Δέν ἤξερε καθόλου γράμματα. Ὅμως ἦταν ἕνας πολύ φωτισμένος ἄνθρωπος, μέ ἀκλόνητη καί ζωντανή πίστι, σάν κι ἐκείνη πού εἶχαν οἱ πρῶτοι χριστιανοί πού ἔπεφταν καί στή φωτιά γιά τόν Χριστό, προκειμένου νά μήν Τόν ἀρνηθοῦν.
Στην Επισκοπή του Χούσι, το 1785 ζούσε ένας μοναχός, ονόματι Ραφαήλ. Αυτός ο μοναχός ήτο αγγειοπλάστης και είχε ενάρετη ζωή. Την ημέρα δεν έτρωγε τίποτε και μόνο το βράδυ, μετά την δύσι του ηλίου, έτρωγε πολύ λίγο φαγητό. Μετά έπαιρνε ένα βιβλίο και εδιάβαζε. Για ύπνο επήγαινε και εξάπλωνε στο Κοιμητήριο, ανάμεσα στους Σταυρούς των νεκρών. Χειμώνα και καλοκαίρι εφορούσε ένα γιλέκο από δέρμα με μαλλί προβάτου και μ’ αυτό κοιμόταν στα μνήματα.
ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ [:Ρωμ.2,10]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου
με θέμα:
«Δόξα καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 10-7-1983]
(Β94)
«Δόξα καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν». Αυτό, αγαπητοί μου, μας παραγγέλλει σήμερα ο Απόστολος Παύλος εις την προς Ρωμαίους επιστολήν του. Μία θέσις επικαιροτάτη και πάντοτε σημαντική δια την συντήρησιν μίας κοινωνίας ανθρώπων. Εις αυτήν την θέσιν βεβαίως δεν υπάρχει ευχετική διάθεσις του Αποστόλου. Ότι δηλαδή «ας υπάρχει δόξα και ας υπάρχει τιμή και ειρήνη σε καθέναν που εργάζεται το αγαθόν». Αλλά καθορίζει, τρόπον τινά, μία λειτουργία, έναν νόμο, που υπάρχει εις αυτόν τούτον τον άνθρωπο. Και πραγματικά είναι η σχέσις του αγαθού ή του κακού ως προς την λειτουργικότητα του ιδίου του ανθρώπου. Δηλαδή η δομή της ανθρώπινης υπάρξεως, που δεν είναι παρά η ψυχή και το σώμα, είναι τέτοια ώστε να λειτουργεί αρμονικώς, ευρύθμως, μόνο με την παρουσία του αγαθού. Αντιθέτως, με την παρουσία του κακού, αυτή η ευρυθμία της ανθρωπίνης κατασκευής διαλύεται. Χάνεται κυριολεκτικά.
Ὄρη παρῆλθε πάντα, τοῦ Ἄθω Ὄρος.
Εὐρωπικῆς γῆς, τῇ ἁγιωνυμία·
Ἤνθησεν ἄνθη, ἀνθεοτρεφὴς Ἄθως,
Ὄντως νοητὰ, τούς δε θείους Πατέρας·
Χορὸν Θεουδῆ, τῶν ἐν Ἄθω Πατέρων,
Χορὸς γεραίρει, τῶν Μοναστῶν τοῦ Ἄθω.
Πληθὺς Ἀθωνιὰς, ἀμφὶ Θόωκον στῆκε Θεοῖο.
Το Άγιον Όρος παρουσιάζει ιστορία πολύπτυχη, αξιοθαύμαστη και αξιοσέβαστη. Μια από τις ωραιότερες πτυχές του, αναμφίβολα, είναι ο αγιολογικός πλούτος του. Η αθωνική αγιολογία δίκαια αποτελεί τη βασική δόξα και τον μεγαλύτερο έπαινο ενός υπερχιλιόχρονου μοναχισμού.
ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ[: Ματθ. 4,18-23]
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία μακαριστοῦ γέροντος Ἀθανασίου Μυτιληναίου
μὲ θέμα:
«ΕΞΑΡΤΗΣΙΣ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ»
[ἐκφωνήθηκε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Κομνηνείου Λαρίσης στὶς 28-6-1992]
(Β263)
Καθώς, ἀγαπητοί μου, ἀνοίγει ἡ ἐκκλησιαστικὴ περίοδος τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου, ἡ Ἐκκλησία μας, παρουσιάζει τὴν ὡραία ἐκείνη εἰκόνα ποὺ ὁ Κύριος ἀναζητᾷ τοὺς πρώτους Του μαθητὰς παρὰ τὴν λίμνην τῆς Τιβεριάδος. Ἐκεῖ βρῆκε τὰ πρῶτα δύο ζεύγη ἀδελφῶν, ποὺ τοὺς κάλεσε κοντά Του. Ἦταν ὁ Πέτρος καὶ ὁ Ἀνδρέας, ὁ Ἰάκωβος καὶ ὁ Ἰωάννης. Ἦταν ἕνα ὄμορφο πρωινὸ στὴν ἀκρολιμνιά. Ἐκεῖ, στὰ ἥσυχα νερὰ τῆς λίμνης, εἶδε τὸ πρῶτο ζεῦγος, «βάλλοντας ἀμφίβληστρον εἰς τὴν θάλασσαν· ἦσαν γὰρ ἁλιεῖς». Ρίχνοντας τὸ δίχτυ τους στὴ θάλασσα· γιατί ἦσαν ἁλιεῖς. Καὶ τοὺς λέγει: «Δεῦτε ὀπίσω μου, καὶ ποιήσω ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων». Καὶ ἐκεῖνοι «εὐθέως ἀφέντες τὸ πλοῖον καὶ τὸν πατέρα αὐτῶν ἠκολούθησαν αὐτῷ». Κι ἐκεῖνοι ἀμέσως, ἀφοῦ ἄφησαν τὰ δίχτυα τους, τὸν ἠκολούθησαν. Καὶ ἀφοῦ προχώρησε λίγο πιὸ πέρα ὁ Κύριος, εἶδε τὸ δεύτερο ζεῦγος ἀδελφῶν. Τὸν Ἰάκωβο καὶ τὸν Ἰωάννη. Λέγει τότε καὶ σ᾿ αὐτοὺς νὰ Τὸν ἀκολουθήσουν. «Οἱ δὲ εὐθέως ἀφέντες τὸ πλοῖον καὶ τὸν πατέρα αὐτῶν ἠκολούθησαν αὐτῷ». Ἐκεῖνοι δὲ ἀμέσως, ἀφοῦ ἄφησαν τὸ πλοῖο καὶ τὸν πατέρα τους, Τὸν ἠκολούθησαν.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ [:Γαλ. 3,22- 4,5]
«Συνέκλεισεν ἡ γραφὴ τὰ πάντα ὑπὸ ἁμαρτίαν, ἵνα ἡ ἐπαγγελία ἐκ πίστεως ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ δοθῇ τοῖς πιστεύουσι(:Τώρα όμως έγινε με τον νόμο το εντελώς αντίθετο από τη δικαίωση. Ο γραπτός νόμος του Θεού δηλαδή έκλεισε ολοκληρωτικά τα πάντα κάτω από την αμαρτία, για να ποθήσουν οι άνθρωποι τον ιατρό και σωτήρα· και έτσι η ευλογία που υποσχέθηκε ο Θεός, να δοθεί με την πίστη στον Ιησού Χριστό σε όλους όσους πιστεύουν)»[Γαλ.3,22].
ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ [:Ματθ. 4, 18-22]
ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Περιπατῶν δὲ παρὰ τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας εἶδε δύο ἀδελφούς, Σίμωνα τὸν λεγόμενον Πέτρον καὶ Ἀνδρέαν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, βάλλοντας ἀμφίβληστρον εἰς τὴν θάλασσαν· ἦσαν γὰρ ἁλιεῖς. καὶ λέγει αὐτοῖς· δεῦτε ὀπίσω μου καὶ ποιήσω ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων. οἱ δὲ εὐθέως ἀφέντες τὰ δίκτυα ἠκολούθησαν αὐτῷ (:Ἐνῶ λοιπὸν περπατοῦσε κοντὰ στὴ θάλασσα τῆς Γαλιλαίας, εἶδε δυὸ ἀδελφούς· τὸν Σίμωνα, τὸν ὁποῖο κατόπιν ὀνόμασε Πέτρο, καὶ τὸν Ἀνδρέα τὸν ἀδελφό του, οἱ ὁποῖοι ἔριχναν δίχτυα στὴ θάλασσα, διότι ἦταν ψαρᾶδες. Καὶ τοὺς λέει: ''Ἀκολουθῆστε με καὶ θὰ σᾶς κάνω ἱκανοὺς νὰ ἁλιεύετε ἀντὶ γιὰ ψάρια ἀνθρώπους· αὐτοὺς θὰ τοὺς ἑλκύετε στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν μὲ τὰ πνευματικὰ δίχτυα τοῦ κηρύγματος''. Καὶ αὐτοὶ ἀμέσως ἄφησαν τὰ δίχτυα τους καὶ Τὸν ἀκολούθησαν)» [Ματθ.4,18-20].
KYΡΙΑΚΗ Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ [Ρωμ. 2, 10-16]
ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Δόξα δὲ καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν, Ἰουδαίῳ τε πρῶτον καὶ Ἓλληνι (:Δόξα καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη θὰ ἀποδοθεῖ σὲ κάθε ἄνθρωπο ποὺ ἐργάζεται τὸ καλό, στὸν Ἰουδαῖο πρῶτα καὶ στὸν εἰδωλολάτρη Ἕλληνα)» [Ρωμ.2,10].
Ποιόν «Ἰουδαῖο» ἐννοεῖ ἐδῶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἢ γιὰ ποιούς «Ἕλληνες» μιλάει; Γιὰ αὐτοὺς ποὺ ἔζησαν πρὶν ἀπὸ τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ· γιατί ὁ λόγος τοῦ ἀποστόλου δὲν ἔφθασε ἀκόμη στὰ χρόνια τῆς χάριτος, ἀλλὰ μένει ἀκόμη στὰ προηγούμενα χρόνια, προκαθορίζοντας ἀπὸ μακριὰ καὶ ἐξαφανίζοντας τὴ διαφορὰ τοῦ εἰδωλολάτρη καὶ τοῦ Ἰουδαίου, ὥστε, ὅταν τὸ κάνει αὐτὸ στὸν καιρὸ τῆς χάριτος, νὰ μὴ φανεῖ πιὰ ὅτι ἐπινοεῖ κάτι τὸ νέο καὶ ἐνοχλητικό. Ἐὰν λοιπὸν στὰ προηγούμενα χρόνια, ὅταν δὲν ἔλαμψε ἀκόμη ἡ τόσο μεγάλη χάρη, ὅταν τὰ πράγματα τῶν Ἰουδαίων ἦταν σὲ ὅλους σεβαστὰ καὶ ξακουστὰ καὶ λαμπερά, δὲν ὑπῆρχε καμία διαφορά, ποιό λόγο θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ στὴ συνέχεια ὕστερα ἀπὸ τὴν τόσο μεγάλη φανέρωση τῆς χάρης; Γι᾿ αὐτὸ ἀκριβῶς καὶ μὲ πολλὴ φροντίδα τὸ ἑτοιμάζει αὐτό· γιατί πραγματικὰ ὁ ἀκροατής, ἀφοῦ μάθει ὅτι αὐτὸ ἐπικρατοῦσε στὰ προηγούμενα χρόνια, θὰ τὸ παραδεχτεῖ αὐτὸ πολὺ περισσότερο μετὰ τὴν πίστη.
«Δεν πρέπει να σκέφτεσαι έτσι»
Νίνα Γιερμολάεβα:
— Αυτό το γεγονός συνέβη στις αρχές του ’90. Μία από τις αδερφές μου έπιασε τον άντρα της με την ερωμένη του. Έμεναν σ’ ένα διώροφο διαμέρισμα, στον 12ο και 13ο όροφο. Μεταξύ τους ξέσπασε καυγάς και η ερωμένη προσπάθησε να περάσει από το ένα μπαλκόνι στο άλλο. Κανένας δεν είδε πώς συνέβη, αλλά έπεσε και σκοτώθηκε. Μετά από αυτήν την τραγωδία, η αδελφή μου μαζί με μία άλλη αδελφή μας πήγαν στη Μονή τον Σπηλαίων, για να δουν τον πατέρα Ιωάννη. Ο γέροντας τις δέχτηκε. Μιλώντας με τη μία αδελφή, απομακρύνθηκε λίγο από την άλλη, όμως τόσο που εκείνη μπορούσε ν’ ακούει τη συνομιλία τους. Και όταν η αδελφή μου πλησίασε στο να αναφερθεί στη στιγμή της τραγωδίας, ο γέροντας της είπε: «Μακάρι να μην ήταν αυτοκτονία, μακάρι να μην ήταν αυτοκτονία!».
Εξακολουθούμε να παρακαλούμε όλους όσοι μπορούν να μοιραστούν σημαντικές μαρτυρίες, έγγραφα ή αναμνήσεις για τον πατέρα Ιωάννη, να τα στείλουν στο e-mail της Μονής των Σπηλαίων του Πσκοβ: otets_ioann@mail.ru ή στο e-mail της συντακτικής επιτροπής της πύλης pravoslavie.ru: editor@pravoslavie.ru.
Είχαν ειπωθεί πολλά λόγια για τα δυστυχή γεγονότα στην εκκλησιαστική ζωή του πολυπαθούς λαού της Ουκρανίας. Και φαινόταν ότι το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως έχει εξαντλήσει όλα τα επιχειρήματά του, για να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Όμως, οι αντιπρόσωποι της Κωνσταντινούπολης επιδιώκουν τώρα ν’ αποδείξουν ότι «οι Ρώσοι», δήθεν, στο παρελθόν, έπρατταν το ίδιο, όπως αυτοί κάνουν τώρα.
Τι συμβαίνει; Με την αφορμή της πανηγυρικής εορτής στον ελληνικό καθεδρικό ναό στο Παρίσι, ο αντιπρόσωπος του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στην πρωτεύουσα της Γαλλίας, ο Μητροπολίτης Γαλλίας Εμμανουήλ, δήλωσε τα εξής:
