Δημήτρης Νατσιός: Δέν χρειαζόμαστε «Δασκάλους Ἐμπιστοσύνης», ἀλλά «Δασκάλους Ρωμιοσύνης»

Δὲν θυμᾶμαι πότε, ἔχει ἀρκετὰ χρόνια, δημοσιεύτηκε σὲ μεγάλης κυκλοφορίας ἐφημερίδα, σκιτσογραφία ποὺ ἑρμήνευε ἀριστοτεχνικὰ τὸ πρόβλημα ποὺ ὀνομάζεται παιδεία. Τὸ σκίτσο παρίστανε δύο ἴδιες εἰκόνες, στὶς ὁποῖες πρωταγωνιστοῦν τὰ ἴδια πρόσωπα. (Ἡ λέξη «σκίτσο», ἰταλική, ὅπως καὶ τὸ γνωστὸ «σκέτς», εἶναι ἀντιδάνεια ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ λέξη «σχέδιο»).

Τὰ δύο, λοιπὸν σχέδια-σκίτσα παραπέμπουν σὲ σχολικὴ αἴθουσα, ὅπου γίνεται παραλαβὴ βαθμῶν ἀπὸ τοὺς γονεῖς, τρίμηνο ἢ τετράμηνο. Στὸ πρῶτο σκίτσο ἡ ἡμερομηνία γράφει 1975. Τὸ δεύτερο, ἂς ποῦμε, 2020. 

Στὸ πρῶτο οἱ δύο γονεῖς, ὀργισμένοι, εἶναι στραμμένοι πρὸς τὸ παιδί τους-μαθητή, ποὺ ἀκούει μὲ σκυμμένο κεφάλι καὶ τοῦ λένε τὴν φράση: «Τί βαθμοὶ εἶναι αὐτοί;». Στὸ δεύτερο, τῆς ‘'θαυμαστῆς'' ἐποχῆς μας, εἶναι στραμμένοι πρὸς τὸν δάσκαλο καὶ τοῦ λένε τὴν ἴδια φράση: «Τί βαθμοὶ εἶναι αὐτοί;». 

Τὸ παιδί, πλέον, δὲν εἶναι ἀπέναντι, ἀλλὰ δίπλα τους καὶ χασκογελᾶ χαιρέκακα. Ὄντως μεγαλοφυὴς περιγραφὴ τῆς μετάλλαξης τῆς χρεοκοπίας, τοῦ διασυρμοῦ τῆς παιδείας τοῦ σχολείου, τῆς οἰκογένειας.

Καὶ τὰ πράγματα συνεχῶς χειροτερεύουν. Ἀπανωτὰ τὰ κρούσματα βίας καὶ ἀνομίας ἐντὸς τοῦ σχολικοῦ χώρου. Μαθητὲς μαχαιροβγάλτες, γονεῖς ξυλοκοποῦν ἢ ἀπειλοῦν ἀπροκάλυπτα δασκάλους, μαθητὲς ἐξυβρίζουν, προπηλακίζουν ἐκπαιδευτικούς.
Πρὶν ἀπὸ λίγες ἡμέρες μαθητὲς σὲ Γυμνάσιο-Λύκειο τῶν Ἀθηνῶν, ἀφοῦ σακάτεψαν στὸ ξύλο συμμαθητῆ τους, ἔσπευσαν κορδωμένοι καὶ πασιχαρείς, νὰ ἀναρτήσουν καὶ φωτογραφία τους στὸ διαδίκτυο, ὅπου» ἀμετανόητοι χρησιμοποιοῦν ὑβριστικὸ λεξιλόγιο, θέλοντας νὰ δείξουν ὅτι καταφέρνουν νὰ παραμείνουν ἀπτόητοι, παρὰ τὸν σάλο ποὺ ἔχει προκληθεῖ καὶ τὶς ἐνδεχόμενες ποινικὲς κυρώσεις ποὺ τοὺς περιμένουν». (ἐφ. «Πρῶτο Θέμα», 13-2-2020). 

Μάλιστα ἡ τροπαιοῦχος φωτογραφία τραβήχτηκε μὲς στὸ ἀστυνομικὸ τμῆμα τοῦ Βύρωνα. Βεβαίως-βεβαίως «τὰ παιδιὰ» ἀφέθησαν ἐλεύθερα «προκειμένου νὰ ἐπανεκτιμηθεί ἡ ὑπόθεση» καὶ ....λοιπά καὶ λοιπά. Τὸ θέμα ἔχει καὶ συνέχεια. Ὁ δικηγόρος τῆς οἰκογένειας κατήγγειλε ὅτι δέχτηκε τηλεφώνημα ὅπου σὲ σπαστά ἑλληνικά τὸν ἀπείλησαν νὰ σταματήσει τὶς δηλώσεις «γιατί θὰ τὸν βροῦν σὲ χαντάκι». 

Ἐνῶ ἰδιοκτήτης τοπικοῦ καναλιοῦ, ὁ ὁποῖος παρευρέθηκε σὲ γενικὴ συνέλευση γονέων, ἀπειλήθηκε ἀπὸ γονεῖς νὰ μὴν ἀνεβάσει στιγμιότυπα, διότι διαφορετικὰ «θὰ τὸν θάψουν κάτω ἀπὸ τὴ γῆ». Ἡ ὑπουργὸς Παιδείας ἔσπευσε στὸ Λύκειο καὶ ἀφοῦ χαρακτήρισε τὸ γεγονὸς πρωτοφανές, τὸ καταδίκασε ἀπερίφραστα καὶ ἐξήγγειλε τὸν θεσμὸ τοῦ «Δασκάλου Ἐμπιστοσύνης». Μάλιστα. (Ἄν μπεῖ στὸν κόπο ἡ κ. ὑπουργὸς θὰ συναντήσει τέτοια «πρωτοφανῆ» ἐπεισόδια σὲ ὅλα σχεδὸν τὰ σχολεῖα τῆς χώρας).

Μὲ τὸ συμβὰν στὸ σχολεῖο, ξετυλίχτηκε ὅλη ἡ φθορὰ καὶ ἡ διαφθορὰ ποὺ ὑπέστη ἡ ἑλληνικὴ κοινωνία ἀπὸ τὰ συνεχῆ καὶ ἀνηλεῆ τῆς διεστραμμένης «Νέας Ἐποχῆς». Παιδιὰ ποὺ λειτουργοῦν μὲς στὴν σχολικὴ αἴθουσα σάν... ἀγέλη λύκων ἀνθρωποφάγων. Γονεῖς ἐγκληματικὰ ἀνώριμοι, οὐσιαστικὰ ἀνύπαρκτοι. (Ὁ Ἀλέξανδρος Δουμάς πατὴρ ἔγραφε χαριτολογῶντας ὅτι, «ἐπειδὴ ὁ Θεὸς δὲν μπορεῖ νὰ βρίσκεται παντοῦ, γι' αὐτὸ ἔφτιαξε τὴν μητέρα». 

Ἡ τωρινὴ μητέρα σήμερα κυνηγᾶ καριέρες ἢ ἔχει ἀναθέσει τὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν της, στὸν τρίτο γονέα, τὸ διαφθορεῖο ποὺ λέγεται τηλεόραση ἢ διαδίκτυο). Γονεῖς, ποὺ γιὰ νὰ μὴν τσαλακωθεῖ τὸ ὄνομά τους, σπεύδουν καὶ καλύπτουν ἀνήκουστες γιὰ ἄλλες ἐποχές, ἀνομίες τῶν παιδιῶν τους, φορτώνοντας τὴν εὐθύνη στὰ συνήθη ὑποζύγια, τοὺς ἐκπαιδευτικούς, τοὺς ὁποίους ἀπειλοῦν καὶ καθυβρίζουν.


Γονεῖς ποὺ λησμονοῦν τὴν μεγάλη ἀλήθεια ποὺ ἀντηχεῖ στοὺς αἰῶνες ἀπὸ τὸν χρυσοστομικό ἄμβωνα: «Οὗ γὰρ τὸ σπεῖραι ποιεῖ πατέρα μόνον, ἀλλὰ τὸ παιδεῦσαι καλῶς∙ οὐδὲ τὸ κυήσαι μητέρα ἐργάζεται, ἀλλὰ τὸ θρέψαι καλῶς». (ἁγ. Χρυσοστόμου, «Λόγος Α' περὶ τῆς Ἄννης», Migne 54, 636). Σωστὴ παίδευση καὶ ἀνατροφὴ σημαίνει γονέας καὶ ὄχι μόνον «σπορὰ καὶ κύηση». Τὸ νὰ πετροβολοῦμε τοὺς δασκάλους καὶ νὰ τοὺς ἐλέγχουμε γιὰ ἐλλιπῆ ἐφημερία εἶναι ἡ εὔκολη, ἐκτονωτικὴ ἀντίδραση. «Γιὰ ὅλα φταίει τὸ σχολεῖο». Μὰ τὸ σχολεῖο εἶναι εἰκόνα τῆς κοινωνίας μας.

"Ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἄποψη, δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι τόσο εὔκολο γιὰ μερικοὺς ἀπὸ ἐμᾶς νὰ καταδικάζουμε τοὺς νέους ὅτι ἔχουν πάρει λάθος δρόμο. Οἱ νέοι δὲν ἔχουν πάρει λάθος δρόμο, ὄχι. Ἁπλῶς -καὶ αὐτὸ εἶναι τὸ πιὸ τραγικό- βαδίζουν μπροστὰ ἀπὸ ἐμᾶς στὸν δρόμο ποὺ ἐμεῖς τοὺς δείξαμε νὰ βαδίζουν. Ἐμεῖς εἴμαστε αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι στὴν πράξη βάζουμε πάνω ἀπ᾿ ὅλα τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ καὶ τὰ χρήματα. 

Ἐμεῖς μὲ τὰ μὲν ἐξαιροῦμε τὰ ὑψηλά, ἀλλὰ ἀσχολούμαστε ὁλημερὶς μὲ τὰ χαμηλά. Ἐμεῖς στὴν καλύτερη περίπτωση, μιλᾶμε γιὰ ἀρχὲς καὶ ἀξίες, ἀλλὰ στὴν πράξη ἐνεργοῦμε ἔτσι, θὰ ἦταν παράλογο νὰ ἔχουμε ἀπὸ τοὺς νέους τὴν ἀπαίτηση νὰ βαδίζουν ἄλλο δρόμο. Ἁπλῶς, ἀφοῦ πρῶτα τοὺς διδάξαμε ἐμεῖς, τώρα μᾶς διδάσκουν αὐτοί, δείχνοντάς μας ποὺ ὁδηγεῖ ὁ δρόμος ποὺ ἐν τῇ ἀφελείᾳ μας ἐπιλέξαμε νὰ βαδίσουμε". (Γ. , "Ἡ κρίση στὴν Παιδεία").

Νὰ ἐπανέλθω στὴν ἀντίδραση τῆς ὑπουργοῦ Παιδείας.Ο «Δάσκαλος Ἐμπιστοσύνης». Μυρίζει ἀπὸ μακριὰ ἡ ἐξαγγελία αριστερόστροφη κενο-τομία. Δὲν χρειαζόμαστε «δασκάλους ἐμπιστοσύνης», ἀλλὰ Δασκάλους Ρωμιοσύνης.

Κάποτε τὸ ἔθνος εἶχε αὐτὸν τὸν δάσκαλο. Ἦταν ὁ δάσκαλος ποὺ κρατοῦσε στὸ ἕνα του χέρι τὸ Εὐαγγέλιο καὶ στὸ ἄλλο τὸν Ὅμηρο, ποὺ μιλοῦσε γιὰ Πίστη, Γλῶσσα καὶ Πατρίδα καὶ ποὺ ἔβλεπε τὸν ἑαυτό του θεματοφύλακα τῆς ἑλληνικῆς παράδοσης, ἀπὸ τὸν Τρωικὸ πόλεμο καὶ τὸν Βασίλειο Βουλγαροκτόνο ὡς τὴν εὐλογημένη ἐπανάσταση τοῦ 21' καὶ τὴν ἱστορία τοῦ Παπαρρηγόπουλου.

Ὁ δάσκαλος ἐκεῖνος, δὲν ἤξερε πολλὰ πράγματα-νέες τεχνολογίες, εὐρωπαϊκὰ προγράμματα, ξένες γλῶσσες καὶ λοιπὲς ... δράσεις. Ὄχι. Γνώριζε ὅμως ἀρχαῖα ἑλληνικὰ καὶ ἱστορία καὶ μετέδιδε τὴν φλόγα τῆς ψυχῆς του, πολλὲς φορὲς μὲ πολλὴ ρητορική, ἀλλὰ πάντοτε μὲ ἐντιμότητα, συνέπεια καὶ εὐθύνη. Ἦταν ὁ λόγιος Ἕλληνας δάσκαλος, ποὺ εὐτύχησε νὰ ἔχεις στὶς Παιδαγωγικὲς Ἀκαδημίες, καθηγητὲς ἀναστήματα. 

Τὸν δάσκαλο αὐτὸν τὸν κλόνισε, τὸν πολέμησε, τὸν ἐκδίωξε ἀπὸ τὸ σχολεῖο ἡ πατριδοφάγος θολοκουλτούρα τοῦ νεοσταλινισμού. Στὸν δάσκαλο ἐκεῖνο ἐμπιστεύονταν οἱ γονεῖς τὰ παιδιά τους καὶ ἤξεραν ὅτι θὰ βγεῖ τὸ γερὰ ἀρματωμένο σχολιαρόπαιδο,μὲ τὰ ἀειθαλῆ γράμματα τοῦ Γένους. Εἶναι ὁ δάσκαλος ποὺ ὅταν τὸ ἀπαιτοῦσε ἡ περίσταση, ἄφηνε τὸ κοντύλι καὶ ἔπιανε τὸ καριοφίλι. Ἦταν ὁ ποιήσας καὶ διδάξας. Διαβάζω στὸ ὡραῖο βιβλίο τοῦ Χρ. Ζαλοκώστα «Πίνδος», σελ. 194 (εκδ. «Ἑστία»).

«Ἡ ἐχθρικὴ ἀντεπίθεση τοῦ Μαρτίου ἔχει ἐκδηλωθεῖ. Τὸ 731 ἔχει μεταβληθεῖ σὲ ἡφαίστειο. Οἱ φαντάροι μας, πεσμένοι μὲ τὴν κοιλιὰ στοὺς λάκκους τῶν ὀβίδων, πυροβολοῦν, χωρὶς διακοπή, γιὰ νὰ συγκρατήσουν τὸ ἐχθρικὸ πεζικό.

Ὁ δάσκαλος - ἔτσι ἔχει βαφτίσει τὸν διοικητή του ὁ λόχος, γιατί δημοδιδάσκαλος εἶναι τὸ ἐπάγγελμά του - μὲ προβιὲς καὶ ἐπιδέσμους, γύρω ἀπό τὰ κρυοπαγημένα πόδια του, ἀντὶ γιὰ παπούτσια, χωρὶς νὰ προφυλάγεται τρέχει νευριασμένος ἀπὸ διμοιρία σὲ διμοιρία καὶ δίνει ὁδηγίες.

- Μὴν πυροβολεῖτε στὰ στραβά, παιδιά! Μὴν ξοδεύετε ἀσκόπως τὶς χειροβομβίδες σας, τοὺς λέει. Κι ὅταν ὁ ταγματάρχης του φωνάζει νὰ μὴν ἐκθέτει τόσο τὸν ἑαυτό του, ὁ δάσκαλος τοῦ ἀπαντάει:

- Φοβᾶμαι μήπως χάσουμε σήμερα τὸ ὕψωμα. Καὶ τί θὰ δικαιολογηθῶ ὕστερα ἐγὼ στοὺς μαθητές μου, ἅμα γυρίσω στὸ σχολεῖο;».

(Χρ. Ζαλοκώστα, «Πίνδος», εκδ. «Ἑστία», σελ. 194).

Δημήτρης Νατσιός
δάσκαλος Κιλκὶς

«Πᾶνος»