Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 2022

Ἀπόστολος Σαραντίδης: Ἡ ἀμφισβήτηση, ἡ οὐτοπία καί ὁ ὑποθετικός λόγος τῆς πολιτικῆς


 
Ἐγίγνετό τε λόγῳ μὲν δημοκρατία, ἔργῳ δὲ ὑπὸ τοῦ πρώτου ἀνδρὸς ἀρχή
 
Ἄν στὰ βασικὰ γνωρίσματα τῆς καθολικότητας, τῆς αὐτοτέλειας, τῆς ὀργάνωσης καὶ τῆς συλλογικῆς ταυτότητας τῶν ἀνθρώπινων κοινωνιῶν προσθέσουμε καὶ τὴν ἀμφισβήτηση, τότε θὰ ἔχουμε τὴ γένεση τοῦ πολιτικοῦ φαινομένου ὡς τὴν ὕστερη ἀπόπειρα τῶν ὀργανωμένων κοινωνιῶν, τῶν πολιτικὰ ἀριστοτελικῶν προσώπων νὰ προτείνουν λύσεις σὲ προβλήματα κοινωνικῆς συμβίωσης πρὸς τίς ὁμάδες ἐξουσίας ἀπὸ τίς ὁποῖες νοιώθουν τὴ στοιχειώδη ἀσφάλεια ὅτι δὲν θὰ θιγοῦν θεμελιώδη ἀνθρώπινα δικαιώματά τους.
 
Ἀφοῦ ἡ ἀμφισβήτηση ἀποτελεῖ βασικὸ δόγμα στὴν οὐσία τῆς πολιτικῆς ὅπως αὐτὴ εὐδόκησε στὸ ἀρχαῖο ἑλληνικὸ πολιτικὸ στερέωμα, ὁ οὐτοπικὸς καὶ ὑποθετικὸς χαρακτῆρας της στὴ σύγχρονη κομματικὴ δημοκρατία τείνει νὰ δημιουργήσει τίς προϋποθέσεις ἐκεῖνες ποὺ χρειάζεται κάθε πολιτικὸς ἀναλυτὴς καὶ ἐνεργὸς πολίτης γιὰ νὰ διερευνήσει αἴτια καὶ καταστάσεις στὴν πολιτικὴ ὅπως αὐτὴ ἐμφανίζεται στὸν σύγχρονο κόσμο. Ἔτσι τὸ σύνολο τῶν προτάσεων καὶ ὁ τρόπος, κυρίως ἐπιτυχοῦς ὑλοποίησής τους γιὰ τὴ λύση δεδομένων κοινωνικῶν προβλημάτων κατατάσσει τὴν πολιτικὴ στὸν χῶρο τῆς τέχνης τοῦ ἐφικτοῦ ἡ ὁποία ὅμως ὅπως κάθε αὐτοτελὴς τέχνη, πέραν τοῦ ἐφικτοῦ τὸ ὁποῖο ἐκλαμβάνεται ὑποκειμενικά, ἐμπεριέχει καὶ τὸ στοιχεῖο τῆς οὐτοπίας ὅταν οἱ προτεινόμενες λύσεις κινοῦνται ἔξω ἀπὸ τίς «πραγματικὲς» δυνατότητες ἑνὸς κοινωνικοῦ συστήματος, πέρα ἀπὸ τίς πολιτισμικὲς ἀντοχὲς τῆς ἰδιαιτερότητας τῶν θεσμῶν, τῆς συλλογικότητας καὶ τῆς ἰδιαιτερότητας τῆς τέχνης, σὲ πλήρη σχεδὸν ἐναρμόνιση μὲ τὴ μεταφυσική. Ἄλλωστε ἡ μεταφυσικὴ μπορεῖ νὰ παραγάγει πολιτισμὸ ἄρα καὶ πολιτικὴ ὡς μίμηση τοῦ ὄντως ὑπαρκτοῦ καὶ ἄθλημα ἀληθείας καὶ ἀρετῆς.
 
Ἀπὸ τὴ στιγμὴ τῆς ὕπαρξης ὁποιουδήποτε πόλου ἐξουσίας, ἱκανὴ καὶ ἀναγκαία συνθήκη γιὰ τὴν ὕπαρξη τῆς πολιτικῆς εἶναι καὶ ἡ ἄμεση ἐμφάνιση σὲ ἄλλον πόλο, τῆς ἀμφισβήτησης ὡς δομικοῦ συνεκτικοῦ πολιτικοῦ ἱστοῦ εἴτε στὸν χῶρο τοῦ πραγματικοῦ εἴτε σὲ μεταφυσικοῦ χαρακτῆρα «ὑπερβάσεις» ἡγετῶν, κομμάτων, ἰδεολογιῶν καὶ ἰδεολογημάτων σὰν φορέων ἀληθείας. Δὲν εἶναι λοιπὸν τὸ περιεχόμενο ποὺ ἀποδίδεται στὴν ἀλήθεια ἀλλὰ ὁ τρόπος πιστοποίησης τῆς γνωστικῆς ἐγκυρότητας ποὺ προσδίδει τὴν εἰδοποιὸ διαφορὰ στὴ διαμόρφωση τοῦ κοινοῦ βίου μὲ ὑποθέσεις ἐργασίας καὶ ὑποθετικοὺς συσχετισμοὺς πολιτικοῦ χαρακτῆρα.
 
Ἰσχυρίζεται γιὰ παράδειγμα ἕνα κόμμα ἐξουσίας Α ὅτι ἡ κυβέρνηση τὴν ὁποία στηρίζει ἢ στήριζε εἶναι ἢ ἦταν ἀποτελεσματικότερη ἀπὸ τὴν κυβέρνηση ἑνὸς ἄλλου κόμματος ἐξουσίας Β σὲ ἕναν συγκεκριμένο τομέα, λόγου χάρη τῆς οἰκονομίας σὲ μιὰ συγκεκριμένη χρονικὴ πολιτικὴ συγκυρία. Ἀλλὰ ὅμως δὲν ὑπάρχουν ἀντικειμενικὰ συγκριτικὰ δεδομένα, ἁπλὰ διότι τὸ κυβερνητικὸ σχῆμα τοῦ κόμματος Β δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ἔχει τὴν εὐθύνῃ τῆς οἰκονομίας στὸ ἀντίστοιχο χρονικὸ διάστημα  ἀφοῦ τὴ συγκεκριμένη πολιτικὴ εὐθύνη τὴν κάλυπτε τότε τὸ κόμμα Α. Θὰ ἰσχυρίζεται ἀνάλογα τὸ κόμμα Β ὅτι ὅταν κυβερνοῦσε αὐτὸ σὲ συγκεκριμένο πάλι πολιτικὸ χρονικὸ ὁρίζοντα ἦταν ἐκεῖνο ἀποτελεσματικότερο ἀπὸ τὸ Α ἀλλὰ αὐτὸ πάλι ποτὲ δὲν θὰ διαπιστωθεῖ ἀντικειμενικὰ ἀφοῦ ποτὲ δὲν ἄσκησε ἐξουσία ἡ κυβέρνηση τοῦ κόμματος Α τότε. Καὶ εἶναι αὐτονόητο ὅτι τόσο γενικὰ ὅσο καὶ εἰδικὰ οἱ κάθε εἴδους  συνθῆκες ποτὲ δὲν εἶναι ὅμοιες σὲ διαφορετικὲς χρονικὲς περιόδους. Ἄλλωστε ἂν σὲ ἀκραῖες καταστάσεις, ὅπως μεταξὺ πολλῶν καλῶν ἡ ἐπιλογὴ τοῦ ἄριστου ἀποτελεῖ στοιχειώδη ὑποχρέωση, μεταξὺ πολλῶν κακῶν ἂν ὑποθέσουμε ὅτι θὰ συμβεῖ κι αὐτό, ἡ προτίμηση στὸ λιγότερο κακὸ ἀποτελεῖ ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη ἱστορικῆς ἐπιβίωσης.
 
Αὐτὸ ποὺ μένει κάθε φορὰ στὸν πολίτη-ὀπαδὸ ἑκάστοτε πολιτικοῦ σχηματισμοῦ εἶναι ὁ ὑποθετικὸς λόγος ποὺ ὅμως ἔχει τὴ δύναμη νὰ πείθει γιὰ τὴ βεβαιότητα τῆς ἐλπίδας ποὺ γεννᾷ ἡ ἐπιλογή. Μόνο ποὺ ἡ ἐπιβεβαίωση γιὰ τὴν ἐπιτυχία ἢ μὴ τῶν πολιτικῶν ἐπιλογῶν ἔρχεται πολὺ ἀργότερα ἀφοῦ ἔχει κατακαθίσει ἐντελῶς ὁ πολιτικὸς κουρνιαχτὸς γιὰ τὴν περίοδο ἡ ὁποία μᾶς ἐνδιαφέρει. Συνήθως ἔπειτα ἀπὸ ἀρκετὲς ἀνθρώπινες γενεές, μέσα ἀπὸ τὴν ἱστορικὴ μνήμη καὶ τὴν πολιτισμικὴ ἐπιβίωση κρατικῶν ὀντοτήτων καὶ ἐθνῶν.
 
Ὁ Α.Κ.Σαραντίδης εἶναι δάσκαλος στὴν Καβάλα καὶ πολιτικὸς ἐπιστήμονας
 
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»   

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου