Λάμπρος Σκόντζος: Ἅγιος Νεομάρτυς Γεώργιος - Ὁ ἡρωικός διδάσκαλος τῆς Ραψάνης

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ

 

Οἱ Νεομάρτυρες, οἱ ὁποῖοι ἔδωσαν τὴ ζωή τους γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, προέρχονταν ἀπὸ ὅλες τίς τάξεις καὶ τὰ ἐπαγγέλματα. Μιὰ πλειάδα ἀπὸ αὐτοὺς ἦταν μορφωμένοι καὶ εἶχαν ζηλευτὰ ἐπαγγέλματα, τὰ ὁποῖα ἀντάλλαξαν μὲ τὴ μαρτυρία τῆς σώζουσας ἀλήθειας τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἔχυσαν τὸ αἷμα τους γιὰ γι᾿ αὐτή. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς εἶναι καὶ ὁ ἔνδοξος ἅγιος Νεομάρτυς Γεώργιος τῆς Ραψάνης, γραμματοδιδάσκαλος στὸ ἐπάγγελμα.
 

Γεννήθηκε τὸ 1798 στὴ Ραψάνη τῆς Θεσσαλίας, σὲ ἕναν σημαντικὸ συνοικισμὸ στὸν Κάτω Ὄλυμπο. Καταγόταν ἀπὸ ἐπιφανῆ οἰκογένεια. Ὁ πατέρας του ὀνομαζόταν Χατζηλάσκαρης ἢ Ἀναστάσιος Ψάλτης. Δὲν εἶναι γνωστὸ ὅμως ἂν τὸ Ψάλτης εἶναι ἐπώνυμο ἢ ἰδιότητα τοῦ Ἀναστασίου. Ἡ μητέρα τοῦ Νεομάρτυρα εἶχε τὸ ὄνομα Σμαράγδα καὶ ἦταν θυγατέρα τοῦ Θεόδωρου Σακελλαρίδου. Τοὺς διέκρινε βαθειὰ εὐσέβεια, μὲ τὴν ὁποία γαλούχησαν τὸ μικρὸ Γεώργιο.
 

Ἡ οἰκονομική τους εὐχέρεια τοὺς ἐπέτρεψε νὰ προσφέρουν τὴν καλλίτερη δυνατὴ μόρφωση σ᾿ αὐτόν. Μετὰ τὴ βασική του ἐκπαίδευση, στὰ 1816 τὸν ἔγραψαν στὴν ξακουστὴ Ἀνώτερη Σχολὴ τῆς Ραψάνης, ἡ ὁποία εἶχε ἱδρυθεῖ τὸ 1767 ἀπὸ τὸν δραστήριο Ἐπίσκοπο Πλαταμῶνος καὶ Λυκοστομίου Διονύσιο, γιὰ νὰ συνεχίσει ἀνώτερες σπουδές.
 

Κατὰ διάρκεια τῶν σπουδῶν του ὁ Γεώργιος ἔδειξε ἰδιαίτερη ἐπιμέλεια καὶ φιλομάθεια, ἀποκτῶντας σοβαρὴ κατάρτιση. Μετὰ τὴν ἀποφοίτησή του διορίστηκε γραμματοδιδάσκαλος, δηλαδὴ δάσκαλος κατώτερου σχολείου στὴ Ραψάνη, ἐπιδεικνύοντας μεγάλο ζῆλο στὰ διδακτικά του καθήκοντα, τὰ ὁποῖα συνδύαζε μὲ τὴν βαθειά του πίστη στὸ Θεὸ καὶ τὴν ἀπόλυτη προσήλωσή του στὴν Ἐκκλησία. Μαζὶ μὲ τὰ ἐγκύκλια μαθήματα δίδασκε καὶ τὰ ἐκκλησιαστικὰ γράμματα στοὺς μαθητές του, τίς ἀρχὲς τῆς χριστιανικῆς πίστεως. Στὸ διδακτικό του ἔργο εἶχε ἐντάξει καὶ τὴ διδασκαλία τῆς πατριδογνωσίας, ἀφυπνίζοντας τοὺς ἕλληνες μαθητές του καὶ καλλιεργῶντας τὴν ἰδέα τῆς ἐλευθερίας. Γενικὰ ἦταν καλοκάγαθος καὶ μειλίχιος, κερδίζοντας τὴν ἀγάπη καὶ τὸν σεβασμὸ τῶν μαθητῶν του καὶ τὴν ἐκτίμηση καὶ τὴν ἐμπιστοσύνη τῶν γονέων τους.
 

Ἡ Ραψάνη στὰ χρόνια ἐκεῖνα βρισκόταν σὲ μιὰ σημαντικὴ ἀκμή. Εἶχε γίνει κέντρο ἐμπορικῆς, βιοτεχνικῆς καὶ ἐμπορικῆς ἀνάπτυξης τῆς εὐρύτερης περιοχῆς, λόγῳ τῆς γεωγραφικῆς θέσης της, στὶς παρυφὲς τῶν Τεμπῶν. Αὐτὸ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νὰ ἀκμάζουν ἐκεῖ τὰ γράμματα, νὰ καλλιεργεῖται ἡ πνευματικὴ ἄνθιση καὶ νὰ ἀναδεικνύονται ἰσχυρὲς προσωπικότητες. Ἦταν δὲ ὄνειρο καὶ καύχηση τῶν εὔπορων γονέων τῆς Θεσσαλίας καὶ ἄλλως περιοχῶν, νὰ στείλουν τὰ παιδιά τους νὰ σπουδάσουν στὶς ὀνομαστὲς σχολὲς τῆς Ραψάνης. Ἀκόμα καὶ πολλοὶ Ὀθωμανοὶ ἔστελναν τὰ παιδιά τους νὰ σπουδάσουν ἐκεῖ.
 

Αὐτὸ ἔκαμε καὶ κάποιος ἐπιφανὴς τοῦρκος, ἀπὸ τὴν κωμόπολη Δερελὶ (τοὺς σημερινοὺς Γόνους). Ἀποφάσισε νὰ στείλει τὸ γιό του νὰ σπουδάσει στὸ σχολεῖο ποὺ δίδασκε ὁ Γεώργιος, βάζοντάς τον οἰκότροφο σὲ κάποιο φιλικό του σπίτι. Τὸ μικρὸ τουρκόπουλο φοιτοῦσε μαζὶ μὲ τὰ ἑλληνόπουλα, καὶ εἶχε προσαρμοσθεῖ στὸ κλίμα τοῦ ἑλληνικοῦ σχολείου. Ὁ διδάσκαλος Γεώργιος δέχτηκε μὲ καλοσύνη τὸ τουρκόπουλο καὶ τὸ μεταχειρίζονταν ὅπως τὰ ἑλληνόπουλα. Ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνο γρήγορα κέρδισε τὴν ἀγάπη καὶ τὴν ἐμπιστοσύνη του  πρός τὸν εὐγενῆ καὶ καλοκάγαθο δάσκαλό του.
 

Ὁ μικρὸς τοῦρκος μαθητής, μὲ τὸν καιρὸ καὶ ἐξαιτίας τῆς ἀγάπης καὶ ἀφοσίωσης ποὺ ἔτρεφε γιά το δάσκαλό του, ἄρχισε νὰ ἀλλάζει νοοτροπία. Ἡ ἔνθερμη καὶ γεμάτη γλυκύτητα λόγου διδασκαλία του γιὰ τίς ἀρχὲς τῆς Ἑλληνοορθοδοξίας ἄσκησαν τεράστια ἐπιρροὴ στὸ χαρακτῆρα του καὶ ἄλλαξαν ἄρδην τίς διαθέσεις του. Ἔπαψε νὰ τρέφει ἐχθρικὰ αἰσθήματα γιὰ τοὺς Ρωμιούς, ὅπως τοῦ εἶχαν διδάξει οἱ γονεῖς του. Εἶχε γοητευθεῖ ἀπὸ ὅσα ἄκουγε ἀπό τὸν δάσκαλό του γιὰ τὴν χριστιανικὴ πίστη καὶ ἄρχισε νὰ ἀμφιβάλλει γιὰ τὰ δικά του πιστεύω. Μάλιστα ἄρχισε νὰ μιλάει, μὲ συμπάθεια καὶ δημόσια γιὰ τὴν ἀξία τῆς χριστιανικῆς πίστεως καὶ τίς ὄμορφες παραδόσεις τῶν Ρωμιῶν. Νὰ ἐκδηλώνει τὴν ἐκτίμησή του πρὸς αὐτοὺς καὶ τὴ δυσφορία του γιὰ τίς ταπεινώσεις καὶ ἐξουθενώσεις τους ἀπὸ τοὺς ἐξουσιαστὲς Ὀθωμανοὺς ὁμοφύλους του. Καὶ ὄχι μόνο αὐτό, ἀλλὰ μιλοῦσε ἀπαξιωτικὰ γιὰ τὴν ἰσλαμικὴ θρησκεία τὴν ὁποία ἄρχισε νὰ τὴν περιφρονεῖ. Ἦταν φανερὸ πὼς ὁ ἔνθερμος καὶ ἔνθεος δάσκαλος Γεώργιος  εἶχε σπείρει στὴν τρυφερὴ παιδική του ψυχὴ τὴν εὐλογημένη πίστη στὸ Χριστό!
 

Ἡ μεγάλη καὶ ἐμφανὴς ἀλλαγὴ συμπεριφορᾶς τοῦ τουρκόπουλου θορύβησε τοὺς γονεῖς καὶ τὸ συγγενικὸ περιβάλλον του. Ἦταν μιὰ μεγάλη προσβολὴ γι᾿ αὐτοὺς καί τὴ θρησκείας τους, νὰ ἀλλαξοπιστήσει τὸ παιδί τους ἀπὸ ἕναν «γκιαούρη» (ἄπιστο) δάσκαλο. Νὰ ἀσπασθεῖ τὴ θρησκεία τῶν ὑποδούλων τους καὶ νὰ μιλᾷ μὲ συμπάθεια γι᾿ αὐτούς. Μόλις ἔγινε γνωστὸ τὸ συμβὰν στοὺς μουσουλμάνους τῆς περιοχῆς,  ξύπνησε μέσα τους τὸ ἄσβεστο μῖσος τους ἐναντίον τῶν Χριστιανῶν Ρωμιῶν καὶ ζητοῦσαν ἐπίμονα ἐκδίκηση!
 

Μιὰ ὁμάδα ἀπὸ αὐτοὺς πῆγαν στὴ Ραψάνη, ἀναζητῶντας τὸν ἑλληνοδιδάσκαλο Γεώργιο. Εἰσέβαλαν στὴ σχολή, σὰν ἄγρια θηρία καὶ τὸν συνέλαβαν. Ἀφοῦ τὸν ξυλοκόπησαν ἀλύπητα, τὸν ἔδεσαν καὶ τὸν μετέφεραν, σέρνοντας καὶ δέρνοντας, στὸν Τύρναβο, ὅπου ἦταν, ἀπὸ τὸ 1811, ἡ  ἕδρα τοῦ τούρκου σατράπη τῆς Θεσσαλίας καὶ τοῦ τουρκικοῦ στρατοδικείου, στὸν αἱμοβόρο καὶ ἀνελέητο Βελὴ Πασᾶ, γιὸ τοῦ ἐπίσης αἱμοδιψῆ Ἀλὴ Πασᾶ τῶν Ἰωαννίνων. Ἡ κατηγορία ἐναντίον του ἦταν πολὺ βαριά, ἐκχριστιανισμὸς μουσουλμάνου! Σύμφωνα μὲ τὴν «σαρία», τὸν ἰσλαμικὸ νόμο, ἡ ἀποκήρυξη τοῦ Ἰσλὰμ καὶ ἡ προσβολή του τιμωροῦνταν μὲ τὴν ποινὴ τοῦ θανάτου. Ὅταν αὐτὸς ἦταν ἀνήλικος,  ὅπως τὸ συγκεκριμένο τουρκόπουλο, θανατώνονταν οἱ αἴτιος.
 

Ἡ σύλληψη τοῦ δάσκαλου Γεωργίου ἔριξε, ὅπως ἦταν ἀναμενόμενο, σὲ μεγάλη θλίψη τὴν οἰκογένειά του καὶ τοὺς κατοίκους τῆς Ραψάνης. Ἤξεραν τί θὰ ἀκολουθοῦσε. Ἡ φημισμένη σχολὴ ἔχασε ἕναν λαμπρὸ δάσκαλο καὶ οἱ Ραψανιῶτες ἕνα ἡρωικὸ παλληκάρι.
 

Δὲν μᾶς ἔχει διασωθεῖ ἡ διαδικασία τῆς ἀνάκρισης καὶ τῆς ἀπολογίας τοῦ Μάρτυρα. Ἐπίσης δὲν γνωρίζουμε ἂν τὴν ὑπόθεση χειρίστηκε ὁ ἴδιος ὁ Βελὴ Πασᾶς, ἢ κάποιος τοῦρκος στρατοδίκης, ἢ κάποιος μουλὰς δικαστὴς (κατής). Εἰκάζουμε ὅτι οἱ τοῦρκοι προσπάθησαν νὰ τὸν τρομοκρατήσουν καὶ νὰ τοῦ τάξουν τὴν ἀθώωσή του, ἂν δεχόταν νὰ ἐξισλαμισθεῖ καὶ νὰ ἀποκτήσει πλούτη καὶ ἀξιώματα. Αὐτὴ ἦταν μιὰ πάγια ἀρχὴ τῶν τουρκικῶν ἀνακριτικῶν καὶ δικαστικῶν ἀρχῶν, ἡ ὁποία προβλέπονταν καὶ ἀπὸ τὸν ἰσλαμικὸ νόμο: ὅποιος ἀσπάζονταν τὸ Ἰσλάμ τοῦ χαρίζονταν ὁποιαδήποτε ποινὴ καὶ τοῦ παραχωροῦνταν δικαιώματα καὶ πλούσιες ἀμοιβές!
 

Προφανῶς ὁ Γεώργιος ἀρνήθηκε καὶ παραδόθηκε στοὺς ἄγριους καὶ ἀνελέητους στρατιῶτες γιὰ νὰ βασανισθεῖ, ἕως ὅτου δεχτεῖ νὰ ἀλλαξοπιστήσει. Ἀρχικὰ τὸν γύμνωσαν καὶ τὸν ἔριξαν σὲ μπάνιο, μὲ βραστὸ νερό. Μετὰ τοῦ τρυποῦσαν ὅλο του τὸ σῶμα μὲ μυτερὰ καρφιὰ καὶ κοπίδια. Τοῦ ἔσκιζαν τίς σάρκες μὲ σιδερένια νύχια. Τοῦ κάρφωσαν στὰ πόδια πέταλα ἀλόγου καὶ τὸν περιέφεραν στὴν πόλη τοῦ Τυρνάβου γιὰ διαπόμπευση.  Κατόπιν τὸν κάρφωσαν σὲ τετράγωνο στῦλο, ἴσο στὸ ὕψος του, τὸν τύλιξαν μὲ σχοινιὰ καὶ πανιά, ἐμποτισμένα μὲ πίσσα καὶ ἄλλα εὔφλεκτα ὑλικὰ καὶ τοῦ ἔβαλαν φωτιά. Ἀλλὰ ὁ Θεὸς τὸν προστάτεψε, οὔτε μιὰ τρίχα
τῆς κεφαλῆς του δὲν κάηκε! Αὐτὸ ἐξόργισε περισσότερο τοὺς δημίους του, οἱ ὁποῖοι, κατόπιν ἀποφάσεως τῆς τουρκικῆς διοικήσεως, ὁδηγήθηκε στὶς ὄχθες τοῦ ποταμοῦ Πηνειοῦ, κοντὰ σὲ μιὰ γέφυρα, ἐκεῖ ποὺ εἶχε μαρτυρήσει ὁ ἄλλος ἡρωικὸς Νεομάρτυρας τῆς περιοχῆς ὁ Γεδεῶν, ὅπου τὸν ἀποκεφάλισαν.
 

Ἦταν 5 Μαρτίου τοῦ ἔτους 1818, ὅταν ἡ ψυχὴ τοῦ ἡρωικοῦ Μάρτυρα Γεωργίου φτερούγισε στὸν οὐρανὸ νὰ συναντήσει τὸ Χριστό, τὸν Ὁποῖο εἶχε ἀγαπήσει καὶ ὑπηρετήσει στὴ σύντομη διδακτική του καριέρα. Ἦταν μόλις 20 ἐτῶν παλληκάρι. Ἐκεῖ κοντὰ στὴ γέφυρα τὸν ἐνταφίασαν. Ἀλλὰ τὴν πρώτη κιόλας νύχτα οἱ τοῦρκοι στρατιῶτες σκοποὶ εἶδαν μὲ ἔκπληξη ἕνα ἀπίστευτο θέαμα. Μιὰ φωτεινὴ στήλη νὰ ἑνώνει τὸν οὐρανὸ μὲ τὸν τάφο τοῦ Μάρτυρα. Τὴν ἄλλη νύχτα ἐπαναλήφθηκε τὸ παράδοξο φαινόμενο καὶ οἱ στρατιῶτες πῆγαν καὶ τὸ ἀνέφεραν στὸν Βελὴ Πασᾶ, ὁ ὁποῖος θορυβήθηκε καὶ παράγγειλε στοὺς συγγενεῖς του στὴ Ραψάνη νὰ ἔλθουν καὶ νὰ παραλάβουν τὸ λείψανό του καὶ μὲ τιμὲς τὸ μετέφεραν στὴ γενέτειρά του, ὅπου τὸ ἐνταφίασαν μὲ τιμές. Τὰ τίμια λείψανά του εὐωδιάζουν καὶ θαυματουργοῦν ὡς τὰ σήμερα.
 

Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στὶς 5 Μαρτίου, ἡμέρα τοῦ ἐνδόξου μαρτυρίου του.
 

Ἡ πίστη, ἡ ὁμολογία καὶ τὸ μαρτύριο τῶν Νεομαρτύρων διέσωσε τὴν ἑλληνορθόδοξη ταυτότητά μας καὶ διατήρησε ἄσβεστη τὴν ἐλπίδα τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ἐθνικῆς μας ἀποκατάστασης. Τὸ τιμημένο αἷμα τους πότισε ἀρκοῦντος τὸ δένδρο τῆς λευτεριᾶς καὶ κράτησε ἀναμμένη τὴ σπίθα τῆς ἐθνικῆς καὶ θρησκευτικῆς ἰδιοπροσωπίας τῶν ὑποδούλων προγόνων μας. Εἶναι χρέος μας νὰ μὴν εἴμαστε ἐπιλήσμονες γιὰ τὴν ὑπέρτατη προσφορά τους στὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ Γένος μας, διότι ἡ ἱστορικὴ λήθη εἶναι συνώνυμη μὲ τὸν ἐθνικὸ ἀφανισμό!

 

__________________________________

Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ

«Πᾶνος»