Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2023

Λάμπρος Σκόντζος: Ἅγιος Ἀπόστολος Τιμόθεος - Ὁ πιστός μαθητής καί ἀκόλουθος τοῦ Παῦλου


ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ 
 
Μιὰ εὐγενικὴ μορφὴ τῆς πρώτης Ἐκκλησίας ὑπῆρξε καὶ ὁ ἅγιος ἀπόστολος Τιμόθεος, ὁ πιστὸς μαθητής, ἀκόλουθος καὶ πολύτιμος συνεργάτης τοῦ ἀποστόλου Παύλου.
 
Τίς περισσότερες πληροφορίες γι᾿ αὐτὸν τίς παίρνουμε ἀπὸ τὸ ἱερὸ βιβλίο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων. Γεννήθηκε στὴν Λύστρα τῆς Λυκαονίας τῆς Μ. Ἀσίας, περὶ τὸ 30 μ. Χ., ἀπὸ πατέρα Ἕλληνα (εἰδωλολάτρη) καὶ Ἰουδαία μητέρα, τὴν θαυμάσια Εὐνίκη, ἡ ὁποία εἶχε μεταστραφεῖ στὸν Χριστιανισμό, ὅπως καὶ ἡ εὐσεβὴς γιαγιὰ του (ἀπὸ τὴ μητέρα του) Λωίδα. Τὰ ὀνόματά τους φανερώνουν πὼς στὰ μέρη ἐκεῖνα εἶχε συντελεστεῖ μιὰ σημαντικὴ ἐπιμειξία Ἰουδαίων καὶ Ἑλλήνων. Σὲ αὐτὲς τίς δύο ὑπέροχες γυναῖκες χρωστοῦσε τὴν βαθειὰ πίστη στὸ Θεό, τὴν ἠθική του ἀκεραιότητα καὶ τὸν ἀδαμάντινο χαρακτῆρα του. Ἡ Εὐνίκη, μορφωμένη καὶ εὐγενὴς γυναῖκα, δίδαξε στὸν Τιμόθεο ἀπὸ μικρὸ παιδὶ τὴν εὐσέβεια, ἀνατρέφοντάς τον θεοπρεπῶς. Μάλιστα, ὅπως ἀναφέρεται, ἀπὸ τὴ βρεφική του ἡλικία γνώριζε τίς Ἅγιες Γραφές. Ἄλλωστε καὶ τὸ ὄνομά του σημαίνει «αὐτὸς ποὺ τιμᾷ τὸν Θεό». Αὐτὴ ἡ θρησκευτικὴ ἀγωγὴ τὸν βοήθησε ἀργότερα νὰ ἀποδεχτεῖ τὴν χριστιανικὴ πίστη.
 
Εἶχε ἀσθενικὸ χαρακτῆρα, ἀλλὰ δυναμικὸ ψυχικὸ σθένος, ὁ ὁποῖος ἀψήφησε κόπους, ταλαιπωρίες καὶ διωγμούς, κατὰ τὴν ἱεραποστολικὴ καὶ ποιμαντική του δράσῃ.
 
Φαίνεται ὅτι γνώρισε τὸν ἀπόστολο Παῦλο καὶ προσκολλήθηκε μαζί του κατὰ τὴν πρώτη περιοδεία του στὴ Μ. Ἀσία καὶ εἰδικὰ στὴν Λυκαονία, περὶ τὸ 50 μ. Χ. κατηχήθηκε καὶ βαπτίστηκε. Ὑπάρχει ἡ πιθανότητα νὰ φιλοξένησε ἡ οἰκογένειά του τὸν Παῦλο καί τὸν σύνοδό του Βαρνάβα, νὰ κατηχήθηκε ἡ οἰκογένειά του καὶ νὰ μεταστράφηκε ὁλόκληρη στὸν Χριστιανισμό. Ἐπίσης ὁ Τιμόθεος εἶδε μὲ τὰ μάτια του τὰ παθήματα τοῦ Παύλου στὰ Λύστρα, τὸ ὁποία ἔγιναν ἀφορμὴ νὰ γεννήσει στὴν ψυχή του θαυμασμὸ γιὰ ἐκεῖνον καὶ νὰ πάρει τὴν ἀπόφαση νὰ γίνει συνοδός του. Ἴσως ὁ διωγμὸς αὐτὸς νὰ συντέλεσε καταλυτικὰ γιὰ τὴν μεταστροφή του στὴν χριστιανικὴ πίστη.
 
Ἀπὸ τότε ὁ Τιμόθεος προσκολλήθηκε πιστὰ στὸν Παῦλο, γινόμενος ὁ πιὸ πιστός του συνεργάτης στὸ ἱεραποστολικό του ἔργο, συμβάλλοντας καὶ αὐτὸς στὴν ἵδρυση Ἐκκλησιῶν στὴ Μικρὰ Ἀσία καὶ τὴν Ἑλλάδα. Μάλιστα κατέστῃ ἔνθερμος ὑποστηρικτὴς τῶν διωκομένων χριστιανῶν. Τοῦ ἀνατέθηκαν ἐπίσης σημαντικὲς ἀποστολὲς γιὰ σοβαρὰ ἐκκλησιαστικὰ θέματα, παρά τὸ ὅτι ἦταν νεαρός.
 
Κατὰ τὴν Β΄ ἀποστολικὴ περιοδεία του ὁ Παῦλος, πῆρε μαζί του καὶ τὸν Τιμόθεο καὶ διὰ μέσῳ τῆς Φρυγίας, καὶ Μοισίας ἔφτασαν στὴν Τρωάδα. Ἀπὸ ἐκεῖ ἔπλευσαν στὴ Σαμοθράκη, ἀπέπλευσαν στὴ Νεάπολη καὶ ἔφτασαν στοὺς Φιλίππους, ὅπου ἵδρυσαν τὴν πρώτη Ἐκκλησία στὸν ἑλληνικὸ χῶρο. Κατόπιν πέρασαν ἀπὸ τὴν Ἀμφίπολη καὶ τὴν Ἀπολλωνία καὶ ἔφτασαν στὴ Θεσσαλονίκη. Ἐκεῖ ὁ Τιμόθεος συνέβαλλε τὰ μέγιστα γιὰ τὴν ἵδρυση τῆς Ἐκκλησίας, παρά το διωγμό, ποὺ ἔγειραν οἱ Ἰουδαῖοι τῆς πόλεως ἐναντίον τους, ἐξαναγκάζοντάς τους νὰ φύγουν βιαστικὰ γιὰ τὴν Βέροια. Ὅταν ἔφτασαν στὴν Ἀθήνα, ὁ Παῦλος ἔστειλε τὸν Τιμόθεο στὴ Θεσσαλονίκη νὰ στηρίξει τοὺς ἐκεῖ διωκόμενους χριστιανούς. Ἀργότερα τὸν συναντᾶμε στὴν Κόρινθο βοηθῶντας τὸν Παῦλο στὸ ἱεραποστολικό του ἔργο.
 
Κατὰ τὴν Γ΄ περιοδεία του ὁ Παῦλος περιόδευσε τὴν Μικρὰ Ἀσία ἔχοντας μαζί του τὸν Τιμόθεο. Ἔμεινε στὴν Ἔφεσο τρία χρόνια, στέλνοντας τὸν Τιμόθεο σὲ διάφορες ἐμπιστευτικὲς ἀποστολὲς στὴν Μ. Ἀσία καὶ Ἑλλάδα, μαζὶ τὸν ἐπίσης ἀφοσιωμένο συνοδὸ του Ἔραστο. Ἔφτασαν στὴν Κόρινθο. Ἀπὸ τὴν Κόρινθο μετέφερε μὲ τὸν Παῦλο τὴν «λογία» (χρηματικὴ συνεισφορὰ) γιὰ τίς ἀνάγκες τῶν πιστῶν τῆς Ἱερουσαλήμ. Ἐν συνεχείᾳ ἔφτασαν στὴ Μίλητο καὶ ἀπὸ ἐκεῖ στὴν Κὼ καὶ τὴ Ρόδο. Ἀργότερα πέρασαν στὰ Πάταρα καὶ συνέχισαν τὴν ὁδοιπορία τους στὴν Τύρο, στὴν Πτολεμαΐδα καὶ στὴν Καισάρεια τῆς Παλαιστίνης, τερματίζοντας στὰ Ἱεροσόλυμα, ὅπου συναντήθηκαν μὲ τὸν Παῦλο. Τοῦ συμπαραστάθηκε στὴν φυλάκισή του καὶ στὴ συνέχεια τὸν συνόδευσε στὴ Ρώμη, ὑπηρετῶντας τον στὸν κατ᾿ οἶκον περιορισμό του.
 
Μετὰ τὴν ἀθώωση τοῦ Παύλου ἀπὸ τὸ αὐτοκρατορικὸ δικαστήριο, ἔφυγε μαζί του γιὰ τὴν Ἔφεσο, τὸν ὁποῖο χειροτόνησε Ἐπίσκοπο στὴν μεγάλη μικρασιάτικη πόλη, γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσει τίς «ἑτεροδιδασκαλίες», δηλαδὴ τίς πρώιμες αἱρέσεις. Πρέπει τότε νὰ ἦταν περίπου 35-40 ἐτῶν. Ὁ Τιμόθεος ἐργάστηκε δραστήρια καὶ μετέστρεψε χιλιάδες εἰδωλολάτρες καὶ Ἰουδαίους στὴν χριστιανικὴ πίστη.
 
Δὲν θὰ πρέπει νὰ λησμονοῦμε πὼς ἡ Ἔφεσος ἦταν τὸ κυριότερο κέντρο τῆς εἰδωλολατρίας στὴν Ἀσία, διότι ἐκεῖ λατρεύονταν ἡ «θεὰ» Ἄρτεμις στὸν περίφημο ναό της, ὁ ὁποῖος, πρὶν καεῖ ἀπὸ τὸν διαβόητο Ἡρόστρατο  (3Ος π. Χ.. αἰῶνας), ἦταν ἕνα ἀπὸ τὰ ἑπτὰ θαύματα τοῦ ἀρχαίου κόσμου. Ἀλλὰ καὶ στὰ χρόνια ἐκεῖνα διατηροῦσε τὴν αἴγλη του, ὅπου συσσώρευαν χιλιάδες λατρευτὲς τῆς «θεᾶς» καὶ οἱ σκοταδιστὲς ἱερεῖς καὶ οἱ κατασκευαστὲς εἰδωλίων πλούτιζαν. Μὲ τὴν ἐμφάνιση τοῦ Χριστιανισμοῦ ἄρχισαν νὰ ἀπειλοῦνται τὰ συμφέροντά τους καὶ γιὰ τοῦτο ὑποκινοῦσαν συχνὰ διωγμοὺς κατὰ τῶν Χριστιανῶν.
 
Ἀρχαία παράδοση ἀναφέρει πὼς  στὰ χρόνια τοῦ Δομετιανοῦ (81-96 μ. Χ.) κατ᾿ ἄλλους ἐπὶ Νέρωνα (54-68 μ. Χ.) ἔλαβε τὸν στέφανο τοῦ μαρτυρίου. Ὁ Τιμόθεος πήγαινε στὰ καταγώγια τῆς πόλεως, ὅπου οἱ εἰδωλολάτρες τελοῦσαν τίς ἑορτές τους μὲ αἰσχρὰ δρώμενα καὶ ἀκολασίες, γιὰ νὰ τοὺς ἀποτρέψει ἀπὸ αὐτὲς τίς ἀπάνθρωπες τελετὲς καὶ τίς θυσίες. Πλημυρισμένος ἀπὸ θεῖο ζῆλο, κήρυττε τὴν ἀποστροφή του σὲ αὐτὲς τίς ἀθλιότητες καὶ αἰσχρότητες, ὡς ἔργα τοῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος λατρεύεται στὰ πρόσωπα τῶν αἰσχρῶν καὶ ἀκόλαστων εἰδωλολατρικῶν «θεῶν». Κήρυττε τὴν ἀποχὴ ἀπὸ τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου καὶ τὴ μετάνοια. Σὲ κάποια ἀπὸ αὐτὲς τίς ἑορτὲς πρὸς τιμὴν τῆς Ἐφεσίας Ἀρτέμιδος, «Καταγώγιον ὀνομαζομένην» ἐπειδὴ κατέκρινε τὰ ὄργια τῶν ἐορταστῶν, φανατικοὶ εἰδωλολάτρες, οἰστρηλατημένοι ἀπὸ τὴν ἁμαρτία τῆς ἀκολασίας ἐξοργίστηκαν καὶ ὅρμισαν ἐναντίον του. Τὸν συνέλαβαν, τὸν κακοποίησαν καὶ στὸ τέλος τὸν φόνευσαν μὲ ρόπαλο, περὶ τὸ 97 μ. Χ.
 
Οἱ Χριστιανοὶ τῆς Ἐφέσου κατόρθωσαν νὰ περιμαζέψουν τὸ τίμιο λείψανό του, τὸ ὁποῖο μετέφεραν σὲ ἀσφαλὲς σημεῖο καὶ τὸ ἔθαψαν μὲ τιμὲς καὶ ὀδύνη. Τὸ 356 μεταφέρθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ τοποθετήθηκε, μαζὶ μὲ τὰ λείψανα τῶν ἀποστόλων Ἀνδρέα καὶ Λουκᾶ στὴν Ἁγία Τράπεζα τοῦ ναοῦ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων. Ἀργότερα ὁ Ἰουστινιανός τὸν 6ο αἰῶνα,  μετασκευάζοντας τὸ ναό, ἄφησε ἄθικτη τὴν Ἁγία Τράπεζα, καλύπτοντάς την  μὲ ἀργυρὴ θήκη.
 
Τεμάχια τοῦ Ἱεροῦ Λειψάνου του φυλάσσονται στὶς Ἱερὲς Μονές, Ἁγίου Παντελεήμονος Ἁγίου Ὄρους.  Ἁγίας Λαύρας Καλαβρύτων.  Κύκκου Κύπρου. Στὸ Κοπτικὸ Πατριαρχεῖο τῆς Αἰγύπτου. Στὸν Ἱερὸ Ναὸ Ἁγίου Γεωργίου τῶν Ἑλλήνων Βενετίας κ.α.
 
Μᾶς ἔχουν διασωθεῖ  δύο ἐπιστολὲς τοῦ ἀποστόλου Παύλου πρὸς τὸν Τιμόθεο, οἱ ὁποῖες ἀνήκουν στὶς λεγόμενες ποιμαντικὲς ἐπιστολὲς καὶ εἶναι ἐνταγμένες στὸν κανόνα τῆς Καινῆς Διαθήκης. Περιέχουν πολύτιμες συμβουλὲς πρὸς τοὺς κληρικοὺς καὶ λαϊκούς, γιὰ τὴν κατὰ Χριστὸν ζωή. Θεωροῦνται ἀξιόλογες γιὰ τίς ἱστορικὲς μαρτυρίες ποὺ παρέχουν.
 
Ἡ μνήμη του τιμᾷται στὶς 22 Ἰανουαρίου.

__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου