Πρωτοπρ. Ἄγγελος Ἀγγελακόπουλος: ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

 

Πρωτοπρεσβ. Ἄγγελος Ἀγγελακόπουλος                                                                           16-06-2022

Ἐναγωνίως καί ἐμπόνως παρακολουθοῦμε τίς τελευταῖες ἐξελίξεις στό οὐκρανικό ἐκκλησιαστικό ζήτημα.

Α. Ἡ Κανονική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας

Στίς 27-05-2022 συνεδρίασε ἡ Ἱεραρχία τῆς Κανονικῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας στό Κίεβο ὑπό τόν Κανονικό Μητροπολίτη Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας Ὀνούφριο[1].

Ἡ Ἱεραρχία διαφώνησε μέ τήν θέση τοῦ Πατριάρχου Μόσχας Κυρίλλου γιά τόν πόλεμο στήν Οὐκρανία, ἐνέκρινε κατάλληλες τροποποιήσεις στό Καταστατικό γιά τήν Διοίκηση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας, οἱ ὁποῖες μαρτυροῦν τήν πλήρη ἀνεξαρτησία καί αὐτονομία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας καί ἀπεφάσισε νά ὀργανώνει ἐκκλησιαστικές κοινότητες στήν διασπορά.

Τό πιό σημαντικό, ὅμως, εἶναι ὅτι προτείνει τήν ἐπανέναρξη τοῦ διαλόγου μέ τήν βαρθολομαιϊκή, σχισματοαιρετική ψευδοεκκλησία τοῦ Ἐπιφανίου, ὑπό τρεῖς ὄρους καί προϋποθέσεις, πού θα πρέπει νά τηρήσει ἡ ὑπό τόν Ἐπιφάνιο κοινότητα. Δηλαδή : α) νά σταματήσει τήν κατάληψη ναῶν καί τίς ἀναγκαστικές μεταφορές ἐνοριῶν τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας, β) νά συνειδητοποιήσει ὅτι τό κανονικό της καθεστώς, ὅπως κατοχυρώνεται στό «Καταστατικό τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας», εἶναι στήν πραγματικότητα μή αὐτοκέφαλο καί σημαντικά κατώτερο ἀπό τίς ἐλευθερίες καί τίς εὐκαιρίες γιά τήν ὑλοποίηση τῶν ἐκκλησιαστικῶν δραστηριοτήτων, πού παρέχονται ἀπό τό Καταστατικό τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας, καί γ) νά ἐπιλυθεῖ τό ζήτημα τῆς κανονικότητας τῆς «ἱεραρχίας» τοῦ σχιματοαιρετικοῦ μορφώματος, διότι γιά τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας, ὅπως καί γιά τίς περισσότερες Τοπικές Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, εἶναι προφανές ὅτι, γιά ν’ ἀναγνωριστεῖ ἡ κανονικότητα τῆς «ἱεραρχίας» τοῦ μορφώματος αὐτοῦ, εἶναι ἀπαραίτητο νά ἀποκατασταθεῖ ἡ ἀποστολική διαδοχή τῶν «ἐπισκόπων» του.

Β. Τό Πατριαρχεῖο Ρωσίας

Στὶς 29-05-2022 συνῆλθε στὸν Καθεδρικὸ Ναὸ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ Μόσχας, ὑπὸ τὴν προεδρία τοῦ Πατριάρχου Μόσχας καὶ πασῶν τῶν Ρωσσιῶν Κυρίλλου, ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ρωσικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας[2], ἡ ὁποία α) διεπίστωσε τὸ ἀνεξάρτητο καὶ αὐτόνομο καθεστὼς τῆς Οὐκρανικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἀφοῦ ἔτσι καθορίσθηκε ἀπὸ τὸ Γράμμα τοῦ Πατριάρχου Μόσχας καὶ πασῶν τῶν Ρωσσιῶν κυροῦ Ἀλεξίου Β΄ στὶς 27-10-1990, β) ἐπεσήμανε ὅτι οἱ συμπληρώσεις καὶ οἱ τροποποιήσεις στὸ Καταστατικὸ Διοικήσεως τῆς Οὐκρανικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖες υἱοθετήθηκαν, χρήζουν μελέτης κατὰ τὸν προβλεπόμενο τρόπο ὡς πρὸς τὴν ἀνταπόκρισή τους πρὸς τὸ ἐν λόγῳ Γράμμα καὶ τὸν Καταστατικὸ Χάρτη τῆς Ρωσικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, σύμφωνα μὲ τὸν ὁποῖο τέτοιου εἴδους συμπληρώσεις καὶ τροποποιήσεις πρέπει νὰ παραπεμφθοῦν πρὸς ἔγκριση στὸν Πατριάρχη Μόσχας καὶ πασῶν τῶν Ρωσσιῶν, καὶ γ) ἐξέφρασε τὴν λύπη της, ἐξαιτίας τοῦ ὅτι σὲ ὁρισμένες ἐπαρχίες τῆς Οὐκρανικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἔχει διακοπεῖ ἡ μνημόνευση τοῦ Πατριάρχου Μόσχας καὶ πασῶν τῶν Ρωσσιῶν, γεγονὸς τὸ ὁποῖο ἤδη ὁδήγησε σὲ διχασμοὺς ἐντὸς τῆς Οὐκρανικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν 15ο Κανόνα τῆς Πρωτοδευτέρας Συνόδου.

Γ. Ἡ σχισματοαιρετική ψευδοεκκλησία Ἐπιφανίου

Μέ ἀνακοινωθέν[3] της τήν 1^η-06-2022 ἡ σχισματοαιρετική κοινότητα τοῦ Ἐπιφανίου ἀπήντησε στήν πρόταση διαλόγου ἐκ μέρους τῆς Κανονικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας, α) τηρῶντας ἐπιφυλακτική στάση ἔναντι τῆς αὐτονομίας καί ἀνεξαρτητοποιήσεως τῆς Κανονικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας ἀπό τό Πατριαρχεῖο Μόσχας, ἀφοῦ ἐξακολουθεῖ ἀκόμη να ἰσχύει τό καθεστώς σέ σχέση μέ αὐτό, πού τῆς παραχωρήθηκε ἀπό τήν Ρωσική Ἐκκλησία τό 1990, τό ὁποῖο καθορίζει καί τήν ἐξάρτησή της ἀπό τό Πατριαρχεῖο Μόσχας, β) ἰσχυριζομένη ὅτι ὁ διάλογος πρέπει νά ξεκινήσει χωρίς προϋποθέσεις καί τελεσίγραφα, καί γ) ἐκφράζοντας τήν ἐνόχλησή της γιά τό ὅτι ἡ Κανονική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας συνεχίζει τήν διακοπή τῶν δεσμῶν μέ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, τό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας, τήν Ἐκκλησία τῆς Κύπρου καί τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος.

Δ. Τό σχισματοαιρετικό ψευδοπατριαρχεῖο Κιέβου

Σημαντική παρέμβαση στά τεκταινόμενα ἔκανε τό σχισματοαιρετικό ψευδοπατριαρχεῖο Κιέβου στίς 03-06-2022. Ὁ ἐπικεφαλῆς του, Φιλάρετος, διεκνύοντας φιλενωτική πολιτική, κάλεσε σέ συνομιλίες τόν Ὀνούφριο καί τόν Ἐπιφάνιο γιά ἕνωση τῶν τριῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν τῆς Οὐκρανίας μέ ἐπικεφαλῆς βέβαια τόν ἴδιο. Γι’ αὐτό συνεκάλεσε Πανουκρανική συνέλευση, μέ στόχο τήν δημιουργία Πατριαρχείου Οὐκρανίας, ἀποτελούμενο καί ἀπό τίς τρεῖς κοινότητες[4].   

Ε. Σχόλια - παρατηρήσεις

α) Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ Κανονική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας ὑπό τόν Ὀνούφριο δέχεται ἀσφυκτικές πιέσεις ἀπό τίς ἐχθρικές δυνάμεις, πού θέλουν νά τήν καταστρέψουν. Οἱ σχισματικοί προσπαθοῦν ν’ ἀφαιρέσουν τήν περιουσία της, οἱ οὐκρανικές ἀρχές ἔχουν ὀργανώσει διώξεις ἐναντίον της, οἱ ναοί της εἶναι κλειδωμένοι καί συνεχίζονται οἱ κατασχέσεις τους, γίνεται προσπάθεια νά τῆς στερήσουν τή νομική της ὀνομασία καί νά τήν μετονομάσουν σέ Ρωσική Ἐκκλησία ἐν Οὐκρανίᾳ καί βέβαια ὁ συνεχιζόμενος πόλεμος.

β) Ὅλ’ αὐτά, ὅμως, δέν σημαῖνουν καθόλου ὅτι θά πρέπει νά ἀνεξαρτητοποιηθεῖ πλήρως ἀπό τήν Μητέρα της Ρωσική Ἐκκλησία καί αὐτοκεφαλοποιηθεῖ, διότι τότε θά καταστεῖ πλήρως ἀδύναμη ἀνάμεσα σέ τόσους ἐχθρούς, θά εἶναι εὔκολη λεία καί θά καταστεῖ βορρά τῶν λεόντων. Χρειάζεται ὁπωσδήποτε, πρώτ’ ἀπ’ ὅλα τήν ἀπροσμάχητη βοήθεια τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ καί ὕστερα τήν στήριξη ἀπό τήν Ρωσία, πού εἶναι ὑπερδύναμη στό παγκόσμιο γίγνεσθαι. Αὐτά, ἄλλωστε, ἔχουν προειπεῖ πολλοί ἅγιοι καί γεροντάδες τῆς Οὐκρανίας. Ἑπομένως, τυχόν ἀνεξαρτητοποίηση καί αὐτοκεφαλοποίησή της θά ὁδηγήσει στήν αὐτοκαταστροφή της.

γ) Ὅλ’ αὐτά, ἐπίσης, δέν σημαῖνουν καθόλου ὅτι θά πρέπει ν’ ἀρχίσει νά διαλέγεται μέ τίς ἐχθρικές της δυνάμεις καί συγκεκριμένα μέ τίς σχισματοαιρετικές κοινότητες τοῦ Ἐπιφανίου καί τοῦ Φιλαρέτου, μέ σκοπό τήν ἕνωσή τους καί τήν πλήρη ἐκκλησιαστική κοινωνία τους. Οὔτε παράλληλα νά τείνει εὐήκοον οὖς σέ φαναριώτικες φωνές, πού ζητοῦν εἶτε τήν ἕνωση τῆς Κανονικῆς Ἐκκλησίας τοῦ Ὀνουφρίου μέ τήν σχισματοαίρεση τοῦ Ἐπιφανίου, εἴτε, σέ ἄλλη περίπτωση, τήν ἀναγνώρισή της ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ὡς μιᾶς ἀκόμης Ἐκκλησίας στήν Οὐκρανία, ἀποκομμένης τελείως ἀπό τό Ρωσικό Πατριαρχεῖο, πάντοτε ὑπό τήν προυπόθεση τῆς μνημονεύσεως τοῦ Βαρθολομαίου καί τῶν σύν αὐτῷ. Σέ περίπτωση ἰσχύος μιᾶς ἐκ τῶν ἀνωτέρω ὑποθέσεων, ὁ Ὀνούφριος καί οἱ σύν αὐτῷ θά καταστρέψουν ἐν μιᾷ νυκτί ὅ,τι κατάφεραν νά χτίσουν μέ κόπο καί μόχθο τόσο καιρό, θά ἀπωλέσουν τήν κανονικότητά τους, θά καταστοῦν σχισματικοί, ἐξαιτίας τῆς κοινωνίας τους καί μνημονεύσεως τῶν οἰκουμενιστῶν καί τῶν σχισματοαιρετικῶν, καί δέν θά ἔχουν τήν στήριξη καί ἀναγνώριση τοῦ Ὀρθοδόξου κόσμου.

δ) Τέλος, σχετικά μέ τήν διακοπή μνημονεύσεως τοῦ Πατριάρχου Κυρίλλου ἀπό ἀρκετούς Ἱεράρχες τῆς Κανονικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας, λόγῳ πολέμου, θά πρέπει νά παρατηρήσουμε ὅτι ὁ πόλεμος δέν ἀποτελεῖ ἰκανό λόγο γιά διακοπή μνημονεύσεως. Ὁ μόνος λόγος, πού ἐπιτρέπεται γιά τήν διακοπή μνημονεύσεως, σύμφωνα μέ τόν 15^ο Ἱερό Κανόνα τῆς ΑΒ΄ Συνόδου, εἶναι δογματικός καί εἶναι ἡ δημοσίᾳ καί γυμνῇ τῇ κεφαλῇ ἐπ’ Ἐκκλησίας κήρυξη ἀπό τόν ἐπίσκοπο, μητροπολίτη ἤ πατριάρχη κάποιας αἱρέσεως κατεγνωσμένης ἀπό ἅγιες Συνόδους ἤ Πατέρες. Οἱ Ἱεράρχες, λοιπόν, αὐτοί πού δέν μνημονεύουν τόν Πατριάρχη Κύριλλο, ἐξαιτίας τοῦ πολέμου, σφάλλουν καί παραβιάζουν τόν 15^ο Κανόνα καί καταλήγουν σέ σχισματικές καταστάσεις. Γι’ αὐτό ἔχει δίκαιο ὁ Πατριαρχης Κύριλλος, πού τούς μέμφεται. Πρός ἐπίρρωση καί θεραπεία τῆς ἀνωτέρω καταστάσεως, θά πρέπει ἀπαραιτήτως οἱ ἐν λόγῳ Ἰεράρχες νά γράψουν καί νά δημοσιεύσουν κείμενο, πού νά δικαιολογεῖ τήν διακοπή μνημονεύσεως τοῦ Πατριάρχου Κυρίλλου, στηριζόμενο πάνω σέ δογματικούς λόγους. Αὐτό εἶναι πάρα πολύ εὔκολο νά γίνει, διότι ὁ Πατριάρχης Κύριλλος εἶναι οἰκουμενιστικῶν φρονημάτων καί κατά καιρούς ἔχει κάνει πολλές οἰκουμενιστικές δηλώσεις, πού προσβάλλουν βάναυσα τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί διδασκαλία. Μόνο μ’ αὐτόν τόν τρόπο, θά μποροῦν νά συνεχίσουν ἀπρόσκοπτα τήν διακοπή μνημονεύσεως.

Ταῦτα πάντα μέ ἀγωνία, πόνο καί ἐνδιαφέρον καταθέτουμε, εὐχόμενοι ὅπως ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός κρατήσῃ καί στηρίξῃ τόν Κανονικό Μητροπολίτη Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας Ὀνούφριο καί τήν ὑπ’ αὐτόν Ἱερά Σύνοδο σέ ὀρθόδοξη κανονική τροχιά, ἀποφεύοντας λοξοδρομήσεις, παρεκκλίσεις καί ἐκτροχιασμούς.

---

[1] Ἀποφάσεις τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας, 28-05-2022, https://www.romfea.gr/patriarxeia-ts/patriarxeio-mosxas/50332-apofaseis-tis-ierarxias-tis-ekklisias-tis-oukranias

[2] Τό Πατριαρχεῖο Μόσχας γιά τίς ἀποφάσεις τῆς Οὐκρανικῆς Ἐκκλησίας, 30-05-2022, https://www.romfea.gr/patriarxeia-ts/patriarxeio-mosxas/50361-to-patriarxeio-mosxas-gia-tis-apofaseis-tis-oukranikis-ekklisias, Τό Πατριαρχεῖο Μόσχας θά διατηρεῖ τήν ἑνότητα μέ τήν Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας, 28-05-2022, https://www.romfea.gr/patriarxeia-ts/patriarxeio-mosxas/50331-to-patriarxeio-mosxas-tha-diatirei-tin-enotita-me-ti-ekklisia-tis-oukranias, Ἰλαρίων : ''Ἡ ἑνότητα διατηρεῖται μέ τήν Οὐκρανική Ἐκκλησία'', 29-05-2022, https://www.romfea.gr/patriarxeia-ts/patriarxeio-mosxas/50351-ilarion-i-enotita-diatireitai-me-tin-oukraniki-ekklisia, Πατριάρχης Μόσχας : Οἱ προσπάθειες γιά διαχωρισμό δέν θά πετύχουν ποτέ!, 31-05-2022, https://www.romfea.gr/patriarxeia-ts/patriarxeio-mosxas/50391-patriarxis-mosxas-oi-prospatheies-gia-diaxorismo-den-tha-petyxoun-pote

[3] Ἐπιφυλακτική ἡ Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας στίς ἀνακοινώσεις Ὀνουφρίου περί αὐτονομίας ἀπό τό Πατριαρχεῖο Μόσχας, 01-06-2022, https://www.orthodoxtimes.gr/epifylaktiki-i-ekklisia-tis-oukranias-stis-anakoinoseis-onoufriou-peri-aftonomias-apo-to-patriarcheio-moschas/

[4] Ἱστορική στιγμή : Ὁ πατριάρχης Κιέβου Φιλάρετος καλεῖ σέ συνομιλίες τόν Ὀνούφριο καί τόν Ἐπιφάνιο γιά ἕνωση τῶν τριῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν τῆς Οὐκρανίας! 03-06-2022, https://www.ekklisiaonline.gr/nea/istoriki-stigmi-o-filaretos-kali-se-synomilies-onoufrio-ke-epifanio-gia-enosi-ton-trion-orthodoxon-ekklision-tis-oukranias/

«Πᾶνος»