Λάμπρος Σκόντζος: Ὁ Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ ἐρημίτης ὁ θαυματουργός

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητοῦ

 

Ὁ ἀναχωρητισμὸς εἶναι μιὰ διαχρονικὴ πρακτικὴ τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ.  Μοναχοὶ ἐπέλεξαν νὰ ζήσουν καὶ νὰ ἀσκηθοῦν σὲ ἐρήμους, ὅπου «ἐνώπιοι ἐνωπίῳ» μὲ τὸ Θεό, ἀγωνίστηκαν νὰ καθαριστοῦν, νὰ ἁγιαστοῦν καὶ νὰ θεωθοῦν. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ὑπῆρξε καὶ ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Ἐρημίτης, ὁ ἐν Καλάνα τοῦ Βάλτου τῆς Ἀκαρνανίας. Μιὰ μεγάλη ἀσκητικὴ μορφή, ὁ ὁποῖος σφράγισε μὲ τὴν πνευματική του ἀκτινοβολία τὴν εὐρύτερη περιοχὴ τῆς Δυτικῆς Ἑλλάδος.
 

Γεννήθηκε στὸ χωριὸ Μονοδένδρι τῆς Ἠπείρου τὸ 1209. Κάποιοι θέλουν ὡς πατρίδα του τὸ χωριὸ Συβίστα τῆς Εὐρυτανίας. Καταγόταν ἀπὸ φτωχὴ ἀλλὰ εὐσεβῆ οἰκογένεια, ὅπου διαπλάστηκε στὴν εὐσέβεια καὶ τὴν πίστη στὸ Θεὸ ὁ χαρακτῆρας του. Ἀπὸ μικρὸς ἦταν ἀναγκασμένος νὰ ἐργάζεται σκληρὰ στὰ κτήματα τοῦ πατέρα του. Ταυτόχρονα φρόντιζε νὰ συχνάζει στὴν ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ καὶ νὰ συμμετέχει μὲ κατάνυξη στὶς ἱερὲς ἀκολουθίες.
 

Ὅταν ἦρθε σὲ ἡλικία γάμου νυμφεύτηκε μιὰ εὐλαβῆ γυναῖκα καὶ ἀπέκτησε πολλὰ παιδιά, τὰ ὁποῖα φρόντιζε νὰ τὰ μεγαλώνει μὲ παιδεία καὶ νουθεσία Κυρίου. Νὰ τοὺς βάλλει στὴν ψυχή τους τὴν πίστη στὸ Θεὸ ὡς τὸ καλλίτερο ἐφόδιο γιὰ μιὰ εὐλογημένη ζωὴ καὶ γιὰ τὴ σωτηρία τους.
 

Παρ᾿ ὅλο ὅτι ἐπέλεξε τὸν ἔγγαμο βίο, ἴσως ἐξαιτίας τῶν συνθηκῶν τῆς ζωῆς, μέσα του ποθοῦσε διακαῶς τὴν μοναχικὴ καὶ ἰδιαίτερα τὴν ἐρημικὴ ζωή. Προφανῶς, ὅταν μεγάλωσε τὰ παιδιά του καὶ ἔβγαλε τίς οἰκογενειακὲς ὑποχρεώσεις, πῆρε τὴν ἄδεια τῆς συζύγου του νὰ γίνει μοναχός. Κάποια ἀπὸ τὰ συναξάριά του τὸν θέλουν νὰ ἐγκαταλείπει καὶ νὰ φεύγει κρυφὰ ἀπὸ τὴν οἰκογένειά του. Αὐτὸ δὲν εἶναι ἐπιτρεπτό, διότι ὁ γάμος εἶναι ἰσότιμος μὲ τὴν παρθενία καὶ δὲν λύνεται γιὰ ὁποιοδήποτε λόγο, παρ᾿ ἐκτὸς τῆς μοιχείας, ἢ τοῦ θανάτου ἑνὸς ἐκ τῶν συζύγων. Ὁ Ἀνδρέας ἀκολούθησε τὴ μοναχικὴ ζωή, ὕστερα ἀπὸ τὴ σύμφωνη γνώμη τῆς συζύγου του.
 

Ἀφοῦ ἀποχαιρέτισε τὴ σύζυγό του καὶ τὰ παιδιά του ἔφυγε καὶ ἀναζητοῦσε κάποια μοναστήρια τῆς περιοχῆς. Ὅμως ποθοῦσε περισσότερο τὴν ἐρημικὴ ζωὴ καὶ γι᾿ αὐτὸ περιπλανιόταν ἀπὸ τόπο σὲ τόπο, χωρὶς νὰ βρίσκει τὴν ἡσυχία ποὺ ἐπιθυμοῦσε. Ὁ διάβολος ἄρχισε νὰ τὸν πολεμᾷ μὲ λύσσα, βάζοντάς του σκέψεις νὰ ἐγκαταλείψει τὴν μοναχικὴ ζωὴ καὶ τὴν ἔρημο καὶ νὰ γυρίσει ξανὰ στὸν κόσμο. Ἐπίσης οἱ στερήσεις, ἡ πεῖνα, τὸ κρύο καὶ οἱ κακουχίες τῶν ἐρημιῶν τοῦ ἔφερναν σκέψεις νὰ ἐγκαταλείψει τὴν προσπάθειά του καὶ νὰ γυρίσει στὸ σπιτικό του. Κατάλαβε ὅτι ὅλα αὐτὰ ἦταν παγίδες τοῦ διαβόλου καὶ πῆρε τὴν ἀπόφαση νὰ ἀπομακρυνθῆ ἀπὸ τὴν περιοχὴ καὶ νὰ πάει μακριά.
 

Περιπλανήθηκε γιὰ πολὺ καιρὸ καὶ βρέθηκε στὴν περιοχὴ τοῦ Βάλτου. Ἀντίκρισε τὴν ψηλὴ καὶ ἀγέρωχη ὀροσειρὰ τῶν ὀρέων τοῦ Βάλτου, ποὺ ὀνομάζεται Καλάνα καὶ ἀποφάσισε νὰ ἐγκατασταθεῖ ἐκεῖ. Κοντὰ στὸ χωριὸ Χαλκιόπουλο, βρῆκε μιὰ μεγάλη σπηλιά, πρὸς τὸ βορειοανατολικὸ μέρος τοῦ βουνοῦ, πάνω ἀπὸ τὸν ποταμὸ Ἀχελῶο, σὲ ὕψος 1520 μέτρα, γιὰ νὰ χρησιμοποιήσει ὡς κατάλυμα.
 

Ἐκεῖ μέσα στὴ βαθειὰ σπηλιὰ ἄρχισε τὸν πνευματικό του ἀγῶνα. Προσευχόταν ἀδιάλειπτα, ἀγρυπνῶντας, νηστεύοντας καὶ μελετῶντας τὴν Ἁγία Γραφή, συγγράμματα τῶν Πατέρων καὶ βίους Ἁγίων. Τρεφόταν μὲ καρποὺς ἀγρίων δένδρων, ἄγρια χόρτα καὶ ρίζες φυτῶν. Τὸ νερό του προμηθεύονταν ἀπὸ τὸν Ἀχελῶο, στὸν ὁποῖο κατέβαινε μὲ μεγάλη δυσκολία, λόγῳ τῶν ἀπότομων γκρεμῶν καὶ τὸ δύσβατο τοῦ ἐδάφους.
 

Ἔζησε ἐκεῖ περισσότερα ἀπὸ τριάντα χρόνια, ἀνακαινίζοντας, καθαρίζοντας καὶ ἁγιάζοντας τὸν ἑαυτό του μὲ τὸν πνευματικό του ἀγῶνα. Εἶχε καθαρθεῖ ἀπὸ τὴ χάρη
τοῦ Θεοῦ καὶ ἔγινε ὁ ἴδιος κατοικητήριο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Εἶχε νὰ ἀντιμετωπίσει τίς λυσσαλέες ἐπιθέσεις τῶν δαιμόνων, οἱ ὁποῖοι τὸν τρομοκρατοῦσαν, γιὰ νὰ φύγει
ἀπὸ τὸν τόπο τῆς μετανοίας του καὶ νὰ γυρίσει στὸν κόσμο. Ὅμως ὁ ἅγιος ἔμενε ἀμετακίνητος καὶ τοὺς ἀντιμετώπιζε μὲ τὴν προσευχή.
 

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ἄγνωστη ἡ παραμονή του στὸ ἀπόκρημνο ἐκεῖνο μέρος, στοὺς κατοίκους τῆς περιοχῆς, ὅμως ἀργότερα ὅταν ἀντιλήφθηκαν τὴν παρουσία του καὶ τὴν ἁγιότητά του, ἡ φήμη του ἐξαπλώθηκε στὴν εὐρύτερη περιοχὴ τοῦ Βάλτου, τῆς Ἀκαρνανίας, Εὐρυτανίας καὶ Ἄρτας. Πλῆθος ἀνθρώπων πήγαιναν καθημερινὰ στὴ σπηλιὰ νὰ μιλήσουν μαζί του, νὰ πάρουν τίς σοφὲς συμβουλές του καὶ τὴν εὐλογία του. Αὐτὸς μὲ ταπείνωση, καλοσύνη, ἀγάπη καὶ στοργὴ δέχονταν τὸν καθένα καὶ μοιράζονταν μαζί του τὰ προβλήματά του. Εἶχε γίνει ὁ πνευματικὸς ὁδηγός, ὁ θεοφώτιστος δάσκαλος καὶ ὁ γιατρὸς τῶν ψυχῶν τους.
 

Τὰ χρόνια πέρασαν, ἡ σκληρὴ ἄσκηση, οἱ στερήσεις καὶ οἱ ἀντιξοότητες τῆς ἐρημικῆς ζωῆς κλόνισαν τὴν ὑγεία του. Κοιμήθηκε εἰρηνικά, μόνος του, στὶς 15 Μαΐου 1282, σὲ ἡλικία 73 ἐτῶν. Ἡ ψυχή του πέταξε στὰ οὐράνια, στὸ θρόνο τὴ μεγαλοσύνης τοῦ Θεοῦ, ποὺ τόσο ἀγάπησε καὶ ὑπηρέτησε ὁλόκληρη τὴ ζωή του. Τὸ δὲ ἁγιασμένο σκήνωμά του ἔμεινε μόνο του στὴ σπηλιά, χωρὶς νὰ γνωρίζει κανεὶς τὴν κοίμησή του.
 

Ὅμως ἕνα λαμπρὸ ὑπερκόσμιο φῶς ἔλουζε τὴ σπηλιὰ κάθε βράδυ, τὸ ὁποῖο ἔβλεπαν οἱ κάτοικοι τῆς ἀντίπερα χώρας τῆς Εὐρυτανίας. Οἱ εὐλαβεῖς κάτοικοι ἀναρριχήθηκαν στὴν ἀπότομη βραχώδη πλαγιὰ καὶ φτάνοντας στὴ σπηλιὰ βρῆκαν τὸ ἱερὸ λείψανο νὰ εὐωδιάζει!
 

Τὸ θαυμαστὸ νέο ἔφτασε καὶ ὡς τὴν πόλη τῆς Ἄρτας, ἡ ὁποία ἦταν τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ἡ πρωτεύουσα τοῦ Δεσποτάτου τῆς Ἠπείρου καὶ βασίλισσα ἦταν ἡ περίφημη, ἀλλὰ πολύπαθη Θεοδώρα, ἡ ὁποία φημίζονταν γιὰ  τὴν εὐσέβειά της. Μάλιστα, μετὰ τὴν κοίμησή της κατατάχτηκε στὴ χορεία τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἡ εὐσεβὴς βασίλισσα, μόλις ἔμαθε τὸ γεγονός, μὲ τὴ συνοδεία ἀξιωματούχων, αὐλικῶν καὶ πολλῶν πιστῶν πῆγε στὴ σπηλιὰ τοῦ ἁγίου καὶ κήδεψε μὲ τιμὲς τὸ τίμιο σκήνωμά του μέσα στὴ σπηλιὰ καὶ ἔκτισε σὲ αὐτὴ Ἱερὸ Ναό, στὸ ὄνομά του.
 

Τὸ 1794 ἕνας εὐλαβὴς κληρικὸς ὁ Ἰωάννης Γεροδῆμος, πῆρε ἄδεια ἀπὸ τὸν Ἐπίσκοπο Ἀγράφων Δοσίθεο, στὴ δικαιοδοσία τοῦ ὁποίου ἄνηκε τότε ἡ περιοχή, γιὰ νὰ κάνει ἀνακομιδὴ τῶν Ἱερῶν Λειψάνων, τὰ ὁποῖα μετέφερε στὸ Καρπενήσι, ὅπου τὰ τοποθέτησε σὲ πολύτιμες ἀργυρὲς θῆκες. Κατόπιν τὰ διαμοίρασε στὰ διάφορα μοναστήρια τῆς περιοχῆς (Προυσοῦ, Τατάρνας, Ἁγίας Παρασκευῆς Σαρδηνίων, Κοιμήσεως Θεοτόκου Βαρετάδας καὶ Γεννήσεως Θεοτόκου Ρέθα).
 

Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ἔχει τὴ φήμη τοῦ θαυματουργοῦ. Ἔχουν καταγραφεῖ πλῆθος θαυμάτων του.
 

Ἡ μνήμη του τιμᾷται στὶς 15 Μαΐου, τὴν ἡμέρα τῆς ὁσιακῆς κοιμήσεώς του, μὲ λαμπρότητα στὸ ἀπόκρημνο σπήλαιο τοῦ ὄρους Καλάνα, μὲ τὴν καταπληκτικὴ θέα πρὸς τὴν τεχνητὴ λίμνη τῶν Κρεμαστῶν, ὅπου συρρέουν χιλιάδες προσκυνητές, νὰ πάρουν τὴν εὐλογία του καὶ νὰ τοῦ ἐναποθέσουν τὰ προβλήματά τους καὶ νὰ ζητήσουν τίς πρεσβεῖες του στὸ θρόνο τῆς μεγαλοσύνης τοῦ Θεοῦ.

__________________________________

Πολυτονισμὸς ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΣ

«Πᾶνος»