Γράφει ὁ ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ
Στὴν «Κλίμακα» τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου φανερώνεται, ἀναμφίβολα, ὅλη ἡ ἀλήθεια τῆς Πίστεως μέσα στὸ φάσμα τῶν ἐκδηλώσεων τῆς Ἀσκητικῆς - Μοναχικῆς ζωῆς, ὅπως τὴν βίωσε ὁ Ὅσιος Ἰωάννης, ἀπορρίπτοντας τὴν αὐτάρκεια τοῦ παρόντος κόσμου καὶ κινούμενος ὑπαρξιακὰ στὸ αὐθεντικὸ νόημα τῆς Ὀρθοδοξίας.
Σ᾿ ὅλες τίς «Κυριακὲς τῶν Νηστειῶν» ὑπάρχει συνοχὴ καὶ ἑνότητα μεταξύ τους, ὡς ἐμμένουσες στὸ ἀληθινὸ νόημα τῆς πίστεως, παρὰ τίς διαφορετικὲς ἰδιαιτερότητες - ὀνομασίες τους. Καὶ οἱ (5) πέντε εἶναι οἱ «Κυριακὲς τῆς Ὀρθοδοξίας». Εἶναι ἀλήθεια, ὅτι ἡ ὑψηλότερη προτεραιότητα τῆς πνευματικῆς ζωῆς γιὰ τὸν ὅσιο Ἰωάννη, ὡς καρδιὰ τῆς καρδιᾶς τῶν λόγων του, στὸ βιβλίο «Ἡ ΚΛΙΜΑΞ», εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία∙ γι᾿ αὐτὸ καὶ ἀποτελεῖ ἄριστο (καὶ διαχρονικὸ) ὁδηγὸ ὀρθοπραξίας γιὰ Μοναχοὺς καὶ λαϊκούς.
Στὶς σελίδες τοῦ βιβλίου ἔχουν κρυσταλλωθεῖ: Ὁ Θεῖος Νόμος τοῦ Χριστοῦ (Εὐαγγελίου), ἡ Ἱ. Παράδοση καὶ ἡ ἀσκητικὴ ἐμπειρία τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας.
Στὸ βιβλίο παρουσιάζονται (30) τριάντα λόγοι - βαθμίδες τελείωσης καὶ ἕνας «Λόγος ἕτερος Εἰς τὸν ποιμένα». Αὐτὴ ἡ κλιμακωτὴ πορεία πνευματικῆς τελείωσης εἶναι κοπιώδης, ἀνηφορική, φωτιστική - καθαρκτική, ποὺ ἀρχίζει (ὁ πρῶτος λόγος) ἀπὸ τὴν «ἀποταγὴν τοῦ ματαίου βίου», συνεχίζει «περὶ ἀπροσπαθείας», «περὶ ξενιτείας» καὶ «ὑπακοῆς» καὶ φθάνει (αὐτὴ ἡ οὐρανοδρόμος ἄνοδος) στὴν τελικὴ βαθμίδα τῆς ἀγάπης, μὲ τὴν φωτοδοσία τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρὸς τὰ πλάσματα. Ἰδιαίτερα (καυτὰ) θέματα, ὡς βαθμίδες, εἶναι οἱ λόγοι του: «περὶ ὑπακοῆς», «περὶ μετανοίας», «περὶ ταπεινοφροσύνη», «περὶ διακρίσεως», χωρὶς νὰ ὑστεροῦν σὲ πνευματικὴ σημασία οἱ ἄλλες βαθμίδες - λόγοι στὴν πορεία τῆς Θείας ἀνόδου.
Οἱ ἐμπειρίες τῆς Ἐρήμου καὶ οἱ ἀπαντήσεις τους στὰ ἐρωτήματα τῶν πιστῶν, ὡς βοηθητικὴ διεύθυνση καὶ πνευματικὴ ὀργάνωση τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, ἀφοροῦν ὅλους τοὺς ἀγωνιζόμενους Χριστιανούς.
Ἡ Πατερική - πνευματικὴ γραφίδα τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου πραγματοποιεῖ ἰδιαίτερη ἀναφορὰ στοὺς Ποιμένες (πνευματικοί, ἐπίσκοποι, γέροντες κλπ), μιᾶς καὶ τοὺς ἔχει ἐμπιστευθεῖ ὁ Θεὸς τὸν ἀνώτατο ἔλεγχο - καθοδήγηση στὴν πνευματικὴ πορεία τοῦ ποιμνίου.
Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος γράφει μὲ ἀποκαλυπτικὴ κατηγορηματικότητα:
«Πίστεως ἀπαθοῦς καὶ δογμάτων εὐσεβῶν πρὸ πάντων κληρονομίαν τοῖς υἱοῖς καταλίμπανε∙ ἵνα μὴ μόνον τοὺς υἱούς, ἀλλὰ καὶ τὰ ἔκγονά σου Κυρίῳ δι᾿ ὁδοῦ ὀρθοδοξίας προσαγάγῃς».
Ἑρμηνεία - Μετάφραση:
«Τὴν ἀκεραία πίστι καὶ τὰ εὐσεβῆ δόγματα ἂς ἀφήσῃς πρὶν ἀπὸ ὅλα κληρονομία στὰ τέκνα σου, ὥστε ὄχι μόνο τὰ τέκνα σου, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐγγονούς σου νὰ ὁδηγήσῃς στὸν Κύριο διὰ τῆς ὁδοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας» (Λόγος εἰς τὸν Ποιμένα - 97).
Ὅπως τονίσαμε παραπάνω, ἡ ὑψηλότερη προτεραιότητα τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία. Πρόκειται περὶ μαρτυρίας ἐγνωσμένης πνευματικῆς ἀκρίβειας - καθαρότητας.
Ὀρθά, βεβαίως, ὑπογραμμίζει τὴν «ὁδὸ Ὀρθοδοξίας», εὑρισκόμενος, ἔτσι, σὲ συμφωνία μὲ τίς διδασκαλίες τῆς Ἐκκλησίας περὶ Ἁγίας Γραφῆς, περὶ Δογμάτων καὶ Ι. Κανόνων, τὰ ὁποῖα ὁ Ὅσιος ἀγγίζει - διδάσκει μὴ ἰδιότυπα.
Ὅπως ἡ βιολογική, ἡ κοινωνικὴ ζωὴ καὶ ὁ πολιτισμὸς ὑπάγονται στὸ εὐρύτερο σχῆμα τῆς πλανητικῆς - Συμπαντικῆς λειτουργίας καὶ ἀναπτύσσονται στὴ στοργικὴ σκέπη - ἀγκαλιὰ τῆς Γήϊνης Ἀτμόσφαιρας, καθ᾿ ὅμοιο τρόπο καὶ ἡ πνευματικὴ ζωὴ μὲ τίς βαθμίδες της, ὅπως τίς διατυπώνει ὁ συγγραφέας τῆς Κλίμακος, ὑπάγονται καὶ ἀναπτύσσονται (σωτήρια) μόνο στὴ Θεανθρώπινη ἀτμόσφαιρα τῆς Ὀρθοδοξίας.
Ἡ ὑπακοή, γιὰ παράδειγμα, ποὺ διακονεῖ τὴ σωτηρία, δὲν εἶναι ἀπροϋπόθετη∙ αὐτὸ τονίζεται στὴν «Κλίμακα».
Γιὰ τὴν ἀξία τῆς ὑπακοῆς, ὡς θεμελιῶδες στοιχεῖο Ὀρθοδόξου ἤθους, διαβάζουμε:
«Ἀφοῦ πέρασε ἐννέα ἔτη (ὁ μοναχὸς Ἀκάκιος) στὴν ὑπακοὴ τοῦ σκληροῦ ἐκείνου Γέροντα, ἐξεδήμησε πρὸς Κύριον. Πέντε ἡμέρες μετὰ ἀπὸ τὴν ταφή του στὸ κοιμητήριο τῶν Πατέρων, ὁ Γέροντας (ὁ σκληρός) του Ἀκακίου ἐπῆγε σ᾿ ἕνα μεγάλο (πνευματικὰ) Γέροντα, ἐκεῖ πλησίον, καὶ τοῦ λέγει: «Πάτερ, ὁ ἀδελφὸς Ἀκάκιος ἀπέθανε»! Ἐκεῖνος μόλις τὸ ἄκουσε, τοῦ ἀποκρίνεται: «Πίστεψέ μέ, Γέροντα! Δὲν τὸ πιστεύω». Αὐτὸς τότε τοῦ λέγει: «Ἔλα νὰ ἰδῇς»! Σηκώνεται τότε γρήγορα καὶ μαζὶ μὲ τὸν Γέροντα τοῦ «μακαρίου Πύκτου», φθάνει στὸ κοιμητήριο καὶ φωνάζει στὸν νεκρὸ σὰν σὲ ζωντανό - καὶ πράγματι, ἂν καὶ νεκρὸς ζοῦσε - καὶ τοῦ λέγει: «Ἀδελφὲ Ἀκάκιε, ἀπέθανες»;
Ἐκεῖνος δὲ ὁ καλὸς ὑποτακτικός, δείχνοντας ὑπακοὴ καὶ μετὰ θάνατον, ἀποκρίθηκε στὸν μεγάλο Γέροντα: «πὼς εἶναι δυνατόν, πάτερ, νὰ πεθάνῃ ὁ ἄνθρωπος ποὺ εἶναι ἐργάτης τῆς ὑπακοῆς»; (Λόγος Δ΄, «περὶ ὑπακοῆς, 111).
Στὸ λόγο, ὅμως, ΚΕ (25) «περὶ ταπεινοφροσύνης», διαβάζουμε γιὰ τὸ ὅριο - ἔκτασι τῆς ὑπακοῆς. Ἡ ὑπακοὴ δηλ. στὸν πνευματικὸ πατέρα πρέπει νὰ συγχρονίζεται καὶ μὲ ὑπακοὴ στὴν Παράδοσι - πίστη τῆς ἐκκλησίας. Ἡ ὑπακοὴ στὸν Πνευματικὸ δὲν ἁγιάζει ὅταν παραβιάζεται ἡ ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως αὐτὴ φυλάσσεται στὴν Ἁγία Γραφή, στὴν Ἀποστολικὴ Παράδοση καὶ στοὺς Ἱ. Κανόνες.
Στὸ κείμενο (Λόγος 25, 9), διαβάζουμε:
«Οὐκ ἐστιν ἐν τῇ ταύτης συναφείᾳ μίσους ἐμφάνεια, οὐκ ἀντιλογίας εἶδος, οὐκ ἀπειθείας ὀσμή, εἰ μὴ ποὺ περὶ πίστεως ὁ λόγος».
Ἑρμηνεία - Μετάφρασις:
«Δὲν συναντᾷς σὲ ὅποιον συνδέεται μὲ αὐτὴν (ὑπακοή - ταπεινοφροσύνη) μῖσος οὔτε κάποια μορφὴ ἀντιλογίας οὔτε καμμία ὀσμὴ ἀπειθαρχίας, ἐκτὸς ἂν τυχὸν πρόκειται γιὰ θέματα πίστεως»
Στὴν παράγραφο (Λόγος 25, 31), ὁ ἅγιος πλατύνει τὸν θεολογικό μας ὁρίζοντα περὶ σχέσεως ταπεινοφροσύνης καὶ αἱρέσεως (ἑτερόδοξοι) ὡς ἑξῆς:
«Ἀμήχανον ἐκ χιόνος προϊέναι φλόγα∙ ἀμηχανώτερον δὲ ἐν ἑτεροδόξοις ταπεινοφροσύνην ὑπάρχειν πιστῶν καὶ εὐσεβῶν τὸ κατόρθωμα λοιπόν, καὶ τούτων κεκαθαρμένων».
Ἑρμηνεία - Μετάφρασις:
«Εἶναι ἀκατόρθωτο νὰ προέλθῃ ἀπὸ τὸ χιόνι φλόγα. Περισσότερο ὅμως ἀκατόρθωτο εἶναι νὰ εὑρεθῇ ταπείνωσις στοὺς ἑτεροδόξους, διότι τὸ κατόρθωμα αὐτὸ ἀνήκει μόνο στοὺς πιστοὺς καὶ ὀρθοδόξους καὶ μάλιστα σὲ ὅσους ἐξ αὐτῶν ἔχουν καθαρθῇ ἀπὸ τὰ πάθῃ».
Ὁ Ἁγ. Ἰουστῖνος Πόποβιτς μὲ ἔμφασι τονίζει σχετικά, ὅτι «αὐτοὶ (Ρωμαιοκαθολικισμὸς καὶ προτεσταντισμὸς) εἶναι χριστιανισμοὶ κατὰ τὴν ἔκδοσιν τοῦ ὑπερηφάνου Εὐρωπαίου ἀνθρώπου, καὶ ὄχι τοῦ ταπεινοῦ Θεανθρώπου» (Βιβλίο «Ἄνθρωπος καὶ Θεάνθρωπος», σελ. 60).
Σχόλιο: Δυστυχῶς, σήμερα, οἱ οἰκουμενιστὲς ἱεράρχες καὶ πολλοὶ «πνευματικοὶ» ἑστιάζουν τὸ νόημα τῆς «Κλίμακος» σὲ μία αὐτονομία τῆς Ἄσκησης, ὡς ἐκδήλωση (πράξης) ἀγάπης πρὸς τὸν Θεό. Νομίζουν ὅτι ἡ ἰδιαιτερότητα τῆς Ἄσκησης, ὡς καθαρὴ δημιουργία, κερδίζει τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, χωρὶς ἀπαραίτητη τὴν κατακόρυφη στάση ἀντίδρασης κατὰ τῆς αἱρέσεως «οἰκουμενισμός».
Αὐτὲς οἱ «γνωμικὲς ἑτερότητες» ἐκλαμβάνονται ὡς «ὑπακοὴ» πρὸς τὴν ἐκκλησία. Χρησιμοποιοῦν δὲ (ἐπιλεκτικὰ) κάποια ἀπανθίσματα τῆς «Κλίμακος» περὶ ὑπακοῆς, ἐνῶ παραμερίζουν τὴν ἐμμονὴ τῆς Ἐρήμου στὴν Ὁμολογιακὴ διάσταση τῆς Ὀρθοδοξίας.
ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου