Γράφει ὁ Θεόκλητος Ρουσάκης*
Ἡ πτώση τοῦ θεοκρατικοῦ καὶ πολυφυλετικοῦ Βυζαντίου ἀποκτᾷ τίς πρῶτες ρίζες της τὸ 1071, ὅταν στὴ μάχη τοῦ Ματζικέρτ, ὑπέστῃ ἡ Αὐτοκρατορία μιὰ στρατηγικῆς σημασίας ἧττα ἀπὸ τοὺς Σελτζούκους Τούρκους. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ πυροδότησε μιὰ βραδυφλεγῆ βόμβα στὰ ἀνατολικά, ποὺ ἔμελλε τελικῶς νὰ ἐκραγῆ στὶς 29 Μαΐου τοῦ 1453 στὴν Κωνσταντινούπολη.
Ἡ ἅλωση τῆς Πόλης προῆλθε κυρίως ἀπὸ τὸ γόνιμο ἔδαφος ποὺ δημιούργησαν ἀπὸ τίς ἀρχὲς ἀκόμα τοῦ 11ου αἰῶνα ἡ κοινωνικὴ ἀνισότητα, ἡ ἠθικὴ καὶ πνευματικὴ διαφθορὰ στὶς ἡγεσίες καὶ στὸ λαὸ ἀλλὰ κυρίως ἡ διχόνοια καὶ οἱ ἐσωτερικὲς ἔριδες ἀρχομανῶν ἡγετῶν. Ἡ ἐξαθλίωση τοῦ δημόσιου βίου, ἡ ἀνάρρηση σὲ δημόσια ἀξιώματα φαύλων ἀνθρώπων, ἡ διαφθορὰ καὶ ἡ ἡττοπάθεια τῶν Ἀξιωματούχων, ἡ θρησκοληψία τοῦ Κλήρου, ἡ διάλυση τοῦ Στρατοῦ καὶ ἡ μετατροπή του σταδιακὰ σὲ μισθοφορικό, ἦταν οἱ κύριες αἰτίες τῆς πτώσεως.
Στὴν παραπάνω ζοφερὴ κατάσταση, ἔρχονται καὶ οἱ Λατῖνοι Σταυροφόροι τὸ 1204, οἱ ὁποῖοι ἐκμεταλλευόμενοι τὴν ἀδυναμία τοῦ Βυζαντινοῦ Στρατοῦ καὶ τίς ἔριδες ἐπίδοξων Αὐτοκρατόρων, μὲ τὴν Δ΄ Σταυροφορία, καταλαμβάνουν καὶ καταστρέφουν ὁλοσχερῶς τὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἐπιβάλουν ἕνα βραχύβιο δικό τους Λατινικὸ κράτος, Σκοπός τους, νὰ ποδηγετήσουν πολιτικὰ καὶ θρησκευτικὰ τὴ Ρωμανία. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἦταν ἡ χαριστικὴ βολὴ στὴν συνοχὴ τοῦ πληθυσμοῦ τῆς Ρωμαϊκῆς - Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας καὶ μία ἐκ τῶν σοβαροτέρων αἰτιῶν τῆς Πτώσεως.
Μὲ τὴν πρώτη αὐτὴ καὶ καταστρεπτικότερη πτώση τῆς Πόλης στοὺς Λατίνους, ἡ ἀντίστροφη μέτρηση γιὰ τὴν Αὐτοκρατορία ἔχει ἀρχίσει καὶ οὐδεμία κοινωνικὴ δύναμη σήκωνε τὸ βλέμμα νὰ ἀντικρίσει τὴν ὀθωμανικὴ λαίλαπα, ποὺ εἶχε πλέον κατακλύσει τὰ ἐδάφη τῆς Μικρᾶς Ἀσίας στὰ μισὰ τοῦ 13ου Αἰῶνα. Μιὰ λαίλαπα ποὺ ἦταν θέμα χρόνου πιὰ νὰ φθάσει ἔξω ἀπὸ τὰ τείχη τῆς Κωνσταντινούπολης.
Μὲ τὴν ἀνάρρηση στὸν αὐτοκρατορικὸ θρόνο, στὶς 6 Φεβρουαρίου 1449, τοῦ Κων/νου Παλαιολόγου τοῦ ΙΑ΄, στὴν Πόλη ἄρχισαν οἱ ἐλπίδες νὰ ἀναπτερώνονται. Ἀμέσως ἄρχισε ὁ Αὐτοκράτορας τὴν ὀργάνωση γιὰ τὴν ἄμυνα. Ὑποσχέσεις ἀπὸ τὴ Δύση γιὰ βοήθεια πολλές. Ἀνταπόκριση περιορισμένη. Ὁ Κων/νος ἀντιλήφθηκε ὅτι πρέπει νὰ στηριχθῇ μόνο σὲ δικές του δυνάμεις.
Ὅλα αὐτὰ ὅμως μέχρι τὸ 1451, ποὺ στὸ σουλτανικὸ θρόνο ἀνῆλθε ὁ 21 ἐτῶν Μωάμεθ Β'. Ὁ Κων/νος τότε κατάλαβε πὼς ἦρθε ἡ στιγμὴ τῆς ἀλήθειας. Ἀγνόησε τὸ θλιβερὸ παρόν, ἀδιαφόρησε γιὰ τὸν ἑαυτό του καὶ ἀτένισε πρὸς τὸ ἔνδοξο παρελθόν. Ἔπρεπε νὰ σταθεῖ ἀντάξιος τῶν πιὸ ἔνδοξων προκατόχων του. Μετὰ ἀπὸ μιὰ σκληρὴ καὶ ὁλοκληρωτικὴ πολιορκία, στὶς 23 Μαΐου 1453 ὁ Μωάμεθ Β' προτείνει στὸν Κωνσταντῖνο νὰ ἐγκαταλείψει τὴν Πόλη μὲ ἀνταλλάγματα ἐκτὸς τῶν ἄλλων καὶ τὴ ζωή του. O αὐτοκράτορας ἀρνεῖται χωρὶς δισταγμό. Ἡ ἀπάντησή του στὴν τελευταία πρόταση τοῦ Μωάμεθ γιὰ παράδοση, ἀναδύει τὸ μεγαλεῖο τοῦ Ἡγέτη:
«......Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοὶ δοῦναι, οὔτ᾿ ἐμὸν ἐστιν οὔτ᾿ ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ· κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν».
Οἱ Θερμοπύλες ξαναζοῦν στὸ νοῦ καὶ στὴ σκέψη του, ὡς ὑπέρμαχου πλέον τῆς πνευματικῆς καὶ ἱστορικῆς παρακαταθήκης τοῦ γένους. Ὁ Κωνσταντῖνος δὲν πολέμησε γιὰ νὰ νικήσει, πολέμησε γιὰ νὰ μὴν ἡττηθεῖ ἡ ἀξιοπρέπεια καὶ ἡ τιμὴ τῆς Πόλης. Τὸ ἀπόγευμα τῆς 28ης Μαΐου, τὴν παραμονὴ τῆς ἁλώσεως, μὲ τὸν τελευταῖο ἐμπνευσμένο λόγο τοῦ πρὸς τοὺς στρατιῶτες καὶ ἀξιωματικούς του, καθόρισε μὲ λακωνικὴ ἐπιγραμματικότατα τὴν ἀποστολή του, ποὺ ἔκτοτε ἔγινε ἱερὰ παρακαταθήκη τοῦ Γένους:
«...λέγω καὶ παρακαλῶ ὑμᾶς ἵνα στῆτε ἀνδρείως καὶ μετὰ γενναίας ψυχῆς, ὡς πάντοτε ἕως τοῦ νῦν ἐποιήσατε, κατὰ τῶν ἐχθρῶν τῆς πίστεως ἡμῶν. ... »
Ὁ Αὐτοκράτορας ἔδωσε τὴ μάχη μέχρις ἐσχάτων γιὰ τὴ σωτηρία τῆς Πόλης - Αὐτοκρατορίας, ἀρνούμενος κάθε διάλογο μὲ τὴ βαρβαρότητα, ἐνῶ συγχρόνως δείχνει τὸν δρόμο τῆς ἀέναης σύγκρουσης τῆς ἀρετῆς μὲ τὴν ἀγριότητα.
Πέρασαν ἤδη πεντακόσια ἑβδομῆντα (570) χρόνια ἀπὸ τὴν ἀποφράδα ἐκείνη ἡμέρα ποὺ ἀκούστηκε ἡ κραυγὴ "Ἑάλω ἡ Πόλις". Ἔτσι ἄρχισε ἡ Τουρκοκρατία. Τὸ Γένος ἐπεβίωσε, ἀλλὰ ἡ Κωνσταντινούπολις, ἡ Ἀγιὰ Σοφιά καὶ ὁλόκληρη ἡ Ἰωνία παραμένουν σὲ ξένα χέρια. Διαβάζουμε σήμερα τοὺς θρήνους καὶ τοὺς θρύλους ἀπὸ τὴν πολιορκία καὶ τὴν ἅλωση, συγκινούμεθα καὶ διδασκόμεθα. Διότι αὐτὴ εἶναι ἡ ἀξία τῆς ἱστορικῆς μνήμης. Νὰ γίνει κατὰ τὸν Θουκυδίδη «μάθημα ἐς ἀεί» γιὰ τίς νεότερες καὶ τίς ἐπερχόμενες γενεές. Ἡ ἀντίσταση στὰ τείχη τῆς Βασιλεύουσας, ἔμεινε στὶς ψυχὲς τῶν ὑποδούλων ὡς τίτλος τιμῆς καὶ δέσμευση γιὰ νέους ἀγῶνες.
Γι᾿ αὐτὸ σήμερα τιμοῦμε καὶ νοσταλγοῦμε τὸν Αὐτοκράτορα Κωσταντῖνο Παλαιολόγο IA΄. Διότι μὲ τὴν μεγαλοπρεπῆ, ἀξιοπρεπῆ καὶ ἡρωικὴ στάση του στὴν ἀπαίτηση τοῦ Μωάμεθ γιὰ παράδοση, δίνει τὸ παράδειγμα γιὰ ἀνάλογη στάση καὶ στὶς ἑλληνικὲς ἡγεσίες διαχρονικά, γιὰ τίς ἀπαιτήσεις τῶν σημερινῶν ἀπογόνων του Μωάμεθ. Οἱ ἀπειλὲς περὶ Γαλάζιας Πατρίδος, περὶ συνεκμεταλλεύσεως στὶς θάλασσές μας, περὶ ἀποστρατικοποιήσεως τῶν νησιῶν μας, περὶ γκρίζων ζωνῶν κλπ δὲν ἀφήνουν περιθώρια νὰ ἀντιμετωπίζονται μὲ βάση τὰ δῆθεν προσωπικὰ «ταμπού» τῶν πολιτικῶν ἡγεσιῶν μας.
Τὰ περὶ συνεκμεταλλεύσεως τῶν θαλασσῶν μας, οἱ ὑπαναχωρήσεις στὴν ἐθνικὴ κυριαρχία μας καὶ οἱ παραχωρήσεις χαρακτηριστικῶν τῆς Ἐθνικῆς μας Ταυτότητος ὅπως στὴ Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν γιὰ τὴ Μακεδονία μας, εἶναι οἱ δικές μας σύγχρονες πολιορκίες στὰ «τείχη» μας. Γι᾿ αὐτὸ πρέπει καὶ σήμερα νὰ ἀκουστεῖ ἡ φωνὴ ἑνὸς σύγχρονου Παλαιολόγου νὰ δηλώνει «Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοὶ δοῦναι, οὔτ᾿ ἐμὸν ἐστιν οὔτ᾿ ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ· κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν».
Σήμερα ὅμως τιμοῦμε καὶ νοσταλγοῦμε καὶ ὅλους τοὺς ἡρωικοὺς μαχητὰς ποὺ ἀφουγκράσθηκαν τὴν προτροπὴ τοῦ Αὐτοκράτορα Ἡγέτη τους ὅταν τοὺς ἔλεγε «...λέγω καὶ παρακαλῶ ὑμᾶς ἵνα στῆτε ἀνδρείως καὶ μετὰ γενναίας ψυχῆς, ... ». Μιὰ προτροπὴ ποὺ πρέπει νὰ ἔρχεται ὡς ἀντίλαλος καὶ στὰ δικά μας «αυτιά» διότι μᾶς συνδέει καὶ μὲ τὸν ὅρκο τῶν Ἀρχαίων Ἀθηναίων Ἐφήβων καὶ τὸν παιᾶνα «ἴτε παῖδες Ἐλλήνων» τῶν Σαλαμινομάχων καὶ τὸ «Μάχου ὑπὲρ Πίστεως καὶ Πατρίδος» τοῦ Ἀλεξάνδρου Ὑψηλάντη καὶ τὸ «... Ὅταν πιάσαμε τὰ ἅρματα εἴπαμε πρῶτα ὑπὲρ Πίστεως καὶ ὕστερα ὑπὲρ Πατρίδος» τοῦ Θ. Κολοκοτρώνη καὶ τὸ «ΟΧΙ» τοῦ Ἰ. Μεταξᾶ ποὺ ἀνέδειξε τὸ Ἔπος τοῦ ΄40 καὶ τὸ «ὄχι» τῆς ΕΟΚΑ κατὰ τῶν Ἄγγλων στὴν Κύπρο μας, ποὺ ἐμπνέουν διαχρονικὰ τὸν Ἑλληνισμό.
Μόνο μὲ αὐτὲς τίς παρακαταθῆκες, Ἡγεσίες, Ἔνοπλες Δυνάμεις καὶ λαὸς μὲ ὁμοψυχία καὶ ὑψηλὸ φρόνημα θὰ ἀντισταθοῦμε μὲ ἐπιτυχία «ἐντὸς τῶν τειχῶν μας» στὶς σύγχρονες ἁλώσεις τῆς γλώσσας μας, στὶς συκοφαντίες τῆς Ἑλληνορθοδόξου Πίστεως καὶ Παραδόσεώς μας καὶ τὴν διάβρωση τῆς ἑλληνοχριστιανικῆς παιδείας μας. Ἔτσι σύψυχοι καὶ εὐέλπιδες θὰ ἀντιμετωπίσουμε καὶ τίς σύγχρονες «ἐκτὸς τῶν τειχῶν ἀλώσεις» καὶ προκλήσεις Τούρκων, Σκοπιανῶν καὶ Ἀλβανῶν ποὺ ἀπαιτοῦν ἀντίσταση καὶ μαχητικότητα «.....ανδρείως καὶ μετὰ γενναίας ψυχῆς, ὡς πάντοτε ἕως τοῦ νῦν ἐποιήσαμεν κατὰ τῶν ἐχθρῶν τῆς Πίστεως ἡμῶν».
*Ἀντιστράτηγος (ἐ.ἀ.) Θεόκλητος Ρουσάκης
Ἐπίτιμος Διοικητὴς Β΄ Σώματος Στρατοῦ
______________________________________
______________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου