Παρασκευή 31 Μαρτίου 2023

Λάμπρος Σκόντζος: Ἅγιος Ὑπάτιος Ἐπίσκοπος Γαγγρῶν


ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ 
 
Ἰδιαίτερη τιμητικὴ θέση κατέχουν στὴν Ἐκκλησία μας οἱ ἅγιοι θεοφόροι Πατέρες, οἱ ὁποῖοι πῆραν μέρος στὶς Ἅγιες Οἰκουμενικὲς Συνόδους, καὶ μὲ τὸν φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀποφάνθηκαν γιὰ τὴ σώζουσα ὀρθόδοξη πίστη μας. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς εἶναι καὶ ὁ ἅγιος Ὑπάτιος Ἐπίσκοπος Γαγγρῶν, ὁ ὁποῖος εἶχε πάρει μέρος στὴν Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο καὶ διακρίθηκε ὡς φλογερὸς πρόμαχος τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἐπὶ πλέον ἀξιώθηκε καὶ τῆς θαυματουργίας.
 
Γεννήθηκε στὴν Κιλικία τῆς Μ. Ἀσίας καὶ ἔζησε τὴν ἐποχὴ ποὺ βασίλευε ὁ Μ. Κωνσταντῖνος (307-337) καὶ ὁ γιός του Κωνστάντιος (337-361). Ἐπειδὴ διακρίνονταν γιὰ τὴ μεγάλη πίστη του, τὸν ἐνάρετο βίο του καὶ τὸν ζῆλο του γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία, ἡ Ἐκκλησία τὸν κάλεσε νὰ τὴν ὑπηρετήσει. Τὸν ἀνέδειξε Ἐπίσκοπο τῶν Γαγγρῶν τῆς Παφλαγονίας. Ἀφότου ἀνέβηκε στὸν ἐπισκοπικὸ θρόνο σημείωσε ἀξιόλογη ποιμαντικὴ δράση. Κατόρθωσε νὰ ἀνεβάσει τὸ πνευματικὸ ἐπίπεδο τῶν πιστῶν καὶ νὰ προσελκύσει πλῆθος εἰδωλολατρῶν στὴν Ἐκκλησία. Ὁ Θεός τοῦ ἔδωσε ἐπίσης καὶ τὸ χάρισμα τῆς θαυματουργίας. Γιάτρευε ἀρρώστους ἀνθρώπους καὶ ζῶα. Εἶχε τὴν ἱκανότητα νὰ ἀποδιώχνει τὰ βλαβερὰ ἔντομα καὶ τρωκτικά, ἰδιαίτερα τοὺς ἀσπάλακες (τυφλοπόντικες), οἱ ὁποῖοι κατέστρεφαν τίς σοδιὲς τῶν φτωχῶν γεωργῶν, σώζοντας ἔτσι ἀπὸ τὴν πείνα το λαὸ τῆς περιοχῆς του. Ἀκόμα καὶ τὸ θαλασσινὸ νερὸ μετέβαλλε σὲ πόσιμο!
 
Μεγάλη ὑπῆρξε ἡ συμμετοχή του στὴν Α΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο (325), ἡ ὁποία εἶχε συγκληθεῖ ἀπὸ τὸ Μ. Κωνσταντῖνο στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας γιὰ νὰ ὑπερασπίσει τὴν Ὀρθοδοξία ἀπὸ τὴν φοβερὴ αἵρεση τοῦ Ἀρείου. Συντάχτηκε μὲ τοὺς ὁμολογητὲς Πατέρες τῆς Συνόδου καὶ ὑπεράσπισε τὴν ὀρθὴ περὶ Χριστοῦ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία, δὲν εἶναι κτίσμα, ὅπως δόξαζαν οἱ αἱρετικοὶ ἀρειανοί, ἀλλὰ Θεὸς ἀληθινός, ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ.
 
Τὸ 343 συγκάλεσε Τοπικὴ Σύνοδο, ἡ ὁποία εἶναι γνωστὴ ὡς Σύνοδος τῶν Γαγγρῶν, μὲ ἄλλους δώδεκα Ἐπισκόπους, ὅπου καταδικάστηκε ὁ Ἐπίσκοπος Σεβαστείας Εὐστάθιος, ὁ ὁποῖος ἦταν κατὰ τοῦ θεσμοῦ τοῦ γάμου καὶ τῆς νηστείας. Ἡ Σύνοδος σύνταξε 21 Κανόνες.
 
Ὁ Ὑπάτιος ὑπεράσπισε μὲ θέρμη καὶ ζῆλο τὴν Ὀρθοδοξία ἀπὸ τοὺς φανατικοὺς σχισματικοὺς καὶ αἱρετικοὺς Νοβατιανούς, οἱ ὁποῖοι κρατοῦσαν μιὰ ὑπερσυντηρητικὴ στάση, ἀποκλείοντας ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ὅσους, κατὰ τοὺς διωγμοὺς εἶχαν ἀρνηθεῖ, ἀπὸ φόβο, τὴν πίστη τους καὶ εἶχαν μετανοήσει. Ἐπίσης δὲν δέχονταν ὅτι οἱ ἁμαρτίες μετὰ τὸ βάπτισμα συγχωροῦνται διὰ τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως. Ὁ σοφὸς Ἐπίσκοπος πρόβαλλε τὴν πίστη τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἔχει φιλάνθρωπο χαρακτῆρα καὶ συγχωρεῖ, ὕστερα ἀπὸ εἰλικρινῆ μετάνοια, ὅλα τὰ ἁμαρτήματα. Ἔτσι ἔπεισε πολλοὺς ὀπαδοὺς τῶν Νοβατιανῶν νὰ ἐπιστρέψουν στὴν Ἐκκλησία.
 
Αὐτὸ ὅμως θορύβησε στοὺς αἱρετικοὺς Νοβατιανούς, οἱ ὁποῖοι θεώρησαν τὸν Ὑπάτιο ὡς κίνδυνο γιὰ τὴν ὁμάδα τους καὶ ἀποφάσισαν νὰ τὸν ἐκδικηθοῦν. Προσπαθοῦσαν νὰ βροῦν τὴν εὐκαιρία νὰ τὸν τιμωρήσουν. Κάποτε, ἡ εὐκαιρία ποὺ ζητοῦσαν τοὺς δόθηκε. Ὁ Ὑπάτιος βάδιζε μόνος σὲ κάποιο δύσβατο καὶ ἐρημικὸ μέρος. Ἐκεῖ τὸν περίμεναν φανατικοὶ Νοβατιανοί, κατ᾿ ἄλλους, εἰδωλολάτρες πληρωμένοι ἀπὸ τοὺς Νοβατιανούς, ἄνδρες καὶ γυναῖκες, ὁπλισμένοι μὲ ξύλα καὶ πέτρες. Ὅταν πλησίασε ὁ σεβάσμιος Ἐπίσκοπος, ὅρμησαν ἐπάνω του, μὲ κραυγὲς καὶ ἀπειλὲς καὶ ἄρχισαν νὰ τὸν κτυποῦν ἀνελέητα, ἄλλος μὲ ρόπαλα, ἄλλοι μὲ σιδερένια ραβδιὰ καὶ ἄλλοι μὲ μαχαίρια.  Ἀφοῦ τὸν μαστίγωσαν, γεμίζοντας ὅλο του τὸ σῶμα μὲ πληγές, τὸν ἔριξαν ἀπὸ παρακείμενο γκρεμὸ σὲ βαθὺ φαράγγι, ὅπου κυλοῦσε ὁρμητικὸς ποταμός. Ὁ Ὑπάτιος, μισοπεθαμένος, ἀντὶ νὰ διαμαρτυρηθεῖ στοὺς ἄδικους βασανιστές του, σήκωσε τὰ μάτια του στὸν οὐρανὸ καὶ ψιθύρισε τὰ ἴδια λόγια ποὺ εἶχε πεῖ ὁ Πρωτομάρτυρας Στέφανος, ὅταν τὸν λιθοβολοῦσαν οἱ Ἰουδαῖοι: «Κύριε μὴ στήσῃς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην»! Δηλαδὴ Κύριε μὴν καταλογίσεις ἁμάρτημα τὴν πράξη αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων! Τόσο ἀνεξίκακος ἦταν ὥστε νὰ συγχωρεῖ καὶ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἤθελαν νὰ τὸν θανατώσουν!
 
Ὅμως τὴ στιγμὴ ποὺ ὁ ἅγιος Ἐπίσκοπος προσευχόταν γιὰ τοὺς ἀνθρώπους αὐτούς, μιὰ γυναῖκα ἀπὸ αὐτούς, βλέποντας ὅτι ἦταν ἀκόμη ζωντανός, ἅρπαξε μιὰ μεγάλη πέτρα καὶ τὴν ἔριξε στὸ κεφάλι του, λειώνοντας τὸ κρανίο του καὶ ἐπιφέροντας σὲ αὐτὸν ἀκαριαῖο θάνατο! Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο τέλειωσε τὴ ζωή του καὶ ἐπισφράγισε τὸ τεράστιο ἐκκλησιαστικό του ἔργο. Ἀλλὰ τὴν ἴδια στιγμὴ ἡ δύστυχη ἐκείνη γυναῖκα κυριεύτηκε ἀπὸ φοβερὸ ἀκάθαρτο πνεῦμα, τὴν ὁποία ἄρχισε νὰ τὴ βασανίζει οἰκτρά. Ἅρπαξε τὴν πέτρα, μὲ τὴν ὁποία εἶχε φονεύσει τὸν ἅγιο καὶ ἄρχισε νὰ χτυπᾷ μὲ αὐτὴ τὸ στῆθος της. Τὸ ἴδιο συνέβῃ καὶ μὲ τοὺς ἄλλους βασανιστές του. Καταλήφθηκαν ὅλοι τους ἀπὸ δαίμονες καὶ συμπεριφέρονταν σὰν ἄγρια καὶ αἱμοβόρα θηρία. Πῆραν τὸ σῶμα τοῦ ἁγίου καὶ ἀφοῦ τὸ βεβήλωσαν, τὸ ἔκρυψαν σὲ παρακείμενο ἀχυρῶνα καὶ ἔφυγαν.
 
Ὁ ἰδιοκτήτης τοῦ ἀχυρῶνα ὅταν πῆγε νὰ ταΐσει τὰ ζῶα του, ἄκουσε οὐράνια δοξολογία, μέσα ἀπὸ αὐτόν. Μὲ ἔκπληξη ἀντίκρυσε τὸ λείψανο τοῦ ἁγίου Ἐπισκόπου, τὸν ὁποῖο ἀναζητοῦσαν οἱ Ὀρθόδοξοι. Ἔτρεξε στὴν πόλη τῶν Γαγγρῶν καὶ ἀνήγγειλε τὴν εὕρεσή του. Μὲ δάκρυα ὀδύνης γιὰ τὸ χαμό τοῦ σεβάσμιου καὶ ἁγίου Ἐπισκόπου τους, ἀλλὰ καὶ χαρᾶς, ποὺ βρέθηκε τὸ τίμιο λείψανό του, κλῆρος καὶ λαός, τὸ μετέφεραν στὴν πόλη καὶ τὸ ἔθαψαν μὲ μεγάλες τιμές. Πλήθη λαοῦ ἀκολούθησαν τὴν πομπὴ τῆς κηδείας του. Μεταξὺ αὐτῶν ἀκολουθοῦσε καὶ ἡ γυναῖκα ποὺ εἶχε καταφέρει τὸ φονικὸ κτύπημα στὸν ἅγιο, μὲ κλάματα καὶ ὀδυρμούς, ἡ ὁποία εἶχε μετανοήσει γιὰ τὸ κακὸ ποὺ ἔκαμε. Μόλις τοποθετήθηκε τὸ ἱερὸ σκήνωμά του στὸν τάφο, ἡ γυναῖκα ἐλευθερώθηκε ἀπὸ τὸ δαιμόνιο καὶ ἔγινε ἐντελῶς καλά! Ἀκολούθησαν πολυάριθμα θαύματα, τὰ ὁποῖα ἐπιτελοῦσαν τὰ χαριτόβρυτα λείψανά του. Καθιερώθηκε ὡς ὁ προστάτης ἅγιος τῆς πόλεως τῶν Γαγγρῶν καὶ χτίστηκε μεγαλοπρεπὴς ναός, πρὸς τιμήν του, ὁ ὁποῖος καταστράφηκε τὸ 1922 ἀπὸ τοὺς νεότουρκους. Τὸ 1975 ἀνεγέρθηκε ναὸς πρὸς τιμήν του στὸ χωριὸ  Ἀντίγονο Φλωρίνης, ὅπου εἶχαν ἐγκατασταθεῖ πολλοὶ πρόσφυγες τῶν Γαγγρῶν καὶ τοποθετήθηκε ἡ ἐφέστια εἰκόνα του, ποὺ εἶχαν φέρει ἀπὸ τὴν Μ. Ἀσία.  Ἡ μνήμη του τιμᾷται στὶς 31 Μαρτίου.
 
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου