(Εἰσαγωγικὸ σχόλιο στὴν Ἁγία καὶ Μεγάλη Ἑβδομάδα)
Γιὰ μιὰ ἀκόμα φορά, μέ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, ὁδεύουμε στὴν Ἁγία καὶ Μεγάλη Ἑβδομάδα, στὴν ἱερότερη ἑορτολογικὴ περίοδο τοῦ ἔτους. Γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ θὰ ἀκολουθήσουμε τὰ ἴχνη τοῦ Νυμφίου τῆς Ἐκκλησίας μας Χριστοῦ καὶ θὰ γίνουμε συνοδοιπόροι τοῦ Θείου Πάθους Του. Σύμφωνα μὲ τὸν ἱερὸ ὑμνογράφο, καλούμαστε ὅπως «συμπορευθῶμεν αὐτῷ καὶ συσταυρωθῶμεν καὶ νεκρωθῶμεν δι᾿ αὐτὸν ταῖς τοῦ βίου ἠδοναίς· ἵνα καὶ συζήσωμεν αὐτῷ». Μὲ αὐτὴ τὴν προϋπόθεση θὰ γίνουμε πραγματικοὶ κοινωνοὶ τῆς Ἀναστάσεώς Του. Μόνο ἔτσι θὰ νοιώσουμε πραγματικὰ τὴ χαρὰ τῆς Θείας Ἐγέρσεως.
Ἡ ἀφετηρία αὐτῆς τῆς τόσο σημαντικῆς ἑορτολογικῆς περιόδου εἶναι πανάρχαια καὶ ἀνάγεται στοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους. Ἡ νηστεία καὶ ἡ πνευματικὴ προετοιμασία τῶν πιστῶν τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας εἶναι πιθανὸν νὰ ἔχει καθιερωθεῖ ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς Ἀποστόλους, σύμφωνα μὲ τοὺς λόγους τοῦ Κυρίου πρὸς αὐτούς: «Ἐλεύσονται δὲ ἡμέραι, ὅταν ἀπαρθῇ ἀπ᾿ αὐτῶν ὁ νυμφίος καὶ τότε νηστεύσουσιν» (Ματθ. 9,15). Ὁ ἅγιος Διονύσιος Ἀλεξανδρείας (+264) μᾶς δίνει πολύτιμες πληροφορίες γιὰ τὸν ἑορτασμὸ τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος τὸν 3ο αἰῶνα. Ἰδιαίτερα κατατοπιστικὴ εἶναι ἡ προσκυνήτρια Αἰθερία (5ος αἰῶνας), ἡ ὁποία στὸ περίφημο Ὁδοιπορικό της στοὺς Ἁγίους Τόπους μᾶς πληροφορεῖ πῶς ἡ Ἰεροσολυμίτικη Ἐκκκλησία ἑόρταζε τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα καὶ τὸ Πάσχα στὰ πρωτοχριστιανικὰ χρόνια.
Σύμφωνα μὲ τὸ ἱερὸ Χρυσόστομο «Μεγάλην καλοῦμεν τὴν Ἑβδομάδα, οὐκ ἐπειδὴ πλέον ἔχει τὸ μῆκος τῶν ὡρῶν· καὶ γὰρ εἰσὶ ἕτεραι πολλῷ μείζους ὥρας ἔχουσαι· οὐκ ἐπειδὴ πλείους ἡμέρας ἔχει· καὶ γὰρ ὁ αὐτὸς ἀριθμὸς καὶ ταύτης καὶ ταῖς ἄλλαις πάσαις. Τίνος οὖν ἕνεκεν μεγάλην ταύτην καλοῦμεν; Μεγάλα τινὰ καὶ ἀπόρρητα τυγχάνει τὰ ὑπάρξαντα ἡμῖν ἐν αὐτῇ ἀγαθά. Ἐν γὰρ ταύτῃ ὁ χρόνιος ἐλύθῃ πόλεμος, θάνατος ἐσβέσθῃ, κατάρα ἀνῃρέθῃ, τοῦ διαβόλου ἡ τυραννὶς κατελύθῃ, τὰ σκεύη αὐτοῦ διερπάγη, Θεοῦ καταλλαγὴ πρὸς ἀνθρώπους γέγονεν» (Ὀμιλ.30, P.G.53,273).
Ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ μας Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ ἀναμφίβολα σπουδαιότατο σταθμὸ πλουσίου πνευματικοῦ ἀνεφοδιασμοῦ τῶν ψυχῶν μας. Ἡ μνεία τῶν ἱερῶν γεγονότων μαζὶ μὲ τίς θεσπέσιες ἀκολουθίες τῶν ἁγίων ἡμερῶν, δημιουργοῦν ἀτμόσφαιρα κατάνυξης καὶ περισυλλογῆς. Τὰ Ἅγια καὶ Σεπτὰ Πάθη τοῦ Χριστοῦ μας ἐλάχιστες ψυχὲς ἀνθρώπων ἀφήνουν ἀσυγκίνητες. Μόνο οἱ πωρωμένοι ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὸ κακὸ ἐλάχιστοι ἄνθρωποι παραμένουν ἀπαθεῖς τίς ἅγιες αὐτὲς ἡμέρες. Τὸ μεγάλο πλῆθος τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι μᾶλλον θὰ μποροῦσε κάποιος νὰ τοὺς χαρακτηρίσει ἀδιάφορους, αὐτὲς τίς ἅγιες ἡμέρες κατακλύζουν τοὺς ναοὺς μὲ τὴ «Σύνοψη» στὸ χέρι νὰ σιγοψάλλουν μαζὶ μὲ τοὺς ψάλτες τοὺς ὕμνους τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν.
Πρέπει νὰ ἐπισημάνουμε σὲ αὐτοὺς ποὺ δὲν γνωρίζουν τὴν ἐκκλησιαστικὴ τάξη, πὼς ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει καθιερώσει τὴ Μ. Ἑβδομάδα νὰ τελεῖται ὁ Ὄρθρος τῆς ἡμέρας τὸ προηγούμενο βράδυ, π.χ. ὁ Ὄρθρος τῆς Μ. Δευτέρας τελεῖται τὸ βράδυ τῆς Κυριακῆς, ὁ Ὄρθρος τῆς Μ. Τρίτης τὸ βράδυ τῆς Μ. Δευτέρας κ.ο.κ. Αὐτὸ γίνεται γιὰ νὰ μποροῦν οἱ ἐργαζόμενοι πιστοὶ νὰ συμμετέχουν στὶς ἱερὲς ἀκολουθίες.
Ἡ δομὴ τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος εἶναι ἀκριβῶς ἡ ἀναπαράσταση τῆς τελευταίας ἑβδομάδος τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ μας. Κάθε ἡμέρα «μνείαν ποιούμεθα», ὅπως ἀναφέρει τὸ ἱερὸ συναξάρι, κάποιου ἀπὸ ἐκεῖνα τὰ σωτήρια γεγονότα. Τὴ Μεγάλη Δευτέρα τιμᾶμε μιὰ μεγάλη προσωπικότητα τῆς Π.Δ. τὸν Ἰωσὴφ τὸν Πάγκαλο, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ ἴδιος, μὲ τὰ ἄδικα παθήματά του, τύπος τοῦ Χριστοῦ καὶ ἐπίσης ἐνθυμούμαστε τὸ γεγονὸς τῆς «ξηρανθείσης συκῆς» ἀπὸ τόν Κύριο, ὡς ζωντανὴ προτροπὴ στοὺς πιστοὺς γιὰ παραγωγὴ πνευματικῶν καρπῶν. Τὴ Μεγάλη Τρίτη ἐνθυμούμαστε τίς διδακτικότατες παραβολὲς τῶν Δέκα Παρθένων καὶ τῶν Ταλάντων, οἱ ὁποῖες ἔχουν ὑψίστη σημασία γιὰ τὴ σωτηρία μας, ὑπενθυμίζοντάς μας τὴν φοβερὴ καὶ ἀδέκαστη Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου. Τὴν Μ. Τετάρτη τιμᾶμε τὴ μετάνοια τῆς ἁμαρτωλῆς γυναικός, ἡ ὁποία ἄλειψε μὲ μύρο ἀπὸ εὐγνωμοσύνη τὰ πόδια τοῦ Κυρίου, λίγο πρὶν τὸ Πάθος Του καὶ ἀκόμα τὴ μέρα αὐτὴ θυμόμαστε τὴν προδοσία τοῦ ἄθλιου Ἰούδα. Τὴ Μ. Πέμπτη ἑορτάζουμε τὰ σωτήρια γεγονότα ποὺ συνέβηκαν κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, τὸν ἱερὸ Νιπτῆρα, τὴν παράδοση τῆς Θείας Εὐχαριστίας, τὴν Ἀρχιερατικὴ Προσευχὴ τοῦ Κυρίου καὶ τὴν σύλληψη τοῦ Κυρίου. Τὴν Μ. Παρασκευὴ προσκυνοῦμε τὰ ἅγια καὶ σωτήρια καὶ φρικτὰ Πάθη τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τὸ Μ. Σάββατο τιμᾶμε τὴ θεόσωμο Ταφὴ τοῦ Κυρίου μας καί τὴν εἰς Ἅδου,Ἄδου Κάθοδόν Του.
«Αἱ μνῆμαι καὶ τὰ γεγονότα τῶν ἡμερῶν τῆς Μ. Ἑβδομάδος, γράφει σύγχρονος λόγιος κληρικός, ἔχουν ὁρισθῇ κατὰ τὴν ἱστορικήν των σειράν, ὥστε δι᾿ αὐτῶν νὰ δύνανται οἱ Χριστιανοὶ νὰ παρακολουθοῦν, ὡς νὰ εἷσαν παρόντες, πρῶτον τὴν πορείαν τοῦ Κυρίου πρὸς τὸ πάθος, ἔπειτα αὐτὸ τὸ πάθος καὶ τὴν ταφὴν καὶ τέλος τὴν ἀνάστασίν του» (Ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Ἑβδομάς, ἔκδοσις Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθῆναι 1990, σέλ.10).
Οἱ ἅγιοι Πατέρες στόλισαν τὴ Μ. Ἑβδομάδα μὲ ὑμνολογικὸ περιεχόμενο ὑψίστης ποιητικῆς καὶ μουσικῆς ἀξίας. Οἱ μεγαλύτεροι ὑμνογράφοι τῆς Ἐκκλησίας μας, ἐμπνευσμένοι ἀπό τὸν Θεό, μὲ πίστη καὶ εὐλάβεια, συνέθεσαν γιὰ τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα ὕμνους ὕψιστης θεολογικῆς καὶ αἰσθητικῆς ἀξίας. Ἡ ὑμνολογία τῆς Μ. Ἑβδομάδος ἀποτελεῖ τὸ ἀπόγειο τῆς παγκοσμίου ποιήσεως. Μεγάλοι μουσουργοὶ ἔντυσαν αὐτοὺς μὲ ἔξοχη μελωδία. Ποιά ἀνθρώπινη καρδιὰ δὲν μένει ἀσυγκίνητη στὸ ἄκουσμα τοῦ κατανυκτικοῦ τροπαρίου «Ἰδοὺ ὁ Νημφίος ἔρχεται», ἢ τοῦ ἄφθαστου δοξαστικοῦ «Κύριε ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή», ἡ τοῦ συγκλονιστικοῦ καθίσματος «Σήμερον Κρεμᾷται ἐπὶ ξύλου», ἤ τοῦ περίφημου δοξαστικοῦ «Ἐξέδυσάν με τὰ ἱμάτιά μου» ἢ τῶν μελωδικότατων ἐγκωμίων τοῦ Ἐπιταφίου «Ἡ Ζωὴ ἐν τάφῳ»;
Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ αὐτὲς τίς ἡμέρες νὰ βιώσουμε μὲ συντριβὴ καὶ κατάνυξη τὰ ἅγια καὶ σεπτὰ Πάθη τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καλούμαστε νὰ γίνουμε συνειδητοὶ κοινωνοὶ τῶν παθημάτων τοῦ Λυτρωτῆ μας, διότι ἔτσι θὰ νοιώσουμε τὸ μέγεθος τῆς θείας ἀγάπης καὶ φιλανθρωπίας. Μόνο ἔτσι θὰ καταλάβουμε πὼς «οὐ φθαρτοῖς ἀργυρίῳ ἢ χρυσίῳ ἐλυτρώθημεν ἐκ τῆς ματαίας ἀναστροφῆς πατροπαραδότου, ἀλλὰ τιμίῳ αἵματι ὡς ἀμνοῦ ἀμώμου καὶ ἀσπίλου Χριστοῦ» (Α΄ Πέτρ. 1,19-20). Ἡ σωτηρία μας εἶναι ἀποτέλεσμα τῶν Παθημάτων καὶ τῆς ἀδίκου Θυσίας τοῦ Κυρίου μας, καθ᾿ ὅτι «τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν αὐτὸς ἀνήνεγκεν ἐν τῷ σώματι αὐτοῦ ἐπὶ τὸ ξύλον, ἵνα ταῖς ἁμαρτίαις ἀπογενόμενοι τὴ δικαιοσύνη ζήσωμεν» (Α΄ Πετρ. 2,24). Ὁ Χριστὸς «ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεν ... ἵνα οἱ ζῶντες μηκέτι ἑαυτοῖς ζῶσιν, ἀλλὰ τῷ ὑπὲρ αὐτῶν ἀποθανόντι καὶ ἐγερθέντι» (Ρωμ. 5,15). Αὐτὸ προϋποθέτει ἡ βίωση ἀπὸ μέρους μας τῶν σωτηρίων Παθημάτων τοῦ Λυτρωτῆ μας Χριστοῦ νὰ μὴν εἶναι τυπικὴ ἢ μόνο συναισθηματική, ἀλλὰ πρέπει νὰ εἶναι καθολικὴ ὀντολογικὴ μέθεξη τῶν σωτηριωδῶν ἐνεργειῶν, οἱ ὁποῖες ἀπορρέουν ἀπὸ «τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν» (Ἑβρ. 12,2).
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου