Μυργιώτης Παναγιώτης: Μικρασιατική καταστροφή: ἑκατό χρόνια ἀπό τότε

Γράφει ὁ Παναγιώτης Μυργιώτης

 

Ἡ λήξη τοῦ πρώτου παγκοσμίου πολέμου βρίσκει τὴν πατρίδα μας μὲ τοὺς νικητὲς τοῦ πολέμου. Στὴ Σύνοδο Εἰρήνης τοῦ Παρισιοῦ συμμετέχει καὶ ἡ Ἑλλάδα. Μὲ συμφωνία Ἄγγλων καὶ Γάλλων ἡ 1η ἑλληνικὴ μεραρχία ἀποβιβάζεται εἰς τὴν Σμύρνη μὲ διοικητὴ τὸν συνταγματάρχη  Ζαφειρίου. Ἡ ἀποστολή του εἶναι ἡ προστασία τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ καὶ τῶν ἄλλων μὴ μουσουλμανικῶν ἐθνοτήτων ἀπὸ τὴ δράση τῶν τούρκων ἀτάκτων καὶ ἀπὸ τὴν αὐθαιρεσία τῆς Ὀθωμανικῆς διοίκησης, γιατί ἀπὸ τὸ 1914 εἶχαν ξεκινήσει οἱ τοῦρκοι τὴ διαδικασία ἐθνικῆς καθάρσεως. Οἱ κάτοικοι τῆς Σμύρνης μὲ χαρὰ καὶ ἐνθουσιασμὸ ὑποδέκτηκαν τὸν ἑλληνικὸ στρατό. Τοὺς ἑπόμενους μῆνες μὲ ἕδρα τὴ Σμύρνη συγκροτήθηκε στρατιωτικὴ μεραρχία. Ἐξέλιξη ποὺ δὲν ἄρεσε στοὺς Τούρκους ἀντάρτες οἱ ὁποῖοι ἄρχισαν ἀνταρτοπόλεμο. Αὐτὸ εἶχε ὡς συνέπια ἡ ἀπόβαση τῶν στρατευμάτων νὰ μετατραπεῖ σὲ μακροχρόνια ἐκστρατεία.
 

Μετὰ ἀπὸ πίεση τῆς Ἑλλάδος οἱ σύμμαχοι συμφωνοῦν γιὰ προέλαση τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ εἰς τὴν ἐνδοχώρα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Ἐν τῷ μεταξὺ εἰς τὴν Σύνοδο τοῦ Παρισιοῦ συζητεῖται ἡ τύχη τῶν ἐδαφῶν τῆς καταρρέουσας Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας. Τὸν Αὔγουστο τοῦ 1920 ὑπογράφεται ἡ συνθήκη τῶν Σεβρῶν. Σύμφωνα μὲ τὴν συνθήκη αὐτὴ ὅλη ἡ Θράκη (μέχρι τὴν Κωνσταντινούπολη) παραχωρεῖται  ὁριστικὰ εἰς τὴν Ἑλλάδα. Παραχωρεῖται γιὰ 5 χρόνια ἡ διοίκηση τῆς περιοχῆς τῆς Σμύρνης καὶ μετὰ οἱ κάτοικοι μὲ δημοψήφισμα θὰ ἀποφασίζουν σε ποιά χώρα θὰ ἀνήκουν. Προσαρτῶνται εἰς τὴν Ἑλλάδα τὰ νησιὰ τοῦ Αἰγαίου ποὺ κατείχαμε ἀπὸ τοὺς βαλκανικοὺς πολέμους.
 

Τὴν ἴδια περίοδο εἰς τὸ ἐσωτερικὸ τῆς Τουρκίας ἔχουμε σύγκρουση πολιτικῆς καὶ στρατιωτικῆς ἐξουσίας μὲ τὸν ἐπαναστατημένο  Κεμὰλ Ἀταρτοὺρκ νὰ ὁρκίζει δική του κυβέρνηση καὶ νὰ μεταφέρει τὴν πρωτεύουσα ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη εἰς τὴν Ἄγκυρα. Ὀργανώνει ἀντεπίθεση ἐναντίον τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν Ἀρμενίων. Ὑπογράφει μυστικὰ συμφωνίες  μὲ τὴν Σοβιετικὴ Ἕνωση καὶ ἀργότερα μὲ τὴν Ἰταλία καὶ Γαλλία καὶ ἰσχυροποιεῖ τὴν θέση του.
 

Τὸ 1920 εἶναι καθοριστικὸ ἔτος γιὰ τὴν μικρασιατικὴ ἐκστρατεία. Ὁ Πρωθυπουργὸς Ἐλ. Βενιζέλος προκηρύσσει ἐκλογὲς τίς ὁποῖες κερδίζει ἡ ἑνωμένη ἀντιπολίτευση τοῦ Δημητρίου Γούναρη. Ἀπὸ δάγκωμα οὐρακοτάγκου ὁ βασιλιᾶς Ἀλέξανδρος πεθαίνει. Κατὰ τὸν Δεκέμβριο τοῦ ἰδίου ἔτους κατόπιν δημοψηφίσματος ἐπιστρέφει εἰς τὴν χώρα ὁ βασιλέας Κωνσταντῖνος Α΄ ὁ ὁποῖος εἶναι ἀντιπαθὴς ἀπὸ τίς δυνάμεις τῆς Ἀντὰντ ποὺ βρῆκαν εὐκαιρία νὰ ἀπαγκιστρωθοῦν (ἰδίως Γαλλία καὶ Ἰταλία) ἀπὸ τὴν στήριξη πρὸς τὴν Ἑλλάδα, τῆς ὁποίας τὴν κυβέρνηση εἶχαν προειδοποιήσει γιὰ τίς συνέπειες ποὺ θὰ ὑφίστατο ἂν τὸ δημοψήφισμα ἦταν ὑπὲρ τῆς ἐπιστροφῆς τοῦ Κωνσταντίνου. Μόνο ἡ Ἀγγλία συνέχισε νὰ στηρίζει τὴν Ἑλλάδα μόνο σὲ διπλωματικὸ ἐπίπεδο.
 

Τὴν ἄνοιξη τοῦ 1921 ὁ ἑλληνικὸς στρατὸς ἀποφασίζει τὴν προέλαση πρὸς τὴν Ἄγκυρα καὶ καταλαμβάνει τὰ ἐπίκαιρα σημεῖα Ἐσκὶ Σεχὴρ καὶ Ἀφιὸν Καρασηχάρ, χωρὶς νὰ ἔχει ἐξαλείψει τὴν τουρκικὴ ἀπειλή. Ὁ Κεμὰλ ὡς ἀρχιστράτηγος τοῦ τουρκικοῦ στρατοῦ ἀκυρώνει μὲ τοὺς Γάλλους τὴν συμφωνία τῶν Σεβρῶν καὶ ταυτόχρονα οἱ Γάλλοι ἐγκαταλείπουν τὴν Κιλικία ἀφήνοντας ἄφθονο πολεμικὸ ὑλικὸ εἰς τὰ χέρια τῶν τούρκων. Ἡ προέλαση τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ πρὸς τὴν  Ἄγκυρα ἀνακόπηκε εἰς τὴν μάχη εἰς τὸν Σαγγάριον ποταμὸ τὸν Αὔγουστο τοῦ 1921. Ἡ στασιμότητα γιὰ ἕνα χρόνο κλόνισε τὸ ἠθικὸ τοῦ στρατοῦ καὶ συγχρόνως ἔδωσε χρόνο εἰς τὸν Κεμὰλ γιὰ νὰ ὀργανωθεῖ. Μὲ τὴν κατάσταση ὅπως διαμορφώθηκε ἀπὸ τίς ὑπάρχουσες συνθῆκες ἡ ἑλληνικὴ κυβέρνηση σὲ συνεργασία μὲ τὸν Ὕπατο ἁρμοστὴ Σμύρνης Στεργιάδη Ἀριστείδη ἀποφασίζει τὴν στρατιωτικὴ ἐκκένωση τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἤδη ἀπὸ τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1922. Τὸν Μάϊο τοῦ 1922 ἡ κυβέρνηση Γούναρη παραιτεῖται καὶ ἀναλαμβάνει ἡ κυβέρνηση Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη. Ὁ ἀντιστράτηγος Ἀναστάσιος Παπούλας διαφωνεῖ μὲ τὴν κυβέρνηση καὶ παραιτεῖται καὶ ἀναλαμβάνει ὁ Γεώργιος Χατζηανέστης. Οἱ διπλωματικὲς προσπάθειες ποὺ γίνονται μεταξὺ Τούρκων καὶ Ἑλλήνων δὲν καταλήγουν σὲ συμφωνία. Ἡ οἰκονομικὴ κατάσταση τῆς χώρας εἶναι κακὴ καὶ τὸ ἡμερήσιο κόστος ἀνέρχεται σὲ 8.000.000 δρχ. Μεταξὺ κυβέρνησης καὶ ἀντιπολίτευσης ἡ ἀντιπαλότητα συνεχίζεται καὶ ὀξύνεται, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὰ δημοσιεύματα τοῦ τύπου.
 

Τὴν 6η Αὐγούστου 1922 καὶ ὥρα 4.30 τὸ πρωὶ ὁ τουρκικὸς στρατὸς ἐξαπολύει ἐπίθεση ἐναντίον τοῦ ἑλληνικοῦ ὁ ὁποῖος ἀμύνεται καὶ ἀναγκάζεται νὰ ὀπισθοχωρεῖ. Ἄλλα τμήματα ὀπισθοχωρῶντας βάδιζαν πρὸς τὰ παράλια γιὰ ἀναχώρηση καὶ ἄλλα παραδίνονταν. Τὰ τελευταῖα τμήματα τοῦ Γ΄ σώματος στρατοῦ ἐγκατέλειψαν τὴν Μικρὰ Ἀσία την 5η Σεπτεμβρίου 1922. Ἡ κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη παραιτεῖται καὶ ἀναλαμβάνει πρωθυπουργὸς ὁ Ν. Τριανταφυλλάκος. Τὴν 8η Σεπτεμβρίου μπαίνει εἰς τὴν Σμύρνη ὁ πρῶτος τοῦρκος στρατιώτης καὶ στὶς 13 τοῦ μηνὸς ἀρχίζει ἡ καταστροφὴ τῆς πόλεως. Ἡ φωτιὰ ξεκίνησε ἀπὸ τὸν ἀρμένικο συνοικισμὸ ἐπεκτάθηκε καὶ ἔκαψε τὸν ἑλληνικὸ καὶ εὐρωπαϊκούς. Οἱ τσέτες ἀνεξέλεγκτοι ἐπιδόθηκαν σὲ λεηλασίες, βιασμούς, φόνους. Ἀναφέρεται καὶ ἀπαγωγὴ κοριτσιῶν ἀπὸ τὸ ἀμερικανικὸ κολέγιο. Την ἴδια ἡμέρα τὰ τελευταῖα τμήματα τοῦ στρατοῦ ὀχυρώνονται εἰς τὴν χερσόνησο τῆς Ἐρυθραίας καὶ ἀρχίζει ὁ ὀργανωμένος ἐπαναπατρισμός. Ἀπὸ τίς 18 Σεπτεμβρίου 1922 ἀρχίζουν νὰ καταφθάνουν κατὰ χιλιάδες οἱ πρόσφυγες εἰς τὴν Ἀθήνα.
 

Τὸ ἀποτέλεσμα ἦταν πάνω ἀπὸ 25.000 νεκροὶ καὶ τραυματίες ἀπὸ ἑλληνικῆς πλευρᾶς καὶ περισσότεροι ἀπὸ 1.500.000 Ἕλληνες ἀναγκάστηκαν νὰ ἐγκαταλείψουν τίς πατρογονικὲς ἑστίες τους μετὰ ἀπὸ 2.500 χρόνια, ἀφήνοντας πίσω τους πάνω ἀπὸ 600.000 νεκρούς. Σύμφωνα μὲ τὰ στοιχεῖα ποὺ κατέθεσε ὁ Βενιζέλος εἰς τὴν Συνδιάσκεψη τῆς Εἰρήνης τοῦ Παρισιοῦ  εἰς τὴν Μικρὰ Ἀσία κατοικοῦσαν 1.694.000, εἰς τὴν Θράκη καὶ περιοχὴ Κωνσταντινούπολης 731.000, περιοχὴ Τραπεζοῦντας 350.000 καὶ εἰς τὰ Ἄδανα 70.000. Συνολικὰ οἱ Ἕλληνες ἦταν 2.845.000 ἀποτελοῦσαν τὸ 20% τοῦ πληθυσμοῦ ποὺ κυριαρχοῦσε οἰκονομικὰ καὶ διατηροῦσε τὴν πολιτιστική του ταυτότητα σὲ ἕνα περιβάλλον ἐχθρικὸ ἔχοντας 2.177 σχολεῖα μὲ 177.505 μαθητὲς καὶ 4.596 δασκάλους, καθὼς καὶ 2.232 ἐκκλησίες.
 

Οἱ τοῦρκοι ἤθελαν νὰ ἐξαφανίσουν ὅτι θύμιζε ἑλληνικὸ στοιχεῖο προβαίνοντας σὲ ἀνείπωτα ἐγκλήματα σύμφωνα μὲ αὐτόπτες μάρτυρες μαζικοὺς ἐμπρησμοὺς ἀνθρώπων καὶ κτιρίων, φόνους, βιασμοὺς καὶ βασανιστήρια. Σύμφωνα μὲ μαρτυρίες Ἀμερικανῶν παιδιὰ κάηκαν μέσα σὲ σχολεῖα, χριστιανοὶ κάηκαν μαζὶ μὲ τίς ἐκκλησίες καὶ ἡ γνωστὴ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη Ἀμερικανίδα γιατρός, M. C. Elliott, περίθαλψε πάρα πολλὲς Ἑλληνίδες θύματα βιασμοῦ, ἐνῶ δὲν καταγράφτηκαν βιασμοὶ γυναικῶν τῆς Τουρκίας. Εἰς τὰ θύματα τῶν χριστιανῶν συμπεριλαμβάνεται καὶ ὁ Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, ὁ ὁποῖος συνελήφθῃ, βασανίστηκε, τυφλώθηκε καὶ κομματιάστηκε ἀπὸ τὸν τουρκικὸ ὄχλο βρίσκοντας μαρτυρικὸ θάνατο. Μαζὶ μὲ τὸν Μητροπολίτη δολοφονήθηκαν καὶ δυὸ ἐπίλεκτα μέλη τῆς Μικρασιατικῆς Ἄμυνας, ὁ δημογέροντας Κλημάνογλου τὸν ὁποῖο ἀπαγχόνισαν καὶ ὁ διαπρεπὴς νομικὸς Νικόλαος Τσουρούκτσογλου τὸν ὁποῖο ἔδεσαν ἀπὸ τὰ πόδια πίσω ἀπὸ ἕνα αὐτοκίνητο καὶ τὸν ἔσυραν στοὺς δρόμους τῆς πόλης. Τὸ ἀποκορύφωμα θὰ λέγαμε ὅτι ἦταν ἡ πυρπόληση τῆς ἀρμενικῆς καὶ ἑλληνικῆς συνοικίας ὅπου ἀναγκάστηκαν οἱ κρυμμένοι σὲ αὐτὰ Ἕλληνες καὶ Ἀρμένιοι νὰ ἐξέλθουν γιὰ νὰ μὴ καοῦν καὶ ἔπεσαν εἰς τὰ χέρια τῶν τούρκων ποὺ παραμόνευαν. Πρὶν τοὺς ἐκτελέσουν τοὺς ὑπέβαλλαν σὲ φρικτὰ βασανιστήρια. Οἱ φόνοι, οἱ βιασμοὶ καὶ γενικὰ ἡ ἀπάνθρωπη συμπεριφορὰ τῶν ἐξαγριωμένων τούρκων ἀνάγκασαν τὸν Ἀμερικανὸ πρόξενο εἰς τὴ Σμύρνη George Horton) νὰ γράψει «Ἕνα ἀπὸ τὰ δυνατότερα συναισθήματα ποὺ πῆρα μαζί μου ἀπ᾿ τὴ Σμύρνη ἦταν τὸ συναίσθημα τῆς ντροπῆς, διότι ἄνηκα στὸ ἀνθρώπινο γένος».

Οἱ συνέπειες
 

Μετὰ ἀπὸ τὴν κατάρρευση τοῦ μετώπου εἰς τὴν Ἀθήνα βενιζελικοὶ ἀξιωματικοὶ μὲ τὸ Κίνημα τῆς 11ης Σεπτεμβρίου 1922 ἀπαιτοῦν τὴν ἀπομάκρυνση τοῦ βασιλιᾶ Κωνσταντίνου, τὸν ὁποῖο θεωροῦν ὡς βασικὸ ὑπεύθυνο γιὰ τὴν μικρασιατικὴ καταστροφὴ καὶ τὴν ὀρκωμοσία νέας κυβέρνησης ἡ ὁποία θὰ εἶναι ἀρεστὴ εἰς τίς δυνάμεις τῆς Ἀντάντ. Ὁ βασιλιᾶς ἀποχωρεῖ εἰς τὸ ἐξωτερικὸ καὶ ἡ κυβέρνηση παραιτεῖται. Συστήνεται ἔκτακτο στρατοδικεῖο τὸ ὁποῖο μὲ συνοπτικὲς διαδικασίες καταδικάζει εἰς θάνατον τούς: Δημήτριο Γούναρη, Νικόλαο Θεοτόκη, Γεώργιο Χατζανέστη, Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη, Γεώργιο Μπαλτατζὴ καὶ Νικόλαο Στράτο, στὶς 28 Νοεμβρίου 1922. Ἡ ἀπόφαση θεωρήθηκε ἀπὸ πολλοὺς ὡς προαποφασισμένη, γιὰ αὐτὸ τὸν λόγο ἡ δίκη τους ὀνομάστηκε ¨δίκη τῶν ἔξι¨. Ἡ ἀπόφαση ἐκτελέστηκε τὴν ἴδια ἡμέρα. Εἰς τὸ Γουδὶ ἔγινε ὁ τουφεκισμὸς  τῶν καταδικασθέντων. Ἡ ἐκτέλεση τῶν ἕξι προκάλεσε ἀντιδράσεις καὶ εἰς τὸ ἐσωτερικὸ καὶ εἰς τὸ ἐξωτερικὸ. Τὸ 2010 ὁ Ἄρειος Πάγος, τὸ ἀνώτατο  δικαστήριο τῆς χώρας, ἀναίρεσε τὴν καταδικαστικὴ ἀπόφαση καὶ ἀπάλλαξε τοὺς ἕξι ἀπὸ τὴν κατηγορία, τοὺς ἀθώωσε.
 

Ἡ ἔλευση τόσων χιλιάδων ξεριζωμένων ἀπὸ τὰ πατρογονικὰ ἐδάφη Ἑλλήνων ἐπηρέασε τὸ κοινωνικὸ γίγνεσθαι τοῦ τόπου. Τὸ πολιτικὸ καὶ τὸ πολιτιστικό. Ἦταν φορεῖς ἄλλου τρόπου ζωῆς, μὲ διαφορετικὲς συνήθειες, καὶ διαφορετικῆς κουλτούρας. Οἱ ντόπιοι, πολλὲς φορές, τοὺς ἀντιμετωπίζουν μὲ ἐπιφυλακτικότητα. Ἦλθαν φτωχοὶ καὶ ἐξαθλιωμένοι ἀφοῦ ὅλα τὰ ὑπάρχοντα περιουσιακά τους στοιχεῖα παρέμειναν στὴ Τουρκία. Ἔφεραν μαζί τους ἐλάχιστα οἰκογενειακὰ κειμήλια, εἰκόνες καὶ ψυχὴ καὶ καρδιὰ γεμάτη ἀπὸ Ἑλλάδα καὶ ὀρθοδοξία. Αὐτὰ ἦταν δυνατὸν νὰ μεταφέρουν τίς δύσκολες ἐκεῖνες στιγμές. Αὐτὰ δὲν μποροῦσε ὁ τοῦρκος νὰ τὰ ἁρπάξει, ἦταν ριζωμένα βαθιὰ εἰς τὸ ὑποσυνείδητο. Μὲ ρίζες ποὺ χάνονταν στὰ βάθη τῶν αἰώνων. Ἁγιοτόκος ἡ Μικρὰ Ἀσία μὲ πλούσια προσφορὰ εἰς τὴν ὀρθοδοξία καὶ εἰς τὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα, δηλαδὴ εἰς τὸν ἑλληνοχριστιανισμό.
 

Πολλὲς οἰκογένειες διασκορπιστήκανε καὶ τὸ ἕνα μέλος ἀναζητοῦσε τὸ ἄλλο. Ἡ φτωχὴ καὶ ταλαιπωρημένη ἀπὸ τοὺς πολέμους Ἑλλάδα ἔπρεπε νὰ ὑποδεχτεῖ καὶ νὰ ἐξασφαλίσει τὰ ἀναγκαῖα καὶ ἀπαραίτητα, ὡς ἡ μητέρα, εἰς τοὺς πολυπληθεῖς πρόσφυγες. Εἰς τὰ προσφυγόπουλα, τὰ ὁποῖα δὲν εἶχαν εἰς τὸν ἥλιο μοῖρα καὶ ποὺ τὴν κεφαλὴν κλεῖναι. Πρόβλημα ζωῆς καὶ θανάτου. Ξαφνικὰ ἀπὸ νοικοκύρης εἰς τὸν τόπο καὶ ἀφέντης νὰ βρίσκεσαι στοὺς πέντε ἀνέμους, σὲ μιὰ χώρα, τὴν μητρόπολη τοῦ ἑλληνισμοῦ, ἀλλὰ εὑρισκομένη σὲ κατάσταση φτώχειας. Ὅμως, μὲ τὴν παρουσία τους μπόλιασαν παραγωγικὰ τίς δικές της ἰδέες μὲ τῶν ντόπιων καὶ βγήκανε κερδισμένοι ὅλοι. Ἄλλωστε ὅλοι εἶχαν τὴν ἴδια μάνα, τὴν Ἑλλάδα. Εἶχαν τὴν ἴδια θρησκεία, τὴν Ὀρθοδοξία. Εἰς τὸν ἴδιο Θεὸ πίστευαν καὶ ἐναπέθεταν τίς ἐλπίδες τους. Μὲ τὴν ἀνταλλαγὴ τῶν πληθυσμῶν ἡ πατρίδα μας ἔγινε πιὸ ὁμοιογενὴς θρησκευτικὰ καὶ ἐθνικά.
 

Ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ ὑπενθυμίζουμε ὅτι οἱ μουσουλμᾶνοι τῆς Ἑλλάδος εἶναι Ἕλληνες πολῖτες. Δὲν ὑπάρχουν τοῦρκοι εἰς τὴν Ἑλλάδα βάσει τῶν συνθηκῶν ποὺ ἔχει ὑπογράψει καὶ ἡ Τουρκία. Τὰ γραφόμενα ἢ λεγόμενα περὶ τοῦ ἀντιθέτου στεροῦνται ὁποιασδήποτε βάσης νομικῆς ἢ ἐπιστημονικῆς. Ἐκφράζουν, μύχιους πόθους, μιᾶς ὁμάδας ἐθνομηδενιστῶν - δὲν θὰ πῶ προδοτῶν - ποὺ ρίχνουν νερὸ εἰς τὸν μύλο τῆς ἀνωμαλίας. Πρέπει νὰ ἀντιληφθοῦν ὅτι δὲν προσφέρουν ὑπηρεσίες καλὲς εἰς τὴν πατρίδα  τους τὴν Ἑλλάδα καὶ ὅτι στηρίζουν τίς ἀνιστόρητες ὀρέξεις σουλτάνων τῆς περιοχῆς καὶ περιφρονοῦν τὴν ἱστορικὴ ἀλήθεια.
 

Δὲν τὰ γράφουμε γιὰ νὰ δημιουργήσουμε ἔχθρα καὶ ἀντιπαλότητα μὲ τοὺς γείτονες. Παρὰ τοῦτο δὲν θὰ λησμονήσουμε καὶ δὲν θὰ παραχαράξουμε τὴν ἱστορικὴ ἀλήθεια. Γιὰ χιλιάδες χρόνια τὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα ζοῦσε καὶ θαυματουργοῦσε εἰς τὰ παράλια τοῦ Πόντου καὶ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας δημιουργῶντας πολιτισμὸ καὶ μνημεῖα τὰ ὁποῖα, σήμερα, διαφημίζουν σὲ ὁλόκληρο τὸν κόσμο νὰ πᾶνε νὰ τὰ θαυμάσουνε. Τὰ δημιουργήματα τῶν Ἑλλήνων. Εἶναι λάθος νὰ λέγεται ὅτι ἡ ἐλπίδα «πάλι δικά μας θά ᾿ναι» θάφτηκε εἰς τὰ ἐρείπια τῆς μικρασιατικῆς καταστροφῆς.
 

Δὲν χαρίζουμε τίποτα. Ὑπερασπιζόμαστε τὰ ἱερὰ χώματα τῆς πατρίδας μας καὶ τὰ ὅσια τοῦ ἑλληνισμοῦ. Τὸ ἀποδείξαμε πολλὲς φορές. Παλαιόθεν καὶ ἐσχάτως. Θέλουμε νὰ πιστεύουμε ὅτι δὲν θὰ χρειαστεῖ. Ὁ Ἑλληνισμὸς κρύβει πατριωτισμό, χριστιανοσύνη, ἡρωισμὸ καὶ αὐταπάρνηση.
 

Ἄς τὰ σκεφθοῦν ὅσοι ὀνειρεύονται μεγαλεία, δόξα καὶ τῆς καρδιᾶς των τὰ γαλάζια σύνορα. Ἡ Ἱστορία ἄλλα λέγει.
 

Ἄς τὴν διαβάσει καὶ ἂς τὴν μελετήσει.
 

Θὰ βγεῖ πολλαπλὰ ὠφελημένος.

Μυργιώτης Παναγιώτης
Μαθηματικός

__________________________________

Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ

«Πᾶνος»