Νεκτάριος Δαπέργολας: Ὁ Καποδίστριας, ἡ πανούκλα καὶ τὸ νέο τερατούργημα τῆς ἀποδόμησης

τοῦ Νεκτάριου Δαπέργολα
Διδάκτορος Ἱστορίας

Ζοῦμε μέρες κορωνοϊοῦ, μέρες ὑπαρκτοῦ μὲν κινδύνου ἀλλὰ καὶ πρωτοφανοῦς τρομο-ὑστερίας, μέρες ποὺ μία ἀσθένεια ἔχει παραλύσει τὰ πάντα στὴ χώρα μας (καθὼς καὶ σὲ μεγάλο μέρος τοῦ πλανήτη), χρησιμοποιούμενη ὡς βασικὸ μέσο ἑνὸς παγκόσμιου νεοταξικοῦ πειράματος. 

Στὸν βωμὸ αὐτὸ ἔχουν φυσικὰ ἐπιστρατευτεῖ σχεδὸν ἅπαντα τὰ ΜΜΕ (ποὺ πλέον ἀφιερώνουν στὴν ὑπόθεση αὐτὴ ὄχι μόνο ἐξ ὁλοκλήρου τὰ δελτία εἰδήσεων, ἀλλὰ καὶ μέγα ἀκόμη μέρος τοῦ τηλεοπτικοῦ χρόνου τους), καθὼς καὶ ὅποια ἀκόμη καθεστωτικὰ συγκοινωνοῦντα δοχεῖα θὰ μποροῦσαν νὰ συνεισφέρουν. 

Τὰ πάντα ἐπιτρέπονται ἄνωθεν (ἢ μᾶλλον ἐνδείκνυνται), ἀκόμη καὶ παραπομπὲς στὸ ἱστορικὸ παρελθόν, γιὰ νὰ δικαιολογηθεῖ ὁ ἐγκλεισμός μας στὰ σπίτια, ὁ περιορισμὸς τῆς κυκλοφορίας καὶ κυρίως τὸ χειρότερο ὅλων: τὸ κλείσιμο τῶν ναῶν καὶ ἡ ἀπαγόρευση τῆς ὀρθόδοξης λατρείας. Μιὰ ἀπαγόρευση μάλιστα ἀπόλυτη καὶ ὁλοκληρωτική, χωρὶς ἔστω ἀστερίσκους, χωρὶς προϋποθέσεις, χωρὶς νὰ ἀφήνει περιθώρια ἐξαιρέσεων μὲ κάποιες ἔστω προφυλάξεις.

Καὶ φυσικὰ ἐπειδὴ τέτοιες περιπτώσεις ἀπὸ τὸ ἱστορικὸ παρελθὸν δὲν ὑπάρχουν, τοὐλάχιστον ἔτσι ὅπως προβάλλονται, ἡ μόνη λύση εἶναι νὰ προβληθοῦν καὶ νὰ παρουσιαστοῦν μέσα ἀπὸ τὰ γνωστὰ παραμορφωτικὰ γυαλιὰ τῆς ἀποδόμησης. 

Προσοχή: δὲν λέμε νὰ ἐπινοηθοῦν, γιατί τὰ μέλη αὐτῆς τῆς πολυπληθέστατης ὁμολογουμένως πλέον ὁμάδας ποὺ ὑποδύονται τοὺς ἱστορικοὺς (ἢ καὶ ἄλλους δῆθεν ἐπιστήμονες τῶν λεγομένων Ἀνθρωπιστικῶν Ἐπιστημῶν) καὶ ποὺ κυριαρχοῦν πλήρως ἐδῶ καὶ χρόνια στὶς σχετικὲς πανεπιστημιακὲς σχολές, εἶναι ἀρκετὰ προσεκτικά, ὥστε νὰ μὴν ἐπινοοῦν ἀνύπαρκτα πράγματα, νὰ μὴ λένε ἐξολοκλήρου ψεύδη. 

Ἡ μέθοδός τους εἶναι ὄχι ἡ ἐπινόηση ἀλλὰ ἡ διαστρέβλωση, ἡ προκρούστεια ἀντιμετώπιση τῶν μαρτυριῶν τῶν ἱστορικῶν πηγῶν (ἀλλοῦ ἡ αὐθαίρετη προέκταση κι ἀλλοῦ ἡ ἀποσιώπηση). 

Ἔτσι εἶναι ποὺ ξαναγράφουν συνολικὰ τὴν Ἱστορία, ἔτσι μᾶς εἶπαν γιὰ τοὺς συνωστισμοὺς καὶ γιὰ τὸν μεταρρυθμιστὴ Κεμάλ, γιὰ τὴν ἑλληνοτουρκικὴ συνύπαρξη πέντε αἰώνων, γιὰ τὸ ἀνύπαρκτο Κρυφὸ Σχολειό, γιὰ τὴ φωτισμένη δεσποτεία τοῦ Ἀλὴ Πασᾶ, γιὰ τὴν ταξικὴ (καὶ ὄχι ἐθνικὴ) Ἐπανάσταση τοῦ 1821, γιὰ τὸ ἑλληνικὸ ἔθνος ποὺ διαμορφώθηκε μετὰ τὸ 1830 καὶ γιὰ τόσα πολλὰ ἀκόμη. 

Βρίσκοντας κάποιες μαρτυρίες, τὶς ὁποῖες ἑρμηνεύουν αὐθαίρετα (μέσα ἀπὸ τὸ πρίσμα τῶν προκατασκευασμένων ἐθνομηδενιστικῶν ἰδεοληψιῶν τους), ἐνῶ ἀποσιωποῦν ἐσκεμμένα ὅλες ἐκεῖνες (σχεδὸν πάντα πολὺ περισσότερες) ποὺ τοὺς «ξεβολεύουν». Ἀλλοίωση καὶ παραχάραξη εἶναι ὁ τρόπος τους.

Καὶ νὰ τί βρῆκαν ἐπ᾿ ἐσχάτων κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς γιὰ νὰ δικαιολογήσουν τὴν κυβερνητικὴ ἀπόφαση γιὰ τὸ κλείσιμο τῶν ἐκκλησιῶν, ἀλλὰ ταυτόχρονα νὰ σαρκάσουν καὶ τοὺς χριστιανούς. Τὰ ἴδια ἀκριβῶς, μᾶς λένε, ἔκανε καὶ ὁ Καποδίστριας, ὅταν τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1828 κλήθηκε νὰ ἀντιμετωπίσει τὴν πανώλη. 

Σφράγισε ἐκκλησίες, ἀπαγόρευσε ὅλες τὶς θρησκευτικὲς τελετές, ἀπαγόρευσε μέχρι καὶ νὰ χτυποῦν οἱ καμπάνες. Ἔβγαλε ἕως καὶ σχετικὸ νόμο. 

 Δολοφονία Καποδίστρια

Καὶ «ἀφοῦ τόσο πιστὸς χριστιανὸς ἦταν ὁ Καποδίστριας (ποὺ μέχρι καὶ τὶς προειδοποιήσεις γιὰ ἀπόπειρα δολοφονίας του ἀγνόησε τὸ πρωὶ τῆς 27ης Σεπτεμβρίου 1831, γιὰ νὰ μὴ στερηθεῖ γιὰ 2η συνεχῆ Κυριακὴ τὸν ἐκκλησιασμὸ) καὶ τόσο τὸν ἀγαπᾶτε ἐσεῖς οἱ σημερινοὶ πιστοὶ ὡς πρότυπο ἁγνοῦ καὶ ἑλληνορθόδοξου ἡγέτη, σταματῆστε λοιπὸν τὶς διαμαρτυρίες γιὰ τὰ τωρινὰ μέτρα» μᾶς λένε ἐμμέσως πλὴν σαφῶς μὲ θριαμβευτικὰ ὑπομειδιάματα οἱ τοιοῦτοι «ἐρευνητές». 

Πιστεύοντας ἀσφαλῶς πὼς κάτι μέγα ἐποίησαν καὶ ὅτι πλέον μᾶς ἀποστόμωσαν παντελῶς. Ἀφοῦ ὅμως ἐμεῖς διασκεδάσαμε ἤδη μὲ τὰ ψέματα, ἂς δοῦμε τώρα καὶ ποιὰ εἶναι ἡ ἀλήθεια.

Κατ᾿ ἀρχὰς βέβαια θεωρῶ χρέος μου νὰ πῶ ὅτι ἀκόμη καὶ ἂν τὰ πράγματα εἶχαν συμβεῖ ἔτσι ὅπως μᾶς λένε τὰ παπαγαλάκια τῆς ἀποδόμησης, δὲν σημαίνει πὼς ἐπειδὴ τὸ ἔκανε ὁ Καποδίστριας, εἶναι ἀπαραιτήτως καὶ σωστό. Τὸ ὅτι ὑπῆρξε πράγματι ὁ ὑποδειγματικὸς Ἕλληνας ἡγέτης, ὁ πρῶτος καὶ ἴσως ὁ τελευταῖος τῆς Σύγχρονης Ἱστορίας μας, κι ἕνας ἄνθρωπος ὄχι μόνο μὲ τεράστιες ἱκανότητες, ἀλλὰ καὶ πύρινη ὀρθόδοξη πίστη καὶ φιλοπατρία, δὲν σημαίνει πὼς ἦταν καὶ ἀλάνθαστος. 

Λάθος ἐκτιμήσεις καὶ ἀποφάσεις πῆραν πρὶν ἀπὸ αὐτὸν καὶ ἄλλοι σπουδαῖοι ἡγέτες, ἱκανοὶ καὶ φιλόχριστοι. Τὰ λάθη ὅλων αὐτῶν δὲν δικαιώνονται ἀπὸ τὸ ὅτι ὑπῆρξαν οἱ ἴδιοι μεγάλοι. Ἀκόμη λοιπὸν κι ἂν ὁ Καποδίστριας εἶχε ὄντως προβεῖ σὲ κλείσιμο ναῶν, θὰ λέγαμε ἀπερίφραστα ὅτι ἔκανε ξεκάθαρα λάθος. Ὅμως, πολὺ ἁπλά, δὲν τὸ ἔπραξε.

Ὅπως προαναφέρθηκε, ἡ μέθοδος τῶν ἀποδομητῶν εἶναι ἡ διαστρέβλωση ὑπαρκτῶν γεγονότων. Καὶ στὴν προκείμενη περίπτωση τὰ ὑπαρκτὰ γεγονότα εἶναι δύο: τὸ ὅτι ὁ Καποδίστριας λίγο ἀφότου ἔφτασε στὴν Ἑλλάδα, ἦρθε πράγματι ἀντιμέτωπος μὲ κρούσματα πανούκλας, ἀπὸ τὸν Ἀπρίλιο ἕως καὶ τὸν Ἰούλιο τοῦ 1828 καὶ κυρίως στὰ νησιὰ τοῦ Σαρωνικοῦ (πρωτίστως δὲ στὴν Ὕδρα καὶ τὶς Σπέτσες). 

Καὶ τὸ ὅτι τὸν Αὔγουστο του 1828 φαίνεται πὼς συνετάχθη πράγματι ἕνας νόμος, ὅπου περιεχόταν καὶ ἡ διάταξη νὰ ἐμποδίζονται οἱ θρησκευτικὲς τελετὲς καὶ νὰ μὴ χτυποῦν οἱ καμπάνες σὲ περιπτώσεις λοιμωδῶν ἐπιδημιῶν. Δὲ ὑπάρχει ὅμως τίποτε ἄλλο πέρα ἀπὸ αὐτά: ὅλα τὰ ὑπόλοιπα ποὺ γράφονται εἶναι κακοήθεις εἰκασίες καὶ εὐφάνταστες ἑρμηνεῖες. 

Κακοήθης αὐθαιρεσία εἶναι κυρίως ἡ προληπτικὴ προέκταση τοῦ νόμου τοῦ Αὐγούστου του 1828 (ποὺ ἐλήφθη ἐκ τῶν ὑστέρων καὶ ἀφοροῦσε ἀναφανδὸν μελλοντικὲς ἐνδεχόμενες καταστάσεις), γιὰ νὰ ἐξαχθοῦν «συμπεράσματα» γιὰ ὅσα συνέβησαν ἀρκετοὺς μῆνες πρίν. 

Ἀντιθέτως, γνωρίζουμε ὅτι ὁ Καποδίστριας τὸν Ἀπρίλιο του 1828 πῆρε ὄντως μέτρα γιὰ τὴν πανούκλα, συνιστῶντας μεταξὺ ἄλλων νὰ περιοριστοῦν οἱ κάτοικοι τῶν συγκεκριμένων περιοχῶν στὰ σπίτια τους καὶ νὰ ἀποφεύγονται οἱ μεγάλες συναθροίσεις, γιὰ κλείσιμο ναῶν ὅμως δὲν γνωρίζουμε τὸ παραμικρό. 

Καὶ ἀκόμη καὶ ἂν ὑποθέταμε πὼς μεταξὺ τῶν συστάσεων συγκαταλεγόταν τὸ νὰ μὴ διεξάγονται πανηγύρεις ἢ καὶ ἀκολουθίες μὲ πολυπληθῆ ἐκκλησιάσματα (πρᾶγμα ὄχι ἀπίθανο, ἀλλὰ καὶ πάλι ἐξαιρετικὰ ἀμφίβολο), πολὺ περισσότερο δὲν ὑπάρχει ἀπολύτως καμία ἔνδειξη (πόσο δὲ μᾶλλον ἀπόδειξη) γιὰ τὸ ὅτι τὴν ἄνοιξη ἐκείνη εἶχαν κλείσει οἱ ναοί, δὲν τελέστηκαν οἱ Χαιρετισμοί, δὲν γίνονταν Θεῖες Λειτουργίες, δὲν πραγματοποιήθηκαν οἱ Ἀκολουθίες τῆς Μ. Ἑβδομάδας, δὲν ἑορτάστηκε τὸ Πάσχα. 

Τὸ νὰ φανταστοῦμε λοιπὸν κάποια μέτρα ἀσφαλείας, δείχνει λογικό. Ἐλλείψει ὅμως ἄλλων μαρτυριῶν καὶ γνωρίζοντας καὶ τὴ βαθιὰ ὀρθόδοξη πίστη τοῦ Κυβερνήτη (ὅπως καὶ τὴ στενὴ σχέση του μὲ τὴ λατρευτικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας), δὲν ἔχουμε δικαίωμα νὰ ἰσχυριστοῦμε τίποτε περισσότερο.

Ὅσο γιὰ τὸν νόμο τοῦ Αὐγούστου του 1828, ἡ ἁπλή φράση ὅτι ἐμποδίζονται οἱ θρησκευτικὲς τελετὲς καὶ δὲν σημαίνονται οἱ κώδωνες, ἀποτελεῖ μία ἐξαιρετικὰ γενικόλογη διατύπωση ποὺ καὶ πάλι δὲν γνωρίζουμε ἕως ποίου σημείου ἀπαγορεύσεις περιλαμβάνει καὶ πάντως καθόλου δὲν ὑπονοεῖ κατ᾿ ἀνάγκη τὴν κατάργηση τῶν Ἀκολουθιῶν καὶ εἰδικὰ τῆς Θείας Λειτουργίας (ποὺ μποροῦν κάλλιστα νὰ γίνονται καὶ ὑπαίθρια ἢ γενικότερα σὲ ἐλεγχόμενες συνθῆκες). 

Ὁ νόμος αὐτὸς πάντως ἔχει καὶ ἄλλα «προβλήματα», καθὼς παρότι συνετάχθη τὸν Αὔγουστο, δὲν ἐστάλη πρὸς ψήφισιν παρὰ ἀρκετοὺς μῆνες ἀργότερα (μέσα στὸ 1829) καὶ στὴν Ἐφημερίδα τῆς Κυβερνήσεως δὲν ἀνεγράφη οὕτως ἢ ἄλλως ποτέ. Ἀλλὰ ἀκόμη κι ἂν ὄντως ψηφίστηκε, δὲν ἐφαρμόστηκε ποτὲ ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Καποδίστρια, παρότι κρούσματα πανούκλας ὑπῆρξαν καὶ μέσα στὸ 1829 στὴν Πελοπόννησο. Καὶ γενικότερα μέτρο ποὺ περιλάμβανε κλείσιμο ναῶν, δὲν ἐφαρμόστηκε ποτὲ ἔκτοτε στὴν Ἑλλάδα, παρὰ μόνο μία φορὰ στὴ διάρκεια τῆς Βαυαροκρατίας. 

Ἀλλὰ καὶ τότε, εἶχε πολὺ περιορισμένη χρονικὰ καὶ τοπικὰ ἐφαρμογὴ (ἀφοροῦσε μόνο στὸ νησὶ τοῦ Πόρου), ἐνῶ καὶ πάλι δὲν ὑπάρχουν μαρτυρίες ὅτι παρὰ τὸ προσωρινὸ κλείσιμο τῶν ναῶν, ἔπαυσαν νὰ τελοῦνται Θεῖες Λειτουργίες ἔστω καὶ ὑπαίθρια ἢ γενικὰ ὑπὸ τὶς ἐλεγχόμενες ὑγειονομικὰ συνθῆκες ποὺ προαναφέραμε. Ἀντίθετα, ἐκεῖνο ποὺ σίγουρα μαρτυρεῖται, εἶναι ὅτι καὶ οἱ ναοὶ συνέχιζαν νὰ λειτουργοῦν, ἔστω καὶ μὲ τοὺς ἱερεῖς μόνο μέσα.

Ὅλα τὰ παραπάνω λοιπὸν στοιχειοθετοῦν ἕνα πολὺ χαρακτηριστικὸ καὶ νωπὸ παράδειγμα τοῦ τρόπου μὲ τὸν ὁποῖο «ξαναγράφουν» τὴν Ἱστορία κάποιοι, διαστρεβλώνοντας καὶ ἀποδομῶντας τὸ παρελθόν. «Ἐπιτυγχάνουν» ἔτσι στὴν προκείμενη περίπτωση καὶ τὴν ἀπαράδεκτη ἀπόφαση τῆς σημερινῆς κυβέρνησης νὰ δικαιολογήσουν, καὶ στοὺς πιστοὺς νὰ κουνήσουν τὸ δάχτυλο καὶ τὸν μεγάλο Ἰωάννη Καποδίστρια νὰ σπιλώσουν. 

Καὶ δὲν διστάζουν βεβαίως νὰ διασπείρουν καὶ ἄλλες περίεργες ἀνακρίβειες, ὅπως αὐτὸ ποὺ διάβαζα πρόσφατα σὲ ἄρθρο πανεπιστημιακοῦ τινὸς (μετέχοντος μάλιστα καὶ στὸ ἐθνομηδενιστικό ἐγχείρημα «Ἑλλάδα 2021»), ποὺ δὲν ἀρκεῖται στὰ περὶ δῆθεν κλεισίματος τῶν ναῶν ἀπὸ τὸν Καποδίστρια, ἀλλὰ ἀναφέρει κιόλας πὼς ἡ πανούκλα ἐθεωρεῖτο παλαιότερα ὅτι προῆλθε ἀπὸ αἰγυπτιακὸ πλοῖο τοῦ στόλου τοῦ Ιμπραήμ (ποὺ εἶχε φέρει αἰχμαλώτους πρὸς ἀνταλλαγήν), ἀλλὰ αὐτὸ δὲν ἰσχύει, γιατί οἱ ἐπιδημίες στὴν Ἑλλάδα εἶχαν ξεκινήσει «ἀπὸ τὰ πτώματα Τούρκων, Ἑβραίων καὶ Ἀλβανῶν» ποὺ εἶχαν μείνει γιὰ πολὺ καιρὸ ἄταφα μετὰ τὴν ἐκτεταμένη σφαγὴ ποὺ διέπραξαν οἱ ἄνδρες τοῦ Κολοκοτρώνη στὴν Τριπολιτσά! 

Καὶ ἔτσι, παρότι ἡ πανούκλα ὄντως προερχόταν ἀπὸ αἰγυπτιακὸ πλοῖο, ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὶς πηγὲς τῆς ἐποχῆς, καὶ ἐπίσης τυγχάνει τοὐλάχιστον κωμικὸ νὰ συνδέει κανεὶς αἰτιακά γεγονὸς τοῦ 1828 μὲ κάτι ποὺ συνέβη 7 χρόνια πρίν, ἐπιχειρεῖται ὕπουλα ἡ σπίλωση καὶ τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ τῶν Ἑλλήνων ἐπαναστατῶν καὶ γιὰ τὴ σφαγὴ ποὺ διέπραξαν ἀλλὰ καὶ γιὰ τὰ πτώματα ποὺ ἄφησαν ἄταφα, προκαλῶντας κινδύνους γιὰ τὴ δημόσια ὑγεία.

Συνοψίζοντας, ὅσοι ἰσχυρίζονται ὅτι ὁ Καποδίστριας ἔκλεισε τὸ 1828 τὶς ἐκκλησίες καὶ ἀπαγόρευσε τὶς ἱερὲς ἀκολουθίες καὶ τή Θεία Λειτουργία, ψεύδονται καταφανῶς. Οὔτε οἱ ἐκκλησίες ἔκλεισαν ποτὲ ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του (τὰ μέτρα κατὰ τῆς ἐπιδημίας ἐφαρμόστηκαν σὲ ἄλλους τομεῖς), ἐνῶ καὶ ἡ «προβληματικὴ» νομικὴ διάταξη τοῦ Αὐγούστου του 1828 ὄχι μόνο δὲν ἐφαρμόστηκε, ἀλλὰ ἀποτελεῖ θέμα πρὸς διευρεύνηση ἀκόμη καὶ τὸ ἂν ψηφίστηκε καὶ δημοσιεύθηκε κἂν ποτέ. 

Ὑποτιμοῦν μάλιστα οἱ ἐν λόγῳ «ἐπιστήμονες» καὶ τὶς συνθῆκες ἐκείνης τῆς ἐποχῆς (μὲ μία Ἑλλάδα κατεστραμμένη, γεμάτη χῆρες, γέροντες καὶ ὀρφανά, γεμάτη ἀποκαΐδια κι ἐρείπια, χωρὶς γιατροὺς καὶ νοσοκομεῖα καὶ μὲ τὸν στρατὸ τοῦ Ιμπραήμ λίγο πιὸ πέρα), καθὼς καὶ τή φύση τῆς συγκεκριμένης ἀσθένειας, ποὺ καμία σχέση δὲν ἔχουν μὲ τὰ σημερινὰ δεδομένα. Καὶ παρὰ ταῦτα, παρότι ὑπὸ τὸ κράτος τῆς ἀδήριτης ἀνάγκης ὁ Καποδίστριας θὰ μποροῦσε νὰ φτάσει ἕως καὶ σὲ ἀκραῖα μέτρα, ὡστόσο δὲν τὸ ἔπραξε. 

Τώρα κάποιοι (μεταξὺ αὐτῶν δυστυχῶς καὶ ἀρκετοὶ ρασοφόροι) τὸν ἐπικαλοῦνται, γιὰ νὰ μᾶς πείσουν ὅτι καλῶς ἔκλεισαν σήμερα οἱ ἱεροὶ ναοί, σὲ μία ἐντελῶς διαφορετικὴ Ἑλλάδα καὶ γιὰ μία ὄχι ἀσφαλῶς ἀκίνδυνη ἀσθένεια, ποὺ ὡστόσο καμία σχέση δὲν μπορεῖ κανεὶς σοβαρὰ ἔστω καὶ νὰ ὑπαινιχθεῖ πὼς ἔχει μὲ τὸν πάλαι ποτὲ ἀποτρόπαιο Μαῦρο Θάνατο. 

Ἐπειδὴ ὅμως ἡ ἱστορικὴ ἀλήθεια εἶναι πάντα πιὸ δυνατὴ ἀπὸ τὰ ἀβάσιμα ψεύδη καὶ κακοήθη μυθεύματα, ἡ ἀπόπειρά τους ὁδηγεῖ στὸ ἀκριβῶς ἀντίθετο ἀποτέλεσμα ἐν τέλει: ἀφοῦ ἀκόμη καὶ ἡ φρικτὴ πανούκλα δὲν ἔφερε παύση τῆς ὀρθόδοξης λατρείας σὲ μία κατεστραμμένη μάλιστα καὶ πλήρως ἐξαθλιωμένη Ἑλλάδα, τὰ γεγονότα του 1828 μᾶς ὁπλίζουν στὴν πραγματικότητα μὲ ἕνα ἀκόμη ἐπιχείρημα, ὅταν καταγγέλουμε ὡς πρωτοφανῆ καὶ ἀπαράδεκτα ὅσα συμβαίνουν τώρα... 

«Πᾶνος»