Λάμπρος Σκόντζος: Ἅγιος Ἰωσήφ ὁ Μνήστωρ

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ 

Ἡ Θεοτόκος ἐπιτέλεσε τὴν ὑψηλή Της ὑπηρεσία ὡς Μητέρα τοῦ Θεοῦ, ἐν πολλοῖς καὶ μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Μνήστορα ἁγίου Ἰωσήφ, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ ἕνα ἀπὸ τὰ κύρια πρόσωπα, τὰ ὁποῖα σχετίζονται μὲ τὸ ἄμεσο περιβάλλον τοῦ Κυρίου μας. Συνήθως τὸ ἱερὸ πρόσωπο τοῦ Ἰωσὴφ σκιάζεται ἀπὸ τὴν ἱερότατη προσωπικότητα τῆς Παναγίας μας καὶ γι᾿ αὐτὸ ὁ βίος του εἶναι σχετικὰ ἐλάχιστα γνωστός.

Ἦταν Ἰουδαῖος στὴν καταγωγὴ καὶ ἀπόγονος τοῦ ἔνδοξου βασιλιᾶ Δαβίδ, ἀπέχοντας χρονικὰ ἀπὸ αὐτὸν χίλια περίπου χρόνια. Καταγόταν ἀπὸ τὴν Βηθλεέμ, τὴν «πόλη Δαβὶδ» καὶ τὸ ὄνομά του σημαίνει: «ὁ τέλειος τοῦ Θεοῦ», ἀλλὰ κατοικοῦσε στὴν Ναζαρέτ, ἀσκῶντας τὸ ἐπάγγελμα τοῦ ξυλουργοῦ. Ἦταν χῆρος, προχωρημένης ἡλικίας καὶ μεγάλωνε μόνος του τὰ ἑπτὰ παιδιὰ του (Ἰάκωβος, Ἰωσής, Σίμων, Ἰούδας, Ἐσθήρ, Θάμαρ ἢ Μάρθα, καὶ ἡ Σαλώμη). Ζοῦσε δὲ μὲ δικαιοσύνη καὶ ἁγιότητα.

Ὅταν ἡ Θεοτόκος ἔγινε δώδεκα - δεκατριῶν ἐτῶν, οἱ ἱερεῖς τοῦ Ναοῦ καὶ ἰδιαίτερα ὁ ἅγιος Ζαχαρίας, πατέρας τοῦ Προδρόμου, ὁδηγημένοι ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἔκριναν ὅτι ἔπρεπε νὰ προσκολληθεῖ σὲ κάποιο δίκαιο καὶ ἐνάρετο ἄνδρα. Βρῆκαν τὸν εὐσεβῆ καὶ δίκαιο Ἰωσήφ, μὲ τὸν ὁποῖο τὴν ἀρραβώνιασαν, διαβλέποντας ὅτι ὁ προχωρημένης ἡλικίας ἐνάρετος Ἰωσὴφ δὲν θὰ γίνει ποτὲ ὁ σύζυγός της καὶ θὰ τὴν σεβαστεῖ καθ᾿ ὅλα. Ἔτσι, σύμφωνα μὲ τὸ δίκαιο τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, τὸν ἀκολούθησε στὴν οἰκία του στὴ Ναζαρέτ, ὅπου ζοῦσαν μὲ προσευχὴ καὶ φόβο Θεοῦ. Ἡ Μαρία ἐργάζονταν ὡς οἰκονόμος τοῦ σπιτιοῦ καὶ ὁ Ἰωσήφ τῆς προσέφερε προστασία καὶ τὰ ἀναγκαῖα νὰ ζήσει.

Σύμφωνα μὲ τὴν εὐαγγελικὴ διήγηση, ἐκεῖ τὴν ἐπισκέφτηκε ὁ ἀρχάγγελος Γαβριήλ, ἀναγγέλλοντάς της τὴν θεία βούληση νὰ γίνει Μητέρα τοῦ Θεοῦ (Λουκ. 1,27-38). Νὰ γίνει, ἀπὸ ἀνθρωπίνης πλευρᾶς, ἡ πρωταγωνίστρια τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου. Ἀπ᾿ ὅτι φαίνεται ἡ Παρθένος Μαρία δὲν φανέρωσε τὸ ὑπέρτατο ὑπερφυσικὸ γεγονὸς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ της στὸν Ἰωσὴφ καὶ τὴν θεία κυοφορία της, ἡ μόνη ποὺ τὸ γνώρισε ἦταν ἡ ἐξαδέλφη της ἁγία Ἐλισάβετ, ἡ μητέρα τοῦ Προδρόμου.

Τὴν ἴδια ἐποχὴ οἱ ρωμαϊκὲς ἀρχὲς ἀποφάσισαν νὰ κάμουν ἀπογραφὴ ὅλων τῶν ὑπηκόων τῆς αὐτοκρατορίας, γιὰ φορολογικοὺς λόγους. Γιὰ μεγαλύτερη ἀκρίβεια, ἦταν ὑποχρεωμένοι οἱ κάτοικοι νὰ ἀπογραφοῦν στὸν τόπο τῆς καταγωγῆς τους. Ἔτσι ὁ Ἰωσὴφ ἀναγκάστηκε, μαζὶ μὲ τὴ Μαρία, νὰ μεταβοῦν στὴν Βηθλεέμ, νὰ ἀπογραφοῦν, «διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν ἐξ᾿ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαυίδ» (Λουκ. 2,4). Δὲν γνωρίζουμε ἂν εἶχε μαζί του καὶ τὰ παιδιά του. Πιθανότατα ὄχι, διότι αὐτὰ εἶχαν γεννηθεῖ στὴν Ναζαρὲτ καὶ ἔπρεπε νὰ ἀπογραφοῦν ἐκεῖ.

Ὅμως τίς μέρες ἐκεῖνες ἔφτασε καὶ ἡ γέννα τῆς Μαρίας. Τότε ἦταν ποὺ ὁ Ἰωσὴφ πληροφορήθηκε γιὰ τὴν κυοφορία της καὶ παραξενεύτηκε, διότι οὐδέποτε εἶχε σχέσεις μαζί της. Πέρασε ἀμέσως ἀπό τὸ νοῦ του ὅτι ἡ ἐγκυμοσύνη της ἦταν καρπὸς ἐξωσυζυγικῆς σχέσης. Ὡς εὐσεβὴς Ἰουδαῖος γνώριζε τίς συνέπειες τοῦ νόμου καὶ τῆς κοινωνικῆς κατακραυγῆς ποὺ εἶχαν οἱ μοιχαλίδες γυναῖκες. Γι᾿ αὐτὸ «δίκαιος ὧν καὶ μὴ θέλων αὐτὴν παραδειγματίσαι, ἐβουλήθῃ λάθρα ἀπολῦσαι αὐτήν» (Ματθ. 1,19). Θέλησε νὰ τὴ διώξει μὲ κάθε μυστικότητα, γιὰ νὰ μὴν κινδυνέψει καὶ διαπομπευθεῖ καὶ πιθανότατα νὰ θανατωθεῖ. Ἀλλὰ τὸ ἴδιο βράδυ ἄγγελος Κυρίου ἦρθε στὸ ὄνειρό του καὶ τοῦ γνώρισε τὴν ἀθωότητα τῆς Μαρίας καὶ τὴν ὑπερφυσική της κυοφορία. Ὅτι θὰ γεννήσει τὸν ἀναμενόμενο Μεσσία, τὸν λυτρωτὴ τοῦ κόσμου. Ὅτι ἡ μνηστεία ἔπρεπε νὰ συνεχιστεῖ προκειμένου νὰ μὴν ἀποκαλυφτεῖ τότε ἡ ὑπερφυσικὴ γέννηση τοῦ Ἰησοῦ. Τὸν παρότρυνε νὰ γίνει ὁ παντοτινός της προστάτης καὶ βοηθός, καὶ ἐκεῖνος δέχτηκε μὲ ταπείνωση καὶ σεβασμὸ τὸ μήνυμα τοῦ Θεοῦ.

Ἡ διαμονή τους στὴν Βηθλεὲμ δὲν ἦταν εὔκολη, διότι εἶχε σωρεύσει ἐκεῖ πλῆθος κόσμου, γιὰ τὴν ἀπογραφὴ καὶ ἔτσι δὲν ὑπῆρχε κατάλυμα. Δὲν ὑπῆρχε χῶρος γιὰ τὴ γέννα, καὶ γι᾿ αὐτὸ ἀναγκάστηκαν νὰ καταφύγουν σὲ κάποιον σπηλαιώδη στάβλο, ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη. Ἐκεῖ γέννησε ἡ Παναγία μας τὸν Σωτῆρα τοῦ κόσμου, λαμβάνοντας χώρα θαυμαστὰ καὶ ὑπερφυσικὰ γεγονότα (λαμπρὸς ἀστέρας, ψαλμωδίες ἀγγέλων, κλπ).

Εἶναι σίγουρο ὅτι ὅλα αὐτὰ συντάραξαν τὴν ἀγαθὴ ψυχὴ τοῦ Ἰωσήφ, ὁ ὁποῖος πιὰ συνειδητοποίησε ὅτι ὑπῆρξε καὶ αὐτὸς ὄργανο τῆς Θείας Οἰκονομίας. Φαίνεται ὅτι γιὰ κάποιο ἄγνωστο λόγο, δὲν ἐπέστρεψε ἡ ἁγία οἰκογένεια στὴ Ναζαρέτ, ἀλλὰ παρέμεινε στὴν Βηθλεέμ, ὅπου οἱ Μάγοι ἦρθαν νὰ προσκυνήσουν τὸ Θεῖο Βρέφος, προσκομίζοντας τοὺς θησαυρούς τους. Ἐκεῖ πληροφορήθηκε πάλι στὸ ὄνειρό του ὁ Ἰωσὴφ τὴν ἀνάγκη φυγῆς στὴν Αἴγυπτο, ὅταν ὁ θηριώδης Ἡρώδης εἶχε διατάξει τὴ γενικὴ σφαγὴ τῶν νηπίων στὴ Βηθλεέμ. Μνημεῖα τῆς παραμονῆς τους στὴν Αἴγυπτο ὑπάρχουν μέχρι σήμερα, ὅπως τὸ σπήλαιο καὶ τὸ πηγάδι, κοντά τὸν ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Καΐρου.

Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Ἡρώδη, ξανὰ ὁ ἄγγελος εἰδοποίησε τὸν Ἰωσὴφ νὰ ἐπιστρέψουν στὴν Παλαιστίνη. Ξαναγύρισαν καὶ ἐγκαταστάθηκαν στὴ Ναζαρέτ. Ἀργότερα ἀναφέρεται ὁ Ἰωσὴφ στὴν Καινὴ Διαθήκη μὲ τὴν ἐπίσκεψή τους στὸ Ναὸ τῆς Ἱερουσαλὴμ ὅταν ἦταν δωδεκαετὴς ὁ Ἰησοῦς. Ἡ παράδοση μᾶς λέει ὅτι λίγο μετὰ ἀπὸ αὐτὸ τὸ συμβὰν ὁ Ἰωσὴφ πέθανε. Ἡ μνήμη του τιμᾷται τὴν πρώτη Κυριακὴ μετὰ τὰ Χριστούγεννα.

Πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ὅτι ὁ ἅγιος Ἰωσὴφ ὑπῆρξε ὁ φύλακας τῆς παρθενίας τῆς Παναγίας μας. Ὑπῆρξε ὁ ἄοκνος προστάτης τόσο τῆς Θεοτόκου ὅσο καὶ τοῦ Ἰησοῦ. Οὐδέποτε ἔγινε ἢ λογίστηκε σύζυγός της. Ἀντίθετα ὁ αἱρετικὸς προτεσταντισμὸς διδάσκει ὅτι μετὰ τὴ γέννηση τοῦ Κυρίου ὁ Ἰωσὴφ καὶ ἡ Μαρία παντρεύτηκαν καὶ ἔζησαν ὡς σύζυγοι, κάνοντας πολλὰ παιδιά! Αὐτὸ ἀναιρεῖ την περὶ ἀειπαρθενίας τῆς Θεοτόκου ἀρχέγονη διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ ὁποία στηρίζεται σὲ σαφῆ χωρία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, στὴν Παράδοση τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας μας καὶ ἔγινε δόγμα ἀπὸ τὴν Γ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο (431).

__________________________________

Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ

«Πᾶνος»