Γέρων Αθανάσιος Λαυριώτης, Ιατρός (1867-1940)

Η Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας, παραδοσιακά, ανάμεσα στους μοναχούς της είχε πάντοτε ένα τουλάχιστον γιατρό.

.........Στο βιβλίο του Επισκόπου Ροδοστόλου Χρυσοστόμου «Γράμματα και Άρματα στον Άθωνα» αναφέρονται δύο μοναχοί-γιατροί, οι οποίοι έζησαν τον 19ο και 20ο αιώνα, οι Γέροντες Αθανάσιος (1867-1940) και Παύλος (1884-1980).

 
.........Δυστυχώς, όπως αναφέρει ο συγγραφέας, για τον πρώτο, ο οποίος υπήρξε διάσημος εκπρόσωπος της ιατρικής επιστήμης, δεν υπάρχει λεπτομερής εξιστόρηση της ζωής του, ενώ για τον δεύτερο, το κόσμημα της αδελφότητας, τα στοιχεία του βίου του, τόσο σαν λαϊκού όσο και σαν μοναχού είναι αρκετά.

 
.........Στο παρόν σημείωμα θ' αναφερθούμε στον Γέροντα Αθανάσιο Καμπανάο, περίφημο γιατρό και συγγραφέα, συγχρόνως όμως και ταπεινό Λαυριώτη μοναχό.
.........Το κοσμικό του όνομα ήταν Σπυρίδων Καμπανάος. Γεννήθηκε στην Αίγινα το 1867. Προσήλθε στη Λαύρα το 1898, η κουρά του έγινε το 1901 και κοιμήθηκε το 1940.

 
.........Σαν γιατρός βραβεύτηκε από τη Γαλλική Ακαδημία με το παράσημο της Επιστημονικής Αξίας. Το παράσημο προσκόμισε ο Γάλλος υπουργός Παιδείας Λεμονιέ, με θαλαμηγό που εστάλη γι αυτό το σκοπό και αγκυροβόλησε στο λιμανάκι του αρσανά της Λαύρας.

 
.........Η Ελληνική Κυβέρνηση τον τίμησε με τον Σταυρό του Φοίνικα, ενώ σημαντική αξία, εκείνη τη δύσκολη ιστορικά χρονική περίοδο, αποκτά το παράσημο Οσμανιέ που του απένειμε ο Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας.

 
.........Αυτός ο διάσημος εκπρόσωπος της ιατρικής επιστήμης, επειδή όπως προαναφέραμε, κανείς δεν εξιστόρησε τα κατ' αυτόν λεπτομερώς, θα μείνει άγνωστος και μια επιπόθητη προς μίμηση καλογερική βιογραφία θα λείπει, όπως φαίνεται, για πάντα από τη Λαύρα, από το Όρος, από τις ψυχές μας ...

 

 ..Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε στην επετειακή Αγιορειτική έκδοση ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ, ΕΝΘΥΜΙΟΝ ΧΙΛΙΕΤΗΡΙΔΟΣ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ, του 1963. Αναφέρεται σ΄ έναν διάσημο εκπρόσωπο της ιατρικής επιστήμης, τον μοναχό Αθανάσιο Λαυριώτη (1867-1940)

.........Όλος ο κόσμος των οσίων του Άθω, μορφωμένοι και αμόρφωτοι, προφέρουν με το μεγαλύτερο σεβασμό ένα όνομα: του πατρός Αθανασίου του Λαυριώτου. Είναι η λογιωτέρα μορφή του Αγίου Όρους. Κατάγεται από γνωστότατη οικογένεια του Πειραιώς. Το όνομά του «κατά κόσμον» είναι Σπυρίδων Καμπανάος. Τα αδέλφια του, τα ανήψια του κατέχουν μεγάλας θέσεις στην πρωτεύουσα και στο επίνειον. Ο ίδιος σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιον των Αθηνών από όπου πήρε το δίπλωμά του. Στα 1895 κατετάχθη στρατιωτικός ιατρός και στον πόλεμο του 1897 ήταν υπίατρος. Ο υποτακτικός του, πατήρ Κουκουζέλης, διαγγελεύς άλλοτε του στρατηγού Τρικούπη, μας αφηγείται ότι το θέαμα του πολέμου πολύ εκούρασε την ψυχή του Πειραιώτου ιατρού. 

 

   Εκείνα τα χρόνια ο πόλεμος εγίνετο στήθος προς στήθος και ο ένας πολεμιστής χτυπούσε το στήθος του άλλου με την ξιφολόγχην. Αυτές τις ώρες ο άνθρωπος παίρνει όψι αγριώτερη και από θηρίο και αυτό έβαλε τον φιλόσοφο ιατρό σε πολλή μελαγχολία. Έβλεπε τα ανθρώπινα κουφάρια ξαπλωμένα στα πεδία των μαχών, έβλεπε τον άνθρωπο να ξεφεύγη πολύ από τον θεϊκό προορισμό του. Έτσι, μόλις ετελείωσε ο πόλεμος του 1897, έβγαλε τη στρατιωτική στολή και πήγε να γίνη καλόγερος. Σαράντα χρόνια μονάζει στη Μεγίστη Λαύρα. Κατώρθωσε όμως μέσα στο διάστημα αυτό να γίνη διεθνής φυσιογνωμία και να τιμήση το ελληνικό όνομα και το καλογερικό σχήμα.

.........Η μεγάλη βιβλιοθήκη της Λαύρας με τις χιλιάδες βυζαντινούς κώδικες και τις δεκάδες χιλιάδων τόμους της νεωτέρας φιλολογίας, βρήκε τον άνθρωπό της. Ρίχτηκε στη μελέτη. Ένα από τα πρώτα του μελετήματα ήταν να αντιγράψη και να εκδώση μερικούς από τους κώδικας της βιβλιοθήκης που είναι γραμμένοι σε περγαμηνή και μεμβράνη και αποτελούν αληθινά ευρήματα για τη θεολογία και την ιστορία. Διακοσίους περίπου τόμους έχει συγγράψει πάνω στους κώδικας αυτούς με παρατηρήσεις και σχόλια. Εξ αυτών τριάντα περίπου έχουν εκδοθή. Μεταξύ των εκδοθέντων περιλαμβάνεται και η «Διόπτρα», ένα πραγματικό φιλολογικό αριστούργημα του τετάρτου αιώνος, εις το οποίον διεξάγεται μια βαθειά φιλοσοφική πάλη μεταξύ σαρκός και ψυχής σε έμμετρο σχήμα διαλόγου. Το χειρόγραφο αυτό φυλάσσεται στο μοναστήρι της Λαύρας και το είδαμε. Είναι γραμμένο πάνω στη μεμβράνη κι από τα δύο μέρη και τυλιγμένο σε ρόλο.

 
.........Ένα πλήθος ακόμα χειρόγραφα εξέδωκε στα γαλλικά ο Γάλλος ελληνιστής και βυζαντινολόγος Μιλλιέ. Χάρις στον Πειραιώτη γιατρό στενή πνευματική επικοινωνία έχει αποκατασταθή μεταξύ του διανοουμένου κόσμου της Ευρώπης και της Αμερικής και της μονής της Λαύρας. Όλες οι Ακαδημίες αλληλογραφούν μαζύ του και του ζητούν ότι πληροφορία, ιστορική, θεολογική, βυζαντινολογική χρειάζονται από τη βιβλιοθήκη της Λαύρας. Είναι δε, όπως είπαμε, η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του βυζαντινού πολιτισμού που υπάρχει στον κόσμο. 

 

   Με την παραίνεσι και την επίβλεψί του μπήκε μια καλύτερη τάξις στο μοναδικό αυτό μνημείο, τακτοποιήθηκαν οι κώδικες, τα βιβλία και τα κειμήλια. Μεταξύ των τελευταίων περιλαμβάνονται: η Αυτοκρατορική μίτρα και ο «Σάκκος» του Νικηφόρου Φωκά και ο «Σάκκος» του Αυτοκράτορος Ιωάννου Τσιμισκή. Όλα κατεγράφησαν καλύτερα, ησφαλίσθησαν και επροφυλάχθησαν από την βουλιμία μερικών υπόπτων φιλελλήνων, που επήγαιναν στη βιβλιοθήκη της μονής να μελετήσουν και επί τη ευκαιρία έβαζαν κι έναν κώδικα στην τσέπη ...

 
.........Η Γαλλική Ακαδημία, προ ολίγων ετών, απένειμε στον πατέρα Αθανάσιο το ανώτερο παράσημο επιστημονικής αξίας, που του το επέδωκεν ο Γάλλος υφυπουργός Παιδείας Λεμονιέ, πηγαίνοντας με ειδική θαλαμηγό στο λιμανάκι της Λαύρας. Η επίδοσις έγινε σε συγκινητική τελετή και δοξολογία του μοναστηριού, στην οποία παρέστησαν όλοι οι μοναχοί της Λαύρας και πολλοί από άλλα μοναστήρια.

 
.........Τον περασμένο μήνα του απένειμεν η Ελλάς τον αργυρούν Σταυρόν του Φοίνικος.

 
.........Ο Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας του απένειμεν επίσης το παράσημον Οσμανιέ, για τις μεγάλες εκδουλεύσεις που προσέφερε στην Τουρκική Ακαδημία με τις μελέτες του για την Βυζαντινή Αυτοκρατορία και τον μεσαίωνα.

 
.........Αυτά κι άλλα λέγαμε με τον πάτερ Κουκουζέλη, τον υποτακτικό του, για τη δράσι του πατρός Αθανασίου, ενώ περιμέναμε στο κελλί του να γυρίση από τη βιβλιοθήκη όπου μελετούσε. Είχαμε φαντασθή κάποια ιδιαίτερη αίγλη στο πρόσωπό του, μαθαίνοντας πως είναι, μαζί με τ΄ άλλα, και μια από τις ισχυρότερες θρησκευτικές φυσιογνωμίες που εγνώρισε το Άγιον Όρος. και δεν επέσαμε έξω: Επιβλητική, με ένα πανάγαθο βλέμμα ανάμεσα από πάλλευκα μαλλιά, φάνηκε σε λίγο η μορφή του. Κινείται αργά και αργότερα μιλεί. Είναι 74 ετών. Κάθεται στον εξώστη του κελλιού του και αγναντεύει το γαλανό θαύμα του Αιγαίου που εκτείνεται από τον ταρσανά της Λαύρας, προς το νησί της Θάσου και την Καβάλλα. Έτσι, με το θείο άρωμα που αποπνέει η οσία μορφή του, καθώς το βλέμμα του αρχοντεύει στο ήρεμο τοπίο, θαρρείς πως βρίσκεται σε μια γωνιά του Παραδείσου.

 
.........Λίγα λόγια του επήραμε για να μη τον κουράσουμε πολύ. Αυτός ο σοφός άνθρωπος, ποτέ δεν αφίνει την ανθρώπινη σοφία να θίξη τα όρια του Θεού. Πιστεύει πραγματικά. Πιστεύει και κάθε τι που συνδέεται με την πίστι του Ναζωραίου. Είχε πάει στη Λαύρα προ ετών ο Γερμανός Ακαδημαϊκός Σμίτκε με τον καθηγητή κ. Βέη, που είχε ορίσει η Κυβέρνησις για ξεναγό του. Ο Σμίτκε ήταν θεοσοφιστής. Δεχόταν το Θεό, μα ηρνείτο τα άγια λείψανα και τα υπερφυσικά τεκμήρια του Χριστιανισμού. Ηρνείτο την άσπορο σύλληψι και την Ανάστασι. Ο πάτερ Αθανάσιος άνοιξε πλατειά συζήτησι μαζύ του. Ώρες ολόκληρες μιλούσαν και γύρω τους ευλαβικά παρακολουθούσαν οι πατέρες της μονής. Ωραιότατα άνθη θεϊκής σοφίας βγήκαν από το στόμα του πατρός Αθανασίου. Ο Γερμανός επέμενε. Κάποτε έφθασαν στο «άφες αυτοίς ...».

 
.........- Αυτό το «άφες αυτοίς», που βγήκε με τόση γαλήνη από το στόμα του Ναζωραίου την ώρα που τον σταυρώναν, είναι ανθρώπινον ή θείον; Ρώτησε τον άπιστο ο πάτερ Αθανάσιος.

 
.........Ήταν το ερώτημα αποστομωτικό. Ο Γερμανός Ακαδημαϊκός εκλονίσθη. Δεν ημπορούσε να ανακαλύψη τίποτε το ανθρώπινο στην άφθαστη αυτή εποποιΐα του Χριστού. Μας αναφέρει το περιστατικό και το πρόσωπό του λάμπει από ικανοποποίησι.

 
.........- Αυτό το «άφες αυτοίς», προσθέτει, εγκρέμισε την επιχειρηματολογία του Ερνέστου Ρενάν. Είχε πάει και ο Γάλλος αυτός φιλόσοφος στο μοναστήρι της Λαύρας. Οι πατέρες τον έβαλαν στη μέση και ώρες ολόκληρες είχε ανάψει η συζήτησις. Στο τέλος ο Ρενάν έβαλε νερό στο κρασί του. 

 

Πηγή:http://agioritikesmnimes.blogspot.com/

«Πᾶνος»