Δημήτρης Νάτσιος: Τί νά διδάξεις μέ ὀχιές, ποντίκια καί ἀράχνες;

Τὸ ὑπουργεῖο Παιδείας ἀνακοινώνει διθυραμβικῶς τὴν εἰσαγωγὴ τῶν «Δεξιοτήτων». Μιὰ παροιμία στὴν γενέτειρά μου Πιερία λέει: «Ἡ ψεῖρα μας στὸν Έλυμπο καὶ μεῖς στὰ πανηγύρια». Δὲν κοιτᾶμε τὰ χάλια μας, ἀλλὰ τρέχουμε στὰ «παγγύρια». Ἀντὶ νὰ ἀλλάξει τὰ ἀπαράδεκτα καὶ καταστροφικὰ γιὰ τὴν μόρφωση τῶν μαθητῶν μας βιβλία «Γλώσσας», κομπάζει κιόλας γιὰ τὶς προκοπές του. Ἐπειδὴ ἡ ἐπανάληψη μήτηρ ἐστὶ τῆς μαθήσεως καὶ τῶν κακῶς καὶ κακῶν κειμένων, καταγράφω καὶ πάλι τὰ εὐτράπελα μέν, ἐπικίνδυνα δέ, περιεχόμενα τοῦ πρώτου βιβλίου Γλώσσας ποὺ πιάνουν οἱ μαθητὲς στὰ χέρια τους, ὑπενθυμίζοντας ὅτι ἡ κρισιμότερη καὶ βασικότερη τάξη τοῦ σχολείου, ὅλων τῶν βαθμίδων, εἶναι ἡ Α' δημοτικοῦ καὶ σ᾿ αὐτὸ συμφωνοῦν ὅλοι οἱ εἰδικοί.

Ξεφυλλίζοντας τὰ γλωσσικὰ ἐγχειρίδια τῆς Α' δημοτικοῦ ἐντυπωσιάζεσαι ἀπὸ τὸν μεγάλο ἀριθμὸ «δράσεων» μὲ ζῶα ἀπ᾿ ὅλο τό... βασίλειό τους: κατοικίδια, «ἄγρια καὶ ἥμερα τοῦ βουνοῦ καὶ τοῦ λόγγου», πτηνά, ἑρπετά, θηρία τροπικῶν χωρῶν, ζῶα τῆς θάλασσας, ἀκόμα καὶ ζωύφια. Ἡ ἐκμάθηση τῶν γραμμάτων τῆς ἀλφαβήτας γίνεται μέσῳ κάποιων ὸλιγόστιχων «ποιημάτων», στὰ ὁποῖα πρωταγωνιστοῦν μόνο ζῶα.

Παραθέτω κάποια παραδείγματα. Ἄς προσεχθοῦν οἱ εὐφάνταστοι καὶ ἐξωπραγματικοὶ συνδυασμοὶ διαφορετικῶν ζώων σὲ κοινὲς δράσεις, ἐντελῶς ἔξω ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τῶν παιδιῶν.

Σελ. 25. «Γλῶσσα», Α' Δημοτικοῦ: «Ταξιδεύω μὲ τὸ τρένο/ τρέχω, τρέχω δίχως φρένο/ Καὶ ὁ ἀετὸς φωνάζει: /Ἐ, ἔ, Τιτίνα, πάτα γκάζι».

Σελ. 29. «Ἕνα μυστήριο ἑλικόπτερο εἶδα/ χθὲς στὴν ἐφημερίδα./ Εἶχε ἐλέφαντα πιλότο,/ γιὰ τιμόνι ἕνα μπισκότο».

Σελ. 31. «Σαλιγκάρι, σαλιγκάρι,/ μήπως νὰ σὲ πῶ Σαλιάρη;/ Μήπως Τάσο; Μήπως Σούλη;/ Μήπως νὰ σὲ πῶ Σπιτούλη».

Σελ. 33. «Τί νὰ ἔχει τὸ πακέτο;/ Μήπως κόκορα καρότα;/ Μήπως μιὰ μεγάλη κότα;/ Κι ἅμα ἔχει καναρίνι;/ Ἕνα γλέντι ποὺ θὰ γίνει!

Σελ. 38. «Ρινόκερος καὶ κόκορας/ κότα, ἀετὸς καὶ κόρακας/ παρέα περπατᾶνε/ σὲ παραλία πᾶνε.

Σελ. 53. «Γιατί γελᾶνε οἱ ἀκρίδες,/ οἱ γορίλες κι οἱ γαρίδες;/ Γιατί ἡ γάτα κάνει μάγια/ γιὰ νὰ γίνει κουκουβάγια».

Σελ. 57. «Νὰ ᾿χανα, τί νὰ ᾿χανα,/ νὰ ᾿χανα τὰ λάχανα./ Ἄχ, μὲ τόσα χάχανα/ ἔχασα τὰ λάχανα». (Ἐξαιρετικὴ ἡ ἔμπνευση, ἀντικατοπτρίζει ἐναργέστατα τὸ  Σχολεῖο τῶν δεξιοτήτων. Γιὰ χάχανα καὶ λάχανα......).

Σελ. 63. «Τί οὐρὰ νὰ μοῦ ταιριάζει/ φουντωτὴ ἢ πουπουλένια;/ Μιὰ οὐρὰ μὲ μαῦρες βοῦλες/ ἢ μὲ κόκκινες καρδοῦλες;».

Σελ. 65. «Μὲ ἕνα παπούτσι γιὰ καράβι/ ταξιδεύει τὸ κουτάβι./ Κάνει τὰ χέρια του χωνί,/ βάζει δυνατὴ φωνή./- Τὸ καράβι μου βουλιάζει/ κι ὅπου νὰ ᾿ναι σκοτεινιάζει».

Σελ. 67. «Δὲ φοβᾶμαι τὸ σκοτάδι/ εἶμαι δυνατὸ κουτάβι./ Οἱ ἀστραπὲς δὲ μὲ τρομάζουν/ κι οἱ βροντές μὲ διασκεδάζουν».

Ὁλόκληρο τὸ τεῦχος τῆς «Γλώσσας» κινεῖται σ᾿ αὐτοὺς τοὺς ...ἐξωφρενικοὺς ρυθμούς. Ποιηματάκια, κρανιοκενή, τὰ ὁποῖα σκαρφίστηκαν οἱ συγγραφεῖς. Καὶ πρωταγωνιστές, σὲ ἀπίθανους, ἐξωπραγματικοὺς συνδυασμούς, μόνο ζῶα. Φαίνεται ὅτι οἱ στιχοπλόκοι συγγραφεῖς τῶν βιβλίων πάσχουν ἀπὸ ἄκρατον ζωοφιλία. Τὸ βιβλίο συνοδεύεται ἀπὸ «Τετράδιο Ἐργασιῶν».
 

Στὴ σελ. 19, συμπληρώνοντας μὲ τὰ σωστὰ γράμματα ὁρισμένα κενά, σὲ σχετικὴ ἄσκηση, τὰ παιδιὰ μαθαίνουν πὼς «οἱ φίλοι τῆς κότας Τιτίνας εἶναι ὁ ἀετός, ὁ βάτραχος καὶ ἡ νυχτερίδα(!), καλύτερος φίλος ὅμως ὁ ἀετός». (Ναί! Νυχτερίδες καὶ κότες ἀντάμα, βλέπουν τὰ παιδιὰ συνεχῶς).

Στὴ σελ. 63, τὰ παιδιὰ πληροφοροῦνται ὅτι «στὸ χορὸ τῆς νεράϊδας πῆγαν ζῶα, ὅπως: τὸ ἐλάφι καὶ ἡ φώκια, ὅπως καὶ τὸ φίδι(!), ἐνῶ ἀπουσίαζαν (ἄγνωστο γιὰ ποιὸ λόγο) ἡ ἀλεποῦ, ἡ ἀρκούδα καὶ ὁ γάϊδαρος».

Στὴ σελ. 29. Ὁ ποντικὸς προσκαλεῖ γιὰ φαγητὸ τὴν ὀχιά, τὸν παπαγάλο καὶ τὸ ἄλογο. (Κι ἕνας καρχαρίας τί μᾶς πείραζε;).

Στὴ σελ. 45 ὁ παπαγάλος χάθηκε καὶ τὸν ψάχνουν ἕνας γορίλας, τὸ ἄλογο καὶ ὁ ἱπποπόταμος. (Γιατί ὄχι καὶ μιὰ κατσαρίδα; Γιατί ἀδικοῦνται τὰ «συμπαθῆ» οἰκοδίαιτα).

Στὴ σελ. 49, τὸ σκουλήκι, ἔμπλεον ποιητικοῦ οἴστρου, λέει στὴ γάτα: «χαλάλι σου τὰ λάχανα,/ γιὰ τόσα χάχανα».

Στὸ βιβλίο Γλώσσας, στὸ δεύτερο τεῦχος, συνεχίζεται ἡ λογοτεχνικὴ περιδιάβαση στὸ βασίλειο τῶν ζώων καὶ λοιπῶν πλασμάτων τοῦ ματαίου τούτου κόσμου, «ἑρπετὰ ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός, ζῶα μικρὰ μετὰ μεγάλων».

Σελ. 30-31. Στὴ συνέλευση τῶν ζώων μὲ θέμα «συζήτησης» τὴν ἀνεύρεση ἑνὸς θησαυροῦ, μετέχουν ἡ σαύρα, ὁ ταῦρος, τὸ μυρμήγκι, ὁ κόκορας, ὁ βάτραχος, ὁ σκύλος, ὁ ποντικὸς καὶ ἡ γάτα.

Στὴ σελ. 34, μετὰ ἀπὸ ἕνα ταξίδι ποὺ ἔκανε ὁ παπαγάλος στὴν Ἀφρική, καλεῖ μὲ γραπτὴ πρόσκληση, τὸ κείμενο τῆς ὁποίας παρατίθεται στὸ βιβλίο, τοὺς φίλους του, δηλαδὴ τὸν βάτραχο, τὸν ποντικό, τὴν κότα, ἀλλὰ καὶ τὴ γάτα, γιὰ νὰ τοὺς δώσει τὰ διάφορα δῶρα ποὺ ἔχει φέρει.

Σελ. 45. Στὴ μεγάλη γιορτὴ γνωριμίας μὲ τοὺς νέους γείτονές της ποὺ ἔκανε ἡ «καφετιὰ» ἀράχνη, παρευρέθησαν τὸ ποντίκι, τὸ κουτάβι, τὸ παγώνι, δύο γάτες, τὸ κουνούπι καὶ τὸ φίδι.

Στὴ σελ. 46, διαβάζουμε ὅτι «ἡ γειτόνισσα ἀράχνη καὶ ἡ οἰκογένειά της εἶναι ἀκροβάτες. Ἡ καφετιὰ ἀράχνη πηδάει μὲ ἀλεξίπτωτο. Ἐνῶ ἡ μαύρη τρέχει μὲ ποδήλατο». («Μαῦρα καὶ ἄραχνα», κυριολεκτικῶς).

Στὴν ἑπόμενη σελίδα (47) μαθαίνουμε τὰ ἐπαγγελματικὰ ὄνειρα τῶν «ζωντανῶν». «Ὁ σκύλος θέλει νὰ γίνει κολυμβητής. Ὁ ποντικὸς γυμναστής. Ὁ παπαγάλος παλαιστής. Ὁ βάτραχος ποδηλάτης καὶ ὁ κόκορας διαιτητής». (Καὶ ἡ ὕαινα τηλεπαρουσιαστής. Ὅπως γράφει ὁ ποιητὴς «κάνε μιὰ κρούστα τρέλλας γύρω ἀπὸ τὸ μυαλό σου γιὰ νὰ ἀντέξεις τὴν τρέλλα»).

Σελ. 52. Κατὰ τὴν ἐπιστροφή του ἀπὸ τὴν Ἀφρικὴ τὸ χελιδόνι δὲν ξέχασε «νὰ φέρει καὶ μιὰ φωτογραφία τῆς ζέβρας», καλῶντας τοὺς φίλους του νὰ τὸ βοηθήσουν νὰ φτιάξει τὴ φωλιά του.

Σελ. 68 πάλι προσκλητήρια ζώων. Ὁ Μολύβιος προσκαλεῖ γιὰ «λογοτεχνικὴ βραδιὰ» τὰ ζῶα: γάτα, βάτραχο, κουκουβάγια, νυχτερίδα, μυρμήγκι, χελώνα, λαγό, φίδι, παπαγάλο, σκαντζόχοιρο.

Καὶ τὸ δεύτερο τεῦχος τῆς «Γλώσσας», τὸ ὁποῖο περιέχει πεζὰ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον κείμενα, πρωταγωνιστοῦν ζῶα. Παντελὴς ἀνατροπὴ τοῦ παραδοσιακοῦ, γιά μας τοὺς Ἕλληνες, τρόπου Παιδείας, ποὺ ἤθελε τὶς ἀξίες σαρκωμένες καὶ βιωμένες σὲ πρόσωπα (προσωποκεντρική). Ἐλάχιστα, ἀνύπαρκτα τὰ κείμενα μὲ ἀνθρωποκεντρικὴ ἀναφορά. Κείμενα ἀνόητα, ἄνευρα, φλύαρα, ἄψυχα, κρανιοκενή, μιὰ ἀκατάσχετη καὶ κουραστικὴ παράθεση συμβάντων ἀπὸ τὴν ὑποτίθεται «ζωὴ τῶν ζώων. Ποῦ πῆγε ἡ ἀνθρωποποιὸς ἀποστολὴ τῆς Παιδείας;  Ἀνύπαρκτη ἡ οἰκογένεια, τὸ εὐλογημένο καταφύγιο καὶ ἔσχατο κάστρο γιὰ διάπλαση χαρακτῆρα. Προγραμμένες ἡ φιλοπατρία, ἡ πίστη, τὸ φιλότιμο, ἡ ἐργατικότητα καὶ ἡ ἐντιμότητα. Πῶς νὰ τὶς διδάξεις μὲ ὀχιές, ποντίκια καὶ κουνούπια;

Δημήτρης Νατσιός

δάσκαλος-Κιλκίς

«Πᾶνος»