«H ἀδάπανος εὐλάβεια... Τί ὄφελος τούτοις τῆς λοιπῆς ἀρετῆς;»

(Μ. Βασίλειος - Πρὸς πλουτοῦντας - Ε.Π.Ε., 6)

Γράφει ὁ ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ

 

Παρ᾿ ὅλο ποὺ ὁ ἀρχαῖος κόσμος καὶ ὁ σύγχρονος κόσμος διαφέρουν, ὡς σκέψη καὶ ὡς τρόπος ὕπαρξης, ὁ διαχρονικὸς λόγος τοῦ Μ. Βασιλείου δημιουργεῖ ὑγιῆ προσαρμογὴ τοῦ κοινωνικοῦ εἶναι τοῦ πληρώματος στὸ σημερινὸ περιβάλλον.
 

Ἡ ὁμιλία του «πρὸς πλουτοῦντας» ἀναδεικνύει τὸ οὐσιαστικό - ὀρθὸ ἦθος ἑνὸς Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ.
 

Ἀναφέρεται, ὅπως διευκρινίζει, ὄχι στὸν νομικὸ ποὺ ἀναφέρει ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς (10, 25), ἀλλὰ στὸν «νεανίσκο» τοῦ Ματθ. (19, 16), ποὺ ρώτησε (καὶ αὐτὸς) τί πρέπει νὰ πράξῃ γιὰ νὰ κληρονομήσῃ ζωὴν αἰώνιον. «Ὁ μὲν γὰρ πειραστὴς ἦν, εἰρωνικὰς τὰς ἐρωτήσεις ποιούμενος· οὗτος δέ, ὑγιῶς μὲν ἐρωτῶν, οὐκ εὐπειθῶς δὲ καταδεχόμενος» (Ματθ. 19, 22), παρατηρεῖ ὁ Μ. Βασίλειος.
 

Στὴν ὁμιλία του, διαβάζουμε: «οἴδα πολλοὺς νηστεύοντας, προσευχομένους, στενάζοντας, πᾶσαν τὴν ἀδάπανον εὐλάβειαν ἐνδεικνυμένους, ὀβολὸν δὲ ἕνα μὴ προϊεμένους τοῖς θλιβομένοις. Τί ὄφελος τούτοις τῆς λοιπῆς ἀρετῆς; Οὐ γὰρ παραδέχεται αὐτοὺς ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν· διότι "εὐκοπώτερον, φησί, κάμηλον διὰ τρυμαλιὰς ραφίδος διελθεῖν, ἢ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν"».
 

Ἑρμηνεία - Μετάφρασις:
 

«Γνωρίζω ὅτι πολλοὶ νηστεύουν, προσεύχονται, στενάζουν, φανερώνουν ὅλην τὴν ἀνέξοδον εὐλάβειαν, δὲν ἀφήνουν ὅμως ἕνα ὀβολὸν (ἀσήμαντο - μικρὸ νόμισμα) εἰς αὐτοὺς ποὺ θλίβονται. Ποῖον τὸ ὄφελός των ἀπὸ τὴν λοιπὴν ἀρετήν;
 

Διότι δὲν τοὺς δέχεται ἡ βασιλεία τῶν οὐρανών· διότι εἶναι «εὐκολότερον, λέγει, νὰ περάσῃ μία καμήλα ἀπὸ τὴν τρῦπα μιᾶς βελόνας, παρὰ νὰ ἐμβῇ ἕνας πλούσιος εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν».
 

Οἱ Πατέρες τονίζουν κατηγορηματικὰ τὴν ποικιλία τῶν τρόπων τῆς ἐλεημοσύνης, τὴν εὐρύτητα καὶ δυναμικὴ τῆς ἐντολῆς. Παραδείγματα:
 

Α) «Ἔλεος ἐστὶν ἐπὶ τῶν δυσφορούντων ἐπὶ τισιν ἀνιαροῖς ἀγαπητικὴ διάθεσις», δηλ. «ἔλεος εἶναι ἡ ἀπὸ ἀγάπη συμπάθεια σὲ ὅσους ὑποφέρουν γιὰ τὰ δυσάρεστα ποὺ τοὺς βρίσκουν» (Ἁγ. Γρηγόριος Νύσσης - Εἰς τοὺς Μακαρισμούς).
 

Β) «Καὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, ἐν τῇ ἐλεημοσύνῃ τοῦ πλησίον ἐγκέκρυπται» (Ἁγ. Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής - P.G. 90, 952 - 956).
 

Mετὰ τὴν ψευδοσύνοδο στὴν Κρήτη, ἀποδείχθηκε ὅτι ὁ σημερινὸς ἀνθρωπολογικὸς τύπος τοῦ πληρώματος (γενικὰ) τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὁ ἑλληνικὸς λαὸς (εὐρύτερα), εἶναι ὁ ἰδιωτεύων καὶ ἀδιάφορος γιὰ ὅσα συμβαίνουν στὴν Ἐκκλησία.
 

Τὴν πίστη δὲν τὴν ἀντιμετωπίζουν ὡς αἰώνιο μέγεθος, ποὺ πρέπει νὰ τὴν διαφυλάττουμε, ὅπως μᾶς τὴν παρέδωσαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες. «Σήμερα (Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας) ἡ Ἐκκλησία ὁμολογεῖ μεγαλοφώνως καὶ ὑποστηρίζει ἐκείνη τὴν παλιὰ πίστη καὶ τὴν παράδοση, τὴν ὁποία παραλάβαμε ἀπὸ τοὺς ἁγίους Πατέρες, ἐνῶ σὲ ὅσους παραβιάζουν, μετακινοῦν καὶ ἀλλάζουν τὰ ὅρια αὐτῆς τῆς πίστης τους ἀνακοινώνει ὅτι ἔχουν ἐκβληθῆ, ἀπομακρυνθῆ ἀπὸ τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας καὶ βρίσκονται ὑπὸ τὸ ἀνάθεμα», διδάσκει ὁ ἅγιος Γαβριήλ, ἐπίσκοπος Ἰμερετίας (στὴν Γεωργία).
 

Γι᾿ αὐτὸ καὶ δὲν βλέπουμε τὴν ἀμφίδρομη ὁμολογία πίστεως καὶ ἔργων. 

 

Παρατηροῦμε (ἐνδεικτικά):
 

- Καμμία κινητοποίηση (μαζικὴ) ἔναντι τῆς ἀλλοιώσεως ποὺ προκαλεῖ στὴν Ὀρθοδοξία ὁ οἰκουμενισμός.
 

- Κανένας συλλογικὸς «ὀβολὸς» ἔμπρακτης ἀλληλεγγύης στοὺς ὀλίγους, ποὺ διώκονται ἢ διαμαρτύρονται ἢ ἀποτειχίζονται, μὲ ἀφορμὴ τὴν «συνοδικὴ» κατοχύρωση τῆς αἰρέσεως· οὔτε ἀπὸ τὸ σῶμα τῶν Μοναχῶν, οὔτε ἀπὸ τοὺς πολιτικούς, οὔτε ἀπὸ τὸν Κλῆρο, οὔτε ἀπὸ τὸ εὐρύτερο πλῆθος τῶν ὀρθοδόξων εἴδαμε τὸν «ὀβολὸ» τῆς Ὁμολογίας.
 

- Οὐδεὶς «ὀβολὸς» δυναμικῆς συμπαραστάσεως στὴν διωκόμενη Μυστηριακὴ Ἐκκλησία τὸν καιρὸ τῆς πανδημίας· οὔτε ἀπὸ τὸ πλήρωμα, οὔτε ἀπὸ τὴν διοίκηση (ἱεραρχία) τῆς Ἐκκλησίας. Ὀλίγοι διαμαρτυρήθηκαν γιὰ τὸ κλείσιμο τῶν Ι. Ναῶν, γιὰ τὴν συκοφάντηση τοῦ ἱεροῦ χώρου τῶν Ναῶν καὶ τῆς Θείας Κοινωνίας.
 

- δὲν ὑπῆρξε «ὀβολὸς» συγκακοπαθήσεως καὶ ἐλπίδας, ἔμπρακτης ἀπὸ τὴν διοικοῦσα ἐκκλησία πρὸς τοὺς ὑγειονομικούς, ποὺ ἀντιστάθηκαν ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας, ὡς κριτική - ἐπιστημονικὴ ἀμφισβήτηση τῶν μέτρων κατὰ τοῦ Κορονοϊοῦ.
 

- Κανένας οὐσιαστικός, θεραπευτικὸς «ὀβολός» (μετανοίας τοῦ κράτους), στοὺς πληγέντες ἀπὸ πυρκαγιὲς στὴν Εὔβοια ἢ στοὺς γονεῖς τῶν φονευθέντων των παιδιῶν στὰ Τέμπη.
 

- Τέλος, οὐδεὶς «ὀβολὸς» ἀπὸ τὸ πλήρωμα, ὡς κίνηση γιὰ τὴν κάθαρση - ἀνόρθωση τῆς Ἐκκλησίας, γιὰ τὴν ἀπομάκρυνση τοῦ οἰκουμενισμοῦ.
 

Οἱ λιγοστὲς ἐξαιρέσεις σ᾿ ὅλα τὰ ἀνωτέρω, δὲν διαγράφουν τὰ γραφόμενα τῆς ἱστορικῆς πραγματικότητας.
 

Σύμφωνα μὲ τὸν Μ. Βασίλειο κυριαρχεῖ ἡ ἀνέξοδη εὐλάβεια. Ὡς συνέχεια τη ἀδιαφορίας τοῦ χριστιανικοῦ κόσμου ἔρχεται, τώρα, καὶ ἡ πολιτικὴ συμπεριφορά του στὶς ἐκλογές, ποὺ ἔδωσε πολιτικὸ «ὀβολό», ἐνισχυτικὸ κεφάλαιο, στὰ ὑλιστικὰ κόμματα, Ἀστικὰ καὶ Μαρξιστικά.
 

Ἀγνοεῖ, πράγματι, ὁ πιστὸς Ὀρθόδοξος, τὴν φιλοσοφική - ὑλιστικὴ βάση τῶν κομμάτων τῆς βουλῆς; Δὲν βλέπει, τοὐλάχιστον, τὰ ἔργα τους, τίς ἀντι-ἐκκλησιαστικὲς καὶ ἐθνικὰ ἐπιζήμιες ἀποφάσεις τους; Δὲν ὑπάρχει δικαιολογία. Εἰδικά, ἡ οὐσία τῆς «γαλάζιας παράταξης» εἶναι ἡ ἰδεολογία τῆς ὀλιγαρχίας. Τὸ πραγματικό της ὄνομα εἶναι «φιλελεύθερη ὀλιγαρχία» καὶ ὄχι «δημοκρατία».
 

Τὸ πολιτικὸ φαντασιακὸ τῶν καλοπροαίρετων ἀνθρώπων, ὑποβάλλει ἐρωτήματα - ἐνστάσεις. Θὰ ἔχει εὐεργετικὰ ἀποτελέσματα μιὰ Χριστιανικὴ πολιτικὴ κινητικότητα, δημιουργικότητα;
 

Ἀπάντηση: Ἡ ἐφαρμογὴ τῶν ἐντολῶν τοῦ Εὐαγγελίου ἀναφέρεται τόσο στὴν ἀτομική - προσωπικὴ ζωή, ὅσο καὶ στὴν κοινωνική - πολιτικὴ πλευρὰ τῆς ζωῆς. Οἱ ἐξουσίες εἶναι ἔργο τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ οἱ ἄρχοντες εἶναι ἐκλογή, εὐθύνη τῶν ἀνθρώπων. Πιστεύουμε καὶ στὸ κοινωνικό - πολιτικὸ διακονικὸ ἔργο τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἡ πολιτικὴ διακονία εἶναι ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, ὅπως καταγράφεται - ὁριοθετεῖται στὸ 13ο κεφ. τῆς «ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ» Ἐπιστολῆς. «θεοῦ γὰρ διάκονος ἐστι σοὶ εἰς τὸ ἀγαθόν», ὑπογραμμίζει ὁ Ἀπ. Παῦλος (Ρωμ. 13, 4). Τὸ εὗρος τῆς ὠφελείας μιᾶς χριστιανικῆς πολιτικῆς διακονίας θὰ εἶναι, ἀναμφίβολα, αὐτὸ ποὺ θὰ ὁρίσει ὁ Θεός. ὁ Μ. Βασίλειος εἶναι σαφής: «Μὴ ἐρώτα μὲ διάνοιαν δεσποτικῶν προσταγμάτων. Οἶδεν ὁ νομοθετήσας καὶ τὸ ἀδύνατον συναρμόσει τῷ νόμῳ».
 

Ἑρμηνεία - Μετάφρασις
 

«Μὴ μ᾿ ἐρωτᾷς διὰ τὸ νόημα τῶν προσταγμάτων τοῦ Δεσπότου. Αὐτὸς ὁ ὁποῖος ἐνομοθέτησε, γνωρίζει πολὺ καλὰ καὶ αὐτὸ ποὺ φαίνεται ἀδύνατο νὰ τὸ συναρμόζῃ μὲ τὸν νόμο» (πρὸς πλουτοῦντας - Ε.Π.Ε. 6 - Σελ. 296 - 297).

 

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ
__________________________________

Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ

«Πᾶνος»