Ἡ Δ΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν εἶναι ἀφιερωμένη σὲ μιὰ μεγάλη ἀσκητική, πατερικὴ καὶ πνευματικὴ μορφὴ τῆς Ἐκκλησίας μας, στὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸ Σιναΐτη, ὁ ὁποῖος μᾶς εἶναι καλύτερα γνωστὸς ὡς ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, ἀπὸ τὸ ὁμώνυμο περισπούδαστο σύγγραμμά του. Ἡ προβολὴ καὶ ἡ τιμὴ τοῦ ἁγίου αὐτοῦ ἄνδρα κατὰ τὴν Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ κρίθηκε ἐπιβεβλημένη ἀπὸ τοὺς Πατέρες. Τὸ περίφημο σύγγραμμά του, θεωρήθηκε ὡς ἐξαιρετικὸ μέσο πνευματικῆς καθοδήγησης γιὰ τοὺς ἀγωνιζόμενους πιστούς. Ἀλλὰ καὶ ἡ ὁσιακή του μορφὴ ἀποτελεῖ παράδειγμα ἀγῶνα κατὰ τῶν ψυχοκτόνων παθῶν μας αὐτὴ τὴν ἱερὴ περίοδο.
Γεννήθηκε στὴν Παλαιστίνη, κατ᾿ ἄλλους στὴ Συρία, περὶ τὸ 523 ἀπὸ πλούσια, εὐγενῆ καὶ εὐσεβῆ οἰκογένεια. Οἱ γονεῖς του φρόντισαν νὰ τοῦ δώσουν σπουδαῖα ἐκπαίδευση. Περισσότερο ὅμως φρόντισαν νὰ τοῦ μεταδώσουν τὴ δική τους εὐσέβεια καὶ πίστη στὸ Θεό. Κοντὰ σὲ πνευματικοὺς δασκάλους σπούδασε σὲ βάθος τὴ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας. Τοῦ ἄρεσε νὰ μελετᾷ μὲ πάθος τίς ἅγιες Γραφὲς καὶ τὰ συγγράμματα τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀπὸ πολὺ μικρὸς ἀγαποῦσε τὴν ἄσκηση καὶ γι᾿ αὐτὸ νέος ὄντας ἀποσύρθηκε στὴν ἔρημο τοῦ Σινᾶ, κοντὰ στὸν φημισμένο ἐρημίτη καὶ πνευματικὸ δάσκαλο Μαρτύριο καὶ ἐκάρῃ μοναχός.
Ἔζησε κοντὰ στὸν ἅγιο ἀσκητὴ τέσσερα χρόνια διδασκόμενος τίς ἀρετὲς καὶ τοὺς τρόπους ἐπίτευξης τῆς προσωπικῆς κάθαρσης, σημειώνοντας τεράστια πνευματικὴ πρόοδο. Ἡ φήμη του δὲν ἄργησε νὰ διαδοθεῖ ὥστε στὸ ἐρημητήριό του ἔτρεχε πλῆθος μοναχῶν καὶ λαϊκῶν νὰ τὸν συμβουλευθοῦν. Μάλιστα εἶχε ἀποκτήσει καὶ τὴ φήμη τοῦ θαυματουργοῦ, ὁ ὁποῖος μὲ τὴν προσευχή του ἔκανε πολλὰ θαύματα. Ἐκεῖ ἔζησε γιὰ δεκαεννιὰ χρόνια. Κατόπιν ἐγκαταβίωσε στὴ Μονὴ τοῦ Θωλᾶ. Ὅταν κοιμήθηκε ὁ ἡγούμενος τῆς σεβάσμιας Μονῆς τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης Σινᾶ, οἱ μοναχοὶ τὸν ἀνάδειξαν ἡγούμενο, ὅπου τοὺς ποίμανε γιὰ λίγα χρόνια καὶ γι᾿ αὐτὸ πῆρε καὶ τὴν ὀνομασία Σιναΐτης. Ἡ νοσταλγία ὅμως τῆς ἐρημικῆς ζωῆς τὸν ὁδήγησε νὰ ἀφήσει τὴν Μονὴ καὶ νὰ φύγει ξανὰ στὴν ἔρημο, ὅπου ἔμεινε ὡς τὴν κοίμησή του, ἀσκούμενος, προσευχόμενος καὶ συγγράφοντας τὰ περισπούδαστα βιβλία του «Κλῖμαξ» καὶ «Λόγος πρὸς τὸν Ποιμένα». Κοιμήθηκε τὸ 606 καὶ ἡ Ἐκκλησία τιμᾷ τὴ μνήμη του στὶς 30 Μαρτίου, ἡμέρα τῆς κοίμησής του καὶ ἰδιαιτέρως τὴν Δ΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν.
Ἦταν σοφὸς ἄνθρωπος καὶ προπαντὸς μεγάλος ἀσκητής, ἐφάμιλλος τοῦ μεγάλου Ἀντωνίου, ἁγίου Εὐθυμίου καὶ ἁγίου Σάββα. Γύρω ἀπὸ τὸν μεγάλο αὐτὸ δάσκαλο ἀσκητῆ συγκεντρώθηκαν πολλὲς χιλιάδες μοναχοί, παίρνοντας ἀπὸ αὐτὸν μαθήματα πνευματικοῦ ἀγῶνα. Γιὰ νὰ μποροῦν οἱ μοναχοὶ νὰ ἔχουν καταγραμμένες τίς σοφὲς διδαχὲς καὶ παραινέσεις του, τίς κατέγραψε στὰ προαναφερόμενα συγγράμματά του.
Ἡ «Κλῖμαξ», ποὺ σημαίνει σκάλα, εἶναι τὸ πρῶτο καὶ σπουδαῖο σύγγραμμά του, διότι τὸ περιεχόμενό του, ὡς νοητὴ σκάλα, ἀνεβάζει κλιμακωτὰ τὸν ἀσκούμενο ἄνθρωπο στὴν κορυφὴ τῶν ἀρετῶν. Περιέχει τριάντα λόγους σὲ ἀντίστοιχες ἀρετές. Ἀρχίζει ἀπὸ τίς ἀρετές, οἱ ὁποῖες εὔκολα ἀποκτῶνται καὶ ἔχουν κυρίως πρακτικὸ χαρακτῆρα, καὶ προχωρεῖ στὶς δύσκολες καὶ ὑψηλὲς ἀρετές, οἱ ὁποῖες ἔχουν θεωρητικὸ χαρακτῆρα. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἀποδεικνύεται βαθύτατος γνώστης τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς, ὅταν ἡ ἐπιστήμη τῆς ψυχολογίας ἦταν ἄγνωστη καὶ ὡς ἔννοια. Μὲ θαυμαστὸ τρόπο, ἀνατέμνει τὴν ἀνθρώπινη ψυχὴ καὶ προσπαθεῖ νὰ ἐντοπίσει τίς ἁμαρτωλὲς ἕξεις της καὶ τίς καταβολές, ὥστε νὰ τὴν θεραπεύσει καὶ νὰ τὴ θωρακίσει ἀπὸ τὴν ψυχοκτόνο δράση τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ κακοῦ.
Γνωρίζει πὼς στὴν ἀνθρώπινη ψυχὴ ὑπάρχουν βαθμίδες κάθαρσης ἀπὸ τὰ πάθη καὶ ἐπίσης βαθμίδες ἀπόκτησης τῶν ἀρετῶν. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἱεραρχεῖ μὲ καταπληκτικὸ τρόπο τὴν κάθαρση καὶ τὴν ἀπόκτηση ἀρετῶν, ὥστε νὰ γίνεται μὲ τὸν πλέον ἐνδεδειγμένο τρόπο. Ἔστω γιὰ παράδειγμα: ἀρχίζει μὲ τίς ἀρετὲς τῆς μετάνοιας, τῆς ὑπακοῆς, τῆς μνήμης τοῦ θανάτου, γιὰ νὰ ἀποκολλήσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ προχωρεῖ σὲ ὑψηλὲς ἀρετές, ὅπως τίς διακρίσεως, τῆς ἡσυχίας, τῆς ἀπάθειας, τῆς ταπεινοφροσύνης κλπ. Οἱ ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν εἶναι ἔτσι ταξινομημένες στὸ ἱερὸ σύγγραμμα, ὥστε ἡ κάθε ἀρετὴ νὰ προϋποθέτει τὴν προηγούμενη καὶ αὐτὴ νὰ εἶναι προϋπόθεση γιὰ τὴν ἑπόμενη! Μεγαλύτερη ἠθικὴ τελειότητα ἀπὸ αὐτὴ δὲν ἔχει γραφεῖ ἀκόμη ὡς τώρα!
Ἡ «Κλῖμαξ» εἶναι γραμμένη σὲ ὑπέροχη λόγια καὶ κομψὴ ἑλληνικὴ γλῶσσα, καλοδουλεμένη καὶ μὲ μελωδικότητα. Ἔχει διαύγεια σκέψεων, γλαφυρότητα, παραστατικότητα, πλοῦτο ἐκφράσεων, ἐπιτυχημένες παρομοιώσεις, ζωηρὲς εἰκόνες, ὥστε νὰ παρουσιάζει τὸν ἱερὸ συγγραφέα της ὡς ἕναν σπάνιο χειριστὴ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καὶ σκέψεως.
Ἀλλὰ καὶ τὸ δεύτερο μικρό του σύγγραμμα «Λόγος πρὸς τὸν Ποιμένα», εἶναι μιὰ βαθυστόχαστη πραγματεία - ὁδηγὸ γιὰ ὅσους ἔχουν ἐπωμισθεῖ τὴν εὐθύνη νὰ ποιμαίνουν ἀνθρώπινες ψυχές.
Τὰ ὑπέροχα κεφάλαια τοῦ βιβλίου τῆς «Κλίμακος» εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ προσφιλῆ καὶ ὠφέλημα ἀναγνώσματα τῶν πιστῶν αὐτὴ τὴν κατανυκτικὴ περίοδο. Ἀνήκει στὰ λεγόμενα νηπτικὰ κείμενα καὶ ἀπευθύνεται τόσο στοὺς μοναχούς, ὅσο καὶ στοὺς κοσμικοὺς καὶ συμπληρώνει τὸν θαυμαστὸ πλοῦτο τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας γραμματείας. Ὅσοι αἰσθανόμαστε τὴν ἀνάγκη νὰ ἀγωνιστοῦμε κατὰ τῶν παθῶν μας, τὴν κάθαρση τοῦ κακοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ τὴν πνευματική μας πρόοδο, εἶναι ἐνδεδειγμένο νὰ ἐντάξουμε τὰ συγγράμματα τοῦ ἁγίου Ἰωάννου στὰ ἀναγνώσματά μας. Οἱ σοφὲς παραινέσεις τοῦ μεγάλου πνευματικοῦ δασκάλου θὰ ἀποτελέσουν πολύτιμο πνευματικὸ ὁδηγὸ γιὰ κλιμακωτὴ κατάκτηση ἀρετῶν, ὥστε νὰ ἀξιωθοῦμε νὰ ὑποδεχτοῦμε τὸν Ἀναστάντα Κύριο, καθαροὶ ἀπὸ τοὺς ρύπους τῆς ἁμαρτίας καὶ τὴ φθορὰ τοῦ κακοῦ.
__________________________________
Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ
«Πᾶνος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου