκὸ Ἀδάμ, χωρὶς ὅμως τὴν ἁμαρτία, γιὰ νὰ λυτρώσει «παγγενῆ τὸν Ἀδάμ», δηλαδὴ ὁλόκληρο τὸ γένος ἐκείνου. Διὰ τοῦ ἐπὶ γῆς σωτηρίου ἔργου Του ἐπιτέλεσε τὴ σωτηρία ὑπακούοντας στὸ θέλημα τοῦ Οὐράνιου Πατέρα «ἐγὼ σὲ ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ ἔργον ἐτελείωσα ὁ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω» (Ἰωάν. 17,4), «γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ» (Φιλιπ. 2,8). Ἄν ἡ ἀνυπακοὴ τοῦ πρώτου Ἀδὰμ ἔφερε τὴν συμφορὰ καὶ τὴν καταστροφὴ στὸ ἀνθρώπινο γένος καὶ ὁλόκληρη τὴ δημιουργία, ἡ ὑπακοὴ τοῦ δευτέρου Ἀδὰμ ἔφερε τὴν εὐλογία, τὴν καταλλαγὴ καὶ τὴν ἀπολύτρωση. Ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ἔκλεισε τὴν πόρτα τοῦ Παραδείσου καὶ ὁ δεύτερος τὴν ἄνοιξε διάπλατα, νὰ εἰσέρχονται, δι᾿ Αὐτοῦ, ὅσοι τὸ ἐπιθυμοῦν καὶ ἔχουν διάθεση νὰ ἀγωνισθοῦν.
Τὴν ἡμέρα αὐτὴ μᾶς διδάσκει ἡ ἐκκλησία μας νὰ μιμηθοῦμε τὸ Χριστό μας συγχωρῶντας τὰ παραπτώματα τῶν συνανθρώπων μας. Ὅπως Ἐκεῖνος πῆρε ἐπάνω Του τις ἁμαρτίες ὅλων τῶν ἀνθρώπων, καί «τὸ καθ᾿ ἡμῶν ἐξαλείψας χειρόγραφον... προσηλώσας αὐτὸ τῷ σταυρῷ» (Κολ. 2,14), ὀφείλουμε καὶ ἐμεῖς νὰ συγχωροῦμε τὰ παραπτώματα τῶν ἀδελφῶν μας, ἀφοῦ ἡ συγχώρηση τῶν δικῶν μας ἁμαρτιῶν ἀπό τὸν Θεό, προϋποθέτει τὴν συγχώρηση τῶν παραπτωμάτων ἐναντίον μας, σταυρώνοντας τὸν ἐγωισμό μας καὶ τὸ μῖσος μας γιὰ τοὺς ἀδελφούς μας.
Ἡ συγχώρηση αὐτὴ θὰ πρέπει νὰ συνοδεύεται καὶ ἀπὸ ἔμπρακτα ἔργα ἀγάπης. Καλούμαστε νὰ ἀνοίξουμε τίς ἀποθῆκες τῆς ψυχῆς μας καὶ συνάμα τίς ἀποθῆκες τῶν ὑλικῶν θησαυρῶν μας καὶ νὰ μοιράσουμε τὴν ἀγάπη μας σὲ ὅσους τὴν ἔχουν ἀνάγκη. Ἡ ἐλεημοσύνη δὲν εἶναι μιὰν τυπικὴ ἐντολή, ἀλλὰ τρόπος ζωῆς γιὰ τὸν πιστό, διότι ἡ «ἐλεημοσύνη ἐκ θανάτου ρύεται, καὶ αὕτη ἀποκαθαριεῖ πᾶσαν ἁμαρτίαν» (Τωβίτ 12,9). Ἡ ἐλεημοσύνη θὰ πρέπει νὰ ἐξαλείψει τὸ ἁμαρτωλὸ πάθος μας γιὰ τὴ συσσώρευση ὑλικῶν ἀγαθῶν, τὴν πλεονεξία μας. Καλούμαστε νὰ πάψουμε νὰ ἀποθηκεύουμε στὶς γήινες ἀποθῆκες, ἀλλὰ στὶς οὐράνιες, μὲ τὴν ἀγαθοεργία μας. Μόνο ποὺ αὐτὴ θὰ πρέπει νὰ μὴν ἔχει ὑποκριτικὸ καὶ ἐγωιστικὸ χαρακτῆρα, νὰ γίνεται «ἐν τῷ κρυπτῷ», χωρὶς τὴν παραμικρὴ ἐπίδειξη τῆς φιλανθρωπίας μας.
Ἀκόμη μᾶς συμβουλεύει ἡ Ἐκκλησία μας πὼς ἡ νηστεία καὶ γενικὰ ὁ πνευματικός μας ἀγῶνας αὐτὴ τὴν ἱερὴ περίοδο μπορεῖ νὰ μᾶς ὠφελήσει ὑπὸ μιὰ προϋπόθεση. Ὁ Κύριος, ἔχοντας ὑπόψη του τὴν ὑποκριτικὴ νηστεία τῶν φαρισαίων τῆς ἐποχῆς του, μᾶς συμβουλεύει νὰ νηστεύουμε μὲ διακριτικότητα καὶ ταπείνωση, κρυφὰ ἀπὸ τὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων, ὥστε νὰ μὴν ἐγείρεται στὴν ψυχή μας ἴχνος ἐγωπάθειας γιὰ τὸ «κατόρθωμά» μας. Ἡ νηστεία εἶναι ἄλλωστε τὸ πολύτιμο μέσο γιὰ τὴν ψυχοσωματικὴ κάθαρση, διότι, ὅπως μᾶς διαβεβαίωσε ὁ Κύριος «τοῦτο τὸ γένος ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ» (Μᾶρκ. 9,29). Διὰ τῆς ἡδονῆς, τῆς λαιμαργίας καὶ τῆς ἀκράτειας γίναμε ξένοι τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπομακρυνθήκαμε, σὰν τὸν Ἄσωτο, τῆς πατρικῆς οἰκίας. Διὰ τῆς νηστείας ἐπιστρέφουμε καὶ πάλι στὴν ἀγκαλιὰ τοῦ Θεοῦ Πατέρα καὶ στὴν πατρική μας ἑστία.
Ἡ ἐνθύμηση τοῦ ἀδαμιαίου θρήνου αὐτὴ τὴν ἡμέρα εἶναι ἐπιβεβλημένη ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας, διότι ἀπὸ τὴν ἑπόμενη ἡμέρα ἀρχίζει ἡ αὐστηρὴ νηστεία τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καὶ ὁ ἀγῶνας κατὰ τῶν ψυχοκτόνων παθῶν μας, «τὸ στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται», «ἔφθασε καιρός, ἡ τῶν πνευματικῶν ἀγώνων ἀρχή, ἡ κατὰ τῶν δαιμόνων νίκη, πάνοπλος ἐγκράτεια», «ὁ καλὸς τῆς νηστείας ἀγών», ὅπως ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας. Οἱ προπάτορές μας ἀποτελοῦν ἰδανικὸ παράδειγμα συνετισμοῦ μας. Ἡ λαιμαργία τους, τοὺς ὁδήγησε στὴν ἀπώλεια. Ἡ ψυχοσωματικὴ νηστεία ἡ δική μας καὶ ἡ ἄσκηση τῶν ἀρετῶν μᾶς φέρνει στὴν οὐρανοδρόμο πορεία γιὰ νὰ συναντήσουμε ξανά τὸν Θεό. Μόνο ποὺ ὁ θρῆνος μας δὲν θὰ πρέπει νὰ εἶναι ὠφελιμιστικός, ὅπως τῶν πρωτοπλάστων, ἀλλὰ ὀντολογικὴ συντριβὴ καὶ μετάνοια γιὰ τὴν ἀμαρτωλότητά μας. Εἶναι τὸ μόνο ἀντίδοτο γιὰ τὴν ὕβρη μας ἀπέναντι στὸ Θεὸ καὶ ὁ μόνος τρόπος τῆς σωτηρίας μας.
Ἡ Ἐδὲμ βρίσκεται δίπλα μας, κλεισμένη. Ὅμως ὁ φιλάνθρωπος Θεός μᾶς ἔδωσε τὸ κλειδὶ νὰ ἀνοίξουμε τὴ θύρα καὶ νὰ εἰσέλθουμε, μὲ τὴν εἰλικρινῆ μετάνοιά μας καὶ τὴν προσαρμογὴ τῆς ζωῆς μας στὴ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ, «ἄχρις οὐ μορφωθῇ Χριστὸς ἐν ἡμῖν» (Γαλ. 4,19). Ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ εἶναι μιὰ καλὴ εὐκαιρία γιὰ νὰ ἀξιωθοῦμε τῆς ἐν Χριστῷ μορφοποίησής μας, μὲ προσευχή, νηστεία, ἐκκλησιασμό, μετάνοια, ἐξομολόγηση, Θεία Κοινωνία, μελέτη τῆς Ἁγία Γραφῆς καὶ ἄλλων πνευματικῶν καὶ ψυχωφελῶν ἀναγνωσμάτων. Ἄς ἀρχίσουμε ἀπὸ αὔριο τὸν καλὸ ἀγῶνα μας γιὰ προσωπικὴ σωματικὴ καὶ ψυχικὴ κάθαρση ἀπὸ τὰ πάθη μας καὶ τίς ἁμαρτωλές μας ἕξεις «εἰδότες τὸν καιρόν, ὅτι ὥρα ἡμᾶς ἤδη ἐξ ὕπνου εγερθῆναι· νῦν γὰρ ἐγγύτερον ἡμῶν ἡ σωτηρία ἢ ὅτε ἐπιστεύσαμεν. Ἡ νὺξ προέκοψεν, ἡ δὲ ἠμέρα ἤγγικεν. Ἀποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός. Ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατήσωμεν, μὴ κώμοις καὶ μέθαις, μὴ κοίτας καὶ ἀσελγείαις, μὴ ἔριδι καὶ ζήλῳ, ἀλλ᾿ ἐνδύσασθε τὸν Κύριον Ιησοῦν Χριστόν, καὶ τῆς σαρκὸς πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε εἰς ἐπιθυμίας» (Ρωμ. 13,11-14). Ἄς πάρουμε λοιπὸν τὴ μεγάλη ἀπόφαση, νὰ βροῦμε τὸ χαμένο Παράδεισο καὶ νὰ τὸν ἀνοίξουμε, ξεκλειδώνοντάς τον μὲ τὴ σώζουσα χάρη τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴ δική μας συντριβὴ καὶ μετάνοια!
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου